مقاله درباره نقدی بر چرایی و چگونگی انقلاب اسلامی

اختصاصی از رزفایل مقاله درباره نقدی بر چرایی و چگونگی انقلاب اسلامی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"

 فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 تعداد صفحات:22

چرایی و چگونگی وقوع انقلابها

پدیده انقلاب، بهعنوان یکی از مهمترین و سرنوشتسازترین پدیدههای اجتماعی ـ سیاسی، از دیرباز مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته و درباره چرایی و چگونگی وقوع آن دیدگاههای گوناگونی پدید آمده است.

هدف هر دیدگاه آن است که پژوهشگر یا خواننده را، برای گشودن قفل پدیده انقلاب، به کلیدی مجهز سازد; اما دلایلی چند سبب شده است هر دیدگاه در این زمینه نتایجی خاص ارائه دهد. مهمترین دلایل این امر به ماهیت پدیدههای اجتماعی و پیچیدگی آنها باز میگردد که در نیازهای معنوی و مادی و استعدادها و ویژگیهای عامل انسان مانند قدرت تفکر، اراده و حافظه و وجود عوامل ناشناخته و پنهانِ بسیار ریشه دارد. این امر سبب عدم امکان آزمایش ارادی یافتههای علمی، جهت مشخص شدن درستی یا نادرستی آنها میگردد.

عامل x در انقلاب

در تحلیل چرایی و چگونگی وقوع انقلاب نظریات متعددی توسط اندیشمندان و تئوری پردازان انقلاب ارائه گردیده و هریک فرآیندی را برای وقوع انقلاب ترسیم کرده اند. در این بین یکی از نظرات تحلیل کارکردگرایانه یا سیستمی از انقلاب است. و "چالمرز جانسون" از جمله اندیشمندانی که از این منظر به تحلیل انقلاب پرداخته است.

در این نگاه جامعه به سیستمی تشبیه می شود که دارای کارکردهای متفاوتی است و تا وقتی که سیستم کارا می باشد, تعادل در جامعه حاکم است و وضعیت عادی است. وقتی تغییراتی در محیط و یا سیستم بوجود آمد سیستم تلاش می کند تا به نحوی بر آن فائق آید و یا خود را با تغییرات هماهنگ سازد که در این صورت سیستم بار دیگر به تعادل می رسد...

دیدگاههای مختلف درباره پدیدة انقلاب

 بدین ترتیب، مجموعهای از دیدگاههای متفاوت درباره پدیده انقلاب به وجود آمده است که حتی برخی از آنها با یکدیگر کاملا تناقض دارند; برای مثال نظریهای پیشرفت و بهبود موقعیت اقتصادی را سبب انقلاب میداند; نظریهای دیگر، بدتر شدن این موقعیت را و نظریه سوم، رکود سریع و کوتاه مدت پس از بهبودی طولانی مدت را ایجاد کننده انقلاب خوانده است.

 (1) به طور کلی، نظریههای انقلاب در پی تبیین چرایی و چگونگی وقوع انقلابند; هرچند برخی از آنها به پیآمدهای این پدیده نیز میپردازند.

 (2) البته جداکردن دو بحث چرایی و چگونگی مشکل است و در باره معنای آنها نیز اتفاق نظر وجود ندارد.

در این کتاب، مراد از چرایی وقوع انقلاب، بیان عللی است که در همه انقلابها دیده میشوند و تا وقتی پدید نیایند، هیچ انقلابی اتفاق نمیافتد. این دسته از علل، علل کلی خوانده میشود.

(3) بیتردید ممکن است علل کلی، هنگام تطبیق بر مصداقی خاص; مانند انقلاب اسلامی، شکلی ویژه یابد. منظور از چگونگی وقوع انقلاب نیز مسیر خاص شرایط یا تحولاتی است که به ایجاد علل کلی و سرانجام پیروزی انقلاب میانجامد.

بهزبان ریاضی، انقلاب برآیند حوادث و دگرگونیهای متنوع و متقاطع تاریخی یک کشور است و مجموعه تحولات و شرایط فکری، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در وقوع آن دخالت دارد. البته در هر انقلابی ممکن است با توجه به ماهیت و نوع انقلاب و رژیم سیاسی، یک یا تعدادی از تحولات و شرایط نقش اصلی و بارز داشته باشد. با این حال، آنچه در نهایت وقوع انقلاب را گریزناپذیر میسازد، عللی معدود است که در سایه تأثیر و تأثر تحولات و شرایط فوق پدید میآید و گسترش مییابد. علل کلی، با بحث چرایی و تحولات و شرایط، با بحث چگونگی وقوع انقلاب ارتباط دارد.

علل کلی ـ که در هر انقلابی دیده میشود ـ عبارت است از:

1. برای ملاحظه نظریههای مختلف در مورد انقلاب رک: مصطفی ملکوتیان، سیری در نظریههای انقلاب ، صفحات مختلف.
2. بهعنوان مثال، کرین برینتون در کتاب کالبدشکافی انقلاب (Anatomy of Revolution) در زمینه پیامدهای انقلابهای انگلیس، امریکا، فرانسه و روسیهیکنواختیهایی را ذکر کرده است. در بحث حرکت دورههای انقلابها (فصل پنجم) این بحث را با تفصیل بیشتری بررسی خواهیم کرد. تدا اسکاچپل در کتاب دولتها و انقلابهای اجتماعی (States and Social Revolutions) مطالبی در رابطه با دولتهای پس از انقلاب دارد.
3. از جنبه حیطه و قلمرو، مطالب علمی یا کلیاند و یا ویژه شرایط زمانی و مکانی خاصی هستند. مطالب کلی، مطالبی هستند که بدون توجه به این شرایط و در مورد همه جوامع و زمانها ابراز میشوند.

برای مطالعه علت مفید بودن این دستهبندی و برخی پیشنهادات برای حل مشکل تعارض نظریههای انقلاب، رک: مصطفی ملکوتیان، اشاراتی در فلسفه علم انقلاب در: انقلاب اسلامی و ریشههای آن ، (ویژهنامه سمینار انقلاب اسلامی و ریشههای آن) ج 1، صص 149 ـ 140.

1. نارضایتی عمیق از شرایط حاکم: این علت وقتی پدید میآید که جز خواص (Elite) ، دستکم بخشهایی از مردم نیز از بهبود شرایط ناامید شده، آن را غیرقابل تحمل یابند.
2. وجود رهبری و ساختارهای اجتماعی ـ سیاسیِ دارای نقش و بسیجگر : هر انقلابی با رهبری و ساختارهایی همراه است. رهبری و ساختارها در گسترشِ نارضایتی، ارائه و تبلیغ ایدئولوژی، ایجاد و گسترش روحیه انقلابی، تدوین استراتژی و تاکتیکهای مبارزه و بسیج (آوردن مردم بهصحنه)نقش دارند.
3. گسترش و پذیرش اندیشهها و ایدئولوژیهای جدید جایگزین: در هر انقلابی اندیشههای جدید حاوی ایدئولوژیهای انقلابی، ذهن انقلابیان را تسخیر میکند و بر رفتار آنها سلطه مییابد. بدون گسترش اندیشههای جدید، هیچ انقلابی روی نداده است.