چکیده : جنبش کارگری در ایران نخستین بار تحت تاثیرانقلاب مشروطه و انقلاب اکتبر روسیه پدید آمد، این جنبش در دوران انقلاب مشروطه از طریق فعالیت تبلیغی کارگرانی که در اواخر قرن نوزدهم میلادی رهسپار روسیه شده و با افکار سوسیال دمکرات سندیکالیست‌ها، آشنایی پیدا کرده بودند، شکل گرفت. یکی از این گروهها ، گروه «همت» در باکو بود که از سال 1283شمسی به بعد تشکل‌هایی را نقاط مختلف ایران ایجاد کرد. بارزترین جنبش کارگری که در قالب اتحادیه کارگری فعالیت خود را در تهران آغاز کرد. از آن پس اتحادیه‌های دیگری نیز در کشور تاسیس شدند. با پیروزی انقلاب اکتبر روسیه، اندیشه‌های سوسیالیستی و کمونیستی در میان کارگران ایرانی از طریق «کمیته عدالت» بیش از پیش رواج پیدا کرد و سپس شمار اتحادیهها به سرعت افزایش یافت. با روی کار آمدن رضاشاه، اتحادیه‌های کارگری به شدت سرکوب و بجز مواردی مانند اعتصابات کارگران نفت، تقریبا هیچ گونه حرکت دیگری از اتحادیهها مشاهده نشد و آنها فعالیت خود را پنهانی ادامه دادند. با سقوط حکومت رضاشاه، بار دیگر اتحادیه‌های کارگری فعالیت خود را از سر گرفتند. از جمله مهم‌ترین آنها، «شورای متحده مرکزی کارگران و زحمت کشان ایران» وابسته به حزب توده بود، و تصویب قانون کار نتیجه آن بود. این دوره، دوران رشد و بالندگی اتحادیه‌های کارگری بود. در این هنگام نگرانی از قدرت گرفتن اتحادیهها کارگری شدت گرفت. از این رو افزون بر سرکوب شورای متحده مرکزی و حزب توده، اتحادیه‌های کارگری دیگری با تدبیر وزارت کار وقت شکل گرفت که می‌توان به سازمان‌های کارگری« اسکی» و « امکا» اشاره کرد. سرانجام با کودتای 28 مرداد سال 1332همه اتحادیه‌های غیر دولتی سرکوب شدند و صفحه دیگری از فعالیت اتحادیهها در تاریخ معاصر کشور ورق خورد.
پایان نامه : فعالیت اتحادیه‌های کارگری در ایران 1320 -1332
