پته دوزی میراث به جا مانده از کرمان /اقتصادی وابسته
در این پروژه در ابتدا محدوده شهر کرمان در قدیم و جدید مشخص شده است و سپس به بررسی و انالیز موقعیت فعلی و تغییرات نسبی تا رسیدن به موقعیت فعلی شهری پرداخته شده است همچنین محله های قدیمی شهر کرمان بررسی ، نقشه قنات ها بررسی و بیان شده است به طور کلی این پروزه برای دوستانی که قصد دارند در بافت تاریخی کرمان به باززنده سازی و طراحی شهری بپردازند بسیار مفید است
توضیحات : پروژه مورد نظر در قالب پاور پوینت و دارای 27 اسلاید مفید می باشد
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 83
فصل اول:
گذری به استان کرمان
بخش اول (1ـ1) کلیات
1ـ1ـ1ـ موقعیت استان کرمان:
کشور ما ایران در ناحیهای کویری و کم باران قرار گرفته است که تابش آفتاب در آن فراوان است و بارش باران کم، اما در این سرزمین کم باران چشماندازهای کمنظیر و شگفتیهای خاص مناطق گرمسیر به شکل زیبایی پرورده شده است.
کرمان یکی از همین مناطق کویری، اما پربرکت کشور ماست.
«استان کرمان بعد از خراسان دومین استان پهناور کشور است و حدود 11 درصد از خاک ایران را دربر گرفته است. مساحت آن حدود 1750.69 کیلومتر مربع است. موقعیت نسبی این استان به گونهای است که از شمال با استانهای خراسان و یزد، از جنوب با استان هرمزگان، از شرق با سیستان و بلوچستان و از غرب با استان فارس هممرز بوده است.» (تصویر شماره 1ـ1) نشانگر موقعیت جغرافیایی استان کرمان در نقشه ایران است. شهرستان کرمان از جنوب به شهرستان جیرفت، از جنوب شرقی به شهرستان بم از جنوب غربی به شهرستان بردسیر از غرب به رفسنجان، از شمال غربی زرند و از شمال به شهرستان راور محدود میشود. (تصور شماره 1ـ2) نشانگر موقعیت جغرافیایی شهر کرمان در استان کرمان است.
آب و هوای کرمان به علت وجود ارتفاعات متغیر است و باران سالانه آن بسیار کم است.
این استان یکی از مرتفعترین استانهای کشور است. کرمان از اولین شهرهای ایران است که به علت مهارت بالا بافندگان آن در ریسندگی و بافندگی مورد توجه شرکتهای خارجی قرار گرفته است.
تصویر (1ـ1)
موقعیت استان کرمان در نقشه ایران
(تصویر 1ـ2) نقشه استان کرمان
1ـ1ـ2ـ جغرافیای طبیعی و اقلیم استان کرمان:
استان کرمان در جنوب شرقی ایران قرار گرفته است و ارتفاعات آن دنبالة رشته کوههای مرکزی ایران است که از چینخوردگیهای آتشفشانی آذربایجان شروع میشود و تا بلوچستان امتداد دارد و دنبالة آن چند بار در فلات مرکزی به وسیله حوزههای پست داخلی و کویر قطع میشود.
وجود ارتفاعات و پستی و بلندیهایی در منطقه و شرایط خاص اقلیمی، آب و هوای متفاوتی در نواحی مختلف استان به وجود آورده است. نواحی شما و شمالغربی و مرکزی دارای آب و هوای گرم و نسبتاً مرطوب دارد.
«استان کرمان تحت تأثیر بادهای مختلف برون منطقهای و محلی است.
وزش این بادها، آب و هوای آن را دستخوش تحولات و تغییرات قابل توجهی میکند. این بادها به طور عمده از نوع بادهای موسمی خشک است و در ماههای اسفند، فروردین و اردیبهشت میوزد و جهت وزش آنها از جنوبغربی به طرف شمالشرقی و مشرق است. این بادها انبوهی از خاک و شن با خود به طرف شهر کرمان میآورد و سبب تقلیل رطوبت نسبی هوا میشود. همچنین بادهای غربی و شمالغربی باعث ریزش باران در زمستان و بهار میشود.»
مهمترین رشتهکوههای آن لالهزار، هزار بحر آسمان، جبال بارز و شهسواران است.
1ـ1ـ3ـ جغرافیای تاریخی استان کرمان:
«سابقة سکونت و استقرار انسان در دیار کرمان به هزارة چهارم ق.م میرسد. این منطقه یکی از قدیمیترین نواحی ایران بهشمار میرود و در گذر زمان، گنجینههای فرهنگی تاریخی گرانبهایی در آن پدید آمده است که نمایانگر روند تاریخی و حیات اقتصادی ـ اجتماعی آن است. وجود هر فضای تاریخی در کرمان بیانگر بخشی از زوایا و ابعاد زندگی مردم و حکومتهای این مرزوبوم است.»
به استناد تاریخ عرب و یهود، کرمان منسوب به «کرمانبن هیتالبن ارفحشدبن سام بن نوح» است و نام آن در کتیبه بیستون به صورت «یوتیه» ذکر شده است.
کرمان را محل زندگی کریمان ـ پدر نریمان. جد رستم میدانند. لذا منسوب به وی این منطقه را کرمان نام نهادند. کرمان از دو کلمة (کار+مان) به معنی «محل جنگ و نبرد» یا «جایگاه رزمندگان و رزمآوران» تشکیل میشود.
«کوره اردشیر» یا گواشیر نام دیگر شهر کرمان است که معنی شهراردشیر را میدهد.
در روایت دیگری میگویند به مناسبت اینکه «آغاز محمدخان» دو هزار نفر را کور کرد این شهر را «شهر کوران» نام نهادهاند. اما از لحاظ بررسی تاریخی نام کرمان را در سنگ نوشتههای داریوش میتوان دید. در آن جا کرمان نام ناحیهای است که از آن چوب (یاک) برای کاخهای هخامنشی حمل میشود. نوشتههای یونانی هم آن را کرمان خوانده و مردم کرمان را تیرهای از پارسیان گفتهاند.
«در دورة ساسانیان فرمانروای کرمان، عنوان شاه داشت، چنانکه بهرام چهارم (388ـ389 م.) به مناسبت اینکه پدرش والی کرمان بود به کرمانشاه (شاه کرمان) معروف بود. در این دوره سیرجان مهمترین ناحیه کرمان محسوب میشد. بعدها کرمان به تصرف سامانیان درآمد و بعد از
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 8
پته دوزی میراث به جا مانده از کرمان /اقتصادی وابسته به میراث ملی کرمان، این خطه خشک و گرم، اما کهنسال و پهناور، که در طول تاریخ دراز و پرحادثه خود سمبل و مظهر مقاومت در برابر تهاجم شناخته شده و از حمله مغول ها و تیموریان گرفته تا تهاجم آغامحمدخان قاجار لطماتی سنگین دیده، یکی از قدیمی ترین کانون های مدنیت به شمار می آید که کشف دست ساخته های متنوع سنگی، سفالی و فلزی بازمانده از هزاره پنجم پیش از میلاد مسیح در تپه ها و دشت های آن همچنین به دست آمدن آثار گوناگون هنری و صنعتی در تپه یحیی، تل ابلیس، آقوس شهداد، ویرانه های شهر دقیانوس جیرفت و.. .گواه ظهور اولین تجلیات زندگی اجتماعی در این پهنه از زمین است و بقایای آبادی ها و قلعه های کوچک و بزرگ در حاشیه روستاها و شهرهای آن استان نشان می دهد این منطقه که در الواح سومری با عنوان ماگان مورد اشاره قرار گرفته، از قدیم الایام کشاورزی، صنعت و هنر پیشرفته ای داشته و با دیگر جوامع و تمدن ها از جمله تمدن های بین النهرین، ماوراءالنهر و دره سند رابطه داشته و جزو سرزمین های با اهمیتی بوده که قرار داشتن بنادر، جزایر و سواحل جنوب شرقی در نزدیکی آن بر اهمیتش می افزوده است . کرمان، به موازات تمام ویژگی های دیگرش که آن را از بقیه نقاط ایران متمایز می کند و باعث شده تا شخصیتی چون شاه نعمت الله ولی آن را «دل عالم» بنامد و به کرمانی بودن خود فخر بفروشد، این امتیاز را هم دارد که مردم سخت کوش و صبور آن، از هزاران سال پیش، به موازات سایر فعالیت های اقتصادی و اجتماعی، به تهیه و تولید انواع فرآورده های صنایع دستی نیز اشتغال داشته اند و هر چند توانسته اند در زمینه قالی بافی ، شال بافی و ترمه بافی شهرتی جهانی کسب کنند، بنابراین پته های کرمانی، که سرپنجه های هنرمند زنان و دختران خانه دار نقش سرو شکسته (بوته جقه) را بر آن می زنند و از قرن ها پیش تا کنون، در برابر تندباد هیچ حادثه ای سر خم نکرده و استوار ایستاده نیز، ارزش های هنری و کاربردی متعددی دارد که آسان نمی توان از آن گذشت . این هنر که ریشه در تاریخ و گذشته فرهنگی کرمان دارد و هم اینک تولیدش در کرمان، سیرجان، رفسنجان و برخی از دیگر نقاط استان کرمان رایج است، همانند سایر رشته های صنایع دستی سابقه تولید مشخصی ندارد و به صراحت و دقت نمی توان گفت از چه هنگام در منطقه شروع شده . به همین دلیل، هر یک از دست اندرکاران پیدایی آن را به یکی از افسانه های بومی مرتبط می کنند. متاسفانه به دلیل آسیب پذیری منسوجات در برابر عوامل جوی، در موزه های داخلی و خارجی نیز نمونه هایی تاریخی از پته، که بتواند راهگشایی به کشف سابقه این هنر- صنعت باشد، وجود ندارد و قدیمی ترین قطعه پته ای که هم اکنون یافت می شود روپوش مقبره شاه نعمت الله ولی در ماهان است که 355 سانتی متر طول و 210 سانتی متر عرض دارد و سال 1285 قمری، به واسطه دو سال کار مداوم 16 زن پته دوز کرمانی دوخته شده است . پته چیست؟ پته دوزی که مشابه آن در هیچ یک از مناطق دیگر کشور به چشم نمی خورد، نوعی از رودوزی های ایرانی است که طی آن تمام سطح پارچه به وسیله بخیه های نخی رنگین پوشیده می شود و دست اندرکاران تولیدش زنان و دختران خانه داری هستند که در ایام فراغت از امور خانه داری، با کمک سوزن، نقوشی ذهنی را که ملهم از پندارها و بینش های شخصی شان است، بر زمینه پارچه پشمی ضخیمی به نام عریض می نشانند . مواد و مصالح پته دوزی عریض، که در گذشته از آن برای دوخت دامن ، کت و پالتو نیز استفاده می شد، پارچه ای دستباف است که پیش از این، به وسیله دستگاه های بافندگی چوبی ، به رنگ های قرمز، سفید، زرد و سبز در کارگاه های خانگی تولید می شد و در سال های اخیر، دستگاه های چوبی جای خود را به دستگاه های تک فاز برقی داده است .نخ مصرفی زنان کرمانی برای پته دوزی، ریس نام دارد که از جنس پشم دستریس است . این نوع نخ، توسط خود زنان دوزنده تهیه و معمولابه وسیله خود آنان، با استفاده از مواد رنگدار طبیعی، رنگرزی می شود . طرز تهیه پته زنان پته دوز، برای تهیه یک قطعه پته، پس از بریدن عریض در ابعاد لازم برای محصولی که قصد دوختش را دارند، ابتدا طرح مورد نظر خود را که بیش تر ذهنی و شامل برداشت های مینیاتوری از طبیعت، به ویژه درخت سرو و انواع گل های نمادین است، بر روی کاغذ کالک ترسیم کرده و سپس در مرحله بعد که به گرته زنی شهرت دارد، خطوط طرح را به طور متناسب با سوزن سوراخ می کنند . آنگاه، آن را بر روی عریض قرار داده و به نسبت رنگ عریضی که برای دوخت انتخاب شده و اخیرا رنگ های کرم، سبز و سرمه ای را نیز شامل می شود، روی کالک پودربچه، گچ نرم یا خاکه زغال می ریزند .(برای انتقال نقش بر روی عریض تیره از خاک گچ یا پودر تالک و برای پارچه های روشن از خاک زغال استفاده می شود) . در پایان، نقاط مشخص شده را با قلم و مرکب چین، روی پارچه مشخص می کنند . مرحله بعدی کار پته دوزی را انتخاب نخ در رنگ ها و ضخامت های مختلف تشکیل می دهد . در سال های گذشته رنگ غالب نقش ها را در پته های کرمان سیاه، سبز تیره، آبی تیره، لاکی، سبز ماشی و.. . تشکیل می داد . ولی در سال های اخیر، با توجه به راه یافتن پته به بازارهای خارج از کشور و به تناسب سلیقه خریداران خارجی که بیش تر متقاضی پته به رنگ های ملایم هستند، استفاده از رنگ های عنابی ، سبز روشن ، زرد، نارنجی، صورتی، و.. . نیز به پته دوزی راه یافته . با این وجود پته هایی که جهت عرضه در داخل کشور یا بازارهای منطقه دوخته می شود، همچنان رنگ های تند وتیره دارد . زیرا زنان پته دوز معتقدند به دلیل آن که طرح های پته، نه شلوغ است و نه هندسی، رنگ های روشن چندان جاذبه ای به محصول نمی دهد و تیره بودن رنگ ها ارتباط نقوش با همدیگر را منطقی تر و قابل قبول تر می کند . پس از انتخاب و تهیه نخ ، پته دوز ابتدا جای خطوط اصلی را سوزن می زند . این مرحله، به دلیل آن که نقوش به طور خطی دوخته می شود به مرحله ساق دوزی معروف است . سپس داخل نقوش و متن پارچه، با اسلوب خاصی با بخیه های رنگین پر می شود . که این مرحله از کار، به آب دوزی یا متن دوزی شهرت دارد . آخرین مرحله کار پته دوزی که ضمنا مهم ترین مرحله نیز به حساب می آید، مرحله برگ دوزی و سایه زدن با نخ نازک پیرامون گل ها و نقش هاست که معمولادر اطراف حاشیه و به صورت زیگزاک انجام می شود و آن را پتک دوزی نیز می نامند (پتک در زبان محلی به معنی جوانه است.) در آخرین مرحله و پس از اتمام دوخت، پته را شسته و با کمک دستگاه مخصوصی به نام نورد، اتو زده و آماده عرضه به بازار می کنند .در حال حاضر پته دوزی روی سجاده ، جا
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 9
عنوان : قالی کرمان
استاد:
فهرست
تاریخچه
سیر تحول و پیشینه تاریخی نقش قالی های کرمان
دسته بندی قالی کرمان
عصر بازگشت
دوره نخست یا عصر ترمه همزمان با زمان شالبافی
مشکلات
مشکلات فرش از نظر بافندگان
مشکلات فرش از نظر تولید کنندگان
مشکلات فرش از نظر صادر کنندگان
اهم مشکلات فرش دستباف کرمان بطور کلی
پیشنهادات در جهت رفع مشکلات
نتیجه گیری
واژهها
منابع و مآخذ
"فرش کرمان"
استان کرمان که در جنوب ایران واقع و در حاشیه کویر قرار گرفته است ، از زمانهای گذشته از مراکز خیلی مهم فرشبافی محسوب می شده است . قبل از فرشبافی مردم کرمان به کار شالبافی می پرداختند و طرحهای قدیم فرش کرمان از طرحهای شال کرمان اقتباس شده بود . اما بتدریج در طرحهای فرش کرمان تنوع بوجود آمد و طراحان معروف همچون حسن خان ، احمد خان ، زمان خان و ... کارهای زیبایی بوجود آوردند که کرمان را از سایر مناطق بافت متمایز ساخت و کم کم طرحهای باب بازار خارج از کشور رایج شد و طرحهای گل فرنگ ، گلدانی ، ظل السطان ، تصویری و ... بوجود آمد . این طرحها مورد پسند بازار خارج شد .
طراحان کرمان با الهام از طبیعت پیرامون خود ، فرهنگ و اعتقادات خود ، به خلق آثار زیبایی پرداختند .آنچه از بررسی نقوش در رابطه با گیاهان و طبیعت این منطقه بدست آمده است نشانگر این است که هنرمند و طراح با الهام از گل های موجود در دشت ، تپه ، و دره های اطراف کرمان ، طرحهای خود را بوجود آوردند . این گل ها گاه بصورت خمیده ، گاه ایستاده ، زمانی در حرکت ، زمانی در کنار هم جمع شده ، و زمانی دیگر از هم جدا شده اند . طراح آنچه را که مجسم می کند ترسیم می نماید . هنرمند بافنده کرمانی بیش از هر چیز از مکتب تصوف و عرفان الهام گرفته است مثل بته جقه که از سرو گرفته شده و طرح گلدانی از زیباترین نقش هایی است که مورد توجه متخصصان ایران و جهان بوده اند . قالی نقش گلدانی مقبره شاه عباس دوم از نمونه های منحصر به فرد این دسته از قالیها است .
امروزه فرش دستباف کرمان بدلایل متعدد منجمله پایین بودن کیفیت ، عدم استفاده از رنگهای طبیعی ، عدم نوآوری در طرحهای متناسب با سلیقه بازار ، عدم وجود مواد اولیه مرغوب ، مهاجرت روستائیان به شهرها و نپرداختن به این حرفه ، از دست دادن طراحان قدیمی و عدم توجه به طراحان فعلی این هنر و دلایل دیگر با مشکل روبرو شدهو بازار خود را از دست داده است . اما کشورهای دیگر مثل چین ، هند ، پاکستان و نپال توانسته اند با کپی برداری از همین طرحهای اصیل کرمان در بازار جهانی جای خود را باز کنند . همچنین عدم توجه به طرحهای قدیمی و سنتی که برخی از آنها دارای قدمت بالایی بیش از یک قرن می باشند ، باعث رکود فرش دستباف در سالهای اخیر شده است .
تاریخچه فرش کرمان
صنعت قالیبافی در کرمان سابقه طولانی دارد، چنین به نظر میرسد که این هنر قبل از دوران صفویه در این شهر وجود داشته است و در زمان صفویه که اوج کلیه هنرها در ایران است ، فرش هم همانند دیگر هنرها در این دوره بیشتر شکوفا شده است . هنر اسلامی بر طرحها و نقوش آن تأثیر بسزایی گذارده است ، چنانچه در تاریخ (عالم آرای عباسی) که توسط منشی شاهعباس به رشته تحریر درآمده ، به قالی کرمان اشاره شده است.
در زمان اکبرشاه که معاصر شاهعباس بود قالیهایی از کرمان به هندوستان حمل میگردید بدیهی است نباید تصور کرد این صنعت در کرمان از بین رفته است و متوقف گردیده است.( - صور اسرافیل ، شیرین - فرش ایران)
قدیمیترین نوع قالی کرمان ، قالی راور است که میتوان تاریخ بافت آنها را (1866 میلادی یا 1286 هجری) گفت. شهرتی که قالی کرمان در سراسر دنیا از آن برخوردار است بیش از هر چیز مربوط به درهم آمیختن موفقیت آمیز رنگ و طرح آن است.طراحی و نقشهکشی قالی کرمان قدمت دیرینه دارد و به جز نامی که از چند تن از نقاشان دهه اخیر منطقه کرمان ، بر جای مانده ، تاریخچه درستی درباره چگونگی رونق قالیبافی ، طراحی نقشههای قالی و چگونگی نام نهادن بر طرحهای منطقه کرمان در دست نیست.همین بس که از دیرباز قالیبافی در کرمان رایج بوده و پس از صنعت شال و ترمه به اوج خود رسیده است و زبانزد خاص و عام گردیده است . زمانی فرش ایران را بنام فرش کرمان میشناختند. فرشهای نفیس و قدیمی کرمان ، هماکنون زینتبخش موزههای معتبر جهان و ایران میباشد . البته در مورد طرح بسیار باید گفت مثلا موسی خانی افشاری که در سیرجان بافته می شود با موسی خانی که در بافت و رابر بافته می شود از نظر طرح ورنگ آمیزی با هم تفاوت دارند و در هر منطقه با یک نام مخصوص به محل بافت نام گذاری شده اند. مثلا گل کاغذی منطقه بافت با کمی تغییر در رابر و جیرفت به گل اسفندقه معروف است . یا طرح درختی زرند ، که صادراتی است و قالی ریز بافت می باشد ، با درختی منطقه فیض آباد راور فرق می کند .قبل از پیدایش نقشه، فرش ها با نقشه و طرحهایی که بافندگان در ذهن داشتند و سینه به سینه از نیاکان خود فرا گرفته بودند ، بافته می شد.سیر تحول و پیشینه تاریخی نقش قالی های کرمان
تکامل نقش قالیهای کرمان ، شامل چندین دوره تاریخی و متمایز است :
دوره نخست یا عصر ترمه همزمان با زمان شالبافی
دوران انتقال ترمه دوزی به قالیبافی ، از حدود سالهای 1330-1315 هجری قمری را در بر می گیرد کاربرد نگاره بته جقه ای و نیز نقش سرو که به نظر بسیاری منشأ اصلی نگاره بته ای است، از جمله نقوش متمایز این دوره است . این شیوه تا جنگ بین المللی اول ادامه یافت .( همان منبع - صفحه 144)
روند تکاملی عصر ترمه و ادامه منطقی آن در حدود سالهای 1328 تا 1339 هجری قمری، عصر بهارستان را پدید می آورد . طرحهای این دوره به ارائه باغ و بوستان و گل و گیاه استوار است . نقش های درختی گل و بلبل ، درختی پرنده ای یا بهارستان ، نقش انسان ، نقش سبزیکار ، از جمله نقوش رایج این دوره است . به بیان دیگر پایه کاربر طرح باغ و بوستان و شاخ و برگ و گل و گیاه با رنگهایی به همان ظرافت و شادابی و باغها و گلزارهای بهاری با پرندگان بیشمار استوار است
از صفات ویژه عصر ترمه و بهارستان برخورداری از شیوه سایه روشن در رنگ آمیزی برگها ، بصورت سبز روشن و تیره و کاربرد دو مایه در یک نگاره گل مثل قرمز سیر و روشن ، گلهای آبی رنگ از تیره تا روشن بدون شکل بندی و تعیین مرز ، و رها نکردن طرح بدون هیچ گوشه خالی است.
عصر بازگشت
با پایان یافتن جنگ جهانی اول و تغییر سلیقه بازار در آمریکا تغییر اساسی در طرحهای کرمان بوجود آمد و نقش و نگاره های صوفی مورد تقلید هنرمندان کرمان قرار گرفت در این دوره که از آن به عنوان عصر بازگشت یاد می کنیم ، نقشه های اسلیمی وگلهای شاه عباسی از نقش های قاب قرآنی و لچکهای انبوه رایج شد .