پایان نامه کشاورزی – کشت هیدروپونیک و خیار گلخانه ای
مقدمه
پسته یکی از گونه های دو پایه و خزان کننده از خانواده آناکاردیاسه میباشد که در کشور ما ایران و تعداد دیگری از کشورهای دنیا اهمیت اقتصادی ویژه ای دارد. بر اساس آمارهای موجود، سطح زیر کشت باغات پسته کشور در حال حاضر بیش از 380 هزار هکتار و تولید سالیانه پسته بالغ بر 300 هزار تن میباشد.
واضح است که متوسط تولید پسته ایران از یک هکتار باغ پسته در مقایسه با کشورهای رقیب مثل آمریکا و حتی ترکیه بسیار پایین است.
فاکتورهای عمده ای که توسعه پسته کاریها و تولید پسته را تحت تاثیر قرار میدهند و تحت عنوان عوامل محدود کننده افزایش تولید پسته مطرح میباشند.
استفاده از پایه های نامناسب و غیر یکنواخت، استفاده از ارقام نامناسب و کم محصول، روش تکثیر بذری، تنوع ژنتیکی و تغییرات ژنتیکی زیاد، مشکل تکثیر غیر جنسی پسته، مشکل تولید انبوه پایه و ارقام مناسب در روش سنّتی، مشکل بودن احداث باغات یکنواخت و پرمحصول در روش سنّتی، مشکل بودن تکثیر مواد گیاهی مقاوم به بیماریهای خاکزی در روش سنّتی، فقدان ارقام تلقیح کننده مناسب و عدم رعایت نسبت درختان نر به ماده در باغ، سال آوری، ریزش جوانه ها، سقط جنین و پوکی، ناخندانی و زود خندانی، تغذیه نامناسب، کمبود و یا بیش بود عناصر، پایین بودن کمیّت و کیفیّت آب آبیاری و عدم مدیریت صحیح آبیاری، شرایط نامساعد محیطی (شوری، خشکی، سرما، گرما، نیاز سرمایی)، آفات، بیماریها وآفلاتوکسین و فقدان یک برنامه اصلاحی منسجم و مداوم به منظور انتخاب، تکثیر انبوه و معرفی پایه ها و ارقام برتر پسته با توجه به نیازها و شرایط موجود در مناطق مختلف پسته کاری کشور.
فایل حاضر به صورت پاورپوینت و شامل 31 صفحه و قابل ویرایش می باشد.
با نگرش عمیق به تحولات ۵۰ ساله اخیر چنین نتیجهگیری میشود که به مسأله اکولوژی یعنی رابطه موجودات زنده با محیط توجه نشده و بشر به دخل و تصرفهای بیرویه و بیش از حد طبیعی آنرا از حالت اعتدال خارج کرده و بصورت مخاطرهانگیزی درآورده است.
روند تخریب و بهم خوردن تعادل اکولوژی در حالی ادامه دارد که جمعیت جهان رو به افزایش است و اگر چارهای برای افزایش تولیدات کشاورزی و حفظ محیط زیست نشود بروز قطعی از واقعیت درونیست، بشر تاکنون تدابیر گوناگونی اتخاذ کرده است و بوسیله بکار بردن تکنولوژی استفاده از ژنتیک، دادن کودهای شیمیایی فراوان، بصورت سموم گیاهی و... توانسته است بخشی از نیاز موادغذایی را بصورت منطقهای برآورد کند. بنابراین باید بفکر تأمین مواد غذایی بدون آلوده کردن محیط زیست طبیعی بود.
برای نیل به این هدف با الهام گرفتن از طبیعت که خود بهترین راهنماست و همچنین بکار بردن تجربیات پیشینیان و با حداکثر استفاده محیطی از قبیل نور، آب و مواد غذایی روشی اتخاذ کرد که بتوان میزان تولیدات کشاورزی را افزایش داد یکی از راههایی که ما را به این هدف نزدیک میسازد کشت گیاهان بصورت مخلوط است.
تاریخچه کشت مخلوط:
اگرچه تاریخ رونی برای زراعت چندکشتی و مخلوط وجود ندارد ولی با توجه به شواهدی که اشاره شد رویش گیاهان بصورت توأم سابقه طولانی داشته و احتمالاً تاریخ آن به نخستین دورههائیکه بشر با کشاورزی آشنا گردیده برمیگردد.
کشت گیاهان زراعی به صورت توأم از مناطق استوائی شروع شده ناحیه آمازون و حوضه رودخانههای زهکشی منطقه orinoco بعنوان یک مرکز زراعت چندکشتی مرکب از گیاهان غدهای و دانهای شناسایی شده است.
همزمان با مهاجرت بشر به نواحی مختلف و ایجاد مستعمرات کشورهای اروپایی در قرون ۱۶ و ۱۷ این نوع زراعت توسعه یافت ذرت از گیاهانی است که تاریخچه کشت آن بصورت مخلوط نسبت به گیاهان دیگر نسبتاً جدید است. در دوران استعمار گیاهانی شامل موز، نیشکر بصورت مخلوط در مزارع کشت میشوند.
ترکیب گیاهان در مخلوط بستگی به شرایط محیطی و نوع گیاه دارد، در آمریکای مرکزی مخلوط ذرت و لوبیا و کدو یک الگوی کشت است. که از سالیان دراز رواج داشته است. این نوع مخلوط از حدود نهصد تا هزار و پانصد سال قبل از میلاد مسیح در مکزیک مرسوم بوده و مجموعه لوبیا، ذرت و کدو به اندازهای موفق بوده که غیر از زادگاه خود (مکزیک) در کشورهای دیگر نیز، استقبال روبرو شده است.
تاریخچه کشت مخلوط در ایران:
کشاورزی سنتی ایران بر پایه استفاده از حداکثر عواملی بوده و استفاده از روابط بین گیاهان و مبارزه با آفات و بیماری به کشت مخلوط مبادرت میورزند، به چند مورد زیر اشاره نموده است.
ـ برای تولید نوعی خربزه آن را در میان ریشههای خارشتر میکاشتند، خارشتر با داشتن ریشههای عمیق آبهای تحتالارض استفاده کرده و با کمک این رطوبت خربزه نیز سبز میشود.
ـ کشاورزان ایرانی معتقدند که بین بعضی از گیاهان رابطه عاطفی خاصی وجود دارد و این گیاهان در جوار یکدیگر محصول بیشتری تولید میکنند.
* مثلاً کشت یونجه و جو و یا کشت بذر خیس شده در مزرعه باعث ازدیاد کیفی و کمی هر دو گیاه میشود.
در کشاورزی سنتی ایران برای محافظت گیاهان نیز کشت مخلوط انجام میدادند گزارش یاوری (۱۳۵۹) کشت نوعی پیاز زیر درختانی مثل سیب و انجیر آنها را از خطر ابتلاء به کرم میوه حفظ میکند، بعضی از زارعین معتقدند که کشت پیاز در بین گیاهان زمینی مانع حمله بیماری لکه سیاه به این گیاه میشود.
* امروزه چندکشتی در ایران بیشتر در سواحل خزر و خوزستان معمول است، چند کشتیها شامل غلات زمستانه با حبوبات، گوجهفرنگی هندوانه، برنج و همچنین کشت حبوبات پائیزه نظیر ذرت و پنبه است.
مزایای کشت مخلوط:
افزایش و بهبود کیفیت در کشت مخلوط:
در کشت مخلوط چون معمولاً از گیاهان و گونههای متفاوت استفاده میشود اختلافی بین گیاهان از لحاظ ارتفاع، سیستم ریشهای، نیاز به مواد غذایی و استفاده از محیط کشت رقابت کمتری بین آنها مشاهده میشود و همین عامل خود باعث استفاده بهینه از مواد غذایی و سایر مایحتاج گیاه شده و باعث رشد و نمو مناسبتر گیاه میشود، و معمولاً رقابت بین گیاهان متعلق به گونههای متفاوت یا رقابت برون گونهای بیشتر است. این حالت در مخلوط ذرت شیرین و خیار و مخلوط سویا و ذرت مشاهده میشود.
کنترل بیولوژیکی آفات
اصولاً سیستم کشت مخلوط به دلیل ایجاد یک اکوسیستم زراعی خاص و متنوع باعث کنترل آفات میشود گرچه امکان دارد کشت مخلوطی انتخاب شود که هیچ مزیتی بر تک کشتی آنها موجود نباشد ولی این کشت مخلوط میتواند باعث دور کردن آفات شده و به عنوان یک روش مبارزه با آفات تلقی گردد و باعث افزایش عملکرد شود.
در کشت مخلوط یک عامل فیزیکی و بیولوژیکی میتواند باعث دور کردن آفات شود، مثلاً اگر یک گیاه بلند را با یک گیاه کوتاه کشت کنیم همین امر باعث جلوگیری از سرایت آفاتی نظیر شتهها بر روی گیاه میزبان میشوند و یا ممکن است یک گیاه غیر میزبان با ترشح موادی با خاصیت حشرهکشی از بروز آفات در گیاه مجاور جلوگیری نماید، مثلاً در ایالات متحده آمریکا یونجه، ذرت، مورگوم را به عنوان گیاهان منحرفکننده آفات در کشت مخلوط نواری با پنبه کشت میکنند. و بدین وسیله میزان مصرف سموم دفع آفات کاهش مییابد و یا مثلاً اگر غلات به صورت توأم با لوبیا چشمبلبلی و بادامزمینی در مناطق گرمسیری کشت شود باعث کاهش خسارت و هجوم حرارت ناقل بیماری میشود و طبق تحقیقات یک محقق آمریکایی به نام کودکستون در سال ۱۹۷۶ در اوکلاهما اگر پنبه ولورگوم با هم به صورت توأم کشت کنیم عملکرد پنبه ۲۴% افزایش پیدا میکند چون لورگومها برای کرم غوز پنبه میزبان بوده و از جمله بین آفت
مشکلات خود را در whatsApp یا Viber با ما به اشتراک بگذارید
برای پاسخگویی سریعتر و بررسی شکایات و انتقادات
سیستم پاسخگویی انلاین لحظه ای راه اندازی کرده ایم
شاید بتوانیم ، با تیمی قدرتمند به سوی پیشرفت در تجارت الکترونیک گام برداریم
لازم به ذکر است ، شما می توانید تمام پیشنهادات ، درخواست ها و سفارشات خود را برای ما ارسال کنید
09382490907
پاسخگوی 24 ساعته شما
مروری بر روش های مختلف کشت قارچ صدفی
۱- روش کشت در کیسه پلا ستیکی
۲- روش کشت در جعبه چوبـــــی
۳- روش کشت در جعبه پلا ستیـکی
۴- روش کشـت در پشـــته
۵- روش کشت در قفسـه هـای فلزی ویا چوبی
۶- روش کشت پـایـه ای ( ستونی )
۷- روش کشت بر روی کنده درختان
۸- روش کشت از طریق تزریق ریسه برکندههای درختان
۱- روش کشت قارچ صدفی در کیسه پلاستیکی
مایه قارچ مورد نیاز برای یک بسته کمپوست حدوداً ۲۵۰ گرم بذر قارچ صدفی جهت تلقیح در ۸الی ۱۰ کیلوگرم ازکاه وکلش گیاهان تیره غلات در نظر گرفته شده است وتا لحظهای که کمپوست شما آماده نشده است به هیچ عنوان درب بسته را باز نکنید چون احتمال آلودگی آن خواهد بود.
۱- یک کیسه پلاستیکی به قطرcm ۵۰ و به طول ۱۰۰cm انتخاب کنید. ( کیسههای بسته بندی میوه جات مانند خیار و... )
۲- طبق شکل A تعداد سه عددسوراخ به قطر یک سکه ۵۰ ریالی در ته کیسه و چندین سوراخ در بدنه کیسه در نقاط مختلف جهت خروج آب اضافی وتهویه بستر ایجاد کنید(جمعا حدود ۳۰ سوراخ میشود).
۳- مقدارحدوداً ۸ الی۱۰کیلوگرم گاه یا کلش یکی ازگیاهان تیره غلات را تهیه نمائید.(گندم ـ جو ـ چاودار ـ یولاف ـ برنج ـ ذرت ـ سورگوم و ... )
کلش = اگر محصول غلات را با دستگاه کمپاین برداشت نمایند( درو ) نتیجتا ساقه های غلات به طول ۸ الی ۱۴ سانتیمتر طول خواهند داشت که به آنها کلش کفته میشود . یعنی طول ساقه ها بزرگ خواهد بود
گاه = اگر محصول غلات را با دستگاه خرمن کوب خرمن نمایند ( جدا کردن دانه ها ار پوسته غلات ، کلوم وکلومل ) ساقه های حاصل کوچک خواهد بود که به آنها گاه گفته میشود .
۴ - کلشهای تهیه شده را در یک ظرف بزرگی ( قابلمه ـ دیک ) ریخته و روی آنها آب معمولی ( سرد ) ریخته بطوری که گاه وگلشها در آب غرق آب شوندوبعدروی شعله گاز(یا هر نوع منبع حرارتی) قرار دهید واز لحظه به جوش آمدن کامل آب حداقل به مدت ۳۰ دقیقه به کلشها حرارت داده وکلشهای در حال حرارت را گاهی زیر و رو نمائید.
( جوشانیدن گاه ویا گلشها به سه علت انجام میگیرد A . اگر در داخل گاه ویا گلشها بذر غلات ویا هر بذر دیگری قرار گیرد در اثر حرارت که موقع جوشانیدن به آن داده میشود جنین آن از بین رفته و دیگر به هیچ عنوان اگر در محیط مرطوب قرار گیرد جوانه نخواهد زد B . در اثر حرارتی که به آنها داده میشودهر گونه آلودگی داشته باشد از بین خواهد رفت .Cبا توجه به اینکه دیواره گاه وکلشها در حالت خشک سفت وخشبی هستند لذا نفوذ ریسه های قارچ به دیواره آنها مشکل خواهد بود وبه خاطر اون اگر گاه وگلشها در آب جوشانیده شوند بهتر است . )
۵- بعد از پایان زمان قید شده کلشها را از یک آبکش ، آبکش نموده و آب اضافی آن را بگیرید.
۶ - بعد از آبکش نمودن چند دقیقهائی اجازه دهید تا کلشها خنک شوند.
۷- کلشهای خنک شده را به کیسه پلاستیکی تهیه شده به ارتفاع حدوداً ۱۰-۱۵ سانتیمتر پر نموده وبا کف دست به آنهاکمی فشار داده تا کیسه حالت استوانه بدهید.
۸ - دهانه بطری یا بسته حاوی مایه قارچ ( بذر قارچ ، اسپان قارچ ) را باز کرده وتوسط یک میلهای تمیز و آغشته به الکل،محتویات درونی را که به حالت فشرده و چسبیده به هم هستند، را به هم زده، و از هم جدا نمائید.
۹-مقدار ۲۰ الی ۲۵ گرم از مایه قارچ(بذر درون بسته) را به کف دستتان(که قبلا حتما با آب وصابون شسته اید) ریخته وخوب از هم جدا نموده و بطور تصادفی بر روی کلشهای پهن شده در ته کیسه پلاستیکی بپاشید.
۱۰- مجدداً از کلشهای سرد شده را به همان ارتفاع و اندازه برداشته و به درون کیسه پر نمائید تا روی بذور پوشیده شود و با دست روی آنها کمی فشار دهید تا تماس کامل حاصل گردد.
۱۱- دوباره بذر پاشیده و روی آنها کلش اضافه نمائید و این کار را آنقدر ادامه دهید تا اینکه هم کیسه پر شود وهم بذر و کلشتان تمام گردد.
۱۲- درب کیسه پلاستیکی را محکم بسته و زیر آن یک ظرفی (بهتر است پلاستیکی باشد) قرار دهید تا آب اضافی درون کیسه که به مرور زمان خارج خواهد شد اطراف را خیس وکثیف نکندالبته اگر فقط ، یک بسته کشت داده ودر آشپزخانه یا راه پله قرار داده اید.
۱۳- کیسه را در یک محیطی با دمای بین ۱۸ الی ۲۴ درجه سانتیگراد تا زمانی که کیسه را ریسههای قارچ پرنماید که معمولاً بین ۱۴ -۱۶ روز طول میکشد قرار دهیدبطوری که در معرض تابش نور مستقیم آفتاب نباشد.
۱۴- بذر قارچ کاشت داده شده تا مرحله ظاهر شدن اولین ته سنجاقی ها ( قارچ های اولیه ) نیازی به نور – رطوبت – آبیاری ندارد و همان مقدار رطوبتی که موقع جوشانیدن گاه ها در آب به خود جذب کرده اند کافی است ولی بعد از طی مراحل و زمان قید شده (۱۴ – ۱۶ روز) کیسه سفیدی در اختیار دارید که حاوی میسیلیومهای قارچ است ، از این لحظه به بعدکه اولین قارچها ظاهر میشوند حتما باید به محیط رطوبت ، نور و کمپوست را آبیاری نمود.
ظاهر شدن ته سنجاقیها
۱۵- بعد از ظاهر شدن اندامهای بارده قارچ ، روزی در دو نوبت و بسته به میزان درجه حرارت منطقه پرورش و رطوبت محیط مقدار۴ - ۵ لیتر آب بر روی بستر ریخته تا ضمن آبیاری ، رطوبت زیر پلاستیک نیز تامین گردد.
۱۶- جهت تامین رطوبت محیط وبستر در منزل که باید بین ۸۵ الی ۹۰% باشد میتوان طبق شکل B یک چهار چوب تهیه نموده وبر روی آن پلاستیک کشیده وبسترتان را زیر آن قرار دهید، و بعد از هر بار محصول دهی و برداشت محصول برای اینکه ته بستر در طی دوره خشک نشود بهتر است بستر را به صورت سروته ( وارونه ) قرار داده و آبیاری نمائید و تا برداشت محصول سری بعد به همان شکل باقی بماند وتا مدت حدود۴ ماه برای شما هر ۱۰ الی ۱۲ روز یک بار قارچ خواهد داد بطوری که به ازای هر کیلو گاه خشک کمپوست اگر خوب مراقبت گردد ۸۰۰ الی ۸۵۰گرم در طی دوره محصول قارچ خواهد داد.
۱۷- نظر هموطنان عزیز را به این نکته معطوف میداریم که تا زمانی که قارچ بر روی بستر مشاهده نکردهاند به هیچ عنوان به کمپوست آب ندهید. مگر اینکه ، کمپوست در حال خشک شدن باشد.
۱۸- در صورت مواجه شدن با هرگونه مشکلی در مراحل پرورش قارچ با ما تماس حاصل نموده و رفع اشکال نمائید.
توجه :
از همان لحظه اول کار در ته کیسه پلاستیکی،حدوداً سه عدد سوراخ به انداز یک سکه 50 ریالی ایجاد نموده تا آب جمع شده در ته بستر از آنجا خارج شده و باعث گندیدگی آن نشود.
۲- روش کشت در جعبه های چوبی: اینروش پرورشقارچ برای اولین بار در سال ۱۹۳۴ در آمریکا آغاز شد و روش کار بدین صورت بود که ابتدا یک جعبه چوبی تمیز را انتخاب کرده و به قسمت درونی آن یک لایه نایلون پــهن میکنند و بعد مواد اولیه تهیه شده را به داخل جعبه بصورت لایه به لایه که بین دو لایه مقدار کمی مایه قارچ ریخته و مجدداً کمپوست را روی آنها اضافه میکنند تا اینکه جعبه پر شود وپس از پر کردن جعبه درب آن را نیز بسته و به یک گوشه ازاطاق پرورش بصورت مایل قرار داده تا آب اضافی آن خارج شود و روی همه جعبهها یک ورق نایلونی کشیده تا از تبخیرآب ازسطحکمپوست جلوگیری شودوحتی گاهینیزهرسهالیچهار روز یکبار مقدارکمیآب بر روی آن اسپری میکنند تا میسیلیومها تمام قسمتهای درونی جعبه را پرنماید پس از تکمیل شدن رشد میسیلیومها در داخل جعبه که معمولاً حدود۱۴ الی ۱۸روز طول میکشدورقه نایلونی را برداشتهوآنها را ازجعبه خارج کرده وبه صورت ردیفی چیده و یا از سقف آویزان میکنند تا شروع به محصـول دهـی کند. مشکلی که در این روش کشت وجود دارد رشد انواع کپکهای آلوده کننده و قارچهای مضرمیباشدروی کمپوست است .
۳- روش کشت در سبدهای پلاستیکی: جعبههای پلاستیکی رایج در بازار که برای حمل میوه وسبزیجات بکار میروند برای این کار مناسب بوده و این روش کشت نیز عیناً همانند پرورش قارچ درجعبه های چوبی بوده وبا این تفاوت که اولاً میزان آلودگی جعبه های پلاستیکی نسبت به چوبی کمتر بوده و ثانیاً دوره استفاده یا عمر آنها از جعبه های چوبی بیشتر است ولی به هر حال روش کار عین روش قبلی است.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 12 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
پیشگفتار
واحدهای روغن کشی بر اساس نزدیکی - ماده اولیه بخصوص تخم پنبه احداث میشوند که این مناطق بیشتر در استانهای مازندران، گیلان و خراسان میباشند. یکی از این واحدهای روغن کشی کشور کارخانه روغن کشی کشت و صنعت شمال واقع در استان مازندران، شهرستان ساری (در دوازده کیلومتر شهر ساری) میباشد.
این کارخانه در سه شیفت کار میکند و دارای سیستم بازیابی فاضلاب و تصفیه آب میباشد که پسابهای بازیابی شده جهت شروب نمودن زمینهای مزروعی کارخانه استفاده میشود.
این کارخانه روغن کشی دو واحدی میباشد که واحد شماره 1 آن نیز (کشت و صنعت شمال) تولید روغن و واحد شماره 2 آن (ام. ام) صابون پزی است.
به طوری که گفته شد محصول اصلی کارخانه کشت و صنعت شمال، روغن نباتی است که به دو صورت دان و جامد عرضه میگردد و در کنار این محصول اصلی، محصول فرعی، خلط صابون تولید شده نیز در واحد 2 به صابون تبدیل میشود. واحد تولید گاز اکسیژن و هیدروژن در داخل کارخانه وجود دارد که گاز هیدروژن تولید شده، جهت پروسس هیدروژناسیون صورت میگیرد و اکسیژن تولیدی در مخازن پر شده و جهت استفاده بخشهای خصوصی و دولتی به خارج از کارخانه برده میشود.
در ضمن طرح توسعه کارخانه نیز در دست اقدام است که تا حدودی اجرا گردیده، ولی هنوز مورد بهره برداری قرار نگرفته است. و لازم به تذکر است که مدیریت کارخانه تحت نظارت بانک صنعت و معدن میباشد و محصول تولیدی کارخانه با نام (( روغن غنچه )) به بازار عرضه میگردد.
مقدمه
روغنها و چربیها از زمانهای بسیار دور یکی از اجزا اصلی و مهم تشکیل دهنده غذای انسان بوده است. که یک گرم آن در حدود 2/9 کیلوکالری انرژی در بدن تولید میکند. همچنین غذای طبخ شده در روغن و چربی مزه و طعم مطلوبی را در بر خواهد داشت.
با تغییر ساختار اجتماعی در دورانی که ما در آن زندگی میکنیم، دگرگونی و چگونگی تولید مواد مورد نیاز جامعه به خصوص مواد غذایی امری اجتناب ناپذیر است در حال حاضر با توسعه کشت دانهها و میوههای روغنی فقط 15 % از نیاز چربی و روغن مصرفی مردم را میتوانیم تامین نمائیم. از این جهت باید میزان قابل ملاحظه ای روغن خام از خارج وارد کشور شود، لذا برای افزایش راندمان استخراج روغن از منابع روغن و تصفیه روغن نیاز به تکنولوژی جدید روغن میباشد.
در کشورهای صنعتی یک نفر در طول عمر خود در حدود 3 تن روغن و چربی مصرف میکند که بیش از نصف این مقدار به صورت روغن یا چربی غیر قابل رویت موجود در مواد غذایی مانند پنیر، سوسیس، کالباس، گوشت و نظیر اینها میباشد.
اهمیت اقتصادی چربیها و روغنها در جهان و ایران
غذا مسئله مهمی است که نیاز انسانها را برطرف میکند. کار اساسی کشاورزان و کارخانههای صنایع غذایی این است که نیاز مواد غذایی انسانها را تامین کنند. با توجه به افزایش رشد جمعیت در جهان نیاز به مواد غذایی نیز افزایش مییابد و همزمان باید تقاضای مواد غذایی مورد نیاز مردم با امکانات و شرایط موجود تامین شود.
تاریخچه روغن نباتی در ایران
تا حدود سال 1330 از روغن حیوانی استفاده میکردیم و بعد از این تدریجاً با افزایش جمعیت و کمبود تولید روغن حیوانی افزایش قیمت باعث گردید که از روغن نباتی استفاده نمایند که از هلند و آمریکا وارد میکنند. از سال 1331 تا 1344 با شرایطی که در ایران انجام شده بود تجار و صنعتگران شروع به آوردن کارخانههای روغن نباتی نمودند تا در عرض 12 تا 13 سال کارخانه در ایران شروع به کار نمود و روغن نباتی جامد هم از خارج وارد میکردند و همه این کارخانهها از پنه دانه استفاده میکردند. در سال 1346 دولت ورود روغن نباتی جامد را غیر مجاز اعلام کرد و رقابتی بین کارخانهها به وجود آمد و سطح تولید بالا رفت و بعضیها شکست خوردند و بعضیها هم در کارشان موفق شدند. مثلاً یکی از کارخانههای روغن نباتی، پارس (قو) است که در سال 1339 تاسیس شد و تولید آن در روز 15 تا 20 تن بود و امروزه بیشتر از 600 تن در روز تولید میکند.
در حال حاضر در ایران در حدود 16 کارخانه روغن نباتی داریم بعضی از این کارخانهها در حدود 300 تن تولید دارند.
مثلاً: 1 – روغن نباتی پارس (قو، اطلس)
2 – روغن نباتی بهشهر (شاه پسند، بهار، مایع لادن)
3 – روغن نباتی ورامین
4 – فاز اصفهان
5 – شیراز (نرگس)
6 – روغن نباتی جهان
تا قبل از سال 1345 از پنبه دانه استفاده میکردند و بعد از آن از روسیه، بلغارستان، رومانی روغن نیمه تصفیه آفتابگردان وارد مینمودند و بعد از آن در نتیجه نیاز، روغن سویا از آمریکا جنوبی و ایالات متحده وارد نمودند به طوریکه الان نزدیک 100 % مواد خام از دانه سویا است و از آرژانتین و برزیل وارد مینمایند و بعد از آن شرکت سهامی توسعه کشت دانههای روغنی آمدند و کشاورزان را در کشت دانه سویا و آفتابگردان تشوق نمودند ولی با وجود اینها کفاف مصرف را نکرد و در این سالهای اخیر در حدود 6 تا 5/6 درصد روغن تولیدی ایران در داخل ایران تولید میشود و بقیه از خارج وارد میشود.( در سال 1362)
فصل 1
1 – 1 تاریخچه کارخانه کشت و صنعت شمال
در سال 1355 همزمان با اجرای طرح و نصب ماشین آلات، به سبب بازده کم مالی طرح اولیه، موضوع توسعه ظرفیت واحد به منظور بهره گیری بیشتر از هزینههای ثابت طرح و افزایش سود آوری آن مورد مطالعه قرار گرفت و سپس برای تهیه طرح تکمیلی جهت افزایش ظرفیت تولید روزانه تا میزان 250 تن روغن نباتی و متعاقب آن سفارش و نصب ماشین آلات مربوطه اقدام گردید. این طرح علاوه بر توسعه واحد تصفیه روغن، توسعه واحد روغن کشی را نیز از طریق احداث خطوط روغن کشی دانه سویا و آفتابگردان (علاوه بر پنبه دانه) در بر میگرفت که به واسطه برخی نارساییها و محدودیتهای ارزی با تدارک تعدادی از ماشین آلات در نیمه راه باقی مانده است.
واحد شماره 2 در داخل شهر ساری قرار داشته و دارای قدمتی بیش از 47 سال میباشد. این واحد در ابعاد کوچکی شامل قسمتهای پنبه پاک کنی، روغن کشی پنبه دانه، تصفیه روغن خام و صابون سازی بوده است، که در حال حاضر به سبب فرسودگی بیش از حد ماشین آلات قسمتهای پنبه - پاک کنی صابون سازی و تصفیه با ظرفیتهای کمتر قابل بهره گیری بوده و قسمت روغن کشی به طور کلی از زنجیره تولید خارج گردیده است. واحد شماره 2 به علت قرار گرفتن در داخل شهر ساری از طرف سازمان حفظ محیط زیست منطقه ملزم به انتقال و تعطیل در محل فعلی میباشد. پساب صنعتی آلوده بوی نامطبوع حاصل از خلط صابون، پرزهای معلق پنبه و سایر آلودگیهای ناشی از احتراق دیگهای بخار در هوای محیط از یکسو، و روشهای قدیمی و غیر اقتصادی تولید روغن و صابون از سوی دیگر از عوامل تشدید کننده مساله میباشد.
پروانه تولید، دانش فنی و برخی ماشین آلات و تجهیزات قابل استفاده این واحد به عنوان موارد قابل بهرهگیری در طرح جامع شرکت (توسعه واحد یک) مد نظر قرار گرفته اند.
1 –2 تولیدات اصلی و جانبی کارخانه کشت و صنعت
تولیدات کارخانجات کشت و صنعت شمال را میتوان به دو گروه محصولات اصلی و محصولات جانبی (by–product) تقسیم بندی نمود. پنبه محلوج، روغن نباتی جامد و صابون رختشوئی محصولات اصلی ولینترجین، زیرجین، لینترهای 1 و 2، پوسته و کنجاله، محصولات جانبی واحد2 را تشکیل میدهند، در واحد یک نیز روغن نباتی، به عنوان محصول اصلی و لینترهای 2 و 1، پوسته، کنجاله، خلط صابون، گلیسیرین و اسیدهای چرب و اکسیژن به عنوان محصولات جانبی، تولید میشود. ضمناً در واحد یک، قوطیهای حلبی مورد نیاز جهت بسته بندی روغنهای نباتی نیز در ظرفیتهای مختلف (2، 4، 10 پوند و 17 کیلو) تولید میگردد. در این بخش شرح مشخصات، استانداردها و موارد مصرف تولیدات کارخانجات ارائه گردیده است.
1 – 3 شرح تولیدات اصلی و جانبی
الف – پنبه محلوج:
عبارت است از الیاف طبیعی گیاه پنبه که از جدا سازی وش به پنبه محلوج بدست میآید. مقدار پنبه بدست آمده صرف نظر از درجه بندی آن 33 درصد وزن وش را تشکیل میدهد.
ب – روغن نباتی:
عبارت است از روغن خوراکی بدست آمده از دانههای روغنی از قبیل دانه پنبه، سویا، آفتابگردان، زیتون، ذرت، بادام زمینی، خرما، انگور، گوجه فرنگی، نارگیل و ….. که به دو صورت جامد (هیدروژنه) و مایع (اشباع شده) مورد عرضه و مصرف قرار میگیرد. مقدار روغن موجود در دانه هائی نظیر پنبه دانه 17 تا 23 درصد، سویا 14 تا 23 درصد، آفتابگردان 28 تا 35 درصد و خرما 50 تا 70 درصد وزنی را تشکیل میدهد که البته جدا سازی تمامی مقادیر مذکور میسر (یا اقتصادی) نبوده و برای مثال حدود 16 درصد روغن پنبه دانه در روشهای معمول جداسازی (OR SOLVENI MILLING EXTRACTION) قابل استحصال میباشد.
ج – صابون رختشوئی:
ماده پاک کننده ای است (قدیمی ترین ماده شوینده شناخته شده) که از نمک حاصل از ترکیب اسیدهای چرب با مواد قلیائی نظیر سود بدست میآید.
اسیدهای چرب مورد استفاده در صابون سازی میتواند از خلط صابون (TRIGLYCERIDE) حاصل از تصفیه روغن خام نیز بدست آید.
با افزایش توسعه تکنولوژی روغن در جهان، تاثیر چندانی در مصرف روغن کشورمان نداشته است. اما در ایران الگوی مصرف چربیها وروغنها در 30 سال گذشته تغییر کرده است چربیهای هیدروژنه 76 %، کره 14% و روغن مایه 10 %.
1 – 4 محصولات جانبی کارخانههای روغنکشی
پس از مرحله روغن کشی از دانههای روغنی محصول باقیمانده کنجاله نامیده میشود که یکی از مهمترین مواد تامین کننده، تغذیه دام و طیور به شمار میآید. با توجه به کمبود شدید خوراک دام در ایران که باید در هر سال بیش از 500 هزار تن انواع علوفه از خارج وارد کشور شود، اهمیت کنجاله بیشتر احساس میگردد. بهترین نوع کنجاله برای نام کنجاله، سویا میباشد. زیرا حاوی 50 % پروتئین است. کنجاله آفتابگردان نیز از کیفیت خوبی برخوردار است.
1 – 5 ترکیبات شیمیایی چربیها در روغنها
ساختار شیمیایی چربیها تری اسیل گلیسیرید میباشد که سه مولکول اسید چرب با یک مولکول گلیسرول (الکل سه ظرفیتی) طی واکنش استری شدن ترکیب شده باشد.
H H O
H – C – OH H – C – O – C – R
H – C – OH + 3RCOOH H – C – O – C – R + 3H2O
H – C – OH H – C – O – C – R
H H O
تفاوت چربیها و روغنها بستگی به ترکیب نوع اسید چرب تشکیل دهنده ساختار تری اسیل گلیسیرید دارد. اصطلاح چربی برای موادی است که در دمای معمولی جامد هستند و روغنها که به طبع در دمای معمولی مایع هستند. اگر سه اسید چرب یکسان باشند محصول تری گلیسیرید ساده است و اگر سه تا مختلف باشند، تری گلیسیرید مخلوط نام دارد. اسیدهای چرب که در طبیعت وجود دارند دارای اتم زوج به استثنای ایزو و الریک اسید میباشند.
1 – 6 مراحل تهیه روغنهای نباتی
الف) استخراج
ب) پالایش
ج) بی رنگ کردن
د) هیدروژناسیون
1 – استخراج:
استخراج به دو طریقه انجام میشود.
الف: فشردن مکانیکی که عبارتند از پاره کردن سلولهای نباتی محتوی چربی که معمولاً به وسیله گرما و سپس فشردن آن زیر فشار قوی است.
ب: استخراج با حلال که مستلزم غوطه ور ساختن دانههای روغنی در داخل مایعی است که میتواند یک مشتق نفتی، یا یک مایع غیر قابل استعمال، معمولاً هیدروکربن کلردار بوده و چربی استخراج شده را جمع آوری مینمایند.
2 – پالایش:
روغن نباتی خام بدست آمده از روش فشردن مکانیکی یا استخراج با حلال خالص نبوده بلکه با مواد همراه است. برای جدا نمودن این ناخالصها باید آنرا پالایش نمود.
مراحل پالایش روغن خام
الف: مرحله اول عملیات پالایش
ب: جدا کردن روغن
ج: شستشوی روغن تصفیه شده
3 – بی رنگ کردن: (post Biea chihg)
در اغلب عملیات تکنولوژیکی حذف رنگ از روغنها و چربیهای بدون توجه به منبع و منشا آنها مطلوب تشخیص داده شده است در عملیات بی رنگ کردن چربیها از خواص ویژه خاک رس استفاده میشود.
روغن فیلتر شده، جهت نیکل گیری و رنگبری به خود، به قسمت بیرنگ مرحله دوم برده میشود. در این مرحله 15 kg خاک سنگین (رنگبر، توسنیل) به همراه 10 kg خاک سبک (پرلیت) به همراه 2.5 kg اسید سیتریک با روغن مخلوط شده (توسط آب گرم) و به کمپرسور میروند. این عمل تحت خلاء انجام میشود و به این وسیله مواد زائد داخل روغن نیز جدا میشود. وجود اسید سیتریک باعث ایجاد کمپلکسی از اسید و نیکل در داخل تانک شده و در مرحله بعدی توسط فیلتراسیون، کمپلکس فوق جدا میشود و هدف اصلی این مرحله نیز نیکل گیری میباشد.
4 – هیدروژناسیون: (HYDROGENATION)
روغنهای مایع که به مقدار فراوان به بازارهای جهان عرضه میشوند برای مصرف مستقیم نامناسبند و قابلیت نگهداری آنها نیز با اقتصاد جدید که وجود مقداری ذخیره را ضروری میداند مطابقت نمی کند.
اولین بار شخصی بنام نورسن در سال 1903 میلادی هیدروژناسیون روغنهای سبزیجات را کشف کرد و فرآیندهای اصلی شیمیایی در صنعت چربی و روغن توسعه پیدا کرده است. صنعت دانه روغنی از توانایی هیدروژنه شدن محصولات فرعی روغن تولید شده به وسیله استخراج دانه نتیجه میشود. بنابراین قسمتهایی از دانه که پروتئین کمی دارند برای تغذیه حیوانات استفاده میشود. رشد کامل صنعت سویا با رشد هیدروژناسیون روغنهای خوراکی به طور هماهنگ پیش میروند. در سال 1775 در ایالت متحده حدود 3/7 میلیون پوند روغن هیدروژنه شدند. اگر ماکاتالیست مورد استفاده را در حدود 02 , 0 % نیکل تخمین بزنیم پس 5/1 میلیون پوند نیکل مورد احتیاج است. همچنین اگر ما اندیس یدی را از 125 تا 90 حدس بزنیم، میانگین کاهش اندیس یدی 35 است پس 6/3 میلیون فوت مکعب هیدروژن مورد احتیاج است. بنابراین یک قسمت مهمی از صنعت ما را تشکیل میدهد.
1 – 7 علّت هیدروژناسیون
دو دلیل برای جامد کردن روغن موجود است:
الف: تعداد پیوندهای دوگانه را کاهش میدهد، فرصت برای اکسیداسیون را کم میکند، پایداری طعم و بو افزایش مییابد.
ب: خواص فیزیکی را تغییر میدهد، بنابراین محصولات دارای بهره بیشتری میباشند محصولاتی مانند مارگارین، (shortinting) چربیهای پوشش دار، چربیهای سرخ شده همه نتیجه هیدروژناسیون روغنها میباشند. همچنین محصولات غیر خوراکی بیشماری مانند الکل ها، آمینها، اکسیدها و غیره به وسیله هیدروژناسیون چربیها یا اسیدها ساخته میشوند، که این محصولات به وسیله محدود کردن صنعت چربی خوراکی گزارش شده است.
1 – 8 واکنش هیدروژناسیون کلی
1 – انتشار عوامل شرکت کننده به سطح کاتالیست
2 – جذب
3 – واکنش سطحی
4 – دفع
5 – انتشار محصولات از سطح کاتالیست
1 – 9 جزئیات مراحل و دستگاهها
درجه هیدروژناسیون به عدد بستگی دارد و کاهش یک مولکول ید روغن معادل Ib 5.07 هیدروژن میباشد به ازاء 1000 I B روغن پنبه دانه ((نوع دانه در اینجا مؤثر است)).
کنورتور:
نمای کلی از کنورتور:
1 – ولو خروجی آب
2- ولو ورودی بخار
3- ولو ورودی آب
در کنورتور هیدروژناسیون انجام میشود. موادی مانند نیکل با کمک کاتالیزور را هم میتوان در منبعی جداگانه حل کرده و سپس وارد کنورتور کرد. که این مواد یا به صورت پودر وارد میشوند یا پولک.
قبل از نیکل زدن رفراکت خوانده میشود. هرچه رفراکت بالاتر باشد در نتیجه نقطه ذوب بالاتر و هیدروژناسیون بهتر و بیشتر صورت گرفته است. نقطه ذوب باید مناسب با دمای بدن باشد (حدود 36-38C) البته تنظیم نقطه ذوب به فصل سال هم وابسته است.
سپس سیستم خلاء قطع شده و شروع به تزریق گاز هیدروژن میکنیم. این گاز با فشار از گاز پلنت میآید. در هنگام گاز خوردن دما تا حدود 200C بالا میرود زمان گاز خوری حدود 1-1.10haur است. وپس از اندازه گیری اندیس ید عدد رفراکت و نقطه ذوب نمونه در آزمایشگاه، گازدهی متوقف میشود. پس از عمل هیدروژناسیون باید نیکلها مجدداً گرفته شود. پس از گازدهی سیستم باید سرد گردد. از همان کوئل به طور معکوس (از پایین) آب وارد میشود و جریان پیدا میکند و از قسمت بالا خارج میشود و در دما در 100C ثابت میشود. یکبار دیگر خلاء گیری میشود، تا گازهای مسموم موجود گرفته شود، سپس خلاء شکسته میشود.
بهترین شرایط در این مرحله این است که فشار کنورتور 2.5 باشد. و زمان گاز خروجی طولانی نباشد. اگر فشار کنورتور بالا باشد، عمل گاز خروجی به خوبی صورت نمی گیرد. همین طور اگر زمان گاز خروجی طولانی باشد در اینجا اندیس ید تغییر میکند.
اگر روغن در خط خنثی نشده باشد و حالت صابونی یا موم داشته باشد، یا کاتالیستها به خوبی عمل نکرده باشد. (رطوبت یا آب خورده باشند) باعث بالا رفتن فشار کنورتوری شوند یا اینکه بیشتر از ظرفیت کنورتور وارد شده باشد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 87 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید