پیش گفتار
یکی از مسائل عمده در رابطه با بهره برداری از تاسیسات مسئله عمر تجهیزات و کاهش تدریجی قابلیت اطمینان اجزاء آن بعلل تاثیر عوامل درونی سیستم و عوامل بیرونی میباشد . تاثیرات این عوامل بصورت افت مشخصات مکانیکی ، الکتریکی و ایجاد تغییرات تدریجی در ساختار مواد و سست نمودن پیوندها و غیره بروز می نمایند ، یکی از بارزترین این تاثیرات پدیده ، از بین رفتن عایق در اثر اتصالی هاو...می باشد. نوع دیگر این عوامل تاثیر آلودگی های موجود در مناطق شهری و صنعتی می باشد که این آلودگی ها میتواند در شرایط عادی روی قسمتهای مختلف تجهیزات رسوب نموده و موجب ایجاد تغییرات و یا ترکیباتی گردد که نهایتا منجر به کاهش کیفی مشخصات فنی شده و یا در شرایط بارش باران در آب باران محلول شده و بصورت بارانهای اسیدی و غیره باعث خوردگی در تجهیزات گردد.
عوامل درونی سیستم عبارتند از تغییرات ناگهانی و شوکهای وارده مداوم میباشند که باعث ایجاد تغییرات سریع در تنش های الکتریکی و مکانیکی و غیره شده و میتوانند موجبات کاهش عمر و بعبارت دیگر کاهش قابلیت اطمینان تجهیزات نسبت به طول عمر مفید در نظر گرفته شده را بوجود آورند .
تغییرات ناگهانی درجه حرارت ، فشار سرعت ، افزایش جریان الکتریکی در اثر اتصال کوتاههای شدید و یا زمان اعمال بالاتر از حد مجاز ، اضافه بارهای الکتریکی ناگهانی و بصورت موقتی و مکرر ، اعمال بارهای مکانیکی بیشتر از حد مجاز ، اعمال ارتعاشات دینامیکی مداوم و یا ارتعاشات شدید کوتاه مدت ، انبساط و انقباض های ناگهانی و شدید و غیره از جمله این عوامل می باشند .
این عوامل و عوامل دیگر مانند کاربرد نادرست و نامناسب تجهیزات ویا اشتباهات در طراحی مجموعا عواملی میباشند که باعث کاهش عمر مفید تاسیسات می گردد و یا بعبارت دیگر باعث فرسودگی زودرس آنها شده و مثلا سیستمی که بایستی عمر مفید 30 سال را داشته باشد ممکن است در اثر تاثیر عوامل یاد شده عمر متوسط اجزاء آن به نصف کاهش یافته و در این شرایط برای ادامه استفاده از این سیستم به مدت بیشتر از 15 سال با کاهش قابلیت اطمینان آن مواجه شده و مشکلات اساسی در بهره برداری از آن را بدنبال خواهد داشت .
از طرف دیگر بررسی عمر قسمتهای مختلف یک سیستم و ایجاد هماهنگی نسبی در عمر اجزاء متشکله هر قسمت یکی از جنبه های اساسی در طراحی ، ساخت و بهره برداری سیستم ها می باشد . به قسمتی که طبق محاسبات کامپیوتری و با توجه به کلیه عوامل موجود در ماهیت اجزا، و تاثیرات عوامل خارجی نهایتا میزان عمر مفید متوسط (Lifetime) هریک از اجزاء محاسبه و ملاک عمل قرار می گیرد .
در رابطه با سیستم های قدرت که متشکل از قسمتهای مختلف شامل انواع نیروگاهها (آبی ، گازی ، بخاری ، سیکل ترکیبی ، دیزلی و ...) ، ایستگاههای تبدیل کاهنده و افزاینده و ایستگاههای سوئیچینگ و خطوط انتقال انرژی در رنجهای مختلف ولتاژی و در کاربردهای انتقال فوق توزیع و توزیع نیرو می باشند محاسبات عمر متوسط مفید اجزاء مختلف هر قسمت و ایجاد هماهنگی در طراحی و ساخت تجهیزات هر قسمت از یک طرف و کیفیت بهره برداری و انجام سرویسها و تعمیرات دروه ای ضروری در جهت دست یابی به عمر مفید تجهیزات مورد نظر اهمیت اساسی دارد .
عوامل موثر در کاهش عمر و ارزیابی باقیمانده عمرتجهیزات شبکه اعم از ترانسفوماتور، ژنراتور و خطوط انتقال
