تحقیق درمورد نیاز سنجی پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی موجود در کتابخانه دانشگاه صنعتی شریف

اختصاصی از رزفایل تحقیق درمورد نیاز سنجی پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی موجود در کتابخانه دانشگاه صنعتی شریف دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 17

نیاز سنجی پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی موجود در کتابخانه دانشگاه صنعتی شریف

 مریم اسدی*

Email:

و شهرزاد شریفی**

* کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی و رئیس گروه خدمات کتابخانه ای کتابخانه مرکزی دانشگاه صنعتی شریف ** کارشناس کتابداری و اطلاع رسانی و مسئول بخش اطلاع رسانی کتابخانه مرکزی دانشگاه صنعتی شریف

چکیده:با افزایش رشد منابع الکترونیکی و پایگاههای اطلاعاتی مسئولیت کتابخانه و مراکز اطلاع رسانی در انتخاب این فناوری بسیار سخت و پیچیده شده است. برخلاف آنچه که دیگران می پندارند انتخاب پایگاههای اطلاعاتی هرگز کار ساده ای نیست، هرچه که از لحاظ زمانی به پیش می رویم با افزایش هزینه های اشتراک سالیانه و نیازهای اطلاعاتی متغیر، فرایند انتخاب دشوارتر می شود. بنابراین کتابخانه ها ومراکز اطلاع رسانی باید معیارهای مناسبی برای انتخاب این منابع اطلاعاتی اتخاذ نمایند، و در غیر اینصورت با خطر از دست دادن بودجه و عدم رضایت استفاده کنندگان مواجه خواهند شد. بنابراین سنجش نیاز استفاده کنندگان و آگاهی از وضعیت موجود سازمان می تواند مسئولین را در تعیین معیارهای دقیق و مناسب جهت انتخاب این نوع از منابع اطلاعاتی یاری نماید. کتابخانه مرکزی دانشگاه صنعتی شریف با رسالت خدمت و مسئولیت در قبال استفاده کنندگان هر ساله اقدام به انجام نظرسنجی در خصوص منابع الکترونیکی خود (پایگاههای اطلاعاتی پیوسته و مجلات الکترونیکی) می نماید، تا ضمن آگاهی از میزان استفاده از این منابع، به اطلاعات مفید و روزآمد در خصوص نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان جهت تصمیم گیری و برنامه ریزی های آینده دست یابد. لذا مطالعه حاضر در صدد آن بوده است که با دریافت نظرات و پیشنهادات استفاده کنندگان پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی کتابخانه دانشگاه صنعتی شریف با تعیین میزان استفاده از این منابع مورد اشتراک، حتی الامکان به شرایط موجود پی ببرد کلیدواژه: نیازسنجی، پایگاه اطلاعاتی، مجلات الکترونیکی، کتابخانه دانشگاهی، دانشگاه صنعتی شریف مقدمه:پیشرفت دانش و فناوری های نوین و رشد صنعت اطلاع رسانی در دهه اخیر باعث به کارگیری ابزارها و روشهای جدید شده است. استفاده از شبکه جهانی وب و دریافت اطلاعات از پایگاههای اطلاعاتی در سراسر جهان از طریق ماهواره ها، اشاعه اطلاعات و دانش مدون بشر را سهل تر و سریعتر ساخته است. امروزه پژوهشگران با استفاده از فناوری های رایانه ای و پایگاههای اطلاعاتی قادرند اطلاعات مورد نیاز خود را با دقت و سرعت جستجو و بازیابی نمایند و از این اطلاعات در تهیه و تدوین مطالعاتشان در زمینه های مختلف علمی استفاده نمایند. با افزایش رشد منابع الکترونیکی و پایگاههای اطلاعاتی مسئولیت کتابخانه و مراکز اطلاع رسانی در انتخاب این فناوری بسیار سخت و پیچیده شده است. برخلاف آنچه که دیگران می پندارند انتخاب پایگاههای اطلاعاتی هرگز کار ساده ای نیست، هرچه که از لحاظ زمانی به پیش می رویم با افزایش هزینه های اشتراک سالیانه و نیازهای اطلاعاتی متغیر فرایند انتخاب دشوارتر می شود. بنابراین کتابخانه ها ومراکز اطلاع رسانی باید معیارهای مناسبی برای انتخاب این منابع اطلاعاتی اتخاذ نمایند، و در غیر اینصورت با خطر از دست دادن بودجه و عدم رضایت استفاده کنندگان مواجه خواهند شد. بنابراین سنجش نیاز استفاده کنندگان و آگاهی از وضعیت موجود سازمان می تواند مسئولین را در تعیین معیارهای دقیق و مناسب جهت انتخاب این نوع از منابع اطلاعاتی یاری نماید.کتابخانه مرکزی دانشگاه صنعتی شریف با رسالت خدمت و مسئولیت در قبال استفاده کنندگان هر ساله اقدام به انجام نظرسنجی در خصوص منابع الکترونیکی خود (پایگاههای اطلاعاتی پیوسته و مجلات الکترونیکی) می نماید، تا ضمن آگاهی از میزان استفاده از این منابع، به اطلاعات مفید و روزآمد در خصوص نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان جهت تصمیم گیری و برنامه ریزی های آینده دست یابد.

بیان مسئله:نیاز سنجی یک مقوله کاربرمدار است و کانون توجه آن تعیین نیازهای واقعی کاربران با استفاده از فنون و ابزار خاص است. در نظام نوین اطلاع رسانی جهانی که مبتنی بر نشر اطلاعات در محیط الکترونیکی و اینترنت است، صافیهای مناسبی برای تصفیه اطلاعات براساس نیازهای اطلاعاتی جوامع وجود ندارد و اساسا سیل اطلاعات، فرصت انتخاب و تطبیق اطلاعات با نیازها را از افراد سلب کرده و نوعی آلودگی و اختلال در اطلاعات عرضه شده یافت می شود که استفاده کنندگان را از بهره برداری بهینه محروم می سازد.اگر در گذشته کسانی بر این اعتقاد بودند که هر استفاده کننده، نیاز خود را به خوبی تشخیص می دهد ومسیر نیاز اطلاعاتی از نقطه پیدایش تا ارضاء فرایندی ساده است، امروز نجات استفاده کنندگان از " گرداب اطلاعات" موضوعی نیست که بتوان بدان بی توجه ماند (بابایی، 1382: پ). وظیفه اطلاع رسانان و کتابداران مراکز اطلاع رسانی، این است که در عین توجه به جریان جهانی اطلاعات، پدیده های نوظهور و زیرساختهای در حال تغییر، شرایطی را فراهم کنند که استفاده کنندگان، اطلاعات را آن گونه نیاز واقعی او است، بدست آورد. در حال حاضر پایگاههای اطلاعاتی به عنوان یکی از منابع اطلاعات علمی، امکان دسترسی به اطلاعات کیفی را با سرعت و دقت می دهد، بنابراین انتخاب مناسب آنها با توجه به نیازهای اطلاعاتی جامعه استفاده کننده کتابخانه و مراکز اطلاع رسانی ضروری به نظر می رسد. لذا این مطالعه در صدد آن بوده است که با دریافت نظرات و پیشنهادات استفاده کنندگان پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی کتابخانه دانشگاه صنعتی شریف با تعیین میزان استفاده از این منابع مورد اشتراک، حتی الامکان به شرایط موجود پی ببرد. قطعا هر گونه برنامه ریزی برای کتابخانه در خصوص این نوع از منابع اطلاعاتی که بخش زیادی از بودجه کتابخانه به آن اختصاص می یابد در وهله نخست نیازمند آگاهی از وضعیت جاری می باشد و بدون در اختیار داشتن تصویری روشن اتخاذ سیاستها و روش های مناسب ممکن نخواهد بود.

هدف:هدف کلی: هدف مطلعه حاضر سنجش نیاز استفاده کنندگان از پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی موجود در کتابخانه دانشگاه صنعتی شریف می باشد.برای نیل به هدف کلی این مطالعه، اهداف فرعی به شرح ذیل مطرح می گردد:1. نیازسنجی پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی موجود در کتابخانه2. کشف میزان استفاده از هر یک از پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی موجود3. آگاهی از نحوه آشنایی استفاده کنندگان از پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی موجود4. آگاهی از مفید بودن روشهای اطلاع رسانی کتابخانه5. آگاهی از مفید بودن دوره های آشنایی با خدمات و منابع کتابخانه6. کشف عوامل موثر در استفاده بیشتر از پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی موجود کتابخانه7. تصمیم گیری در خصوص ادامه یا حذف بعضی از اشتراک ها یا اشتراک پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی جدید و مورد درخواست اکثریت8. کمک به تصمیم گیری در خصوص تخصیص بودجه، تعیین اولویت ها و برنامه ریزی برای فعالیت های آینده

فایده پژوهش:1. مطالعه در این حوزه ها برای مدیران و مسئولان کتابخانه، اطلاعاتی جهت درک بهتر و دقیق تر از نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان می دهد.2. متقاعد کردن مسئولان برای حمایتهای بیشتر3. مسئولیت در برابر استفاده کنندگان

تعریف عملیاتی اجزاء مسئله:نیازسنجی: کاربرد فنونی که بتوان به کمک آنها اطلاعات مناسب را درباره نیازها گردآوری کرد و به الگوی نیازها و خواسته های فرد، گروه و جامعه دست یافت. هدف اساسی نیازسنجی تولید اطلاعات درباره مصرف کنندگان وکاربران است (بابایی، 1382: 11).پایگاههای اطلاعاتی: ذخیره ای از پرونده های حاوی اطلاعات گوناگون و مرتبط به صورت یکپارچه و مبتنی بر ساختار واحدی است که امکان جستجو و بازیابی سریع اطلاعات را توسط رایانه پدید می آورد (Jasco and Lancaster, 1993: 3). در این بررسی غرض پایگاههای اطلاعاتی مورد اشتراک کتابخانه (برای مثال Science Direct، Ebscoو ....) می باشد.مجله الکترونیکی: معمولا قرینه الکترونیکی مجله ای چاپی و سنتی است. برخی از مجلات الکترونیکی به شکل چاپی منتشر نمی شوند. در این بررسی غرض مجلات الکترونیکی مورد اشتراک کتابخانه (برای مثال مجلات الکترونیکی انجمن ها مانند  ASME، ACSو ....) می باشد.کتابخانه دانشگاه صنعتی شریف: در این بررسی غرض کتابخانه مرکزی به همراه کتابخانه های شعب دانشگاه صنعتی شریف می باشد.  پرسشهای اساسی:1. استفاده کنندگان از کدام یک از پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی کتابخانه استفاده می کنند؟2. از مجموعه پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی کتابخانه، تا چه اندازه نیازهای اطلاعاتی و پژوهشی استفاده کنندگان را برآورده می سازد؟3. مجموعه Science Direct (Elsevier) تا چه حد نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان را برآورده می سازد؟4. از میان پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی موجود، کدامیک محیط جستجوی دشوارتری دارد و نیاز به جلسات آموزشی دارد؟5. نحوه آشنایی استفاده کنندگان با پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی کتابخانه چگونه است؟6. آیا دوره های آشنایی با خدمات و منابع کتابخانه مفید می باشد؟7. چه عواملی در استفاده بیشتر از پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی کتابخانه موثر است؟8. کدام روش اطلاع رسانی برای کتابخانه مفید است؟

روش کار:از روش پیمایشی در این مطالعه استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است که به صورت چاپی و الکترونیکی (در صفحه خانگی کتابخانه) تهیه گردید. پرسشنامه حاوی یازده پرسش بسته و باز در دو بخش مشخصات فردی و پرسشهایی با توجه به پرسشهای اساسی پژوهش طراحی شد.جامعه مورد مطالعه، اعضاء هیأت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) از 13 دانشکده دانشگاه صنعتی شریف بوده است. دلیل انتخاب دانشجویان تحصیلات تکمیلی آن بوده است که آنان کاربران واقعی این منابع هستند. به دلیل بزرگی حجم جامعه آماری، حجم نمونه مورد نیاز با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه تعیین گردید (سرابی، 1372).در نهایت تعداد 500 پرسشنامه از طریق حضوری و پست الکترونیکی کتابخانه در هفته آخر آبان ماه 1384 به مدت 15 روز در دانشکده ها و بخش های مختلف کتابخانه مرکزی توزیع گردید.  تعداد 313 پرسشنامه (60/62 درصد) عودت داده شد. در این میان دانشکده های مهندسی شیمی (50/97 درصد)، مهندسی مواد (90 درصد) و مکانیک (88 درصد) از بیشترین تعداد پرسشنامه های برگشتی برخوردار بوده اند (جدول1).

جدول1. توزیع  فراوانی و درصد پرسشنامه های برگشتی برحسب دانشکده ها

دانشکده ها

فرستاده شده

برگشت داده شده

درصد

برق

60

50

83.33

صنایع

30

4

13.33

ریاضی

30

8

26.67

م.شیمی

40

39

97.50

هوافضا

30

9

30.00

مدیریت

40

10

25.00

م. مواد

40

36

90.00

شیمی

40

27

67.50

کامپیوتر

40

18

45.00

فیزیک

40

30

75.00

بررسی رویکردهای موضوعی (زبان طبیعی و کنترل‌شده) در بازیابی اطلاعات از پایگاههای پیوسته کتابشناختی

اختصاصی از رزفایل بررسی رویکردهای موضوعی (زبان طبیعی و کنترل‌شده) در بازیابی اطلاعات از پایگاههای پیوسته کتابشناختی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

این مطلب از مطالب آزاد موجود در اینترنت جمع آوری شده است و در موردبررسی رویکردهای موضوعی (زبان طبیعی و کنترل‌شده) در بازیابی اطلاعات از پایگاههای پیوسته کتابشناختی و در 15 صفحه می باشد و در زیر قسمتی از متن آورده شده است :
در این پژوهش کاربردی که با استفاده از تحلیل محتوا انجام شده است، کارایی دو رویکرد جستجوی موضوعی: زبان طبیعی و واژگان کنترل شده با استفاده از معیارهای ربط، دقت، بازیافت و ریزش کاذب، در دو پایگاه کتابشناختی پیوسته (کتابخانه کنگره و اریک) مقایسه شده است. سی عنوان مربوط به موضوعات کتابخانه، کتابداری و اطلاع‌رسانی به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای هر عنوان راهبردهای جستجوی زبان طبیعی و کنترل شده به دست آمد. پس از انجام جستجوها و ارزیابی ربط پیشینه‌های حاصل، دقت، بازیافت و ریزش کاذب در دو رویکرد مذکور با هم مقایسه گردید.
نتایج نشان می‌دهد بازیافت رویکرد جستجوی زبان طبیعی در هر دو پایگاه بیش از رویکرد موضوعی کنترل شده می باشد. دقت رویکرد زبان طبیعی در پایگاه اریک بیش از کنترل شده می‌باشد اما، در فهرست پیوسته کتابخانه کنگره تفاوتی معنادار مشاهده نشد. رویکرد زبان طبیعی در پایگاه اریک ریزش کاذب کمتری به همراه داشته است، در حالی که در فهرست کتابخانه کنگره تفاوت معنادار نیست. پیشنهاد تحقیق حاضر این است که برای کسب نتایج جامع در جستجوهای موضوعی در پایگاههای کتابشناختی پیوسته، ترکیبی از دو رویکرد زبان طبیعی و کنترل شده مورد استفاده قرار گیرد. برای انجام جستجوهایی که جامعیت نتایج حاصل از آنها اهمیت چندانی ندارد و هدف، به دست آوردن تعدادی پیشینه مربوط است، رویکرد زبان طبیعی مزیت بیشتری دارد.
کلیدواژه‌ها: جستجوی موضوعی، زبان طبیعی، واژگان کنترل شده.
مقدمه
پیشرفت و گسترش فناوری اطلاعات، به ایجاد نظامهای اطلاعاتی پیچیده سرعت می‌بخشد. در چنین نظامهایی بخش عمده‌ای از جستجوهای پیوسته را جستجوهای موضوعی تشکیل می‌دهند، اما بسیاری از کاربران این نظام‌ها با وجود آشنایی پایه با فنون جستجو، از روشهای مناسب برای جستجوی مؤثر اطلاعات مربوط مطلع نیستند. در واقع، اهمیت دستیابی موضوعی، بیش از صد سال پیش وقتی کاتر [3] اهداف فهرست را بیان کرد، روشن شد. کاتر معتقد بود فهرست باید به افراد برای یافتن کتابی که موضوع آن مشخص است کمک کند و همچنین به استفاده‌کنندگان نشان دهد که کتابخانه در مورد یک موضوع خاص، چه منابعی را در اختیار دارد ( هوفمن [4]، 2001).
در عصر الکترونیک نیز استفاده از جستجوی موضوعی برای بازیابی اطلاعات، رویکردی عمده تلقی می‌شود. نظامهای جستجو که به کاربران اجازه می‌دهند زبان طبیعی را برای جستجو به کار ببرند، هنوز نمی‌توانند به طور موفقیت‌‌آمیز نیازهای کاربران را برآورده سازند، در یکی از مؤسسه‌های وابسته به OCLC، اعضای هیئت علمی و مشارکت‌کنندگان به توافق جمعی رسیدند که برای دسترسی به منابع الکترونیکی، به واژگان کنترل شده و رده‌بندی نیاز است (تیلور [5]،1381). از سوی دیگر، زمان آن رسیده است که کتابخانه‌ها نظامهای بازیابی موضوعی خود را با دنیای اطلاعات رقمی سازگار سازند (مور [6] و کین [7] ، 1996).

دانلودمقاله طراحی سیستم شبکة خدمات پایگاههای اطلاعات

اختصاصی از رزفایل دانلودمقاله طراحی سیستم شبکة خدمات پایگاههای اطلاعات دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

چکیده
مراکز اطلاع رسانی متعددی در ایران اقدام به اشاعه اطلاعات کرده اند 0 به منظور مدیریت خدمات چنین مرکزی و همچنین به منظور فراهم آوردن ابزار لازم جهت مشارکت و همکاری این مراکز در ارائه خدمات ، سیستمی طراحی شده است 0 این سیستم شامل دو زیر سیستم است :
سیستم اول ، یک سیستم اطلاعات مدیریت برای مدیریت هر یک از این مراکز است0 زیرسیستم دوم ،سیستمی شامل استانداردها وروشها برای اشتراک خدمات بازیابی اطلاعات بین مراکز است0به دلیل محدودیتهای ارتباطات مخابراتی درایران، این زیر سیستم، برای پیاده سازی در شبکه های پستی و الکترونیکی طراحی شده است0
برای توسعه چنین سیستمی ، تمام روشهای ارتباط با مراکز اطلاع رسانی (پست الکترونیکی، ارتباط online) در نظر گرفته شده و احتیاجات آنها طراحی گردیده است0 برای پشتیبانی سیستم ، یک نرم افزار کامپیوتری نیز تولید شده است 0 این مقاله ، خصوصیات و تواناییهای سیستم را بیان میدارد 0

مقدمه

مانند دیگر کشورها ، چندین مرکز اطلاع رسانی در ایران اقدام به اشاعه اطلاعات از طریق پایگاههای اطلاعات کامپیوتری کرده اند و در این راستا ، علاوه بر پایگاههای اطلاعات داخلی ، تعداد زیادی از این مراکز اطلاعات پایگاههای اطلاعات خارجی را از طریق خرید CD-ROM یا ارتباط الکترونیکی برای مراجعان خود تدارک دیده اند0 خدمات بازیابی اطلاعات ]1[ مراکز اطلاع رسانی در ایران بیشتر محدود به خدماتی است که استفاده کننده هنگام بازیابی اطلاعات حضور دارد 0 طبق بررسی های بعمل آمده ، درصد قابل توجهی از استفاده کنندگان ترجیح میدهند که نیازهای اطلاعاتی خود را از طرق مختلف به این مراکز ارسال کنند و بعد از بازیابی اطلاعات توسط مراکز ، اطلاعات بازیابی شده برای آنها ارسال گردد0 همچنین ، بعضی از مراکز تحقیقاتی به خدمات اشاعهَ گزینشی نیاز دارند 0 با در نظر گرفتن نیازهای فوق ، و همچنین تنوع استفاده کنندگان از جنبه دارا بودن امکانات ارتباطی با این مراکز،سیستمی که به تمام استفاده کنندگان پاسخ دهد و مکانیزم های لازم برای خدمات را دارا باشد وجود ندارد0 از طرف دیگر ،به علت نبودن شبکه پستی و الکترونیکی بین مراکز،
هزینه های زیادی صرف خرید پایگاههای اطلاعات مشابه توسط مراکز مختلف می گردد واستفاده کنندگان نا گزیر هستند برای باز یابی اطلاعات مورد نیاز به مراکز مختلفی مراجعه کنند0
به منظور بر طرف کردن چنین کمبودهایی و هم چنین به منظور
- - اشتراک منابع اطلاعاتی موجود در کشور
- - فراهم اوردن ابزاری برای جمع آوری اطلاعات آماری استفاده کنندگان
- - آسان سازی خدمات بازیابی اطلاعات
- - ایجاد انگیزه برای تشکیل گروه های بحث در موضوعات مختلف علمی
- - تعیین نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان
مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران اقدام به طراحی سیستم شبکه خدمات پایگاههای اطلاعات کرده است0

سیستم فعلی
در وضعیت فعلی ، مراکز اطلاع رسانی ، اطلاعات را از طریق پایگاههای اطلاعات داخلی ، پایگاههای اطلاعات خارجی روی CD-ROM یا با ارتباطات الکترونیکی برای مراجعان خود فراهم می آورند0 نرم افزارهای پایگاههای اطلاعات استفاده شده در این مراکز ، تنها قابلیت بازیابی اطلاعات رادارند0 توانایی انجام عملیاتی از قبیل محاسبه هزینه ، جمع آوری اطلاعات استفاده کنندگان ( اطلاعات شخصی ، درجه تحصیلات و 0000 ) و همچنین ابزاری برای بر آوردن اهداف ذکر شده در بخش قبل ، در این نرم افزلرها وجود ندارد0 به دلیل چنین محدودیتهایی ، استفاده کنندگان ناگزیر هستند به این مراکز مراجعه کنند و اطلاعات مورد نیاز را ، خود یا توسط کارشناس بازیابی اطلاعات ، بازیابی کنند0 به دلیل فقدان سیستمهای لازم، خدمات بازیابی on line (پیوسته ]2[) و offline (گسسته ]3[) امکان پذیر نیست0

خصوصیات سیستم جدید
1- 1- سیستم شبکه IRS شامل یک سیستم اطلاعات مدیریت به عنوان یک زیر سیستم که در هر مرکز IRS به کار گرفته مٍى شود بخش اعظم این زیر سیستم توسط نرم افزار کامپیوتری پشتیبانی می شود با استفاده از این سیستم اقلام داده مربوط به هر استفاده کننده جمع آوری شده و پس از پردازش ، گزارشهای مفیدی تولید می شود0 همچنین به منظور آسان سازی خدمات، نرم افزار کامپیوتری تمام عملیات مربوط به محاسبه هزینه ، نگاه داشتن حسابهای مالی ، ارائه صورتحساب و غیره را انجام می دهد 0 سیستم قادر است به تمام استفاده کنندگانی که به طرق مختلف با سیستم ارتباط بر قرار می کنند پاسخ دهد 0 پس از پیاده سازی این سیستم در مراکزIRS ، این مراکز قادر خواهند بود که بایکدیگر ارتباط بر قرار کرده و بسته به نوع ارتباط ( online یا offline) شبکه پستی یا الکترونیکی تشکیل دهند 0
وسعت ومحدوده سیستم درقالب یک نمودارجریان داده ها نمایش داده شده است( نمودار1)0 در این نمودار مربع ها ماهیت های خارجی سیستم و دایره نشان دهنده سیستم است0
ماهیت های خارجی سیستم شبکه IRS عبارتند از :
- - استفاده کننده
- - مدیریت
- - واحد تولید/ خرید پایگاه اطلاعات
- - دیگر مراکز اطلاع رسانی ( که توسط سیستم شبکهَ IRS با مدیریت مجزا اداره شده و دارای ماهیت های خارجی استفاده کننده و واحد تولید خرید پایگاه های اطلاعات خاص خود می باشد.)
در ادامه ، هر یک از ماهیت های خارجی سیستم توضیح داده می شود:
استفاده کننده:استفاده کنندگان به دو دستهَ کلی استفاده کنندگان محلی و از راه دور تقسیم مىشوند0 استفاده کنندگان محلی به واحد های IRS مراجعه کرده و خدمات را به شکل online یا offline (پستی) با واحد IRS ارتباط برقرار می کنند.
مدیریت : مدیریت واحدی است که بر فعالیت واحد IRS نظارت می کند و از طریق سیستم گزارشهایی در مورد عملکرد سیستم دریافت می کند0
واحد تولید / خرید پایگاههای اطلاعات : واحدی که از مرکز اطلاع رسانی که عهده دار برنامه ریزی تولید یا خرید پایگاههای اطلاعات برای مرکز خود می باشد 0 این واحد گزارشهایی دربارهَ میزان استفاده از پایگاههای اطلاعات دریافت می کند0
دیگر مراکز اطلاع رسانی : هر مرکز اطلاع رسانی می تواند با پذیرفتن مقرراتی از طریق سیستم با دیگر مراکز اطلاع رسانی ارتباط برقرار کند0 هر مرکز می تواند خدمات دیگر مراکز اطلاع رسانی را از طریق شبکه در اختیار استفاده کنندگان خود قرار دهد0
1- 1- روشهای خدمات
روشهای خدمات در نمودار2 نمایش داده شده است0 هر روش به وسیلهَ مشخصه ها و گزینه هایی که در هر مشخصه وجود دارد تعریف می شود. روشها بر اساس استفاده کننده محلی و و راه دور و ارتباط online یا offline دسته بندی شده است0توضیحاتی در مورد این نمودار در زیر زیر ارائه می شود: وضعیت استفاده کننده: استفاده کننده میتواند برای دریافت خدمات مشترک شود0اگر استفاده کننده’ مشترک به اطلاعات خاصی به صورت دوره ای نیاز داشته باشد، استفاده کننده’ مشترک دورهای نامیده می شود0اگر استفاده کننده مشترک به صورت موردی به خدمات نیاز داشته باشد استفاده کننده مشترک موردی نامیده می شود 0در صورتی که استفاده کننده برای دریافت خدمات مشترک نشوداستفاده کننده غیر مشترک نامیده می شود0
روش جستجو:جستجو و باز یابی اطلاعات تنهاتوسط استفاده کننده یا ک
ار شناس جستجو و باز یابی یا توسط کار شناس جستجو و باز یابی و با کمک استفاده کننده صورت گیرد0استفاده کنندگان محلی میتوانند برای جستجو و باز یابی از قبل تعیین وقت کنند0
روشهای دریافت اطلاعات باز یابی شده: استفده کنندگان میتواننداطلاعات بازیابی شده را در پایان جستجو و باز یابی یا با مراجعه مجدد به واحد خدمات دریافت دادند0همچنین اطلاعات بازیابی شده می تواندبا آدرسی که استفاده کننده مشخص می کند ارسال شود0اطلاعات باز یابی شده می تواند به صورت چاپ شده روی کاغذ،روی دیسکت، بوسیله فکس یا پست الکترونیکی ارسال شود0در شکل شبکه IRSبا نوع ارتباطات online،offline و ترکیبonline،offline نمایش داده شده است0همانطورکه مشاهده میشود،بعضی ازگره های
(مراکز اطلاع رسانی) شبکه،هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارد(شکل 01الف)0شبکه online
(شکل 1 0 ب) به شکل ستاره در نظر گرفته شده است چرا که ارتباط الکترونیکی تمام گروه ها
و کنترل انها دشوار است 0با در نظر گرفتن نیازها و اهداف سیستم شبکه IRS ، ترکیب ارتباط offline online (شکل 1 0 ج) در شبکه اعمال می گردد0
شکل 2 انواع استفاده کننده خدمات ، انواع ممکن ارتباط و وسایل دریافت اطلاعات بازیابی شده را در یک مرکز اطلاع رسانی نشان میدهد0

2- 2- استرا تژی جستجو
از انجایی که ارتباط بعضی از استفاده کنندگان با واحدIRS بصورت offline می باشدو در هنگام جستجو و باز یابی ارتبا ط متقابل با کار شناس جستجو و باز یابی و نرم افزار پایگاه اطلاعات ندارند، استراتژی جستجو ارائه شده از طرف استفاده کننده باید در حدی باشد که جستجو با کیفیت مناسب انجام شود0 در شکل 3 یک فرم نمونه از استراتژی جستجو ارائه شده است0 بیشترین اقلام مورد نیاز برای جستجو و بازیابی در این فرم در نظر گرفته شده است 0 استفاده کننده با استفاده از راهنمای شبکه IRS این فرم را تکمیل می کند 0علائم بولی برای ترکیب کلید واژه ها استفاده می شود0استفاده کنندگانی که ارتباطoffline با واحد دارند استرتتژی مورد نظر خودرا توسط این فرم نمونه به واحد ارائه میدهند وکارشناسان جستجو و بازیابی بر اساس استراتژی داده شده عمل می کند0
3- 3- خدمات متمرکزو غیر متمرکز
تمرکز یا عدم تمرکز خدمات باز یابی اطلاعات هر کدام دارای مزایایی هستند اما ترکیب این خدمات با استفاده از شبکه مزایا را به حداکثر می رساند *0
با برقراری شبکه IRS ، هر مرکز می تواند خدمات را بصورتغیر متمرکز ارائه دهد و در صورتی که استفاده کنندگان خدمات آن مرکز به پایگاههای اطلاعات موجود دیگر مراکز نیاز داشته باشند ، پایگاههای اطلاعات مورد نیاز را از طریق شبکه IRS در اختیار آنان قراردهد0با استفاده از این سیاست علاوه بر اشتراک منابع
اعضای شبکه ، بهره وری فعالیت های تحقیقاتی افزایش خواهد یافت 0

قابلیتهای سیستم
1- گزارشهای آماری
بعداز پردازش داده های جمع آوری شده توسط سیستم ،گزارشهای مختلفی در مورد میزان استفاده از پایگاهها ،دسته بندی استفاده کنندگان بر اساس مشخصه های مختلف وتعداد آنها ،گزارشهای مالی و غیره از سیستم قابل دریافت است 0این گزارشها اطلاعات مفیدی به واحد های مدیریت و تولید /خریدپایگاههای اطلاعات ارائه میدهند 0 اقلام این گزارشها میتواند برای هر مرکز اطلاع رسانی متفاوت باشد 0بعضی از کاربردهای گزارشهای آماری عبارت اند از:
الف ) بعنوان ابزاری جهت برآوردن نیازها ومفاهیم مدیریت اطلاعات 0
گزارشها می تواند بعنوان بازخوردی به مراکزاطلاع رسانی و واحدهای تولید/خرید پایگاه اطلاعات مورد استفاده قرار گیرد(شکل4 0 الف )0
ب) با جمع آوری گزارشهای تمام مراکز اطلاع رسانی از طریق شبکه و پردازش و ترکیب آنها ،اماره های استفاده از اطلاعات تولید میشودکه بوسیله آن برخی از نیازهای اطلاعاتی کشورتعیین خواهد شد (شکل 4 0 ب )0
در جدول 1 یکگزارش نمونه نشان داده شده است 0این گزارش میزان استفاده از پایگاههای اطلاعات مختلف را در ارتباط با رسته تحصیلی و درجه تحصیلات استفاده کنندگان ارائه میدهد0
2- محاسبه هزینه
عموماً نرم افزارها ی پایگایگاههای اطلاعات تنها ابزاری برای جستجو و باز یابی ارائه می دهند و هیچ امکاناتی برای محاسبه’ هزینه ها ندارند 0 به همین دلیل واحد های IRS هزینه خدمات را به صورت دستی محاسبه می کنند و معیار محاسبه هزینه نیز عمو ماً تعداد رکورد
باز یابی شده است0 این عملیات دستی باعث تأخیر درارائه خدمات و مشکلات دیگر میشود0
سیستم جدید این مشکل را با استفاده نرم افزار کامپیوتری پشتیبان سیستم برطرف می کند0
معیارهای محاسبه هزینه در سیستم کامپو تری جدید،مدت زمان ارتباط با پایگاههای اطلاعات
و هزینه نوع خروجی ارائه شده است0
3-انعطاف پذیری بالا در خدمات
یکی از مهمترین قابلیتهای سیستم جدید پاسخ به ،استفاده کنندگان مختلف با امکانات ارتباطی متفاوت جهت ارتباط با مراکز IRS میباشد علیرغم وجود تکنو لژی های سخت افزار و نرم افزار در ایران ، بیشتر محققین هیچ گونه دسترسی به کانپوتر نداشته و با دسترسی انها به صورت محدود میسر است0 بنا براین سیستم جدید باید قادر پاسخ گویی به نیازهای اطلاعاتی این افراد باشد و در این راستا راه های مختلف ارتباط با سیستم ، راه های مختلف پرداخت هزینه (نقدی، غیر نقدی و به صورت مشترک) و دریافت اطلاعات
باز یابی شده(چاپ شده روی کاغذ، روی دیسکت ، ارسال از طریق فکس یا پست الکترو نیکی) در نظر گرفته شده است 0
4- 4- خدمات اشاعه اطلاعات گزینشی
در حال حاضر،روش ساخت یافته برای خدمات SDI در ایران وجود ندارد 0 در سیستم جدید،استفاده کنندگان می توانند استراتژی جستجو مربوط به نیاز اطلاعاتی خود را به مراکز اطلاع رسانی ارسال کنند و نتایج جستجوی جدید را به صورت دوره ای دریافت کنند0
5- 5- پایگاهی از پایگاه اطلاعات
تعداد زیادی پایگاه اطلاعات داخلی و خارجی در زمینه های مختلف وجود دارد،اما هیچ فهرستگانی از اطلاعات این پایگاه اطلاعات موجود نیست 0 با استفاده از شبکه
IRS می توان از فهرستگانی از پایگاههای اطلاعات تهیه کردکه نشان میدهد کدام پایگاه اطلاعات در کدام مرکز اطلاع زسانی موجود است 0 به بیان دیگر،پایگاهی از پایگاه اطلاعات تولید میشود0 علاوه بر این،فهرستی از مراکز اطلاع رسانی و نوع
خدماتی که ارائه می دهند نیز قابل تولید خوا هد بود0

6- 6- گروههای بحث
با ذخیره استراتژی های جستجو ارائه شده توسط استفاده کنندگان و پردازش روی کلید واژه های مربوطه، محققین با فعالیتهای تحقیقاتی مشترک میتوانند به یکدیگر ارتباط داشته شوند 0 با ادامه این فعالیت پایگاهی از اطلاعات گروههای بحث تشکیل می گردد که پایگاههای ایجاد شده می تواند یک پایگاه اصلی از طریق شبکه ترکیب شود0

خاتمه
هدف این مقاله ،ارائه وجوه کلی سیستم شبکهIRS در ایران بود 0ضمن آنکه،خصوصیات و قابلیتهای سیستم نیز ،بیان گردید0 در حال حاضر،بخشی از سیستم که شامل سیستم اطلاعات مدیریت است ،طراحی شده و درحال اجرای آزمایشی است 0 بدیهی است که با در نظر گرفتن اصول مدیریت اطلاعات (IM) و مدیریت منابع اطلاعات (IRM) و بکار گیری انها در سیستم، تواناییها وقابلیت اعتماد سیستم افزایش خواهد یافت0
در پایان ،از تمام کسانی که مرا با نظریات وپیشنهادات مفید خود،یاری نموده اند،بویژه آقای مهندس پرتوئی و مهندس پور سرباز سپاسگزاری می نمایم0

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  18  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید