آموزش جامع پرورش شترمرغ

اختصاصی از رزفایل آموزش جامع پرورش شترمرغ دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

توضیحات بیشتر و دانلود فایل *پایین مطلب *, فرمت فایل: Word  قابل ویرایش و آماده پرینت.
تعداد صفحه :113
قابل اطمینان ازجامع و کامل بودن پروژه کارآموزی

شتر مرغ ماده معمولاً بین ساعت 4 تا 7 بعدازظهر تخمگذاری می کند. بلافاصله بعد از تخم گذاری بایستی تخم ها توسط کارگر جمع آوری شده و به محل جوجه کشی منتقل شوند.
دوران جوجه کشی 42 روز می باشد. درجه حرازرت دستگاه جوجه کشی 3/36 درجه سانتی گراد و رطوبت در حدود 20 تا 25 درصد است. وزن تخم به طور متوسط در حدود 5/1 کیلوگرم بوده و در پایان دوران جوجه کشی بایستی در حدود 13 تا 15 درصد از وزن تخم کاهش پیدا کند. در غیراینصورت ممکن است مشکلاتی در جوجه در آوری ایجاد گردد. معمولاً تخم ها به مدت یک هفته جمع آوری و در درجه حرارت و رطوبت مناسب نگهداری شده و سپس تخم های بی نطفه از دستگاه خارج می گردند. درروز سی و هشتم تخم ها به هچر منتقل شده و تا زمان خروج از تخم در دستگاه باقی می مانند. بهتر است جهت خشک شدن و فعالیت نسبی پرنده، به او اجازه داد تا به مدت 6 تا 12 ساعت دردستگاه هچر باقی بماند و سپس خارج گردد. بهداشت دستگاه و سالن جوجه کشی بسیار مهم بوده و بایستی حتی الامکان از ورود افراد متفرقه به محیط جوجه کشی خودداری شود. جوجه ها به هنگام تولد وزنی در حدود700 تا 1000 گرم دارند. بند ناف توسط آیودین ضدعفونی می گردد. کف بینی های هچری نیز باید اصطکاک کافی داشته باشند تا از بازشدن پاها درجوجه جلوگیری به عمل آید. چنانچه جوجه نتواند از تخم خارج شود بایستی به جوجه کمک شود. این امر نیاز به کسب تجربه کافی داشته و هر گونه مداخله عجولانه سبب نتایج منفی درهچ خواهدشد.
آموزش نحوه انتخاب و خرید شتر مرغ
صرفنظر از نوع روش انتخابی جهت شروع یک پروژه پرورش شترمرغ مهمترین گام جهت آغاز کاری موفق تهیه پرندگانی مناسب با ذخائر ژنتیکی مطلوب جهت تشکیل گلة مادر می باشد. انتخاب یک گلة مادر به عوامل مختلفی از قبیل: نوع آب و هوای منطقه، میزان زمین و تاسیسات موجود، هدف تولید و نوع و میزان سرمایه گذاری بستگی دارد.
بطوریکه هنگام تهیه پرندگان بایستی دقت داشت که شرایط اقلیمی مزرعه مبداء و مقصد تا حد امکان بیشترین تشابه را به یکدیگر داشته باشند که این امر مطمئناً تاثیر مطلوب تری را در سازگاری سریعتر پرنده با محیط جدید خواهد داشت از طرف دیگر تاسیس مزرعه تنها تولید تجاری گوشت و پوست و سایر محصولات را بعنوان هدف اصلی در نظر بگیریم پرندگانی مناسب خواهند بود که دارای توانایی های بیشتر در تولید می باشند اما اگر هدف اصلاح نژاد و تولید پرندگان اصلاح شده با ذخایر ژنتیکی بالا جهت فروش به مزارع مادر می باشد بایستی پرندگانی مد نظر قرار گیرند که دارای شناسنامة ژنتیکی کاملاً مشخص و توانایی های ژنتیکی بالا باشند بایستی مد نظر داشت که در حالت اول کمیت و کیفیت تولید مورد نظر بوده و سعی مزرعه دار همواره بر آن است تا علاوه بر تولید بیشتر کیفیت مطلوب تر نیز حاصل آید اما در حالت دوم بیشترین توجه بر روی کیفیت پرندگان تولیدی متمرکز می باشد و در این مزارع سعی بر آن است تا پرندگان تولیدی از لحاظ ژنتیکی و نژادی دارای برترین خصوصیات باشند و بتوانند این خصوصیات را به نسلهای بعدی خود انتقال دهند.
از طرف دیگر میزان سرمایه گذاری اولیه نیز تاثیر مستقیمی بر روی انتخاب متد اولیه خواهد داشت
به طور کل جهت شروع یک پروژه سه ر

۱ ) خرید تخم نطفه دار و جوجه کشی
۲ ) خرید جوجه در سنین مختلف
۳ ) خرید پرندگان مولد
اه مد نظر می باشد:

۱ ) خرید تخم نطفه دار و جوجه کشی
۲ ) خرید جوجه در سنین مختلف
۳ ) خرید پرندگان مولد

مورد نخست علی رغم نیاز به سرمایه اولیه کمتر دارای خطرات بیشتری خصوصاً برای کسانی که آشنایی کافی به مسائل جوجه کشی و پرورش جوجه ندارند خواهد بود و لذا تنها در مواردی پیشنهاد می گردد که شخص سرمایه گذار دارای تخصص و تجربه کافی در این زمینه باشد و یا از گروه مشاور متخصص و معتمد استفاده نماید. ضمن اینکه میزان خواب سرمایه در این حالت بیش از دو سال خواهد بود.
روش دوم خرید جوجه های تعیین جنسیت شده در سنین چهار هفتگی به بالا خواهد بود . در این روش علی رغم هزینة بیشتر نسبت به روش اول مشکلات کمتری در انتظار مزرعه دار خواهد بود زیرا شترمرغ های دو ماهه به بالا دارای مقاومت بیشتری در مقابل شرایط نامساعد محیطی بوده و نگهداری آنها نیاز به تجربة کمتری نسبت به تخم و جوجه های جوان تر دارد لیکن در این روش نیز زمان تولید با توجه به سن پرنده خریداری شده از شش ماه ( در صورت خرید پرندگان پیش مولد ۵/۱ ساله ) تا دو سال متغیر خواهد بود.
سومین روش خرید پرندگان مولد بالغ می باشد که این امر مستلزم صرف هزینه اولیه بالایی خواهد بود اما به تولید کننده این امکان را می دهد که فوراً شروع به تولید نماید.
با توجه به موارد ذکر شده پیشنهاد ما این است که جهت شروع در صورت امکان ترکیبی از هر سه روش گفته شده بکار گرفته شود تا علاوه بر کاهش فشار مالی وارد بر سیستم ناشی از انتخاب روش سوم ریسک و خطرات احتمالی در روش اول را نیز نداشته باشیم ضمن اینکه با اتخاذ این روش ترکیبی مدت انتظار جهت شروع تولید نیز بسیار کمتر از حالت دوم خواهد بود.
در هر حال و بدون توجه به نوع سیستم انتخابی، سرمایه گذاران بایستی توجه داشته باشند که در هنگام شروع از خرید پرندگانی که دارای مراتب خویشاوندی بالا و پتانسیل ژنتیکی پائینی هستند خودداری نمایند و خرید از مزارع معتبری را که ضمانتهای کافی و مستند را ارائه می دهند در اولویت قرار دهند و بدین نکته توجه داشته باشند که صرفه جویی در این زمان و خرید پرندگان ارزان قیمت و بی کیفیت ضررهای غیر قابل جبرانی را در آینده در پی خواهد داشت.
مقدمه: پرورش و نگهداری شتر مرغ از حساسیت و اهمیت خاصی بر خوردار است تاکنون ۱۴ نوع بیماری مشترک با طیور، ۷ نوع بیماری مشترک با گوسفند و گاو، یک نوع بیماری مشترک با اسب و ۱۲ نوع بیماری مشترک با انسان در شترمرغ شناسایی شده است . با توجه به اینکه پرنده ار مقاومت بیشتری نسبت به این بیماریها برخوردار می باشد غالباً به عنوان مخزن یا ناقل بیماری های مختلف مطرح می باشد ، بنابراین میبایستی در رعایت دقیق ضوابط بهداشتی ، استقرار اماکن ( در مناطق کم تراکم دام و طیور) و همچنین مراعات مسائل قرنطینه ای تمهیدات ویژه ای اندیشید.
هدف
هدف از تدوین، تعیین شرایط و ضوابط تأسیس و بهره برداری واحد های پرورش و نگهداری شترمرغ موضوع این دستورالمعل می باشد.
دامنه کاربرد
این دستورالعمل در مورد کلیه واحد های پرورش و نگهداری شترمرغ ( جوجه کشی ، پرواری و مولد ) و همچنین به صورت توأم و یا زنجیره ای نیز می باشد.
الف – ظوابط فنی بهداشتی واحد های پرورش شتر مرغ مولد و پرواری
( تاسیس و بهره برداری )
سیستم پرورش شتر مرغ در کشور به صورت بسته ( محصور شده ) بوده و پرورش شتر مرغ تنها در شرایط صنعتی امکان پذیر و در شرایط روستایی ممنوع است.
۱- ظرفیت :
حداقل ظرفیت واحد پرورش مادر (مولد) ۲۵ قطعه و برای واحد پرورش پرواری ۱۰۰ قطعه در نظر گرفته میشود.
 
۲- زمین و موقعیت
۱-۲- محل احداث واحد پرورش شتر مرغ از نظر سابقه وجود بیماریهای دام و طیور و تراکم اجرام بیماریزا ، در منطقه پرمخاطره نباشد.
۲-۲- محل احداث باید دارای قابلیت تامین آب کافی ، بهداشتی و سالم باشد.
۳-۲- محل احداث باید دور از محل استقرار انواع پرندگان آبزی و مهاجر باشد.
۴-۲- محل احداث براساس اطلاعات سازمان هواشناسی و اطلاعات محلی در معرض طوفان و باد های شدید و دائمی نباشد.
۵-۲- محل احداث نباید در مسیلهای شناخته شده باشد و همچنین در مسیر قنات و چشمه های تامین آب شرب قرار نگیرد.
۶-۲- زمین محل احداث واحد پرورش شتر مرغ می بایستی در مناطقی در نظر گرفته شود که از نظر زیست جوندگان ( انواع موش ) عاری یا از نظز میزان جمعیت بسیار محدود باشند .
شتر مرغ پرنده ای است که ذاتاً نیاز به فضای بیشتری نسبت به سایر پرندگان دارد و دویدن در محوطه سلامت پرنده را تضمین میکند لذا بایستی مساحت محوطه نگهداری به صورتی محاسبه گردد که حداقل مسافت لازم جهت دویدن و پریدن بر اساس جدول زیر در نظر گرفته شود.

نوع مسقف گردشگاه
مولد ۳ ماهگی تا پایان دوره ۶ متر مربع ۱۶۰ متر مربع
پرواری و مولد از تولد تا ۳۰ روزگی ۰/۵ متر مربع ۲ متر مربع
۳۰ روزگی تا ۳ ماهگی ۱ متر مربع ۱۰ متر مربع
پرواری ۳ ماهگی تا پایان پروار ۲ متر مربع ۲۰ متر مربع
تبصره ۱: در نگهداری گله مادر بهمراه گله پرواری فضای لازم از سه ماهگی تا پایان پروار دوسوم تولید سالانه توسط پرندگان محاسبه میگردد.
تبصره ۲: حداقل عرض و طول گردشگاه به ترتیب ۸ متر و ۶۰ متردر نظر گرفته می شود.
تبصره ۳: حداکثر تعداد نگهداری شتر مرغ در پن های ۳۰ روزگی تا ۳ ماهگی بین ۳۰ تا ۵۰ قطعه می باشد.
تبصره ۴: حداکثر تعداد نگهداری شتر مرغ در پن های ۳ تا ۱۴ ماهگی ( پایان پروار ) بین ۳۰ تا ۵۰ قطعه میباشد.
تبصره ۵: در گله های مادر به همراه گله پرواری فضای لازم از تولد تا سه ماهگی یک سوم ظرفیت پرواربندی محاسبه می گردد.
واحد پرواری : به واحدی اطلاق میگردد که جوجه یک روزه تا مرحله کشتار در آن نگهداری می شود.
واحد مولد ( مادر ) : به واحدی که در آن شتر مرغ های بالغ جهت تولید تخم نطفه دار نگهداری می گردند گفته می شود.
شتر مرغ مولد : به شتر مرغی اطلاق میگردد که به سن بلوغ رسیده و قادر به تولید مثل باشد.
شتر مرغ پرواری : به شتر مرغی اطلاق میگردد که تا پایان دوره پروار ( حد اکثر چهارده ماه ) نگهداری و سپس جهت کشتار به کشتارگاه منتقل میگردد.
واحد پرورش زنجیره ای : به واحدی اطلاق میگردد که در آن دامدار کلیه مراحل تولید از تهیه و تبدیل مواد خام اولیه خوراک، پرورش جوجه تا عرضه محصول به بازار مصرف را در مجموعه واحد خود انجام دهد.
میزان مساحت زمین بر حسب نحوه بهره برداری و ظرفیت واحد متغیر بوده و به نحوی تعیین میگردد که علاوه بر مساحت مندرج در جدول فوق، فواصل بین تاسیسات وابسته به واحد مطابق ضوابط مندرج در این دستور العمل رعایت شود.
۳- نقشه و جایگاه :
با توجه به نوع سیستم مدیریتی بایستی مکانهای مورد نظر در نقشه دیده شده و جایگاه آن در نقشه با توجه به رعایت ضوابط بهداشتی به گونه ای در نظر گرفته شود که موجبات انتقال آلودگی از محلی به محل دیگر فراهم نگردد.
یاد آوری : نقشه های ارائه شده توسط متقاضی باید قبل از هر اقدامی به تائید دامپزشکی برسد.
نقشه و جایگاه باید توسط متقاضی به نحوی ارایه گردد که علاوه بر تامین میزان فضاهای لازم شامل تاسیسات اصلی و جنبی با مشخصات ذیل باشد:
الف – تاسیسات اصلی :
۱- محل نگهداری تا یک ماهگی ( مهد جوجه ) :
به محلی اطلاق می گردد که جوجه ها پس از تولد به آنجا منتقل و بمدت حداقل ۳۰ روز در این محل نگهداری شده تا پس از جذب کیسه زرده و واکسیناسیون به محل جایگاه جوجه انتقال یابند.
یاد آوری : بمنظور کنترل دما و رطوبت ، نصب دما سنج و رطوبت سنج در ارتفاع مناسب به تعداد کافی ضروریست.
۲- جایگاه نگهداری جوجه ( یک تا سه ماهه )
به محلی اطلاق می شود که جوجه از یک ماهگی تا سه ماهگی در آن نگهداری می شود و باید کلیه ضوابط بهداشتی منجمله میزان رطوبت، نور، دما، تصفیه هوا،پاک سازی ظروف آبخوری و دانخوری و … در آن رعایت گردد که شامل:
 
۱-۲- جایگاه مسقف :
۱-۱-۲- محیط این جایگاه باید به گونه ای طراحی گردد که کاملاً بهداشتی و قابل شستشو و ضد عفونی کردن و مطابق نیاز فیزیولوژیک حیوان باشد به نحویکه موجب پیشگیری از انتقال عفونتها و هر گونه آلودگی و صدمات وارده به شتر مرغ گردد.
۲-۱-۲- این جایگاه بایستی براحتی قابل تردد و به صورتی طراحی شود که دارای نور کافی، آفتابگیر و فاقد کوران باشد.
۳-۱-۲- دارای برخی از پوشش ها جهت ایجاد محافظت در برابر آب و هوای سرد و شرایط مخاطره آمیز دیگر باشد.
۴-۱-۲- بستر باید همواره خشک و غیره لغزنده باشد و تعبیه یک محل شنی جهت حمام شن پرندگان در آن توصیه می گردد.
یاد آوری۲ : جهت رشد متعادل جوجه ها ایجاد فضا و تجهیزات مناسب برای جلوگیری از سرد شدن بیش از حد محیط بخصوص در سنین اولیه بسیار ضروری است.
 یاد اوری ۲ : پوشش محوطه نباید حاوی قطعات کوچکی مثل سیم، میخ، چوب و پلاستیک باشد زیرا این اشیاء توسط جوجه ها بلعیده شده و سبب انباشتگی میشود
 
۲-۲- گردشگاه :
حرکت و دویدن جوجه های شتر مرغ از اهمیت زیادی برخوردار است . تحرک باعث تقویت استخوان ها و رشد ماهیچه ها و انگشتان پا می گردد. ایجاد گردشگاه نه تنها باعث کاهش استرس در جوجه ها می گردد بلکه از دفرمه شدن پا ( که در شتر مرغ بسیار اهمیت دارد ) وسایر اختلالات فیزیولوژیک جلوگیری می نماید.
این جایگاه نیز باید براحتی برای پرنده قابل تردد وبستر آن همواره خشک و غیره لغزنده باشد.
 
۳- جایگاه نگهداری پرندگان با سن بیشتر از سه ماه :
جایگاه مسقف و گردشگاه برای شتر مرغ مولد و پرواری در سنین مختلف بسته به هدف پرورش دارای طراحی متفاوت بوده و شرایط زیر در آن ها باید رعایت گردد :
۱-۳- جایگاه مسقف :
محیط این جایگاه باید به گونه ای طراحی گردد که کاملاً بهداشتی و قابل شستشو و ضد عفونی کردن و مطابق نیاز فیزیولوژیک حیوان باشد به نحویکه موجب پیشگیری از انتقال عفونتها و هر گونه آلوگی و صدمات وارده به شتر مرغ شود.
۲-۱-۳- این جایگاه بایستی براحتی قابل تردد و به صورتی طراحی شود که دارای نور کافی و آفتابگیر بوده و فاقد کوران باشد.
۳-۱-۳- دارای برخی از پوششها جهت ایجاد محافظت در برابر آب و هوای سرد و شرایط مخاطره آمیز دیگر باشد.
۴-۱-۳- بستر باید همواره خشک و غیره لغزنده باشد و تعبیه یک محل شنی جهت حمام شن پرندگان ر آن توصیه می گردد.
 
۲-۳- گردشگاه :
این جایگاه نیز باید براحتی برای پرنده قابل تردد و بستر آن همواره خشک و غیره لغزنده باشد.
 
۴- آبخوری و دانخوری :
طراحی آبخوری ها و دانخوری ها باید به گونه ای باشد که در دسترس پرنده بوده، به آسانی تمیز شده و قابل شستشو و ضد عفونی کردن و فاقد لبه ها و یا گوشه های تیز باشند تا به پرنده آسیب نرسد و در مسیر دویدن پرنده قرار نگیرند. ارتفاع آبخوری و دانخوری باید متناسب با قد پرنده بوده تا پرنده داخل آنها نرود و قرار دادن سقف مناسب در بالای دانخوریها توصیه میگردد.
 
۵- کارخانه جوجه کشی :
الف- کارخانه جوجه کشی وابسته به مزرعه شتر مرغ مولد باید دارای شرایط زیر باشد :
ظرفیت آن متناسب با ظرفیت تولیدی واحد باشد.
سالن نصب ماشین های جوجه کشی باید به نحوی ساخته شود که عوامل محیطی مانند حرارت، رطوبت، تهویه ونور قابل کنترل باشد.
محل تحویل گیری تخم شترمرغ، محل دود دادن، ستر وهچر و سایر موارد دارای مسیر یکطرفه باشد.
تمام مکانها و تجهیزات باید قابل شستشو و ضد عفونی باشند.
تبصره ۱ : محل جوجه کشی وابسته باید به نحوی انتخاب شود که جهت وزش باید از محل جوجه کشی به سمت محل پرورش باشد.
تبصره ۲- واحد های جوجه کشی وابسته موظفند صرفاً تخمهای نطفه دار مزرعه خود را خوابانده و هچ نمایند.
کارخانه جوجه کشی وابسته : به واحدی اطلاق می گردد که دامدار موظف به جوجه کشی تخمهای تولیدی مزرعه خود بوده و اجازه ارائه خدمات به سایر مراکز پرورش شتر مرغ را ندارد.
ب- کارخانه جوجه کشی مستقل ( فاقد شتر مرغ مولد و پرواری ):
کلیه ضوابط مربوط به کارخانه جوجه کشی وابسته برای این واحد ها نیز لازم الاجرا بوده با این تفاوت که رعایت فاصله به مشابه کارخانه جوجه کشی مرغ می باشد.
کارخانه جوجه کشی مستقل : به واحدی اطلاق می گردد که در آن خدمات جوجه کشی بطور عمومی به کلیه مزارع پرورش شتر مرغ ارائه گردد.
۶- قرنطینه
به منظور جلو گیری از خسارت ناشی از ابتلا و شیوع بیماریها در واحد ، احداث قرنطینه با رعایت فاصله مناسب مندرج در این دستور العمل ضروری می باشد تا پرندگان تازه وارد به مدت تعیین شده ( حداقل ۶ هفته ) در این محل نگهداری و کلیه اقدامات بهداشتی در مورد آنها اعمال و پس از اطمینان از سلامتی و کاهش خطر انتقال بیماری به واحد منتقل شوند. این تاسیسات دارای بخش های لازم جهت استراحت پرنده و انجام عملیات بهداشتی می باشد که شرایط زیر جهت احداث آن باید رعایت گردد.
۱-۶- جایگاه قرنطینه بایستی کاملاً از بقیه تاسیسات جدا و حداقل فاصله ۲۰ متر را از سایر تاسیسات رعایت نماید ولی ارج است در بیشترین فاصله ممکن از سایر تاسیسات احداث شود.
۲-۶- محل قرنطینه باید در محلی استقرار یابد که امکان انتقال بیماری توسط باد از سمت قرنطینه به طرف مزرعه نباشد.
 
۷- جایگاه نگهداری و مراقبت از پرندگان بیمار ( بیمارستان ) :
ایجاد محلی به عنوان بیمارستان در واحد الزامی است. که شامل دو قسمت مجزا برای بالغین و سنین پایین تر می باشد.
طراحی بایستی طوری انجام گیرد که تفکیک بالغین با پرندگان زیر سه ماه براحتی انجام گیرد. این مکان به دلیل اینکه پرندگان مظنون یا بیمار بایستی به دور از گله و در بیمارستان نگهداری شود کلاً از بقیه واحد جدا می باشد.
 
۸- اتاق کالبد گشایی ، کوره لاشه سوز و چاه دفن تلفات :
نزدیک به هم و غیر قابل دسترس حیوانات باشند و با در نظر گرفتن جهت وزش باد در دور ترین نقطه مزرعه احداث گردند بنحوی که در بهداشت منطقه و واحد پرورش شتر مرغ تاثیر منفی نداشته ضمناً قابل شستشو، پاک سازی و ضد عفونی کامل باشند.
 

  پروژه آموزش جامع پرورش شترمرغ ,فرمت فایل word شامل 113 صفحه. مناسب جهت انجام تحقیقات، پروژه های کارآموزی دانشجویی

طرح توجیهی پرورش مرغ گوشتی

اختصاصی از رزفایل طرح توجیهی پرورش مرغ گوشتی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 18

بسمه تعالی

طرح توجیهی پرورش مرغ گوشتی

به ظرفیت 10000 قطعه

مالک طرح :

آقای حسن جهانتیغ

محل اجرا :

گالیکش _ جاده عرب بوران

خلاصه طرح :

کل سرمایه گذاری طرح : 1320682000 ریال

سرمایه گذاری جدید طرح : 1280682000 ریال

سهم الشرکه بانک در مشارکت مدنی : 760000000 ریال

سهم الشرکه نقدی متقاضی : 408072000 ریال

سود دوران مشارکت : 102600000 ریال

ساختمان وتاسیسات : 868702000 ریال

ماشین آلات و تجهیزات : 299380000 ریال

پرسنل : 85476000 ریال

هزینه جاری : 853253000 ریال

استهلاک : 73373000 ریال

ارزش تولیدات : 1134600000 ریال

سود تسهیلات : 5/13 %

عملیات طرح :

شامل:

1ـ ساختمانها و تاسیسات هزینه‌های مورد نیاز طبق جدول شماره 1

2ـ تجهیزات و تأسیسات و هزینه های مورد نیاز طبق جدول شماره 2

3ـ پرسنل شاغل در طرح طبق جدول شماره 3

4ـ هزینه های جاری طبق جدول شماره 4

5ـ تولیدات طرح طبق جدول شماره 7

6 - پیش بینی حساب سود و زیان طبق جدول شماره 8

تامین مواد غذایی مورد نیاز مورد نیاز مردم به خصوص در کشورهای جهان سوم به یکی از مهمترین مسائل آن کشورها تبدیل شده است . با توجه به افزایش روز افزون جمعیت جهان و نیز افزایش سطح بهداشت و کاهش مرگ ومیر و نیاز روز افزون آدمی به مواد غذایی سبب شده است تا بشر به دنبال منابع غذایی دیگر و جدید باشد که یکی از این منابع گوشت طیور می باشد . از مهمترین مسائلی که سبب رشد چشمگیر صنعت پرورش طیور گشته است ارزش غذایی بالای گوشت طیور ، کم بودن افت پس از کشتار ، سالم وبهداشتی بودن گوشت طیور ، قابلیت هضم وجذب بالا ، سرعت رشد سریع ، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه می باشند .

هدف از اجرای این طرح گردش سرمایه در کشور ، ارز آوری ، تولید و بهره وری ، تامین بخشی از پروتئین حیوانی مورد نیاز کشور ، خودکفائی در زمینه تولید گوشت سفید و استفاده از نیروهای جوان و متخصص جهت استحصال گوشت مرغ طی 5 دوره پرورش جوجه یکروزه می باشد .

مقدمه :

روند رو به افزایش جمعیت کشور ایجاب می کند که تولیدات متناسب با نیاز های غذایی بهبود و افزایش یابد ، که در این راستا نقش تولیدات گوشت سفیدبر همگان روشن است .بدیهی است گوشت مرغ به سبب مزیتهای فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید.

هدف اصلی این طرح استحصال بخشی از تولیدات گوشت مرغ استان طی 5 دوره پرورش جوجه یکروزه در سال می باشد که جوابگوی بخشی از سرانه مصرف پروتئین در استان خواهد بود . همچنین این قبیل طرح ها سبب اشتغال تعدادی از افراد و تامین معیشت خانوارهای آنها می باشد و کود تولیدی حاصله نیز در خصوص تقویت اراضی زراعی دارای استفاده می باشد .

خلاصه طرح :

با توجه به اینکه پرورش مرغ گوشتی نسبت به پرورش سایر حیوانات و طیور دارای امتیازات و خصوصیات منحصر به فرد می باشد ، لذا فعالیت در این رشته دارای صرفه اقتصادی بوده و به پاره ای از امتیازات به شرح زیر اشاره می گردد :

نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است ، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 % و در مرغ حدود 25 % است .

کوشت مرغ از نظر هضم و جذب بهد از گوشت ماهی بهتر از سایر پروتئین ها است .

پرورش مرغ به آسانی امکان پذیر است و در محیط محدود تعداد زیادی را می توان پرورش داد .

کارافرینی پرورش شتر مرغ 63 ص

اختصاصی از رزفایل کارافرینی پرورش شتر مرغ 63 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 61

مقدمه:

با وجود گذشت بیش از یک قرن از پرورش شترمرغ اهلی در مزارع افریقای جنوبی، اطلاعات علمی کمی در خصوص تغذیه شترمرغ وجود دارد و نیازهای غذایی این پرنده به طور دقیق برآورد نشده است. نتها در چندساله اخیر برخی از تحقیقات اولیه در اسرائیل و افریقای جنوبی در این زمینه انجام شده اشت. هنوز جنبه های زیادی مورد تحقیق قرار نگرفته و اطلاعات گردآوری شده در این بخش بیشتر مربوط به تجربیات پرورش دهندگان شترمرغ در افریقای جنوبی است.

شترمرغ بطور کامل علفخوار نبوده و در حیات وحش قسمتی از غذای آنان را حشرات، پستانداران کوچک، مارمولک و گاهی تخم پرندگان تشکیل می دهد. اگرچه شترمرغ ها علف می خورند ولی غذای مورد علاقه آنان را برگ گیاهان دولپه ای و نیز دانه آنها تشکیل می دهد.

شترمرغ بر اساس عادت طبیعی در مراتع فقیر زندگی کرده و می تواند در این شرایط غذای کافی برای خود تهیه نماید، جائیکه گاو و حتی گوسفند قادر به زندگی نیستند.

مانند سایر دامها هزینه غذا یکی از عمده ترین مخارج پرورش شترمرغ را تشکیل می دهد. با استفاده از قابلیت شترمرغ در مصرف غذای فقیر و متنوع می توان تا حد زیادی از هزینه های پرورش کاست.

1- فیزیولوژی گوارش:

مطالعات معدود انجام شده برروی شترمرغها نشان می دهد که آنها قادرند الیاف خام را بهتر از سایر طیور هضم نمایند. در این زمینه فیزیولوژی گوارش شترمرغ را می توان با خرگوش و اسب مقایسه کرد. Angle دریافت که هضم الیاف دیواره سلولی (NDF) که تا میزان 5 تا 6 درصد توسط طیور قابل هضم است، در جیره جوجه های شترمرغ می تواند از سن 3 هفتگی مورد استفاده قرار گیرد. توانایی هضم NDF شامل درصدی از فیبر موجود در غذا (سلولز، همی سلولز و لیگنین) است که پتانسیل هضم شدن را دارد. در شترمرغهای در حال رشد، در خلال 10 هفته اول این توانایی بصورت خطی تا میزان 51 درصد افزایش یافته و در مورد شترمرغهای کاملاً رشد کرده بالغ بر 60 درصد می گردد. چنین قدرت بالای هضم غذاهای فیبری را در گله های حیوانات نشخوارکننده می توان یافت.

غذاهای فیبری توسط شترمرغ از مری به پیش معده (معده غده ای) می رود و عملیات اولیه هضم شیمیایی بوسیله شیره معدی انجام می شود. سپس غذا از یک منفذ بزرگ وارد معدة ماهیچه ای بنام سنگدان می شود. دیوارة ماهیچه ای ضخیم سنگدان به همراه سنگریزه های خشن موجب تقسیم مکانیکی غذا به قطعات کوچکتر می گردد.

سپس غذا وارد رودة کوچک شده و با اضافه شدن ترشحات روده ای بخصوص از لوزالمعده، مواد مغذی جذب می شوند. فعالیتهای تخمیری که توسط باکتریها در روده کور و بزرگ انجام می شود شترمرغ را قادر می نماید که از مقادیر زیاد فیبر در غذا استفاده نماید. احتباس طولانی غذا در حدود 40 ساعت در دستگاه گوارش برای فلور باکتریایی بیهوازی زمان کافی فراهم می آورد تا روز غذا اثر نموده و منجر به شکستن سلولز و همی سلولز گردد. در این فرآیند اسیدهای چرب فرار نظیر اسید استیک، اسید پروپیونیک و اسید بوتیریک تولید شده که توسط دیواره معده جذب شده و انرژی لازم را برای پرنده مهیا می سازد.

طی آزمایشهای Swart دریافت که شترمرغهای در حال رشد می توانند تا 76 درصد از انرژی متابولیسمی مورد نیاز خود را از شکستن سلولز بدست‌آورند. باید توجه داشت که افزایش میزان الیاف خام در جیره ممکن است کاهش جذب سایر ترکیبات سهل الهضم جیره شود.

ارتباط رشد با مصرف غذا:

رشد و افزایش وزن زنده شترمرغ بستگی اساسی به نحوه تغذیه و مدیریت دارد. تغذیه شترمرغهای پرواری با غذای کنسانتره باعث رشد بسیار سریع از سن یک تا چهار ماهگی می گردد و لی ممکن است دفرمه شدن پا خصوصاً مفاصل را به دنبال داشته باشد. در اینگونه موارد توسعه استخوانهای پا با افزایش سریع وزن شترمرغ همخوانی ندارد.

نتایج یک مطالعة اخیر در افریقای جنوبی نشانگر آن است که شترمرغ مناطق مختلف، تفاوتهایی را در افزایش وزن نشان می دهد. در این مطالعه شترمرغهای ادشورن افریقای جنوبی، نامیبیا و زیمباوه با یکدیگر مقایسه گردیدند. شترمرغهای ادشورن افریقا دیرتر از بقیه به حداکثر وزن بدن و نیز حداکثر افزایش وزن روزانه رسیدند، ولی هیچگونه تفاوت معنی داری در وزن پرنده بالغ بین شترمرغهای نواحی مختلف وجود نداشت.

غذای مصرفی شترمرغ بستگی به وزن پرنده و میزان انرژی موجود در جیره دارد. معمولاً پرندگان تا زمانیکه از لحاظ انرژی نیازشان رفع نگردد از خوردن دست نمی کشند. در صورت تغذیه آزاد با جیرة متراکم (کنسانتره) میزان غذای روزانه دوره رشد 3 تا 4 درصد وزن بدن می باشد و تنها در پایان دوره رشد این مقدار کاهش یافته و به 2 تا 5/2 درصد می رسد. جدول (1) متوسط غذای مصرفی روزانه شترمرغها را در دوران مختلف زندگی نشان می دهد.

ضریب تبدیل غذایی در جوجه ها 4/1 تا 6/1 است و در شترمرغهای جوان 4 تا 6 ماه این نسبت 4 تا 6 و در پایان دوره رشد به 10 افزایش پیدا می کند.

2- میزان احتیاجات به مواد مغذی:

همانند سایر حیوانات شترمرغها هم جهت رشد، نگهداری و تولید مثل نیاز به آب، کربوهیدرات، پروتئین، چربی و ویتامینی ها دارند.

انرژی از شکستن کربوهیدراتهای موجود در غذاهای حاوی مواد قندی، نشاسته، چربی، پروتئین و الیاف خام (سلولز و همی سلولز) بدست می آید. انرژی قابل استفاده حاصل از غذا انرژی قابل سوخت و ساز (ME) نامیده می شود که شامل اختلاف انرژی غذا و انرژی دفع شده از طریق مدفوع و ادرار و گاز بوده و با واحد مگاژول بر کیلوگرم (MJ/Kg) محاسبه می گردد. در گونه های مختلف حیوانات دستگاه گوارش متفاوت بوده و ضریب تبدیل غذایی برای هر ماده غذایی با دیگری فرق می کند. بنابراین میزان ME در هر حیوان و بریا هر غذا متفاوت خواهد بود.

چنین اطلاعاتی هنوز برای شترمرغ در دسترس نیست. لذا از جداول موجود طیور و خوک استفاده می گردد که البته ارزش انرژی متابولیسمی در این جدول بدون احتساب الیاف خامی که شترمرغ می تواند استفاده نماید درنظر گرفته شده است.

پروتئین از اسیدهای آمینه تشکیل شده است. اسیدهای آمینه از ترکیبات اولیه هر سلول بوده و در تعداد زیادی از فرآیندهای متابولیکی بدن شرکت می نماید. لذا پروتئین موجود در غذا یکی از مهمترین عوامل رشد و تولید مثل هر موجود زنده محسوب می گردد. شترمرغ در دروان فیزیولوژیکی مختلف شامل رشد، نگهداری و تولید مثل نیاز متفاوت به پروتئین در یک جیره غذایی دارد. درصد پروتئین در یک جیره بصورت درصد پروتئین خام مطرح می گردد. در هنگام تغذیه حیوانات با مواد پروتئینی بایستی هم میزان پروتئین جیره و هم ارزش غذایی آن مد نظر قرار گیرد. این امر بستگی به ترکیب اسیدهای آمینه پروتئین دارد. کیفیت یک پروتئین بوسیله محتویات کلی و نیز میزان اسیدهای

پروژه کار آفرینی راه اندازی مجتمع پرورش شتر مرغ

اختصاصی از رزفایل پروژه کار آفرینی راه اندازی مجتمع پرورش شتر مرغ دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

توضیحات بیشتر و دانلود فایل *پایین مطلب *, فرمت فایل: Word  قابل ویرایش و آماده پرینت همراه با جداول مورد نیاز.

تعداد صفحه :26

قابل اطمینان ازجامع و کامل بودن پروژه کارآفرینی

فهرست عنوان صفحه مقدمه                                     1تاریخچه                                    2اقلیم                                          3تغذیه                                         3مشخصات ظاهری                         4خصوصیات رفتار های فردی شترمرغ  5محصولات شترمرغ                     6سیستم های مدیریتی                       7فضاهای مورد نیاز                           9حصار کشی                                  10بیماری ها                                    11شتر مرغ و جاذبه های توریستی        13بهره وری                                   14هزینه های ثابت                             15درآمد                                          16در آمد یکساله                                16هزینه های زمین                             17حقوق ودستمزد پرسنل                     18برآورد هزینه سوخت و انرژی                18محوطه سازی                                 18مواد غذایی مورد نیاز                       19هزینه غذایی جوجه های 3 ماهه         19وسایل نقلیه مورد نیاز                      19مجموع هزینه های جاری سالانه طرح   20ساختمانهای مورد نیاز                         20هزینه تعمیر و نگهداری و استهلاک          21هزینه های ثابت و متغیر                    21تعیین نقطه سر به سر                       21

منابع و مواخذ                                  

22

طرح توجیهی پرورش شتر مرغ در شهرستان شاهرود   مجری طرح                                ظرفیت اسمی                            36 پرنده مولد تعداد جوجه در هر سال              336  جوجه سه ماهه سرمایه اولیه طرح                       820000000 

محصولات شتر مرغ: شتر مرغها پرندگانی هستند  که کاربردهای زیادی دارند. در زمینه تولید مصنوعات چربی با کیفیت بالا و در ساخت کیف و کفش های تجملاتی ، پوست شتر مرغ خواستاران زیادی دارد. پرهای منحصربه فرد شتر مرغ در البسه شود. کیفیت عالی گوشت شتر مرغ با فیله ی گاو قابل مقایسه بوده و جهت تهیه غذاهای لذیذ و استیک های ترد مناسب می باشد. گوشت این حیوان به دلیل داشتن خواص ویژه در رتبه ی بالا یی قرار گرفته و نظر غذا شناسان خبره را به خود جلب کرده است. تخم های شتر مرغ برا مصارف غیر از جوجه کشی نیز به کار می رود.تخم شتر مرغ از نظر طعم و خصوصیات کاملاً معادل تخم مرغ بوده و به همان روشهای متداول طپخ می شود . پوسته تخم مرغ نیز با توجه به ضخامت و شباهت های آن با جنس چینی به وسیله نقاشی یا حکاکی برر روی آن قابل تبدیل به اشیاء هنری است. 1)گوشت گوشت شترمرغ،گوشت قرمز است . طعم، بافت و رنگ گوشت شترمرغ شبیه به گوشت گاو بوده اما میزان چربی،کالری و کلسترول آن کمتر است. به علاوه گوشت شترمرغ میزان بالایی از عناصر کم نیاز مانند روی و منیزیم را نیز داراست همچنین میزان گوشت بدست آمده از هر شترمرغ نیز بسیار قابل توجه است.یک شترمرغ 12 ماهه با وزن زنده 100 کیلوگرم، لاشه ای با وزن 60 کیلوگرم تولید خواهد کرد. از این 60 کیلوگرم،21 کیلوگرم گوشت درجه یک (استیک و فیله) و 14 کیلو گرم گوشت درجه دو(گوشت لخم) و مابقی استخوان و چربی خواهد بود.این مقادیر بسته به سن،جنس و روشهای مدیریتی تغییر می کند. 2) پوست شترمرغ یکی از مرغوب ترین چرم ها محسوب می شود که گاه آنرا از لحاظ کیفیت همردیف پوست کروکودیل و مار قرار می دهند. این چرم را می توان از روی طرح برجسته فولیکولهای شاهپرها و زمینه خط دار جذاب آن تشخیص داد.به دلیل اینکه پوست شترمرغ محتوی روغن بیشتری می باشد،چرم آن نسبت به ترک خوردن،سفتی و خشکی مقاوم تر است.از هر شترمرغ،چرمی معادل 15 فوت مربع(4/1 مترمربع) بدست می آید که عموما برای کیف دستی،کمربند،ساک های مسافرتی،کفش،چکمه،روکش میزهای اداری و پوشش مبل استفاده می شود . 3)پر بهترین محصول شترمرغ،پرآن است.کیفیت پرهای شترمرغ کاملا منحصر به فرد است. حتی پیشرفته ترین فن آوری قادر به تقلید زیبایی،لطافت و مواجی طبیعی پر شترمرغ نیست. همچنین هیچ ابزاری به واسطه خاصیت تولید الکتریسیته ساکن مانند پر شترمرغ،کارایی لازم برای نظافت را ندارد.از پرهای با کیفیت عالی در ساخت لوازم تزیینی،کلاه و لباس استفاده می شود.سایرانواع پرها برای تمیز کردن ماشین آلات و تجهیزات ظریف و گردگیری مورد استفاده قرار می گیرند. بهترین پرها از مناطق خشک تر جهان بدست می آید و با کیفیت ترین آنها، پرهای تولیدی در آفریقای جنوبی است. سایر محصولات شترمرغ: روغن پوست شترمرغ در محصولات دارویی و آرایشی بکار می رود. این روغن غنی از اسیدهای چرب ضروری بوده که مرطوب کننده و حالت دهنده پوست می باشد.از تخم های غیر بارور به صورت تزیین شده به عنوان زیر سیگاری،لامپ و یا تزیینات دکوری استفاده می شود. تحقیقات نشان داده است که در آینده می توان از تاندون ها و قرنیه چشم شترمرغ برای پیوند زدن به انسان استفاده کرد. سیستم های  مدیریتی سه سیستم مدیریت به شرح زیر وجود دارد . 1. بسته یا متمرکز 2. نیمه بسته یا نیمه متمرکز 3. باز یا غیر متمرکز در سیستم بسته شتر مرغ ها در یک فضای محدود نگه داری شده و با غذای آماده تغذیه می شوند. در سیستم باز پرندگان در مناطق وسیع مرتعی آزاد هستند. و سیستم نیمه باز تلفیقی از دو سیستم فوق می باشد.در هر سه سیستم هدف ، تولید گوشت و چرم بوده و پرندگان در سن 10تا14 ماهگی بسته به نژاد آنها کشتار می شوند .تعدادی نیز به عنوان پرنده مولد حفظ شده و تعدادی نیز به فروش می رسند.انتخاب نوع سیستم بستگی به شرایط محلی به ویژه آب و هوا و فضای قابل دسترس دارد. حتی ممکن است برای استفاده بهینه از کلیه امکانات موجود هر سه سیستم با هم تلفیق شوند. در آفریقا ، استرالیا، و مناطق وسیعی از آمریکا که دارای مناطق وسیع با پوشش گیاهی ضعیف هستند از سیستم باز استفاده می شود. در اروپا سیستم مدیریتی به دلیل محدودیت زمین بسته است . درسیستم بسته تخم ها از لانه جمع آوری شده و جوجه کشی به صورت مصنوعی صورت گرفته و جوجه ها در فضای بسته نگه داری می شوند. پرندگان جوان و بالغین  در ماههای سبز از مرتع استفاده کرده و در عین حال بسته به عملکرد آنها غذای دستی آماده  و ویتامین ها و مواد معدنی اضافی به آنها داده میشود. با جمع آوری تخم ها و جوجه کشی مصنوعی از یک شتر مرغ ماده در سال بیشتر از 20 جوجه گرفته می شود. این سیستم مدیریتی تماس نزدیک با پرندگان  و مشاهدات مداوم به خصوص در مورد جوجه ها را می طلبد. چنین مراقبت متمر کزی باعث رام شدن پرنده و نیز مهار آسان آن می گردد.نزدیکی زیاد پرندگان در سیستم بسته خطر ابتلا به بیماری را بالا می بردو لذا لازم است علاوه بر مراقبت دقیق یک برنامه بهداشتی قرص و محکم و واکسیناسیون منظم پیاده گردد.

سن (ماه)حد اقل فضای مورد نیاز برای هر پرنده(متر مربع)به ازای هر پرندهحداقل فضای متعلقهمسقفگردشگاهمسقفگردشگاه2-01-25/.5-15256-3230-101010014-64-2501080014<525010800

فضاهای مورد نیاز :  

درآمد یکساله

درآمد سالیانه (تومان)تعدادفروش سالیانه قیمت(تومان)شرحردیف60000000300 200000فروش جوجه شتر مرغ11080000030 360000فروش شتر مرغ270800000   جمع 

قیمت(تومان)شرح ردیف200000فروش جوجه شتر مرغ (3 ماهه) 1360000فروش شترمرغ زنده (1ساله به بالا) 2

پروژه کار آفرینی راه اندازی مجتمع پرورش شتر مرغ,فرمت فایل word  شامل 26 صفحه. مناسب جهت انجام تحقیقات، پروژه های کارآفرینی و طرح های توجیهی ,مناسب برای تسهیلات اعتباری

همه چیز درباره شتر مرغ

اختصاصی از رزفایل همه چیز درباره شتر مرغ دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 6

همه چیز درباره شتر مرغ

مقدمه:

قیمت جهانی فرآورده های شتر مرغ: صدها سال پیش شتر مرغ را فقط به دلیل پرهای زیبا و ارزشمندشان در آفریقا شکار می کردند لیکن با پی بردن به ارزش گوشت باکیفیت بالای این پرنده و همچنین پوست بسیار مرغوب آن ارزش پر در درجه اهمیت بعد قرار گرفته است پرورش تجاری شتر مرغ امروز به صورت معنی دارتری گسترش یافته و به دلایل زیر مورد استقبال پرورش دهندگان دام و طیور قرار گرفته است:1- گوشت قرمز شتر مرغ در واقع شبیه گوشت گوساله است با این مزیت که از لحاظ کم بودن کلسترول و چربی شبیه گوشت مرغ و ماهی و از لحاظ پروتئین بالا با گوشت گوساله مقایسه می شود. هر 5 شتر مرغ پرواری برابر یک گوساله پرواری گوشت تولید می کند.2- پوست چرم مانند این پرنده در صنعت سراجی مورد استفاده قرار می گیرد. چربی طبیعی که در پوست شتر مرغ وجود دارد باعث انعطاف پذیری و مقاوم بودن آن در مقابل خشکی و ترک خوردگی می شود• از پوست شتر مرغ در صنایع کفش و کیف استفاده می شود. میزان پوست هر شتر مرغ 13 فوت مربع (5/3 متر مربع) است که هر فوت مربع آن 35 دلار قیمت دارد.3- پر شتر مرغ که معمولاً هر سال 2 بار از بدن پرنده چیده می شود جمعاً در سال حدود یک کیلوگرم پر استحصال می شود. که هر کیلوگرم آن 1000 دلار در بازارهای جهانی خرید و فروش می شود که از این پرها در کارهای زینتی و یا تهیه جاروهای گرانقیمت استفاده می شود. پر شتر مرغ علاوه بر گرد و غبار معمولی به علت داشتن خاصیت الکترواستاتیک قادر است تمام ذرات را به خود جذب کند.4- تخم شتر مرغ نیز یکی از فرآورده های پرمصرف در جهان است. هر تخم شتر مرغ بالاتر از 5/1 کیلوگرم وزن دارد و حدود 24 عدد تخم مرغ معمولی است و طعم آن شیرین تر از تخم مرغ است. بومیان آفریقایی قرن هاست که از تخم شتر مرغ به عنوان منبع غذایی و از پوسته آن به عنوان ظرف (کاسه) استفاده می کنند. پوسته تخم شترمرغ به اندازه ظروف چینی محکم است و هنرمندان و صنعتگران آنرا رنگ آمیزی کرده و یا با جواهرات مختلف تزئین می کنند.5- استفاده های پزشکی از فرآورده های شتر مرغ مرسوم است از غضروف پای شتر مرغ جهت تعویض غضروف پای انسان استفاده می شود. مغز شتر مرغ نوعی آنزیم تولید می کند که برای درمان بیماری استفاده می شود. چشم پزشکان آفریقای جنوبی معتقدند که به دلیل شباهت زیادی که ساختمان چشم شتر مرغ با چشم انسان دارد و قرنیه چشم شتر مرغ بهترین انتخاب برای پیوند و جایگزینی قرنیه چشم انسان دارد می توان آنرا جهت پیوند به کار برد با وجودیکه این عمل عجیب به نظر می رسد لیکن با توجه به اتفاقات مشابهی که در دنیای پزشکی به کرات اتفاق افتاده این مسأله قابل تعمق است.6- روغن شتر مرغ در صنایع آرایشی استفاده می شود و هر شتر مرغ حدود شش لیتر روغن تولید می کند. با وجودیکه این پرنده بزرگ توانسته است به بازارهای آمریکا، اروپا، استرالیا، آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی، چین و سایر نقاط جهان وارد شود لیکن در حال حاضر آفریقا قسمت عمده پرورش و تولید و صادرات فرآورده های این پرنده را به خود اختصاص داده است.

مقایسه شتر مرغ و گاو:

تولید گوشت مرغ در مقایسه با گاو حدود چهار برابر می باشد. دوره حاملگی و زایش گاو حدود 9 ماه می باشد در صورتیکه دوره هچ تخم شتر مرغ 42 روز می باشد. یک گاو در طول یکسال یک رأس گوساله تولید می کند در حالیکه شتر مرغ توانایی تولید چهل عدد جوجه را دارد.استحکام چرم شتر مرغ 3 برابر چرم گاو می باشد. مقدار پروتئین گوشت گاو و شتر مرغ تفاوت چندانی نداشته لیکن میزان کلسترول موجود در گوشت گاو دو برابر گوشت شتر مرغ می باشد. طعم گوشت شتر مرغ شبیه گوشت گاو می باشد. هر پنج شتر مرغ به اندازه یک گوساله پرواری گوشت تولید می کندهمانگونه که همگی مطلع هستیم از ابتدای خلقت بشر علی رغم افزایش مداوم جمعیت ، منابع تامین کننده احتیاجات همواره ثابت بوده و طی سالیان ، تنها راهها و روش های بهره برداری از این منابع تغییر کرده اند یعنی در طی سالهای گذشته بشر با استفاده از روشهای نوین علمی اقدام به تجهیز و به تبع آن افزایش میزان بهره برداری از این منابع نموده است . که البته در پاره ای از موارد به کارگیری برخی از این روشها به دلیل ناهمگونی با سیستم طبیعی و عدم تحقیقات کافی روی اثرات دراز مدت آنها پیش از استفاده وسیع ، منجر به وارد آمدن خسارات غیر قابل جبرانی به اکو سیستمهای مناطق مورد اجرا گردیده است . که از این میان می توان به تکثیر و پرورش گونه هایی از از آبزیان غیر بومی در آبهای شمالی ایران بدون توجه به اثراتی که در دراز مدت بر روی گونه های غیر بومی خواهند داشت و یا استفاده از سم د.د.ت و پیامد های ناشی از آن اشاره کرد . با توجه به مطالب ذکر شده اهمیت استفاده از روشهای علمی نوین و کارآمدی که همراه با افزایش میزان بهره‌وری و تولید، دارای بیشترین سازگاری با محیط و عوامل طبیعی، و خصوصاً شرایط بومی و ویژگیهای اکوسیستم هر منطقه بوده و کمترین زیانها و تغییرات را در پی داشته‌باشد به خوبی آشکار می‌گردد. در حقیقت باید گفت طی چند سال اخیر و همزمان با رشد و توسعه صنعت پرورش شترمرغ در سراسر دنیا شاهد بوجود آمدن انجمنها و موسساتی هستیم که برای حفظ، رشد، ارتقاء و تامین بازار فروش در تلاش اند و از این رو این انجمنها بعنوان یک عنصر اصلی در رشد اقتصادی این صنعت محسوب می گردند. متعاقب این تحولات و انجام تحقیقات بیشتر بر روی محصولات تولیدی این پرنده و نتیجتاً دستیابی به فاکتورهای مهمی که باعث افزایش رتبه محصولات این پرنده نظیر گوشت، پوست و … در مقایسه با سایر دامها می گردند و در نتیجه افزایش روز افزون تقاضا در بازارهای جهانی بسیاری از افرادی که تا پیش از این آینده این صنعت را مطلوب ندانسته و در آن شرکت نمی کردند هم اکنون به این نتیجه رسیده اند که تحولات محیطی به سرعت در حال رخ دادن بوده و بسیاری از این تحولات مثبت نشان دهنده ارتقا صنعت پرورش شترمرغ به جایگاه یک صنعت بسیار مفید، اشتغال زا و سود آور می باشند، لذا کم کم شاهد آن هستیم که حجم سرمایه گذاری در این صنعت در حال افزایش بوده و ما شاهد رشد روز افزون تعداد مزارع در سطح جهان می باشیم . گسترش صنعت پرورش شترمرغ از آفریقای جنوبی به سایر نقاط جهان نشان داد که توسعه این صنعت از سطوح پایین آغاز و باعث ایجاد بازارهای جدید و تولیدات بیشتر گردیده است. اگر تا چند دهه گذشته ارزش این پرنده بیشتر معطوف به پر و جنبه های تزئینی آن می گردید امروزه و با توجه به افزایش سطح دانش عمومی و تخصصی در مورد محصولات گوناگون این پرنده تولیدکنندگان و مصرف کنندگان توجه ویژه ای به شترمرغ بعنوان تولیدکننده گوشت قرمز با کیفیت بالا و متضمن سلامتی مصرف کنندگان معطوف داشته اند که با توجه به خواص ویژه غذایی خود و نداشتن مشکلات سایر دامها می تواند نقش به سزایی را در تولید گوشت قرمز سالم و کاملاً مطمئن جهت تامین نیازهای غذایی مردم جهان بعهده گیرد. البته لازم به ذکر است که بعلت جوان بودن این صنعت اطلاعات زیادی در خصوص نحوه نگهداری و پرورش آن در دسترس نمی باشد در حالیکه بایستی این صنعت را از جهات بسیاری مانند پرورش و تولید و جنبه های ژنتیکی و اصلاح نژادی، رفتارشناسی، تجهیزات مورد نیاز و … مورد بررسی قرار داده و کمبودهای آنرا توسط تحقیقات علمی انجام گرفته برطرف نمود تا بدین ترتیب شاهد برطرف شدن مشکلات موجود و ارائه تکنیکهای پرورشی کار آمد باشیم تا بتوان بدنبال آن به بیشترین میزان برگشت سرمایه و کمترین ریسک سرمایه گذاری دست یابیم که این امر نیازمند وجود ارتباطات و روابط گسترده پرورش دهندگان با یکدیگر و با انجمنهای علمی تحقیقاتی بازرگانی می باشد . با توجه به مطالب ذکر شده اهمیت استفاده از روشهای علمی نوین و کارآمدی که همراه با افزایش میزان بهره‌وری و تولید، دارای بیشترین سازگاری با محیط و عوامل طبیعی، و خصوصاً شرایط بومی و ویژگیهای اکوسیستم هر منطقه بوده و کمترین زیانها و تغییرات را در پی داشته‌باشد به خوبی آشکار می‌گردد با توجه به اینکه کشور ما در بخش کشاورزی و دامپروری از ظرفیتهای عظیم و ویژه‌ای برخوردار می‌باشد، سرمایه‌گذاری در این بخش می‌تواند علاوه بر تامین غذا و قطع وابستگی از واردات منابع پروتئینی مورد نیاز کشور از جهت اشتغال‌زایی نیز مورد توجه قرار گیرد و با ایجاد فرصتهای جدید شغلی گام مهمی را در تامین آینده جوانان ایفا کند.

تاریخچه

بیش از ۲۰ میلیون سال پیش اجداد شترمرغها در منطقه ای گسترده از اسپانیا در غرب تا چین در شرق ساکن بوده اند و در حدود یک میلیون سال پیش این پرندگان به آفریقا مهاجرت کرده و در شمال و شرق و جنوب این قاره اقامت گزیدند. تصاویر به جا مانده از شترمرغها در حکاکی ها و نقاشی های متعلق به ۱۰۰۰۰-۵۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح مشاهده شده است. طبق گزارش laufer از پوسته های خالی تخم ها به طور معمول به عنوان فنجان استفاده می کردند که اولین مورد مشاهده به حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد. در حدود هشت قرن پیش از میلاد مسیح پادشاهان آشوری جهت نشان دادن علاقه و احترام به مقامات دیگر کشورها شترمرغ کشتار می کردند. همچنین اشاراتی نسبت به گوشت و پر این پرنده در خطوط هیروگلیف مصر باستان مشاهده شده است. این پرنده جهت ادای احترام بعنوان پیشکش به محضر فرعون برده می شد که تاییدیه این مطلب در کتیبه های موجود در موزه بریتانیا به وضوح قابل مشاهده است. ده می شود. بر طبق شواهد تاریخی امپراطور رومی الاگابالوس در یکی از جشنهای مجلل خود جهت پذیرائی میهمانانش از مغز ۶۰۰ شترمرغ استفاده کرد.

شروع پرورش در جهان

برای قرون متمادی تامین درخواست پرو گوشت این با روند کشتار آنها در حیات وحش همراه بود. اولین تلاشهای ثبت شده جهت پرورش شترمرغ در سالهای ۱۱۲۵ تا ۱۱۹۰ میلادی توسط امپراطور بارباروسا انجام گرفت. اما نخستین مزرعه پرورش موفق در سال ۱۸۵۷ و در الجزایر راه اندازی شد. در حدود دهه ۱۸۶۰ میلادی در Karoo آفریقا و ایالت شرقی آفریقای جنوبی ، شترمرغ برای تولید پر و استفاده در تزئینات و مد پرورش داده شد . اختراع دستگاه جوجه کشی (incubator) شترمرغ توسط Arthur در سال ۱۸۶۹ محرک مناسبی برای مزارع پرورش محسوب می شد و به دنبال آن درآمد حاصل از پرورش شترمرغ به منظور تولید پر ، باعث تحریک گسترش مزارع در آفریقای جنوبی به خصوص اطراف Oudtshorn در Karoo شد و این روند با وجود رکود اقتصادی ۱۸۸۳الی ۱۸۹۰ و ۱۸۹۴ الی ۱۸۹۹ ادامه یافت . اوایل قرن ۲۰ مزارع شترمرغ به خوبی گسترش یافتند . در سال ۱۹۳۱ افزایش نسبی درآمدهای بدست آمده را ناشی از تولید پر عنوان کردند بطوریکه در سال ۱۹۳۱ پر بعنوان چهارمین کالای صادراتی آفریقای جنوبی مطرح شد.پس از وقوع جنگ جهانی اول و تغیرات مد حاصل از اختراع ماشینهای تندرو که جای درشکه ها را گرفتند و به دنبال آن کاهش تقاضای پر سبب شد تا بازار تجارت پر با رکورد عمیقی مواجه شده و تعداد پرندگان در مزارع به سرعت کاهش یابد. طی آن مزارع بسیار کمی توانستند با وجود این مشکلات در آفریقای جنوبی باقی بمانند. در سال ۱۹۲۵ اتحادیه ها و شرکت های تعاونی بسیاری جهت رفع مشکلات و تثبیت قیمتها و از بین بردن رکورد اقتصادی موجود دایر شدند. به دنبال آن وقوع جنگ جهانی دوم باعث تجدید استفاده از پر در صنعت مد گردید و همچنین افزایش آگاهی عمومی نسبت به ارزشهای غذایی گوشت منحصر به فرد این پرنده موجب رویکردی دوباره به پرورش صنعتی این پرنده در جهان گردید. در سال ۱۹۴۵ اتحادیه Klein karoo lan_d boa kooperasie با نام اختصاری KKLK در Karoo تاسیس گردید که این امر موجب تثبیت بازار تجارت پر شد . در اوایل دهه ۱۹۵۰ همزمان با این تحولات بازار تجارت چرم نیز رو به توسعه نهاد . انجمن KKLK تا سال ۱۹۵۹ روی تولید شترمرغ نظارت و کنترل آنرا بعهده داشته و به طور عمده مسئول معرفی چرم شترمرغ بعنوان یک محصول لوکس در درجه اول و به دنبال آن تولید پر در درجه دوم بود. در سال ۱۹۶۳ انجمن KKLK یک کشتارگاه ابتدائی برای تولید گوشت نمک سود احداث نمود. اولین دباغ خانه چرم نیز در Oudttshoorn و در سال ۱۹۶۹ ساخته شده و در سال ۱۹۷۴ گسترش یافت و به دنبال آن کشتارگاه جدیدی در سال ۱۹۸۱ تاسیس گردید. بیش از ۱۵-۱۰ سال گذشته تولید و درخواست برای گوشت شترمرغ بعنوان یک محصول اصلی افزایش یافته و مزارع شترمرغ در اکثر نقاط جهان به خصوص در آفریقای جنوبی با کشتار سالیانه حدود ۰۰۰/۱۵۰ قطعه شترمرغ مسئولیت تامین این نیاز جهانی را بعهده داشته اند. گرچه در ابتدای امر چرم بعنوان محصول اصلی و ابتدائی شترمرغ عنوان می گردید اما در طول دهه نود فعالیت در بازار تجارت گوشت شترمرغ افزایش چشمگیری یافت و این حرکت رو به رشد تا کنون نیز ادامه دارد به طوریکه از سال ۱۹۹۳ تعداد پرندگان کشتاری به طور سالیانه افزایش پیدا کرده و در حال حاضر به بیش از ۰۰۰/۳۰۰ قطعه در سال رسیده است.

چگونگی گسترش این صنعت در جهان

در آغاز سود ناشی از تولید پر در مزارع شترمرغ سبب پیشرفت و ترقی قابل توجهی در صادرات پرنده به ایالت متحده آمریکا، اروپا، شمال آفریقا، امریکای جنوبی، استرالیا و … گردید . البته در آن هنگام و به منظور حمایت از این صنعت صادرات پرنده زنده و بالغ از سوی دولت آفریقای جنوبی تحریم گردید و این دولت تنها صادرات تخم را در سال ۱۹۰۶ مجاز می دانست. با رکود اقتصادی بازار تجارت پر بیشتر پرندگان کشتار شدند بطوریکه در سال ۱۹۲۱ تنها ۲۳۱ پرنده در ایالت متحده آمریکا و استرالیا و اروپا زنده ماندند.با شروع دهة ۱۹۸۰ در اسرائیل مزارع پرورشی به سرعت توسعه یافته و پرورش و کشتار آنها در این کشور صاحب رتبة دوم پس از آفریقای جنوبی گردید. توجه به پرورش شترمرغ در ایالات متحده آمریکا و کانادا بوسیله واردات پرنده و تخم نطفه دار افزایش یافته و هم اکنون نیز بازار خوبی جهت پرورش و کشتار این پرنده در کشورهای فوق وجود دارد. از سوی دیگر استرالیائی ها نیز صنعت پرورش شترمرغ را توسعه دادند گرچه هم اکنون تنها به طور محدود برروی ذخایر ژنتیکی پرندگان نیمه وحشی کارمی کنند.همچنین بیشتر کشورهای اروپائی نیز از سال ۱۹۹۰ پرورش شترمرغ را بر پایه واردات از آفریقا و اسرائیل قرار داده و توانستند در آن سالها به مرحله کشتار نیز دست یابند اگرچه در حال حاضر بدلیل افزایش هزینه های تولید در این کشورها و امکان واردات گوشت ارزانتر از سایر کشورهای تولید کننده تولید شترمرغ در اروپا از رونق کمتری نسبت به سالهای گذشته برخوردار گردیده است. همزمان با این تغییر و تحولات صنعت پرورش شترمرغ در سطح بین المللی کشورهای آفریقایی نیز به عنوان بنیانگذاران این صنعت شروع به توسعه سیستم های پرورشی مزارع خود نموده اند چنانکه بطور مثال مزارع Namibia نامیبیا بطور عمده بر پایه پرندگان اصیل با خصوصیات ژنتیکی خوب طرح ریزی شده و مزارع زامبیا Zambia بر پایه شترمرغ محلی و زیرگونه های بومی آن منطقه قرار گرفته و در سال ۱۹۹۵ به مرحله کشتار نزدیک شدند. علاوه بر کشورهای مذکور در سالیان اخیر شاهد توسعة این صنعت به کشورهایی در شرق بوده ایم و آنها توانسته اند به موفقیتهای خوبی در این زمینه دست پیدا کنند بطوریکه کشور چین در آسیا در سال گذشته میزان کشتار نسبتاً خوبی را داشته است. البته لازم به ذکر است که شکستن تحریم صادرات پرنده زنده از آفریقای جنوبی در سال ۱۹۹۷ سبب صادرات پرنده زنده و تخم نطفه دار گردید که این روند باعث پیشرفت و ترقی مزارع بومی شده و آنها قادر گردیدند تا بازار جدیدی را برای خود بوجود آورند.تمامی تلاشهای انجام گرفته جهت ارتقا، رشد و گسترش این صنعت در جهان باعث گردید تا طی سالیان گذشته شاهد پیشرفت روز افزون این صنعت در جهان و تاسیس مزارع جدید پرورشی در سراسر دنیا باشیم بطوریکه کشورهایی نظیر چین، ترکیه، عربستان، ایران و … در آینده ای نزدیک سهم به سزائی را در تولید جهانی در این صنعت بعهده خواهند گرفت .

شروع پرورش در ایران

طی چند سال اخیر صنعت پرورش شترمرغ با هدف ایجاد یک منبع پروتئینی جدید و مطمئن که عاری از مشکلات دامهای دیگر از نظر بیماریها، کمبود مواد غذایی مناسب جهت تغذیه دام و ….. باشد، جهت افزایش تولید گوشت قرمز که یکی از مواد اصلی و پر مصرف در رژیم غذایی ما ایرانیان به شمار می‌رود ایجاد گردید.با توجه به اینکه ایران از لحاظ موقعیت جغرافیایی و اقلیمی مکانی مناسب جهت پرورش این حیوان به شمار رفته و جز مناطق مرطوب شمال کشور و همچنین نقاط ناهموار و پرشیب کوهستانی در باقی مناطق امکان پرورش با بازدهی مناسب و مطلوب به خوبی وجود دارد، امروزه ما شاهد افزایش روزافزون مزارع پرورشی در سطح کشور می‌باشیم که انشاالله در آینده‌ای نزدیک نقش به سزایی را در تامین گوشت قرمز مورد نیاز کشور ایفا خواهند کرد.ازطرفی نیز طی چند ماهه اخیر شاهد تغییرات عمده‌ای در بازار بین‌المللی محصولات شترمرغ بوده‌ایم که درصد بسیاری از این تغییرات پی‌آمد کناره‌گیری اغلب پرورش‌دهندگان اروپایی از عرصه تولید به دلیل قیمت تمام شده بالای محصول، شرایط اقلیمی نامناسب و هزینه‌های بالای تولید و نیز ورود محصولات کشورهایی نظیر چین با بهایی به مراتب پایینتر از رقبای اروپایی بوده‌است.با توجه به این نکات و خروج تولیدکنندگان اروپایی از عرصه رقابت و از طرفی افزایش روزافزون تقاضا در بازار مصرف محصولات شترمرغ، محصولات تولیدی کشور ما به لحاظ کیفیت مطلوب و قیمت تمام شده مناسب می‌توانند جایگاه بسیار مناسبی را در بازارهای جهانی کسب کنند افزون بر اینکه رقبای اصلی ما در این صنعت نظیر کشور چین با داشتن بازار مصرف داخلی ۵/۱ میلیارد نفری خود مجال چندانی را جهت صادرات و رقابت نخواهند یافت. با توجه بدین نکات، در صورت وجود یک برنامه‌ریزی منسجم و دقیق می‌توان علاوه بر تامین نیاز داخلی چشم به بازار سود‌آور خارج نیز داشت که در صورت دستیابی به آن (که چندان نیز دور از انتظار نمی‌باشد) علاوه بر صرفه‌جویی ارزی، ورود ارزهای حاصل از صادرات محصولات این حیوان نقش بسیار مهمی را در جهت شکوفایی اقتصادی کشور خواهد داشت.علاوه بر مسائل ذکر شده یکی دیگر از مشکلاتی که گریبانگیر صنعت دامپروری ایران می‌باشد، کمبود و تخریب مراتع است که این امر در سالیان آینده می‌تواند موجب وارد آمدن ضررهای بسیاری به این صنعت گردد..طبق آخرین اظهار نظر کارشناسان وسعت مراتع ایران هر سال محدودتر می‌شود که یکی از دلایل آن عدم وجود برنامه و استراتژی مشخص برای تولید گوشت قرمز، متناسب با مراتع ایران است. بدیهی است که این روند تخریب مراتع اگر با همین روند کنونی ادامه یابد منجر به وارد آمدن صدمات و ضربات جبران‌ناپذیری بر پیکره زیستی و تولیدی کشور خواهدشد.بنابراین برای جلوگیری از تخریب بیشتر و همچنین جبران صدمات گذشته باید در پی یافتن جایگزینی مناسب در مقابل گوشت قرمز گاو و گوسفند باشیم تا بدین طریق از فشار ناشی از چرا و پرورش این حیوانات بر مراتع کاسته گردد و در این میان بهترین انتخاب، گزینه‌ای است که از لحاظ تغذیه‌ای بسیار قانع‌تر و مقاوم‌تر از گاو و گوسفند بوده و همچنین وابستگی آن به وجود مراتع کمتر از این حیوانات باشد افزون بر اینکه از لحاظ کیفیت محصول تولیدی نیز داراری مقبولیت اجتماعی از لحاظ ذائقه و فرهنگ غذایی مردم باشد. . .در همین راستا و جهت نیل بدین مقصود می‌توان از تجربیات کشورهای دیگر در این امر سود جست.با نگاهی بر صنعت جهانی دامپروری در طی چندین سال اخیر، خصوصاً در کشورهای صنعتی دنیا، ما شاهد عملیات جایگزینی و ورود گوشت قرمز شترمرغ بعنوان منبعی جدید جهت تامین پروتئین قرمز به جای گوشت قرمز گاو و گوسفند هستیم و این امر تا جائی پیش رفته‌است که حتی در برخی کشورها واحدهای پرورش و تولید گوشت گاو و گوسفند اقدام به تغییر کاربری و پرورش شترمرغ نموده‌اند، علاوه بر اینکه کمبود منابع غذایی جهت تغذیه دامها و همچنین مسائل دیگر نظیر شیوع بیماری جنون گاوی و …. به این روند سرعت بخشیده‌اندبا توجه به این تغییرات در سطح بین‌المللی طی چند سال گذشته در ایران نیز شاهد ظهور این صنعت نوپا هستیم که خوشبختانه با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی بسیار مناسب ایران و همچنین بهره‌گیری از نیروهای متخصص تاکنون نتایج خوبی به دست آمده است.آنچنان که از آمارها برمی‌‌آید تا پایان سال ۱۳۸۱ تعداد ۴۳ فقره موافقت اصولی پرورش شترمرغ مادر به ظرفیت ۳۲۱۳ قطعه و ۹۰ فقره جهت پرورش شترمرغ گوشتی به ظرفیت ۵۵۰۰ قطعه در استانهای مختلف صادر شده‌است.همچنین در همین سال حدود ۱۵۰۰ قطعه جوجه توسط مزارع داخل کشور تولید و حدود ۲۰۰۰ قطعه نیز از کشورهای خارجی وارد گردید.همچنین جمعیت شترمرغ تا پایان سال ۱۳۸۱ در حدود ۴۰۰۰ قطعه و در سنین گوناگون بوده و در همین سال تعداد مراکز فعال مادر واحد بوده‌است.می‌توان چنین نتیجه گرفت که بازدهی مثبت این صنعت در ایران توجه سرمایه‌گذاران (حتی سرمایه گذاران خارجی) را بدین صنعت جلب نموده و در آینده نیز ما باید شاهد روند صعودی این آمارها باشیم.با توجه به اینکه گوشت قرمز در فرهنگ غذایی ایرانیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و یکی از اصلی‌ترین مواد مصرفی محسوب می‌شود، اهمیت توجه بدین شاخه از دامپروری به خوبی واضح است.نگاهی کوناه بر آمار تولید گوشت قرمز در کشور و همچنین واردات آن نشان‌دهنده ظرفیت عظیم این بخش جهت توسعه می‌باشد که در این راستا و با توجه به مشکلات ذکر شده، و با توجه به ظرفیتهای ویژه کشور در جهت پرورش شترمرغ، این گزینه می‌تواند انتخابی مطلوب در جهت رفع این محدودیتها به شمار آمده و حتی علاوه بر خودکفایی در بازار داخل، بازار خارجی را نیز تحت پوشش قرار دهدذکر این نکته ضروری است که بازار مصرف محصولات شترمرغ چه محصولات اصلی همانند گوشت و پوست و چه محصولات فرعی همانند وسایل آرایشی بدست آمده از روغن شترمرغ و پر و … در جهان رو به گسترش بوده و خصوصاً در بخش پوست و گوشت با توجه به مشخصات بی‌نظیر این محصولات روز به روز بر آمار مصرف آنها در جهان افزوده می‌شود.از طرفی اگر امکانات و ابزار ویژه ایران در جهت تولید، با برنامه ساماندهی شده و مشخص به کار گرفته شود از لحاظ قیمت تمام شده محصول و همچنین کیفیت به راحتی قابلیت رقابت با کشورهای دیگر را داشته و از این راه نه تنها مانع از خروج ارز ازکشور می‌شویم بلکه با صادرات محصولات این حیوان آمار صدور کالاهای غیر نفتی را افزایش داده و از این طریق علاوه بر اشتغال نسل جوان سود قابل توجهی را عاید کشور خواهیم کرد.بر طبق مطالعات انجام شده میزان صرفه‌جویی ارزی و سودآوری و اشتغال‌زایی این صنعت بسیار بالا بوده و در این مقطع حساس کنونی که کشور با انواع تحریمات و بحرانها از جانب کشورهای استعمارگر مواجه بوده و از طرفی آمار جمعیت جوان بیکار در کشور بالا است می‌تواند به صنعت و شکوفایی این بخش کمک شایانی نماید.به هر حال امید آن می‌رود که با حمایت مسئولین ذیربط و ورود قشر کارشناس و تحصیل کرده به این بخش روز به روز شاهد پیشرفت این صنعت نوپا باشیم.

رده بندی شترمرغ ها و نژاد های موجود

شترمرغ یا Camel bird که به خاطر شباهتش با شتر به این نام خوانده می شود در سال ۱۷۵۸ توسط لینه با نام علمی Struthiocamdus با پایه نام لاتین و یونانی Stutho camelus نامگذاری شد . این جانور به طبقه پرندگان تعلق داشته و یکی از پنج راسته متعلق به راسته سینه پهنان (Ratitae or palaeognathae) محسوب می شوند . مشخصه اصلی آنها عدم قدرت پرواز بعلت دژ نر سانس یا فقدان کامل تاج سینه (carina) می باشد که ویژگی اخیر علت اطلاق Ratites به آنها شده است زیرا در ربان لاتین به کشتی فاقد لبه زیرین یا کلک Ratites می گویند . راسته سینه پهنان شامل ۵ راسته زیر است : ۱. شترمرغها Stru thionitirms ۲. ری آ Rhea ۳. کاسوواری Casuari formes ۴. کیوی ها Kiwis ۵. تیناموس Tinamous - شترمرغها در زیر راسته استروتیونی فرم ها ، خانواده استروتیونیده (stru hionidae) جنس استروتیو (struthio) و گونه استروتیو کاملوس (S. camelus) قرار می گیرند . استروتیو کاملوس شامل زیرگونه با نژاد های زیر است : ۱. استروتیو کاملوس استرالیس متعلق به آفریقای جنوبی S.C.oustralis ۲. استریوتیو کاملوس S.C.camelus که در طی قرن بیستم در آفریقای شمالی در معرض شکار و انقراض قرار گرفت . ۳. استروتیو کاملوس ماسائیکوس S.C.massaicus ۴. استروتیو کاملوس مولیبدو فانس S.C.molybdo phanes ۵. استروتیو کاملوس سیر یاکوس S.C.syriacus زیرگونه های سیریاکوس که در بیابانهای سوریه و عربستان می زیسته اند بعلت شکار بی رویه در سال ۱۹۴۱ منقرض شده اند . زیرگونه مولیبدوفانس متمایزترین و مشخص ترین زیرگونه بوده و برای پرورش و تولید از این زیرگونه استفاده بسیاری می شود . برای اهداف تجاری عموماٌ از اصطلاحاتی نظیر گردن آبی ، قرمز و گردن سیاه استفاده می شود . گردن قرمزها به زیرگونه های کاملوس و ماسائیکوس تعلق دارند و اکثر زیرگونه های ماسائیکوس به آمریکا صادر شده اند و در نتیجه قسمت اعظم شترمرغهای این کشور را گردن قرمزها تشکیل می دهند . گردن آبی ها شامل زیرگونه های مولیبدوفانس و استرالیبس می گردند . شترمرغهای گردن سیاه که امروزه دارای بیشترین جمعیت در میان شترمرغهای پرورشی هستند نتیجه تلاقی زیرگونه های استروتیوکاملوس و استروتیو کاملوس استرالیس می باشند . این پرنده دارای قامتی کوچک ، ساختاری خوب و توسعه یافته و پرهایی با کیفیت استثنایی می باشند که به علت زود اهلی شدن و سادگی پرورش مورد توجه قرار گرفته اند . طی چند سال گذشته مزرعه داران سعی نموده اند تا با گرفتن هیبریدهایی از گردن سیاه ، قرمز و آبی به پرندگانی با قابلیتهای بالای تولیدی دست پیدا نمایند . در هنگام تهیه و خرید پرندگان مادر بایستی بدین نکته توجه کافی داشت که علاوه بر انتخاب نژادی مناسب و سازگار با محیط پرورشی در انتخاب مزرعه مادر تولیدکننده نیز توجه کافی مبذول گردد تا با خرید پرندگانی با قابلیتهای بالای ژنتیکی و ژنوتیپ برتر دارای گله ای خوب و مناسب از لحاظ کمیت و کیفیت تولید و بازدهی مناسب گردند.

عوامل اقتصادی پرورش شترمرغ:

در سالهای اخیر توجه زیادی به پرورش شترمرغ شده است. نظر به اینکه عوامل اقتصادی یکی از ارکان هر حرفه ای را تشکیل می دهند. این حرفه نیز مستثنی نبوده و باید هزینه ها و درآمدها جهت برآورد اقتصادی ارزیابی شوند. همانند پرورش دامهای دیگر در اینجا نیز زمین یکی از محدودیت ها به حساب می آید. ولی در مقایسه با سایر دامها، پرورش شترمرغ به زمین کمتری نیاز دارد. در روشهای بسته پرورش شترمرغ، برای هر 3 قطعه ( 1 نر و 2 ماده ، یک تریو ) تنها به 1/0 هکتار زمین نیاز است. هزینه ها: هزینه هایی که باید به حساب آیند شامل هزینه های ثابت ( ساختمانها و تجهیزات ) و هزینه های جاری مانند ( خوراک، کارگر، تعمیرات، سوخت و ملزومات دامپزشکی ) می‌باشند. برای تداوم و موفقیت پروژه، هزینه های جاری و بخشی از هزینه های ثابت باید بوسیله فروش هرسال یا هرسری جوجه یا تخم پوشش داده شوند . سود ناخالص به صورت تفاوت بین درآمدهای حاصل از فروش محصولات شترمرغ و سرشکنی روی هزینه های جاری محاسبه می شود، در حالیکه سود خالص تفاوت بین درآمد حاصل از فروش ها و جمع دو هزینه متغیر و ثابت است. هزینه استهلاک برای ساختمانها در 10 سال و برای تجهیزات در 6 سال محاسبه می شود. یا اینکه می توان برا ی هر دو مورد 8 سال در نظر گرفت. در نتیجه هزینه استهلاک به هزینه های جاری برای هرشترمرغ، ضافه می شود. برای پروژه های شترمرغ تفکیک هزینه های زیر تنها به عنوان یک راهنمای تقریبی مورد استفاده قرار می گیرد. هزینه های ثابت: - هزینه خرید شترمرغ ها (از جمله مولدهای تثبیت شده ( 3 یا 4 ساله ) ) - هزینه ساختمانها - تولید مثل و پرورش برای شترمرغ بالغ - جوجه کشی برای هر تخم - هزینه تجهیزات - هواکشها، مادرهای مصنوعی، نور و غیره برای هر شترمرغ بالغ - تجهیزات جوجه کشی و تفریخ برای هر تخم - هزینه حصار کشی ( 140 متر حصارکشی برای هر شترمرغ ) - هزینه تأسیسات کشتار - کشتار کامل همراه سرد کردن، انجماد و بسته بندی برای سرانه ظرفیت ( حداقل ظرفیت توصیه شده 50 قطعه در روز ) - هزینه های ثابت متفرقه برای شترمرغ بالغ هزینه های جاری: - هزینه خوراک : بالغین ( 7/3 کیلوگرم در روز برای هرشترمرغ ) ( در سال ) شترمرغ های جوان ( 300 کیلوگرم مصرف خوراک تا یکسالگی ) - هزینه کارگرـ کارگر غیر ماهر درسال - برق - مخارج دامپزشکی و درمانها - هزینه های جاری هرشترمرغ بالغ درسال - بیمه شترمرغ های بالغ ( پوشش تمام خطرات ) 12 درصد برای هرشتر مرغ درسال

درآمدها:

درآمدها یا فروش هایی که از پرورش شترمرغ حاصل می شوند بسته به اندازه و محل پروژه و بازاریابی آن فرق می کند. برمبنای تحقیقات بازاریابی بین المللی، تفکیکی از تمام فروش های ممکن در پروژه های پرورش شترمرغ به شرح ذیل است: - فروش تخم شترمرغ - تخم های قابل جوجه کشی - پوسته های خالی تخم - فروش شترمرغ زنده - جوجه های یک روزه - جوجه های 3 ماهه - جوجه های 6 ماهه - شترمرغ های یک ساله فروش محصولات شترمرغ : گوشت ( کیلوگرم ) ، پوست ( تخته ) ، پر ( کیلوگرم ) عوامل بسیاری برمیزان سودآوری ( بازگشت پول ) پروژه های شترمرغ تأثیر می گذارند. ولی به هرحال، بازده تولید جزء اصلی موفقیت یک پروژه می باشد.

روشهای پرورش:

1 - باز 2- نیمه باز 3 - بسته

مقید کردن و انتقال:

برای گرفتن شترمرغ به دو کارگر نیاز است که هریک کنار یکی از پاهای شترمرغ ایستاده و آنرا از زیر شکم و روی دم نگهدارند. از یک عصای سرکج مخصوص گرفتن گردن برای پایین آوردن سراستفاده می شود. هنگامی که منقار به سطح زانو رسید منقار پایین را با قرار دادن انگشت شست در آن به سمت پایین نگه می دارند. این کار مانع برخورد از روبرو با پاهای شترمرغ می شود. شترمرغ در این وضعیت برای درمانهایی مانند برچسب زدن، دارو دادن ، تزریق، خونگیری و معاینه نگه داشته می شود. هنگام سوار کردن آنها به کامیون، ممکن است هل دادن آنها از پشت روی سطح شیبدار الزامی شود. شترمرغ های بالغ به کامیونهایی نیاز دارند که ارتفاع دیواره جانبی آنها 2/2 متر بوده و با سایبانی از جنس پارچه کنفی یا کرباس برای جلوگیری از آویزان شدن سرو گردن پوشانده شده باشد. کف کامیون معمولاً با ماسه، خاک یا علف و دیواره های جانبی با کیسه های پرشده از علف برای کم کردن صدمه به پرها و پوست پوشانده می شوند. پارتیشن هایی نیز داخل کامیون قرار داده می شوند که شتر مرغ ها را به گروههای 6 تایی تقسیم می کند و این کار مانع از دراز کردن پاهای شترمرغ و لگد شدن آنها می گرد.

روش باز:

نیاز به زمینی بزرگ به وسعت 40 هکتار است. غیر از هزینه خرید پرندگان که درتمام روشها معمول است، زمین مهم ترین نیاز عمده این روش است. شترمرغها تا حد امکان نزدیک زیستگاه طبیعی شان با حداقل دخالت انسان نگهداری شده و پرورش می یابند. مزیت اصلی روش باز، کاهش قابل توجه هزینه نگهداری شترمرغ های بالغ به مقدار زیاد است. همچنین در صورتی که شترمرغ ها خود تخمهایشان را جوجه کشی کنند، هزینه ای برای این کار صرف نشده ودر نتیجه هزینه های تولید بسیار پایین خواهند بود. از معایب این روش عدم کنترل و شناسایی شترمرغ ها و تخمهای تولیدی است.میزان مرگ و میر و تلفات به ویژه در میان جوجه ها به دلیل شکار آنها توسط حیوانات شکارچی بالاست.ضمناً گرفتن شترمرغ ها بسیار مشکل و پرهزینه است.

روش نیمه باز :

محدوده مورد نیاز برای این روش از 20 تا 60 هکتار متغیر است. شترمرغ‌ها در چراگاههای نسبتاً کوچک یا اراضی تقریباً 8 تا 12 هکتاری نگهداری می‌شوند. آنها توانایی گردش آزاد در محدوده ای معین را داشته و لذا بخشی از احتیاجات تغذیه‌ای آنها از این طریق تامین می شود. محل های خوراک دادن باید نزدیک حصارکشی دور چراگاه ایجاد شوند تا قابلیت دسترسی به غذا افزایش و اضطراب ناشی از ورود مکرر افراد به داخل چراگاه کاهش یابد.

روش بسته :

محوطه مورد نیاز برای این روش به طور معمول کمتر از 20 هکتار است که به چراگاههای کوچکی هریک به وسعت 2-1 هکتار تقسیم شده است. این روش به علت نیاز کم به زمین مطلوب است. با این حال دو اشکال اصلی این روش عبارتند از: 1ـ هزینه های بالاتر خوراک 2ـ هزینه حصارکشی زیاد سرمایه گذاری مالی برای هر واحد زمین در این روش بالاتر از دو روش دیگر است. با این حال مزایای استفاده از روش بسته بسیار زیاد بوده و بر معایب آن غلبه دارد مهمترین مزیت روش بسته آن است که کنترل کاملی بر تولید مثل از طریق ثبت دقیق تعداد تخمهای تولید شده توسط هر شترمرغ ماده و میزان باروری و جوجه درآوری وجود دارد. این رکوردها برای ارزیابی نهایی ارزش گله چه برای فروش مجدد، نگهداری برای تولید مثل ویا کشتار بسیار باارزشند. تولید مثل گزینشی شترمرغ ها بخوبی قابل انجام است. بعلاوه رکوردهای مصرف خوراک قابل نگهداری است و برای معاینه و مهار شترمرغ ها مشکلی وجود ندارد.

رفتارشناسی:

در محیط طبیعی شترمرغ در خارج از فصل تولید مثل گونه‌ای اجتماعی است و گروههایی از جنس و سنین مختلف را بویژه پیرامون چالابها تشکیل می‌ دهد. در این محیط ها شترمرغ با انواع گوناگون حیوانات روبروست و معمولأ از برخورد نزدیک با سایر حیوانات پرهیز می کند و کمتر رفتار خشن نسبت به آنها ابراز داشته و در 75 درصد از موارد با چشم پوشی یا تحمل، با سایر حیوانات برخورد می کند. طبق تحقیقات انجام شده رفتار تمیز کردن پرو بال در طول صبح بیشتر از بعد از ظهر بوده برعکس حمام خاک در صبح خیلی کم انجام می شود اما در طول بعد از ظهر بتدریج بیشتر شده و هنگام غروب به حداکثر می رسد. رفتار رقص والتس که توسط شترمرغ ها ی در اسارت نیز اجرا می شود بیشتر هنگام خلاصی شترمرغ ها از ترس یا مدت کوتاهی پس از خروج آنها از محل نگهداری شبانه صورت می گیرد. هنگام خواب، شترمرغ های بالغ مایلند سرشان را بالا نگهدارند در حالیکه جوجه های جوان دوست دارند در وضعیت دمر بخوابند. جوجه های پرورش یافته توسط شترمرغ های دایه، رفتارهای غیرعادی مثل خوردن چوب از خود نشان نمی دهند. از جمله رفتارهای ناشی از خوراک دادن غلط جوجه ها و واکنش در برابر عوامل محیطی خاص که عمدتاً شرایط زیر حد مطلوب پرورش است، می توان به نوک زدن به پنجه و سر و نیز پرکندن با منقار اشاره کرد. طبق بررسی انجام شده جوجه ها به محرک سبز 10 برابر بیش از محرک سفید نوک می زنند. مدفوع خواری هم در حالت وحش و هم در اسارت در جوجه ها مشاهده شده است.

تغذیه :

شتر مرغ ها، پرندگانی علفخوار هستند و رژیم غذایی آنها شبیه نشخوار کنندگان است. یونجه و ذرت درصد بالایی از ترکیب غذایی شتر مرغ را شامل می شود. به دلیل دارا بودن روده های دراز و طویل قدرت هضم بالا در خصوص مواد فیبری را دارند. جوجه ها معمولاً تا یکی دو روز بعد از هچ احتیاج به تغذیه نداشته و سپس از غذای با پروتئین 23% شامل کنستانتره و علوفه خشک به صورت کرامبل تغذیه می شوند. استفاده از یونجه سبز در طول دوره رشد از اهمیت خاصی برخوردار است. جهت هضم بهتر غذا بهتر است سنگریزه در اختیار پرنده قرار گیرد. تا سه ماهه اول پرورش میزان یک کیلو خوراک در شبانه روز 23% پروتئین و تا شش ماهگی به طور متوسط 8/1 کیلوگرم خوراک با پروتئین 20% کافی می باشد. شتر مرغها از شش ماهگی تا رسیدن به سن بلوغ (5/2 سالگی) به طور متوسط روزانه 5/2 کیلوگرم دان به صورت پلت شامل علوفه خشک آسیاب شده و کنسانتره می خورند (8 قسمت کنستانتره + یک قسمت علوفه خشک آسیاب شده)

از یک روزگی تا سه ماهگی:

جوجه شترمرغ می تواند از باقیمانده کیسه زرده برای مدت 7 تا 10 روز ابتدای زندگی اش تغذیه کند.اطمینان از اینکه جوجه شترمرغ ها آب مصرف می کنند، اهمیت دارد. در غیر اینصورت ممکن است نیاز به افزایش شدت نور یا تغییر درجه حرارت سالن باشد. توصیه می شود که خوراک مصرفی جوجه ها در ابتدا به شکل خرد شده باشد و اگر از روش پرورش روی کف سالن استفاده می شود، طی هفته اول خوراک روی روزنامه یا کارتن های تخم مرغ ریخته شده و پس از آن می توان دانخوریها را وارد سالن کرد. برای جلوگیری از اشکالات پا و اختلالات اسکلتی باید رشد اولیه شترمرغ ها کنترل شود. محدود کردن مقدار انرژی خوراک بین 9 و 10 مگا ژول انرژی متابولیسمی در کیلوگرم معمولاً برای کنترل رشد کافی است. با وجودیکه شترمرغ ها توانایی هضم الیاف بیشتری نسبت به سایر پرندگان اهلی دارند ( به دلیل تخمیر در روده بزرگ ) ولی تنها پس از رسیدن به سن معینی توانایی انجام این کار را بدست می آورند. لذا بهتر است طی چند هفته اول زندگی جوجه ها جیره هایی با بیش از 5% الیاف خام به آنها داده نشود. ضمناً توانایی جوجه ها برای هضم چربی در اوایل زندگی کاملاً پایین است. از اینرو نباید بیش از 5% چربی به آنها داده شود.

از 3 ماهگی تا یکسالگی:

احتیاجات تغذیه ای پرندگان با افزایش سن آنها تغییر می کند. لذا انرژی و الیاف خام افزایش و مقدار پروتئین خوراک کاهش می یابد. باید الیاف جیره را در چهار تا پنج ماهگی به حدود 11-10 درصد افزایش داد. ضریب انرژی زایی خوراک باید به حدود 5/10 –10 مگا ژول انرژی متابولیسمی بر کیلوگرم افزایش یابد. مقدار پروتئین خام نیز باید به تدریج به حدود 20-18 درصد کاهش یابد. تعادل بین غلظت های کلسیم و فسفر قابل دسترس باید به نسبت 1: 2 – 8/1 حفظ شود. همچنین خوراک دادن باید به صورت آزاد انجام شود.

دوره پرواری:

چنانچه شترمرغ ها فقط برای گوشت و چرم پرورش یابند، می توان نرها را جداگانه پرورش داد زیرا آنها سریعتر رشد کرده، نیاز به جیره های با پروتئین بالاتر داشته و به عنوان تبدیل کننده های خوراک برای یک دوره طولانی تر نسبت به ماده ها از کارایی بیشتری برخوردارند. ضریب تبدیل ماده ها زودتر خراب شده و لذا مجبورند در وزن پایین تری نسبت به ماده ها روانه بازار شوند. جیره غذایی شتر مرغهای پرواری با شتر مرغهایی که جهت گله مادر نگهداری می شوند تفاوت دارند. معمولاً شتر مرغهای گوشتی در سن یکسالگی قابل عرضه به بازار می باشند و حدود 100 تا 125 کیلوگرم وزن دارند و کیفیت گوشت در سن یکسالگی مطلوب تر از هر زمان می باشد. از هر لاشه حدود 50 کیلوگرم گوشت استحصال می شود.غذای شتر مرغهایی که جهت گله مادر نگهداری می شوند به طور متوسط روزانه با خوردن 4 کیلوگرم خوراک شامل کنسانتره و یونجه خشک و همچنین از طریق چرای یونجه سبز تأمین می شود. شتر مرغ علاقه فراوانی به چریدن در مزارع یونجه دارد به همین جهت در پرورش شتر مرغ کاشت یونجه را بایستی مدنظر قرار داد.ضریب تبدیل مواد غذایی در سنین مختلف تفاوت دارد در سنین اولیه رشد 8/1 و در 3 ماهگی 5/2 و در 6 ماهگی حدود 8 می باشد. با توجه به اینکه تغذیه شتر مرغ در کیفیت پوسته، پر و گوشت پرنده تأثیر مستقیم دارد چنانچه در تغذیه این پرنده دقت کافی مبذول نگردد، بر کیفیت پوست و گوشت اثر منفی گذاشته و سودآوری آن مورد تردید واقع خواهد شد.

از یکسالگی تا تولید مثل:

نگهداری شترمرغ ها در شرایط ایده آل بسیار مهم است. چاقی یکی از مشکلات عمده ای است که در محدوده سن یکسالگی و شروع تولید مثل بوجود می آید. همچنین گرسنگی کشیدن یا تغذیه کمتر از حد لازم، بلوغ جنسی را به تأخیر انداخته و منجر به عملکرد ضعیف در طول تولید مثل می شود. ترکیبی از روشهای محدودیت های کمی و کیفی خوراک مناسب‌ترین روش می باشد. جیره ای متعادل با ویتامینها و مواد معدنی لازم که ضمنا پروتئین و انرژی آن در سطح پایینی باشد قابل قبول است. الیاف جیره می تواند تا 15% افزایش یابد. به شترمرغ ها باید روزانه 5/1 کیلوگرم جیره داد. در هوای سرد دادن تغذیه با یک منبع غنی پرانرژی ( مانند دانه سویای پرچرب ) توصیه می شود.

فصل تولید مثل:

از سن 18 ماهگی باید به شترمرغ ها جیره مولد داده شود که باید دارای انرژی و پروتئین سطح بالا یی بوده و از لحاظ الیاف در سطح پایینی قرار داشته باشد. گرچه مقداری از الیاف جیره می تواند توسط شترمرغ به انرژی تبدیل شود ولی آنها طی فصل تولید مثل نیازمند یک نمونه جیره غذایی شتر مرغ در دوران پرورش (تا 5/2 سالگی):ذرت دانه ای 47%یونجه خشک 8/41%پودر استخوان 2%پودر ماهی 7%منوکلسیم فسفات 2%نمک 2/0%آب پرندگان در طول شبانه روز به آب نیاز دارند. این موضوع را باید در طراحی لانه ها در نظر داشته باشید که احتمالا تأمین آب، هزینه ای را به شما تحمیل خواهد کرد. در آب و هوای سرد، ممکن است نیاز به نصب آبگرمکن هایی باشد تا دمای آب را برای همه پرنده ها در 20 درجه سانتیگراد ثابت نگه دارد و صرفا یخ نزدن آب کافی نیست.شترمرغ ها علاقه به نوشیدن آب در حین غذا خوردن دارند که این عمل موجب کثیف شدن سریع آب می شود و بنابراین باید به طور منظم آب تمیز در اختیارشان قرار گیرد. پرنده ها نیاز مداوم به آب دارند و همین بر مصرف غذای خشک تأثیر می گذارد. آب بسیار سرد یا گرم مصرف آب را تحت تأثیر قرار داده و اغلب موجب کاهش مصرف غذا می شود

تولید مثل:

شترمرغ وحشی در 4 تا 5 سالگی از نظرجنسی بالغ شده در حالیکه شترمرغ اهلی در2 تا 3 سالگی و ماده نیز کمی زودتر از نر بالغ می شود. بعضی شترمرغ های اهلی ممکن است اولین فصل تولید مثل خود را در 18 ماهگی شروع کنند. شترمرغ های نر هنگام بلوغ پرو بال سیاه و سفید دارند. ماده ها و شترمرغ های نابالغ دارای پرو بال قهوه ای مایل به خاکستری تیره می باشند. جنسیت نرو ماده را حدود هفت تا هشت ماهگی می توان هنگام دفع ادرار یا مدفوع تعیین کرد زیرا آلت در این مواقع بیرون می آید. بر خلاف سایر پرندگان، شترمرغ نر دارای آلت است و دفع ادرار و مدفوع از هم جداست. تفاوت کامل بین دو جنس حدود دوسالگی حاصل می شود. نر فرآیند لانه سازی را قبل از جفت گیری شروع می کند. لانه می تواند در هر کجای چراگاه تولید مثلی واقع شود. مزرعه دار برای پوشاندن لانه می تواند یک سایبان با سقف شیب دار بسازد. این سایبان باید ابعادی حدود 3× 3 متر با ارتفاع 3 متر بوده و دو انتهای آن به سمت شمال و جنوب باز باشد. با این وجود بعضی شترمرغ ها ممکن است آنرا نپذیرفته و در عوض لانه های ساده خود را ترجیح دهند.

رفتار جفت گیری:

نرها می توانند با چند ماده جفت گیری کنند. شترمرغ های اهلی به صورب جفتی یا سه تایی ( تریو ) برای تولید مثل نگهداری می شوند.

تخمگذاری:

ماده مدت کوتاهی پس از جفتگیری تخمگذاری را شروع می کند. اولین تخم بارور تقریباً 10 تا 14 روز پس از اولین جفت گیری گذاشته می شود. از آن پس و تقریباً بدون استثناء تخمها یک روز در میان بصورت کلاچ های 20 تا 24 تایی تولید می شوند. بین دو کلاچ یک وقفه 7 تا 10 روزه وجود دارد. ماده های پرتولید، در طول فصل تولید مثل بین 80 تا 100 تخم می گذارند.

نسبت نر به ماده:

گرچه نسبت نر به ماده ( 1:1 ) در ابتدا برای کسب بالاترین میزان باروری ایده آل بنظر می رسد ولی به لحاظ سازگاری ممکن است نشانه ای ازوجود مشکل باشد. وجود جفت های ناسازگار مشکلی است که گاهی اوقات هنگامی که به شترمرغ ها اجازه داده می شود جفتشان را انتخاب کنند رخ می دهد. با این وجود، از آنجا که اینگونه انتخاب طبیعی جفتها به طور معمول در مزارع تجاری ممکن نیست، تولید کننده باید نسبت به عملکرد و سازگاری آنها به حد کافی دقت نماید. نسبتهای نر به ماده از 1:2 تا 1:4 به لحاظ باروری مناسب است. نسبت بیشتر از 1:4 به این علت که نر ممکن است توانایی جفت گیری با تمام ماده ها را نداشته باشد تولید تخم های غیربارور را افزایش می دهد.

جوجه کشی:

تخمهای جوجه کشی اغلب برای مدتی قبل از جوجه کشی جمع آوری و نگهداری می شوند. این روشی معمول در مزارع است تا تخمها به تعداد کافی برای پرکردن دستگاه برسند. حمل دستی ناملایم تخم های جوجه کشی می تواند ساختار ظریف داخلی آنها را به هم زده و باعث عدم تبدیل آن به جنین گردد.

اصول جمع آوری تخم ها:

- از ظروف تمیز( معمولاً جعبه های مخصوص فوم دار) برای جمع آوری استفاده می شود. - از پاک کردن تخم ها با پارچه مرطوب پرهیز شده زیرا این کار سریعترین راه برای آلوده شده آنهاست. از کاغذ سمباده نازک و خشک برای پاک کردن لکه ه