قسمت حرکتی (وابران) سیستم عصبی را می توان به دو بخش اصلی تقسیم نمود : بخش خودمختار (اتونوم) و بخش پیکری (سوماتیک) سیست م اعصاب اتونوم (ANS) اصولاً خودمختار (غیر وابسته) می باشد و فعالیتهای آن تحت کنترل مستقیم هوشیاری قرار ندارند. سیستم اعصاب اتونوم عمدتاً با احشائی ارتباط دارد (برون ده قلب ، جریان خون به ارگانهای مختلف ، هضم و غیره) که برای زندگی لازم هستند. قسمت سوماتیک (پیکری) اصولاً غیر خودمختار می باشد و با کنترل هوشیارانه عملکردهایی مانند حرکت ، تنفس و وضعیت ارتباط دارد. هر دو سیستم و رودیهای (input) آوران (حسی) مهمی دارند که حواس انسان را فراهم می کنند و از طریق برون ده حرکتی را تعدیل می نمایند.
سیستم عصبی چندین خاصیت مشترک با سیستم اصلی دیگری که در کنترل عملکرد بدن دخیل است یعنی سیستم آندوکرین ، دارد. این خاصیت ها ، شامل سطح بالایی از همگرایی (integration) در مغز، توانایی تأثیر این روندها در مناطق دور دست بدن و استفاده زیاد از فیدبک منفی (negative feedback) می باشد. هر دو سیستم برای انتقال اطلاعات از مواد شیمیایی استفاده می کنند. در سیستم عصبی انتقال شیمیایی بین سلولهای عصبی و بین سلولهای عصبی و سلولهای عمل کننده آنها رخ می دهد. انتقال شیمیایی از طریق آزادسازی مقادیر کمی مواد ناقل از انتهای اعصاب بداخل شکاف عبور می کند و سلول پس سیناپسی را توسط اتصال به مولکولهای رسپتوری خاص ، فعال یا مهار می کند.
ما می توانیم با بکار بردن داروهایی که فعالیت ناقلهای شیمیایی را تقلید یا بلوک می کنند ، خیلی از عملکردهای اتونومیک را به صورت اختصاصی تعدیل نمائیم. این عملکردها اکثر بافتهای عمل کننده را درگیر می کنند که شامل : ماهیچه قلب ، عضلات صاف ، آندوتلیوم عروق ، غدد و انتهای اعصاب پیش سیناپسی هستند. داروهای اتونومیک در خیلی از موقعیتهای بالینی مفید هستند.
آناتومی سیستم اعصاب اتونومیک
سیستم اعصاب اتونومیک براساس آناتومی به دو قسمت عمده تقسیم می شود : قسمت سمپاتیک (توراکولومبار) و قسمت پاراسمپاتیک (کرانیوساکرال) (شکل 1-6) هر دو سیستم از هسته هایی که در سیستم اعصاب مرکزی قرار دارند ، منشأ می گیرند و فیبرهای وابران پره گانگلیونیک را ایجاد می کنند که از ساقه مغز (brain stem) یا نخاع شوکی خارج می شوند و در گانگلیونهای موتور خاتمه می یابند. فیبرهای پره گانگلیونیک سمپاتیک از طریق اعصاب نخاعی سینه ای و کمری از سیستم اعصاب مرکزی خرج
می شوند. به همین دلیل به آنها سیستم توراکولومبار نیز گفته می شود. فیبرهای پره گانگلیونیک پاراسمپاتیک ، سیستم اعصاب مرکزی را از طریق اعصاب کرانیال (جمجمه ای) (بخصوص اعصاب 10 ، 9 ، 7 ، 3) و ریشه های نخاعی سوم و چهارم ساکرال ترک
می کنند.
اکثر فیبرهای پره گانگلیونیک سمپاتیک در گانگلیونهایی که در زنجیره پاراورتبرال هستند و در هر دو کنارستون فقرات قرار گرفته اند ، خاتمه می یابند. بقیه گانگلیونهای سمپاتیک در جلوی مهره ها (prevertebral) قرار گرفته اند. از این گانگلیونها ، فیبرهای پست گانگلیونی برای عصب دهی بافتها خارج می شوند. بعضی از فیبرهای پره گانگلیونی پاراسمپاتیک در گانگلیونهای پاراسمپاتیکی که در خارج (کنار) عضو عصب دهی شده قرار دارند ، خاتمه می یابند : گانگلیونهای مژگانی (ciliary) ، پتریگوپالاتین ، ساب ماندیبولار ، اوتیگرو چندین گانگلیون لگنی. اکثر قیبرهای پره گانگلیونیک پاراسمپاتیک در سلولهای گانگلیونی که بطور پراکنده یا بصورت شبکه در جدار عضوهای عصب دهی شده وجود دارند ، خاتمه می یابند. این نکته مهم را نباید فراموش کنیم که کلمات سمپاتیک و پاراسمپاتیک ، لغاتی آناتومیک هستند و نوع ناقل شیمیایی آزاد شده از انتهای اعصاب و نوع اثر (تحریکی یا مهاری) که توسط فعالیت این اعصاب ایجاد می شود ، بستگی ندارند.
علاوه بر این قسمتهای حرکتی محیطی سیستم اعصاب اتونوم که بخوبی شناخته شده اند ، تعداد زیادی از رشته های آوران وجود دارند که از محیط به سمت مراکز همگرایی طی مسیر می کنند و شامل شبکه آنتریک در روده ، گانگلیونهای اتونومیک و سیستم اعصابا مرکزی می باشند. خیلی از نرونهای حسی که در سیستم اعصاب مرکزی پایان می یابند در مراکز همگرایی هیپوتالاموس و مدولا خاتمه پیدا می کنند و فعالیت رفلکسی حرکتی را بر می انگیزند. این رفلکس ها توسط فیبرهای وابرانی که در بالا توضیح داده شد. به سلولهای عمل کننده انتقال می یابند. شواهد فراینده ای وجود دارد که تعدادی از این فیبرهای حسی ، دارای عملکرد حرکتی محیطی مهمی هستند (سیستم های غیر آدرنرژیک ، غیر کلی نرژیک در ذیل ملاحظه شود).
شامل 49 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود تحقیق درباره داروهای اتونومیک
