مقدمه:
امروزه، اضافه وزن و چاقی (به ترتیب نمایه توده بدنی یا BMI بین 9/29-25 و 30 کیلوگرم بر متر مربع (1 )) به شکل اپیدمی جهانی در آمده است، تا جایی که سازمان جهانی بهداشت (WHO ) واژه "globesity"را برای آن در نظر گرفته است. اپیدمی چاقی به جوامع صنعتی و پیشرفته محدود نبوده و تخمین زده میشود که بیش از 115میلیون نفر در کشورهای در حال توسعه از مشکلات مربوط به چاقی رنج میبرند (2). برای نمونه، در یک مطالعه ملی در زنان 60-40 ساله شهری ایران، در 9/38% اضافه وزن و 9/27% چاقی مشاهده شده است (3).
علاوه بر چاقی، هیپرلیپیدمی نیز از مهمترین عوامل خطرساز بیماریهای قلبی – عروقی است (4) که خود اولین علت مرگ و میر شناخته شده است(5). نکته قابل توجه اینکه چاقی، خود یک عامل خطرساز برای هیپرلیپیدمی بوده و هر ساله در کشورهای مختلف هزینههای هنگفتی صرف کنترل و درمان چاقی و بیماریهای مرتبط با آن از جمله هیپرلیپیدمی میشود که اهمیت پیشگیری و درمان ارزانتر آن را بیشتر میکند. برای مثال هزینههای ملی مربوط به تشخیص، درمان و مدیریت اضافه وزن، چاقی و بیماریهای مربوطه در ایالات متحده 5/78 میلیارد دلار در سال 1998تخمین زده شده است (6).
بیش از 20سال پیش، از آنالیز دادههای اولین بررسی ملی سلامت و تغذیه(NHANES-I) آمریکا (7و8) ارتباط معکوس بین دریافت کلسیم و وزن گزارش شد. مطالعه NHANES-III(9) و مطالعات مقطعی بعدی نشان دادند که افزایش دریافت کلسیم با BMIو وزن پایینتر (10و11)، چربی تام بدنی کمتر (15-12، 7)، چربی شکمی کمتر (16، 13،12، 7)، محیط کمر کمتر ( 17و 7 ) و حتی برگشت وزن کمتر پس از رژیمهای کاهش وزن (18و12) همراه بوده و این تاثیرات در سنین کمتر از 18 سال نیز مشاهده میشود (23-19).
علاوه بر روشهای معمول در کاهش وزن و کاهش لیپیدهای خون مثل رژیم درمانی، ورزش، داروها شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه کلسیم میتواند در تنظیم چربیهای بدن و چربیهای خون نقش داشته باشد. بعضی مطالعات نشان دادهاند که افزایش دریافت کلسیم با کلسترول LDLکمتر (29-24)، کلسترول تام کمتر(30، 28، 27، 7)، نسبت کلسترول تام به کلسترول HDL کمتر (7)، نسبت کلسترول LDL/HDL کمتر(29)، نسبت کلسترول HDL/LDL بالاتر (31)، آپولیپوپروتئین Bکمتر(32، 26، 25)، نسبتI ApoA-I/ApoBبیشتر(32) و تریگلیسرید کمتر (30) همراه است. در عین حال بعضی مطالعات این تاثیرات، و یا بخشی از آنها را تأیید نکردهاند (38- 37، 24، 16، 14).
بررسی تأثیر مکمل یاری کلسیم بر پروفایل لیپیدی زنان مبتلا به اضافه وزن یا چاقی 140 ص - ورد
