نوع فایل: word
قابل ویرایش 167 صفحه
مقدمه:
حبس به عنوان کیفر در تاریخ تحولات حقوق کیفری یعنی نیمه دوم قرن هیجدهم همواره به عنوان یک واقعیت گریزناپذیر وجود داشته است. هر چند در طی ادوار مختلف تحولاتی در رویکرد به فلسفه مجازات حبس پدیده آمده است. حق آزادی که پس از حق حیات اساسی ترین حق بشر محسوب می شود جایگاه خود را پیدا کرد و بر همین مبنا چهارچوب روابط قوای حاکم بر شهروندان بارها تعریف شد و حقوق شهروندی افزایش یافت و این مساله موجب قرونی تکالیف حکمرانان شد.
مردم به دنبال دولتهای پاسخگو بودند و انتظار داشتند حاکمان حقوق اولیه شهروندان را به صورت تمام و کمال حفظ و حراست کنند.
محور قرار گرفتن حقوق اساسی شهروندان بویژه آزادی، سلب آزادی از افراد را به عنوان یک استثناء کاملاً محدود مطرح کرد و گستردگی استفاده از حبس و بازداشت موقت را زیر سوال برد و سلب آزادی تنها برای موارد مهم و خطرناک مجاز شمرده شده و از این حیث به لحاظ نظری مشروعیت کاربرد حبس در شکل جاری آن دچار تردید شد و کمتر کسی می پذیرفت که از تمام مجرمان باید سلب آزادی شود.
آمارها نشان داد که حبس کیفری چه با فلسفه ارعاب بازدارندگی چه با فلسفه ا صلاح و درمان با شکست عملی مواجه شده است. در کشورهای با نظام کیفری حبس محور، نه تنها ارتکاب جرم کاهش نیافت، بلکه آمار تکرار جرم توسط محکومین سابقه دار رقم بالایی است.1
ضمن این شکست عملی انتقادهای گسترده ای به آثار منفی زندان هم از لحاظ اقتصادی هم از لحاظ اجتماعی صورت گرفت.
هزینه های اقتصادی بالای زندان، حرفه ای تر شدن مجرمان زندانی شده، از هم پاشیدن خانواده های زندانیان و... تنها بخشی از اشکالات زندان بشمار می رفت.2
همه این اشکالات باعث شد حقوقدانان و متفکران علوم کیفری به دنبال یافتن جایگزین هایی برای مجازات حبس باشند در جهت تعدیل این کیفر. منظور همان اشکالات نامبرده شده در کنار شکست عملی مجازات حبس و تردیدهایی که در مشروعیت نظری مجازات زندان پدید آمده بود میباشد.
موج این تحولات به کشور ما هم رسیده است- تدوین لایحه مجازات های اجتماعی- نشان می دهد که دستگاه قضایی درصدد بر طرف کردن مشکل حبس محوری نظام کیفری می باشد نتایج یک تحقیق صورت گرفته شده نشان می دهد اکنون در قوانین کیفری ما بالغ بر هفتصد عنوان مجرمانه با مجازات حبس وجود دارد که 6/15 درصد این حبس ها شش تا نه ماه و 30 درصد آنها بیش از شش ماه تا 2 سال و بقیه بیش از 2 سال است.1
علاوه بر تردیدهایی که در مشروعیت نظری این مجازاتها به لحاظ حقوق بشری پیش آمده است و اشکالات عدیده ای که برای مجازات زندان برخواهیم شمرد در رویکرد اخیر دستگاه قضایی نسبت به کیفر سالب آزادی و تحدید موارد آن دو دلیل دیگر هم وجود دارد: 1- شکست عمل برنامه اصلاح و درمان در زندان ایران 2- نوع نگاه ریاست قوه قضائیه_ آیه الله شاهرودی_ به مساله زندان در فقه اسلام است.2
ایشان در سخنرانی های مختلفی از جمله در همایش مجازاتهای جایگزین حبس اشاره کردند که حبس در اسلام فقط در مواردی استثنایی استفاده می شود، بنابراین رویکرد نظام جمهوری اسلام هم باید به استفاده محدود از این مجازات باشد. با این همه، چه در ایران و چه در کشورهای دیگر، محور حرکت به سوی محدود کردن حبس است نه حذف کامل آن از نظام عدالت کیفری، زیرا با توجه به خطرناکی برخی مجرمان برای آسایش و امنیت عمومی امکان حذف کیفر حبس از زراد خانه کیفری وجود ندارد.
فهرست مطالب:
مقدمه
ساماندهی تحقیق
تبیین موضوع رساله و ضرورت راجع به آن
اهمیت تحقیق
اهداف تحقیق
سوالات تحقیق
مشکلات تحقیق
روش تحقیق
سابقه تحقیق
بخش اول: مفاهیم و تاریخچه و مبانی زندان و جایگزین ها زندان
مبحث دوم.تاریخچه زندان در دنیا
فصل دوم: تاریخچه و انواع زندان در ایران
مبحث دوم
انواع زندان در ایران
گفتار اول
زندان بسته
گفتار سوم
موسسات صنعتی، کشاورزی یا خدماتی
فصل سوم
زندان در اسلام
سجن (زندان) چیست؟
مبحث اول. موارد جواز حبس در فقه
فصل چهارم
عوامل عملی و نظری موثر بر طرح و گرایش به جایگزین های حبس و میانی آن
بند اول: ناتوانی در پیشگیری از جرم
بند 2: شکست برنامه های اصلاح و درمان
گفتار دوم: جرم زا بودن محیط زندان
گفتار سوم: تعارض با اصل شخصی بودن مجازات ها
گفتار چهارم: هزینه های اقتصادی زندان
گفتار هشتم: از بین رفتن حس مسئولیت
مبحث دوم: مبانی نظری ناکارامدی کیفر حبس و طرح جایگزین های آن
گفتار اول: تحولات کیفری و گسترش زندان
گفتار دوم: نظریات جرمشناختی
بند اول: جرم شناسی کلاسیک
بند دوم: جرم شناسی واکنش اجتماعی
ب: در صورت عدم تقصیر قاضی
فصل پنجم: مبانی، مفهوم و اهداف و تاریخچه جایگزین های حبس
گفتار دوم: مفهوم جایگزین های حبس
بند اول: جایگزینی تقنینی
بند دوم: جایگزینی قضایی
گفتار اول: سیاست جنایی بین المللی و منطقه ای در زمینه تحدید کیفر حبس و جایگزین های آن2
مبحث سوم: اهداف و فواید و ویژگی ها و شرایط کلی جایگزین حبس
گفتار اول: اهداف و فواید جایگزین ها
بند اول: اهداف
گفتار دوم: ویژگی ها و شرایط جایگزینهای حبس
بند اول: ویژگی ها
مبحث چهارم: ماهیت کیفرهای جایگزین حبس و مزایای بکارگیری آنها
گفتار اول: ماهیت کیفرهای جایگزین حبس (مجازات سالب آزادی):
گفتار دوم
مزایای بکارگیری جایگزین های مجازات سالب آزادی
1- کاهش جمعیت کیفری زندانها
بخش دوم: انواع جایگزینی و مقررات مربوط به آنها
انواع جایگزینی
جایگزین های مطلق مجازات سالب آزادی
فصل اول: جایگزین های سنتی
گفتار اول: تعریف و تاریخچه آزادی مشروط
گفتار دوم: مبانی و قلمرو آزادی مشروط
بند اول: مبانی
بند دوم: قلمرو
گفتار سوم: شرایط و فواید آزادی مشروط
مبحث دوم: تعلیق اجرای مجازات
گفتار اول: تعریف و تاریخچه تعلیق اجرای مجازات
بنداول: تعریف تعلیق
بند دوم: تاریخچه
گفتار دوم: اهداف و فواید تعلیق اجرای مجازات
بند اول: اهداف
بند دوم: فواید
گفتار سوم: شرایط اعطای تعلیق اجرای مجازات و آثار لغو آن
بند اول: شرایط اعم از شکلی و ماهوی
مبحث سوم. جزای نقدی
گفتار اول. مفهوم و تاریخچه جزای نقدی
بند اول. مفهوم جزای نقدی
محاسن جزای نقدی
معایب جزای نقدی
بند دوم: تاریخچه
گفتار دوم: ماهیت بازداشت بدل از جزای نقدی
گفتار اول: محرومیت از حقوق اجتماعی و خدمات عمومی و انواع آن
بند اول: مفهوم محرومیت از حقوق اجتماعی
بند دوم: انواع محرومیت از حقوق اجتماعی
بند سوم: خدمات عمومی وانواعش
انواع خدمات عمومی
بند اول: محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان کیفر اصلی
1-تبعید
2-منع اقامت یا اجبار به اقامت در منطقه یا نقاط معین
ب-محرومیت سالب حقوق اجتماعی
ج) محرومیت های سالب حقوق شغلی
بند دوم: محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان کیفر فرعی
فصل دوم: جایگزین های جدید
گفتار اول: مفهوم و تاریخچه دورۀ مراقبتی
بند اول: مفهوم
گفتار دوم: اهداف و قلمرو دورۀ مراقبتی
بند اول: اهداف
گفتار سوم: از جایگاه دورۀ مراقبتی در حقوق کیفری ایران
مبحث دوم: جریمه روزانه(daily fine)
گفتار اول: مفهوم جریمه روزانه و تاریخچه
بند اول: مفهوم
بند دوم. تاریخچه
گفتار دوم: اهداف و فواید جریمه روزانه
بند اول: اهداف
بند دوم: فواید
گفتار سوم: شرایط اعطا و نحوۀ اجرای جریمه روزانه
مبحث سوم: خدمات عمومی یا کار عام المنفعه
گفتار اول: تعریف و تاریخچه خدمات عمومی2
بند اول: تعریف
بند دوم: تاریخچه
گفتار دوم: اهداف و فواید خدمات عمومی
بند اول: اهداف خدمات عمومی یا عام المنفعه
بند دوم: فواید خدمات عمومی یا عام المنفعه
گفتار سوم: شرایط انجام خدمات عمومی
گفتار چهارم: جایگاه خدمات عمومی در حقوق کیفری ایران
مبحث پنجم: نظارت الکترونیکی و مراکز گزارش روزانه
بند دوم: جایگاه نظارت الکترونیکی در حقوق کیفری ایران
گفتار دوم:مراکز گزارش روزانه DeyReporting centers و جایگاهش در ایران و شرایط مشمولان آن
نتیجه گیری
پیشنهادها
فهرست منابع فارسی
منابع ومأخذ:
کتابها
1-آنسل، مارک ، دفاع اجتماعی، ترجمه محمدآشوری و علی حسینی نجفی ابرند آبادی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ 2-75.
2-آشوری، محمد، آئین دادرسی کیفری، انتشارات سمت، جلد دوم، چاپ دوم، سال 1380.
3-آشوری، محمد، جایگزین های زندان یا مجازاتهای بینابین ، نشر گرایش، چاپ اول، سال 83.
4-اردبیلی ، محمدعلی، حقوق جزای عمومی نشر میزان، جلد دوم، چاپ هفتم، سال 82.
5-بولک،برنارد، کیفرشناسی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، انتشارات مجد، چاپ اول، 72.
6-بکاریا، سزار، رساله جرائم و مجازاتها، ترجمه علی اردبیلی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ دوم، 74.
7-پیکا، ژرژ، جرم شناسی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ اول.
8-جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، انتشارات گنج دانش، چاپ دهم، سال 87.
9-زراعت ، عباس، شرح مجازات اسلامی بخش کلیات، انتشارات ققنوس، چاپ نخست، 79.
10-سازمان اصلاحات جزایی بین المللی، خدمات عام المنفعه به منزله جایگزین برای مجازات حبس ، بی تا.
11-شامبیاتی، هوشنگ، حقوق جزای عمومی، انتشارات مجد، جلد اول و دوم، چاپ چهارم، 1382.
12-شاملو احمدی، محمدحسین، دادسرا و تحقیقات مقدماتی، نشردادیار، چاپ نخست 83.
13-صلاحی، جاوید، کیفرشناسی، انتشارات گنج دانش، جلد نخست، زمستان 82.
14-صانعی، پرویز، حقوق جزای عمومی، انتشارات گنج دانش، جلد نخست، 1371.
15-عبدی، عباس، تأثیر زندان بر زندانی، آسیب شناسی اجتماعی، انتشارات نور، 71.
16-علی آبادی عبدالحسین، حقوق جنایی، انتشارات فردوسی، چاپ اول 68.
17-کی نیا، دکتر مهدی، مبانی جرم شناسی، انتشارات دانشگاه تهران، جلد سوم 70.
18-گلدوزیان، ایرج، با یسته های حقوق جزای عمومی 3-2-1، تهران 84.
19-گودرزی، محمدرضا، تاریخ تحولات زندان، نشر میزان، چاپ دوم، 86.
20-گودرزی، محمدرضا، نارسائیهای زندان، نشر میزان، چاپ نخست.
21-ملک اسماعیلی، عزیز اله، حقوق جزای عمومی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، 55.
22-مهرا، نسرین، ترجمه جزوه متون حقوقی.
23-نوربها، رضا، زمینه حقوق جزای عمومی، نشر دادآفرین، چاپ چهارم، 79
24-هاشمی شاهرودی، سید محمود، چرا حبس، چاپ اول، انتشارات نگاران، تهران، مهر 84.
مقاله ها
1-اداره کل حقوق سازمان قضایی نیروهای مسلح، گزارش جرم زدایی از قانون، مجله حقوقی و قضایی دادگستری 1/4/81
2-اخوت، محمدعلی، شرح مواد قانونی مجازات اسلامی، ماهنامه دادرسی شماره 22-4/7/79.
3-اردبیلی ، محمدعلی، جایگزین های زندان کوتاه مدت در حقوق کیفری ایران، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 20 مهر 76.
4-آشوری، محمد، بررسی جایگزین مجازات حبس، همایش بین المللی برررسی راه های جایگزین مجازات حبس، تهران 19-18 اردیبهشت 81، مجله حقوقی و قضایی دادگستری شماره 38 بهار 81.
5-سمیعی ، علی اصغر، چگونگی تقلیل جمعیت کیفری زندانها- ماهنامه سیمرغ، شماره 2- اول دی ماه 83.
6-فرج الهی، رضا، حقوق تحولات کیفری، مقاله دوره کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه شهید بهشتی.
7-کوشا، دکتر جعفر و شاملو، باقر، نوآوری قانون جزای جدید فرانسه، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 20، مهر 76.
8-محمدی، غلامعلی، محمدنژاد، قادیکدائی، پرویز، بررسی کاهش جمعیت کیفری زندان، مرکز پژوهش و آموزش سازمان زندانها، 76.
9-میزگرد جرم زدایی از قانون، مجله حقوقی و قضایی دادگستری، شماره 41، زمستان 81.
10-نجفی ابرندآبادی، علی حسین، میزگرد مجازاتهای جایگزین زندان، مجله حقوقی و قضایی دادگستری شمارۀ 38 بهار 81.
پایان نامه ها:
1-پورهاشمی، سیدعباس، زندان، هنر تنبیه یا مجازات قانونی، مجله حقوقی و قضایی دادگستری، شماره 35-تابستان 80.
2-تقی خانی-بهروز، مجازات غرامت در حقوق ایران، پایان نامه دکترا- دانشگاه تهران- 51.
3-جائی پور، علی اکرم ، جانشین های مجازات زندان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران- 75.
4-خالص ، ابوالفضل، جایگاه قانونی و عملی محرومیت از حقوق اجتماعی و خدمات عمومی بعنوان جایگزین مجازات سالب آزادی.
5- عبدی،علیرضا،تأثیر زندان و بازداشتگاه بر زندگی اجتماعی متمهمان و محکومان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بندرعباس 1386
آدرس های اینترنتی: internet siurces
1-www. Hayateno. Net/840329/social.htm.com
2-http://www.prosons.ir
3-http:// www. Lcaser vices. Com
4-www. Judiciarjbar.ir
5-www.hognog.net
6-www.iran. judiciary. Org /persain /publication /mara/latest –issue.ASP.
پروژه بررسی بحران عملی و نظری مجازات حبس. doc