تحقیق درباره مرمت و تعمیر بناهای تاریخی در هفتة تاریخ

اختصاصی از رزفایل تحقیق درباره مرمت و تعمیر بناهای تاریخی در هفتة تاریخ دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 17

مقالة:

مرمت و تعمیر بناهای تاریخی در هفتة تاریخ

فهرست:

نقدی بر معماری

آناستیلوز چیست

تاریخچه مرمت و تئوریسین های مشهور مرمت

هفته بناهای تاریخی فرصتی برای تامل در تاریخ

نقدی بر معماری:

معماری مقوله ای است که در کشور ما هنوز به طور کامل شناخته شده نیست، به طوری که سازندگان ما هنوز فرق میان ساخت سرپناه و خانه ای که فضای معماری داشته باشد را نمی دانند. از همه مهم تر این که متولیان امر نیز دانش چندانی در ارتباط با موضوع معماری ندارند و این مساله به هیچ عنوان قابل توجیه نیست. متاسفانه باید بگویم در حال حاضر تنها پنج درصد از معماران کشور در ساخت وسازهای شهری دخالت دارند.به این دلیل که غیرمتخصص ها در بخش ساخت وساز عرصه را برای معماران و افراد متخصص تنگ کرده اند. سازمان های متولی و مسوول در بخش مسکن نیز چون با اصول معماری آشنایی ندارند، لزومی نمی بینند که از متخصصان معماری در این امر استفاده کنند. بنابراین با این شرایط به هیچ عنوان نباید توقع ساخت وساز اصولی و مطابق با هویت ایرانی را از سازندگان و مسوولان داشت.

سالهاست که سخن از حفظ ، احیاء و باز زنده سازی ارزشهای گذشته است و همه صابنظران متفق القولند که حفظ ارزشهای اجتماعی و فرهنگی موجب هویت ملی است. اما از طرفی شناخت و پالایش ارزشهای گذشته و برگزیدن بهترین آنان و تطبیق آنها با شرایط زمانی و مکانی بطوری که منطبق با نیاز های جامعه امروز باشد نیز مسئله ای است که باید مد نظر قرار گیرد .

از این گستره ، معمار ی که از پر اهمیت ترین عناصر ارزشی هر ملت است، سهم بسزائی دارد و غور در این معنا در حیطه معمار ی بعهده معماران این عصر گذاشته می شود .

آناستیلوز چیست؟

ریشه یابی تحت الفظی آناستیلوزیس : از سه جزء تشکیل شده است. جزء اصلی stylo یا style ، پیشوند ana ، پسوند sis که همگی ریشه یونانی لاتینی دارند.

. stylo: ستون ، زائده ، عضو ستونی ، سبک ، شیوه ، روش ، قلم ، میله...

"Ana"[2] : بالا ، به طرف بالا ، ( دوباره ، از نو ).

sis : اسم حالت و یا حالت به خصوصی.

بر گرداندن فرم و سبک یک اثر سنگی با کمک قطعات فرو ریخته.

آناستیلوز روش مرمتی است که در مورد برپایی مجدد آثار سنگی که به روش سنگ چین بدون ملات ساخته شده اند و بیشتر در مورد حفظ ، نگهداری ، تداوم و القای بصری از دوران حیات اصلی یک اثر به کار گرفته می شود و حتی الامکان نباید با " دوباره سازی" همراه باشد و همچنین با بازسازی سبکی مترادف نیست . باید قبول کرد که هر اقدام برای آناستیلوز پتانسیل اشتباه بودن را دارد به همین دلیل کار باید قابل برگشت باشد که اگر بعدها شواهد بهتر یا بیشتری (جدیدتری) روشن شود آناستیلوزیس انجام شده قابل تغییر و اصلاح باشد. حالت‌های آناستیلوز در عمل به دو صورت می‌باشد. مرمت آناستیلوزیس با وصالی قائم که در این نوع نیاز به چسب‌ها و محورهای نگهدارنده لزوم پیدا می‌کند. گاهی

تحقیق در مورد بررسی و ارزیابی بناهای تاریخی اردکان

اختصاصی از رزفایل تحقیق در مورد بررسی و ارزیابی بناهای تاریخی اردکان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل :word (لینک دانلود پایین صفحه) تعداد صفحات 15صفحه

شهرستان اردکان به عنوان پهناورترین شهرستان استان یزد ، در شمال این استان و در قلب کویر مرکزی ایران در مسیر بزرگراه تهران – بندرعباس قرار گرفته است ، این شهرستان از طرف شمال و شمال غربی به ناحیه کویر جندق و دشت طبس و نائین و از طرف مشرق و جنوب شرقی به کویر مرکزی ایران و شهرستان یزد و از طرف جنوب و مغرب به شهرستان میبد و باتلاق گاوخونی و کوههای منفرد کوتاه کویری محدود می شود . مساحت کل شهرستان اردکان 28945 کیلومتر مربع می باشد که از این مقدار 17% کوهستانی و 11% نیمه کوهستانی و 72% جاگه ای است و موقعیت جغرافیائی آن بین 31 درجه و 50 دقیقه تا 33 درجه و 25 دقیقه عرض شمالی و 53 درجه و 2 دقیقه تا 56 درجه و 20 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ می باشد ، ارتفاع شهر اردکان از سطح دریا بالغ بر 1035 متر است و ارتفاع متوسط این شهرستان از سطح دریا 1234 متر می باشد و بلندترین نقطه آن از سطح دریا کوه خونزا در خرانق می باشد که 3158 متر ارتفاع دارد و گوترین نقطه این شهرستان منطقه چاه افضل می باشد که ارتفاع آن به 750 متر می رسد .

سابقه تاریخی :

اکثر مورخین بنای اردکان را مربوط به بعد از اسلام می دانند و معتقدند که قبل از تولد حضرت رسول اکرم (ص) این منطقه جرئی از دریای ساوه بوده که در شب تولد آن حضرت خشک گردیده و بعداً اردکان در این محل احداث شده است . اما در ترجمه دائرة المعارف اسلامی بنای اردکان را مربوط به قبل از میلاد مسیح ذکر نموده اند : بطلمیوس در کتاب مشهور خود الجغرافیا این شهر را به زبان یونانی به نام « ارتاکاوا » ذکر کرده است و این سند در نوع خود منحصر به فرد می باشد .

در اطلس تاریخی ایران در نقشه شماره سه آن که مربوط به هزاره سوم و دوم پیش از میلاد می باشد نامی از اردکان برده شده است . اما به نظر مولف هیچکدام از آنها نمی تواند صحیح باشد و در اردکان هیچ اثر یا سندی که مربوط به قبل از اسلام باشد وجود ندارد .

رباط حاجی ابوالقاسم رشتی :

رباط یا کاروانسرای بزرگ و خوش طرحی که از آجر در وسط آبادی و بر کنار خیابان اصلی بنا شده و از آثاری است که چون به شکل و ترتیب رباطهای شاه عباسی ساخته اند جلب توجه می کند . رباط دارای بادگیر بلندی است که از فاصله دور مشخص شده است که نام واقف و بانی به خط نستعلیق در آن مذکور است ، بدین عبارت " هو الواقف علی السرائر ... و بعد وقف نمود قربه الی الله جناب سعادت ماب حاجی ابوالقاسم تاجر رشتی این رباط را برای انتفاع مترددین به نحو متعارف و برای حیازت خاکروبه و محلله آنجا که مضر انتفاعات مسلمانان نشود به این ترتیب که اولاً تعمیرات ضروریه رباط بشود و ثانیاً مصنعه ای « یک کلمه محو شده » جلو رباط که وقف است بر عامه مسلمانان از آب یا از آن اقسام انتفاعات منتفع شوند . « یک کلمه خوانده نشد » و کنند و همه را صرف تعمیر نمایند وجوه برر آب عقدا نمایند ، حتی اتمام کردن مصنعه فاطمه (( فاتحه )) خواند وابناالسبیل آنجا ، مقرر آنکه بدون اذن متولی احدی به جهت ضبط خاکروبه در آن تردد نکنند و تولیت آن را به جهت خود و سایر متولیان مزرعه قاسم آباد وقفی خود در قرب شهر به همان ترتیب قرار داد نمود ، و کان فی المحرم الحرام من شهور سنه 1262 " . این رباط مدتی در اختیار پاسگاه ژاندارمری عقدا بوده است و فعلاً در حال تعمیر اساسی می باشد .

حاجی ابوالقاسم رشتی از تجار مشهور عصر خود بود که خز یزد در بلاد دیگر هم شهرت داشت . مولف " دستور الاعقاب " « که رساله ای در سیرت و ذم حاجی میرزا آقاسی است » از او به نام شاخص یاد کرده است « راهنمای کتاب 4 : 477 » در " کتابچه موقوفات یزد " تالیف عبدالوهاب طراز موقوفات و خیرات و مبرات او بر شمرده شده است « فرهنگ ایران زمین ، جلد دهم » . اما در کتاب کاروانسراهای ایران که اشتباهاً این رباط را رباط اردکان نامیده است درباره آن چنین نگاشته است :

تاریخ 1233 هجری بدستور یک بازرگان ثروتمند یزد به نام ارباب قاسم رشتی تاجر یزدی ساخته شد . این کاروانسرا با آب انباری که در برابرش ساخته شده مجموعه زیبائی را تشکیل می دهد که بدون شک کار معمارانی است که از دسته کاروانسراهای نوع زواره الهام گرفته اند البته طرح بنا از نوع خانواده کاروانسراهای عهد صفویه است و همان خصوصیات را شامل است مانند دهلیز در مدخل کاروانسرا و اصطبل های اطراف کاروانسرا ولی از نظر فن ساختمان به پای بهترین کاروانسراهای همزمان خود نمی رسد . مثلاً برای پوشش چهار گوشه کاروانسرا در داخل اصطبلها ، سازنده این بنا نتوانسته است راه حل مناسبی پیدا کند و طاقی در این گوشه ها زده است بی تناسب و حتی خطرناک است . چون ناحیه اردکان تابستانها ی بسیار گرمی دارد از ایوانهایی که مجاور تالاری است بادگیری برای خنک کردن هوای اطاق برپا ساخته اند .

این کار در بیشتر ایالات ایران معمول است و ما راجع به بادگیرها و آب انبارها فصل بخصوصی را در این کتاب آورده ایم ضمناً چون مگس نیز دراین ناحیه فراوان است ترتیبی فراهم آورده اند که مستراحها نیز هواخور کافی داشته باشند . گذشته از خرابیهایی که در اثر عدم مهارت در ساختن بعضی از گنبدها ایجاد شده بنا بسیار خوب محفوظ مانده زیرا تمام آن از آجر است ، حتی پایه دیوارها . مدخل کاوانسرا بیش از اندازه ساده و محقر است و در ردیف بقیه قسمتهای ساختمانی این کاروانسرا نمی تواند قرار گیرد .

تحقیق درباره ی بناهای تاریخی 25 ص

اختصاصی از رزفایل تحقیق درباره ی بناهای تاریخی 25 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 31

بناهای تاریخی

جلفاى اصفهان و آثار تاریخى آن

ارامنه مقیم جلفاى اصفهان در ساحل جنوبى زاینده رود فرزندان ارامنه‏اى به شمار مى ‏روند که در دوره پادشاهى شاه عباس اول به فرمان آن شهریار از مسکن اصلى خود جلفا در کنار نهر ارس به پایتخت وى کوچ داده شدند. توجه مخصوص شاه عباس به ارامنه اصفهان سبب شد که ارمنیان شهرهاى دیگر ایران نیز به اصفهان روى آوردند و در اندک زمانى بر جمعیت و وسعت جلفا افزوده شده و چون از پرتوکار و تجارت ثروتمند شدند به ساختن خانه‏ها و کاروانسراها و کلیساهاى بزرگ همت گماشتند از آن جمله خواجه نظر از بازرگانان معتبر جلفا دو کاروانسراى بزرگ بنیان گذاشت و نزدیک هفت هزار تومان به پول آن زمان صرف این کار کرد. یکى دیگر از تجار بزرگ ابریشم به نام خواجه آودیک نیز در جلفا کلیساى زیبایى ساخت که با چراغها و قندیلهاى زرین و سیمین و تابلوها و تصاویر گرانبها زینت یافته و تمام مخازج آن را در حیات خود به عهده گرفت. این کلیسا که در زمان شاه عباس به نام کلیساى آودیک معروف بوده امروز در حاشیه خیابان نظر و میدان جلفا قرار دارد و به نام کلیساى مریم معروف شده است.

 شادرن تاجر و جهانگرد فرانسوى که نزدیک چهل سال پس از مرگ شاه عباس بزرگ در زمان شاه سلیمان صفوى به اصفهان آمده درباره جلفا مى‏نویسد که بزرگترین محلات خارج شهر اصفهان است که یک فرسنگ طول و یک فرسنگ عرض دارد و از دو قسمت تشکیل مى‏شود یکى جلفاى قدیک که در زمان شاه عباس اول ساخته شده و دیگرى جلفاى نو که از آثار دوره سلطنت شاه عباس دوم است. جلفاى نو از هر جهت بر جلفاى کهنه برترى دارد زیرا کوچه‏هاى آن وسیع و مستقیم و پردرخت است. جلفا پنج کوچه بزرگ دارد که امتداد آنها از مشرق به مغرب است. بازارى خوب با چند حمام و دو کاروانسرا و یک میدان و یازده کلیسا دارد. در جلفا از 3400 تا3500 خانه هست. خانه‏هاى کنار زاینده رود را بسیار عالى و زیبا شبیه به عمارات سلطنتى ساخته‏اند. شاه عباس اول و شاه صفى که به ارامنه توجه خاص داشتند مکرر به خانه‏هاى ایشان مى‏رفتند.

 آنچه را شاردن نوشته امروز هم مى ‏توان ملاحظه نمود با این تفاوت که وسعت امروز جلفا خیلى بیش از سابق شده و با آبادیهاى مجاور آن منطقه وسیعى را در جنوب اصفهان تشکیل مى‏دهد اما تعداد ارامنه مقیم جلفا خیلى کاهش یافته است. امروز در جلفاى اصفهان بیش از پنجهزار ارمنى زندگى نمى‏کنند و سایر سکنه این قسمت را ایرانیان مسلمان تشکیل مى‏دهند اما کلیساهایى که شاردن به وجود آنها اشاره مى‏کند در سرجاى خود باقى هستند و معروفترین آنها کلیساى وانک و بدخهم یا (بیت اللحم) و مریم و استیفان و گریگور مقدس و یوحنا و میناس و نرسس و سر گیس و گیورگ ( کلیساى غریب ) است.

 شاه عباس براى جلب خاطر ارامنه جلفا و عیسویان دیگرى که در پایتخت او به سر مى‏بردند و نیز به ملاحظات سیاست خارجى و روابط دوستانه وى با پادشاهان اروپا در سال 1023 هجرى و مطابق با بیست و هفتمین سال سلطنت خود به ساختن کلیساى بزرگى در جلفا براى ارامنه و پیروان دین عیسى همت گماشت و در ماه شعبان آن سال در این باره فرمانى به شرح زیر صادر کرد:

  »فرمان همایون شد آن که کشیشان و رهبانان و ملکان و ریش سفیدان و کدخدایان و رعایاى ارامنه ساکنین دارالسلطنه اصفهان به عنایت بیغایت شاهانه و شفقت و مرحمت بى نهایت پادشاهانه مفتخر و سرافراز و مستظهر و امیدوار بوده بدانند که چون میانه نواب کامیاب همایون ما و حضرات سلاطین رفیع الشان مسیحیه خصوصاً سلطنت و شوکت پناهى قدوة السلاطین العیسویه حضرت پاپا ( یعنى پاپ روم ) و پادشاه اسپانیه کمال محبت دوستى است و در میانه ما و طوایف مسیحیه یگانگى است و اصلاً جدایى نیست و توجه خاطر اشرف بدان متعلق است که همیشه طوایف مسیحیه از اطراف و جوانب به این دیار آیند و آمد و شد و نمایند و چون دارالسلطنه اصفهان پایتخت است و از همه طبقه و مردم هر ملت در آنجا هستند مى‏خواهیم که به جهت مردم مسیحیه در دارالسلطنه صفاهان کلیساى عالى در کمال رفعت و زیب و زینت ترتیب دهیم که معبد ایشان بوده باشد و جمیع مردم مسیحیه در آنجا به کیش و آیین خود عبادت نمایند.

 و کس نزد حضرت پاپا خواهیم فرستاد که یکى از کشیشان و رهبانات ملت مسیحیه را به دارالسلطنه مذکور فرستد که در آن کلیسا به آداب عبادت قیام نموده و طوایف مسیحیه را به طاعت و عبادت ترغیب نماید و ما نیز از ثواب آن بهره‏مند باشیم و چون چند عدد سنگ بزرگ در اوچ کلیساى ایروان بود و عمارت آن کلیسا منهدم گشته خرابى تمام به آن راه یافته بود که دیگر شایستگى تعمیر نداشت و کشیش آنجا استخوانهاى پیغمبران را که در آن مکان مدفون بود از آنجا بیرون آورده به جماعت‏ترساونصار افروخته بود و آن مقام را از عزت و شرف انداخته بود بنابراین سنگهاى مذکور را از آنجا بیرون آورده روانه دارالسلطنه اصفهان فرمودیم که در کلیساى عالى که در آنجا ترتیب مى‏دهیم نصب فرماییم. مى‏باید که چون سنگهاى مذکور را بدانجا آورند همگى طوایف مسیحیه را جمع نموده از روى تعظیم و احترام تمام استقبال کرده سنگها را آورده به اتفاق سیادت پناه وزارت و اقبال دستگاه شمساللوزارة علیا وزیردار السلطنه اصفهان و رفعت پناه محب على بیکالله در جایى که مناسب بدانند بگذارند و به اتفاق یکدیگر معماران خاصه شریفه را همراه ببرند و در پشت باغ زرشک در زمینى که به جهت کلیسا قرار داده بودیم کلسا عالى طرح نمایند و طرح آنرا در تخته و کاغذ کشیده به خدمت اشرف فرستند که ملاحظه نماییم و بعد از ملاحظه امر فرماییم که استادان شروع در کار کرده به اتمام رسانند و در این باب اهتمام لازم دانسته به همه جهتى به شفقت بیدریغ خسروانه امیدوار باشند به تاریه شهر شعبان سنه 1023.  پس از صدور این فرمان ساختمان کلیساها آغاز شد و به فاصله 13 سال بعد کلیساى بدخهم یا بیت اللحم در میدان جلفا به سال 1036 هجرى( 1627 میلادى ) و کلیساى بزرگ و مشهور و انک که امروز محل خلیفه گرى و مشهورترین کلیساى جلفا است در سال 1074 هجرى(

بناهای مذهبی 104 ص

اختصاصی از رزفایل بناهای مذهبی 104 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 104

چکیده

مکانهای مذهبی، مساجد، مصلا و.... هموار ه نقش تعیین کننده ای در اعتلای فرهنگ، سیاست، علم و سایر شئونات تمدن ایفا نموده اند. این تحقیق معماری، بدنبال خلق فضایی بمنظور ارائه و انجام فعالیتهای مذهبی و در کنار آن ارائه فعالیتهای خدماتی و فرهنگی تحت عنوان مصلا بزرگ فردیس کرج، می باشد. در بخش شناخت با طرح مباحث مختلف مرتبط با موضوع به بازشناسی عوامل تأثیرگذار در فرآیند طراحی پرداخته شده. در بخش دوم ( کاربرد) ازنتایج حاصل در بخش اول بمنظور خلق فضای معماری بهره گرفته می شود. در این تحقیق سعی برآن شده است تا فرآیند شناخت و کاربرد آن در طراحی معماری رعایت شده و مسیر رسیدن از سئوال به جواب بدرستی طی گردد.

در بخش اول مباحث و موضوعات مطرح شده در سه عرصه دانش معماری یعنی شکل، معنا، و عملکرد می باشند و در بخش دوم پس از تدوین مبانی نظری، اهداف، اصول ومعیارهای طراحی بمنظور شکل گیری ایده اولیه طرح حرکتی از کل به جز طی می گردد و پس از شکل گیری ایده اولیه بمنظور تکمیل فرآیند حرکتی از جزء به کل داشته وایده اولیه در پرتو تأثیرات نظامهای برنامه ریزی فیزیکی و سازماندهی فضایی و نیز نظام نمادین، نظام هندسی، نظام زیبائی شناسی و نظام سازه، به طرح نهای ختم می گردد.

پیشگفتار

بی شک بناهای مذهبی در طول زمان همواره مورد توجه و احترام ملل و اقوام مختلف بوده است و بدین جهت پیوسته کاملترین تجربه های هنری هنرمندان برجسته هر دوره تاریخی در خدمت معماری و تزئین نقوش بکارفته در احداث چنین اماکنی بوده است. این علاقه و توجه و بذل سرمایه های مادی و معنوی نه از باب منافع اقتصادی و مقاصد مادی، بلکه بر مبنای کشش و علاقه ای قلبی براساس گرایش فطری مردم به مکاتب الهی بروز کرده است. چه بسا مردمی که با مشکلات اقتصادی دست به گریبان بوده، اما در سرمایه گذاری بر مظاهر معنوی از جمله بناهای وابسته به مقدسات مذهبی از هیچگونه تلاشی فروگذار نکرده اند بناهای رفیع و باشکوهی که در طول تاریخ برمعابد، مساجد سربرافراشته اند همواره با یک پشتوانه قلبی و عشق حقیقی همراه بوده است. در تاریخ اسلام مکانهای مذهبی همواره در رأس توجه مردم، بویژه هنرمندان معتقد به مبانی دینی قرار داشته است. در دوره هایی که اثری از پیشرفت های علمی در هیچ کجای عالم دیده نمی شود برجسته ترین آثار معماری جهان، از میان مکانهای بزرگ مذهبی اسلام در جای جای سرزمین های اسلام بجای مانده است. اگرچه به علل گوناگون بویژه هجوم نیروهای متجاوز بیگانه به کشورهای اسلامی بسیاری از این ابنیه مهم و تاریخی دچار تخریب و ویرانی شده و آثار مهم مکتوب و میراث فرهنگی مسلمین که دستخوش غارت و آتش سوزی در کتابخانه های مهم جهان اسلام شده است، ما را از گنجینه های مهمی محروم کرده است با این حال آنچه برجای مانده، خود دریچه ای است برای شناخت عظمت معماری بکاررفته در بناهای مذهبی بزرگ اسلامی، بویژه آنکه درمعماری و کاشیکاری بناها مظاهر معنوی و مفاهیم والای مذهبی چه در انتخاب رنگ و چه در انتخاب شکل وفرم بسیار ماهرانه تلفیق شده اند، و فضای بوجود آورنده که انسان شیفته معنویت را بسوی خود می کشاند.

اگرچه متأسفانه بعلت افول قدرت سیاسی جهان اسلام پس از آنکه حاکمیت سیاسی در دست افراد نااهل و فرصت طلبی قرار گرفت، نقش بناهای مذهبی را در سرنوشت اجتماعی و سیاسی و معنوی مردم کمرنگ ساخته، ولی امید می رود در زمان حاکمیت جمهوری اسلامی، مکانهای مذهبی جایگاه ویژه خود را پس از قرنها بازیابد و مجد و عظمت معنوی و حقیقی جهان اسلام بار دیگر احیاء گردد.***

فصل دوم

«مفاهیم مرتبط با موضوع »

تحقیق درباره بررسی کاربرد بناهای تاریخی اصفهان در عصر پهلوی

اختصاصی از رزفایل تحقیق درباره بررسی کاربرد بناهای تاریخی اصفهان در عصر پهلوی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تعداد صفحات:29

نوع فایل: word (قابل ویرایش)

لینک دانلود پایین صفحه

چکیده

بررسی بناهای تاریخی اصفهان در عصر پهلوی از استقرار ادارات تا باغ موزه شدن موضوعی است که در این پژوهش مورد بحث قرار می گیرد. تغییر سلطنت از قاجاریه به پهلوی و رویداد بر تخت نشستن رضاخان سبب طرح مساله اصلاحات و تشکیل دولت مدرن در سراسر ایران گردید. در این میان اصفهان به عنوان استان دهم از این تغییرات مستثنی نبود . در این شهر اداراتی به مانند ثبت احوال ، ثبت اسناد و املاک و ... که به دلیل نیاز دولت جدید، ایجاد شدند، در بناهایی  نظیر عالی­قاپو ، چهل ستون ، هشت بهشت ، باغ کاج و ... مستقر شدند . سرانجام با روند قدرت گرفتن نهاد های جهانی حفظ آثار و ابنیه تاریخی و همچنین استهلاک و تخریبی که در اثر کاربری اداری بر این ابنیه وارد شده بود ، وی فرمانی مبنی بر  باغ موزه شدن این بناها صادر کرد. در این مقاله سعی بر این است که کاربرد بناهای تاریخی اصفهان در دوره­ی پهلوی را با توجه به اسناد و منابع بررسی نماید و همچنین معلوم نماید که بناهایی نظیر عالی قاپو ، چهل ستون ، هشت بهشت ، باغ کاج و ... چه سرنوشتی داشتند ؟ فرض این تحقیق بر این است که تمهیدات دولت مدرن در بازسازی این ابنیه موثر بوده است و از دیگر سو کاربری این اماکن به عنوان ادارات دولتی در وارد آمدن خسارات به آنان موثر بوده است.  

واژگان کلیدی:  عصر پهلوی ، دولت مدرن ، رضا شاه، محمد رضا پهلوی ، عالی قاپو ، هشت بهشت

مقدمه :

اصفهان از شهرهایی است که در طول تاریخ مورد توجه حاکمان و مردمان بوده است . اقلیم ، شرایط طبیعی و وجود رودخانهء زاینده رود بر این اهمیت به عنوان یک مکان تجمع انسانی و تمدنی افزوده است . این شهر تاریخی در گذشته و در طی اعصار مختلف، شامل آبادی های کوچک و بزرگ ،محله ها ، قصر ها و باغ های بسیار بوده است . درعصر باستان گابای (گابه – جی معرب ) و پرتیکان بسیار معروف بوده اند. در دوران ساسانیان دو شهر جی و یهودیه دارای اهمیت بسیار بودند که در مجموع آن را سپاهان می نامیدند . در ادوار حکومت های آل بویه و سلجوقیان نیز شهر اصفهان پایتخت حکومت گردید. در دوران صفویه ، فشار عثمانی بر پایتخت آسیب پذیر صفوی ، اصفهان را  برای چندمین بار مورد توجه حاکمان به عنوان یک شهر ایده آل برای پایتختی قرار داد . با تشکیل دولتخانه در این شهر ، بناهای متعددی مربوط به دولت صفویه ساخته شد . عالی قاپو ، چهل ستون ، هشت بهشت ، فرح آباد و ... در دوران شاه عباس و دیگر جانشینانش احداث شد . در دوران های بعد به دلیل حمله افغان ها و نابسامانی های دوره های افشاریه و زندیه ، بی توجهی هایی به این بناها صورت گرفت که سبب تغییر کارایی یا تخریب نسبی در آنها شد . با روی کار آمدن خاندان قاجار و انتقال پایتخت به تهران ، اگرچه اصفهان از مقام پایتختی افتاد اما همچنان به عنوان  یک شهر مهم به حساب می­آمد . شاهان قاجار برای اصفهان حاکمانی چون سیف الدوله ، منوچهر خان گرجی و ... فرستادند . در دوره برخی از این حاکمان چون حاج محمد حسین خان صدر ساخت و ساز هایی به مانند مدرسه صدر ، عمارت صدر و .. شکل گرفت ولی برخی چون ظل السلطان به دلیل شخصیت خاصی که داشتند نسبت این شهر و ابنیه آن بی مهری نموده و با واگذاری عمارات  به افراد مختلف ( خواهرش افتخار الدوله ) سبب تخریب در این ابنیه گشتند . در این دوران بی توجهی  و تخریب بناها توسط وی و عمالش مشاهده شد . نکته ای که نباید از نظر دور داشت حملات و شورش هایی بود که توسط بختیاری ها و مردم اصفهان صورت می گرفت که سبب ویرانی این آثار می گردید . همزمان با مشروطیت خواهی مردم ایران ، شهر اصفهان نیز در کنار تهران و تبریز به عنوان سومین شهر مهم ایران شاهد تجمعات و شورش های مردم اصفهان و بختیاری هایی بود که سر انجام موفق به تشکیل مجلسی در چهلستون (یکی از کاخ های دولتی زمان صفویه) شدند . اصفهان در بحران جنگ جهانی اول نیز از تخریب ها دور نماند تا این که رضاشاه در طرح ایجاد دولت مدرن  خود ، به اصفهان و ابنیه آن توجهات نظامی ، فرهنگی ، اقتصادی خاص نمود . با انجام اصلاحاتی که وی صورت می داد، ادارات جدیدی در این شهر ایجاد گردیدند که برخی از آنها در ابنیه دولتی بر جای مانده از گذشته ، و برخی دیگر درساختمان های جدید مستقر شدند . در ادامه با عوض شدن شرایط و سیاست های جهانی مبنی بر حفاظت آثار تاریخی ، محمد رضا پهلوی با سفر به اصفهان به این شهر و ابنیه تاریخی و اداری آن توجه نشان داد . این پژوهش در پی پاسخ به این سؤالات است که : نقش و کاربرد ابنیه تاریخی شهر اصفهان در ساختار اداری شهر یا کشور در دوره پهلوی چگونه بوده است ؟ چنین به نظر می رسد که بناهای دولتخانه صفویه در عصر های بعدی گاه با تغییر کارایی از جمله تبدیل به اصطبل ، انبار و زندان شدن مورد استفاده قرار می گرفته اند و گاهی نیز با تشدید شورش ها و حملات داخلی و خارجی مانند افاغنه و بختیاری ها به خرابی روی می آورده است که این روند در دوره پهلوی به شکلی دیگر نمود یافته است . این پژوهش با استفاده از روش تحقیق کتابخانه ای و تحقیق میدانی سعی بر آن دارد تا نگاه جدیدی به ابنیه اداری اصفهان در عصر پهلوی داشته باشد .