تحقیق در مورد جامعه شناسی

اختصاصی از رزفایل تحقیق در مورد جامعه شناسی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 25

مقدمه

کتاب جامعه شناسی تلاش دارد با 1 برداشت تاریخی و نه صرفاً نظری و انتزاعی به تاریخ عملکرد نیروهای اجتماعی بپردازد و از این رهگذر به تجزیه و تحلیل رژیم های سیاسی معطوف می شود.

این کتاب دارای پنج گفتار اساسی است. در گفتار اول سرشت و پیشینه و تاریخچه پیدایش جامعه سیاسی بررسی شده است. گفتار دوم در برگیرنده مروری کلی بر الگوهای نظری جامعه شناسی سیاسی است. در گفتار سوم در پرتو مباحث نظری گفتار دوم، الگوئی کلی از جامعه شناسی سیاسی هم در سطح کلان و هم در عرصه خرد عرضه شده است. در گفتار چهارم که هسته اصلی کتاب را تشکیل می دهد، نقش نیروهای اجتماعی عمده در زندگی سیاسی بررسی شده است. در حالی که موضوع اصلی گفتار پنجم ترکیب نیروهای تشکیل دهنده رژیم های سیاسی بررسی شده در گفتار چهارم است به بیان تعدادی مثال از جامعه سیاسی می پردازد.

آن چنان که نویسنده اظهار می دارد: «سیاست مشغله ای یک نفره و یک جانبه نیست، بازی سیاست نیازمند دوستان و دشمنان است» از این رو با توجه به تأثیر تجزیه و ترکیب این دوستان و دشمنان تحت عنوان نیروهای تشکیل دهنده رژیم های سیاسی سعی می کند چهره ای کامل از انواع دولت ها و حکومت ها به خواننده خود ارائه نماید.

نگارنده

گفتار نخست. پیشینه، سرشت و خاستگاه جامعه شناسی

بی شک ریشه همه شاخه های دانش سیاسی نوین و از آن جمله جامعه شناسی سیاسی را می توان در فلسفه سیاسی قدیم یافت. اگر جامعه شناسی را به طور کلی به عنوان کوشش فکری در جهت توضیح و تبیین پدیده ها و رفتارها و ساخت های سیاسی به وسیله عوامل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی تعریف کنیم، در آن صورت نمونه های بسیاری از چنین کوشش در اندیشه فلسفی پیشتازان تفکر سیاسی یافت می شود. به عنوان نمونه می توان از کوشش افلاطون و ارسطو در تبیین دگرگونی نظام های سیاسی و اسباب وقوع انقلاب ها نام برد. فلاسفه سیاسی قدیم گرچه اساساً در پی ترسیم جامعه آرمانی بودند، لیکن به کشف قواعد و قوانین حاکم بر زندگی سیاسی نیز نظر داشتند. در اعصار بعد وقتی اندیشه سیاسی در غرب در تفکر اندیشمندانی چون ماکیاولی و هابز گرایشی علمی تر و عینی یافت، خصلت جامعه شناسی آن نیز نیرومندتر شد. مثلاً اندرزهایی که ماکیاولی به شهریان می داد، مبتنی بر این بینش جامعه شناسانه بود که اساس تداوم قدرت حکام ترس اتباع از ایشان است.

به طور خلاصه جامعه شناسی به بررسی محیط اجتماعی سیاست می پردازد. بررسی تأثیرات جامعه به طور کلی اعم از حوزه روابط تولیدی و اقتصاد، لایه بندی های اجتماعی و فرهنگ بر ساختو فرایند رفتار سیاسی جوهر جامعه شناسی سیاسی را تشکیل می دهد. به عبارت ساده تر در جامعه شناسی سیاسی، زندگی سیاسی به وسیله متغیرهای اجتماعی توضیح داده می شود. بی شک در واقع امر همواره میان دولت و جامعه تعامل و تأثیرات متقابل وجود دارد لیکن جامعه شناسی سیاسی به آن وجه از این روابط نظر دارد که محیط اجتماعی سیاست و حکومت را تشکیل می دهند. ازا ین دیدگاه جامعه شناسی با علم سیاست به معنای نوین و محدود آن تفاوت دارد. این تفاوت البته اعتباری است و به نقطه عزیمت بحث مربوط می شود.

شجره نامه علمی جامعه شناسی سیاسی و سرچشمه های فکری آن

رشد و گسترش جامعه شناسی سیاسی نوین به عنوان جزیی از علوم سیاسی جدید نتیجه گسترش گرایش علم اثباتی یا پوزیتیویسم در علوم اجتماعی بوده است. علمای اجتماعی در قرن نوزدهم کوشیدند روش های معمول در علوم رو به ترقی یعنی علوم طبیعی را برای شناخت بهتر جامعه و دولت به کار ببرند.

مکتب اصالت اثبات به عنوان بستر اصلی گسترش علوم اجتماعی تأثیر شایان توجهی بر گسترش علم جامعه و سیاست در طی قرن بیستم باقی گذاشت، و زمینه اصلی گسترش مکتب رفتاری به عنوان مکتب مسلط بر علم سیاست و جامعه شناسی سیاسی را فراهم کرد.

یکی دیگر از منابع فکری عمده جامعه شناسی سیاسی را باید در آراء کارل مارکس و سنت مارکسیسم به طور کلی جستجو کرد. بر اساس برخی تفسیرها جامعه شناسی سیاسی اصولاً محصول اندیشه مارکس بوده است.

از لحاظ معرفت شناسی و روش شناسی سومین سرچشمه فکری جامعه شناسی سیاسی را باید در مکتب علوم فرهنگی آلمان جستجو کرد. این مکتب نیز همانند مارکسیسم به نحوی تداوم ایده آلیسم فلسفی آلمان بود و یا غیر متافیزیکی کرن مفاهیم ایده آلیستی، بنیاد دیگری برای جامعه شناسی و جامعه شناسی سیاسی به وجود آورد. مکتب علوم فرهنگی در آلمان حکم اصحاب اصالت اثبات در این خصوص را رد می کرد که علوم اجتماعی علم نیستند مگر آن که بر پایه روش های علوم طبیعی استوار شوند.

دانلود جامعه شناسی در آموزش و پرورش

اختصاصی از رزفایل دانلود جامعه شناسی در آموزش و پرورش دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دسته بندی : آموزشی ،

فرمت فایل:   ( قابلیت ویرایش و آماده چاپ ) 

فروشگاه کتاب : مرجع فایل 

---

 قسمتی از محتوای متن ...

تعداد صفحات : 23 صفحه

جامعه شناسی در آموزش و پرورش جامعه پذیری انسان   برای شناخت چگونه گی جامعه پذیری انسان از لحظه یی که چون دیگر موجودات به صورت ساده زنده گی میکرده تا انسان متمدن امروزی، ابتدا باید به علت جدایی انسان از محیط طبیعی اشاره کرد و گفت انسان برای رفع نیازهای دیگر خود از آن محیط بیرون آمد و زنده گی جمعی را در غارها، کوهها و سپس دشتها و مراتع شروع کرد.
چون انسان قادر نبود مانند دیگر حیوانها به راحتی از محصولها به طور طبیعی تغذیه کند، به همین دلیل چنان محیطی برای ادامهء حیاتش محیط مساعد و مناسبی نبود.
از طرف دیگر قدرت سازگاری انسان با محیط طبیعی در حد دیگر حیوانها نبود به همین دلیل برای رهایی از این ناسازگاریها و نارساییهای غذایی به زنده گی جمعی در کوهها و دشتها راه یافت. انسانهای اولیه ابزاری نداشتند چون تولید را نمیشناختند هم چنین تکلم، شرم و حیا، اخلاق و علم هم نداشتند چون برای آن گونه زنده گی به این پدیده های اجتماعی نیازی نداشتند.
در حقیقت شیوهء زنده گی او در آغاز بسیار ساده و ابتدایی بود و اندیشه و تفکر او را از موجودات دیگر متمایز نمود و همین امر موجب شد با شیوهء زنده گی از حالت ابتدایی و ساده زیستن به تنوع و پیچیده گی بیشتری مبدل گردد. تغییر محیط زنده گی در دگرگونی رفتار و کردار به انسان کمک زیادی کرده است چون یکی از خصوصیتهای ویژهء انسان داشتن قدرت سازگاری با محیط طبیعی و بعد محیط اجتماعی و پرورشی اوست.
به همین دلیل است که مردم جهان قادر اند در شرایط جغرافیایی کاملاً متفاوت زنده گی کنند مثلاً انسان قطبزی بعد از مدتی قادر خواهد بود در منطقهء استوایی هم زنده گی نماید.
خصوصیت سازگاری با محیط طبیعی از یک طرف و امکان سازش با محیط اجتماعی از طرف دیگر به انسان کمک کرد که نی تنها خود را با شرایط محیط جدید یعنی غار سازگار نماید بل که نیاز وادارش کرد تا برای شکار به ابداع وسایل و ابزار سنگی بپردازد و بتواند از آن ها در کشتن حیوانها استفاده نماید.
مشکل شکار حیوانها او را به همکاری و کمک گرفتن از همنوع وادار کرد و برای این همکاری وسیله یی برای ارتباط مورد نیاز بود و به همین دلیل انسان اولیه ابتدا زبان حرکتی را برای خود ابداع کرد و بعد به ابداع زبان تصویری و سپس به زبان تک صوتی و بعد به چندصوتی پرداخت.
تحول و رشد زنده گی اجتماعی انسان طی ملیونها سال صورت پذیرفت و هنوز هم انسان در راه تحول و رشد بیشتر در حرکت است چون پیشرفت، ضرورت اجتماعی و قانون زنده گیست و برای دوام اجتماع امری اجتناب ناپذیر و ضروریست.
در مورد چگونه گی جامعه پذیری انسان از لحاظ خصوصیتهای ارثی و یا اجتماعی بین محققان اتفاق نظر نیست برخی آن را ناشی از عوامل طبیعی و عده یی دیگر آن را ناشی از عوامل اجتماعی میدانند. اگر به قوانین تحول و رشد جامعه و چگونه گی پرورش اجتماعی انسان خوب توجه کنیم خواهیم دید که در انسان دو جنبهء کاملاً متفاوت قابل مطالعه است.
یکی، خصوصیتهای جسمی و بدنی انسان؛ دیگر، خصوصیتهای اجتماعی او. تردیدی نیست که تمام خصوصیتهای جسمی انسان از عوامل محیط طبیعی و خصوصیتهای ارثی او ناشی میشود، چون میبینیم که فرزندان از لحاظ شکل ظاهری مثلاً رنگ پوست و مو و مردمک چشم و یا اندازهء قد به والدین شان شباهت دارند در حالی که از لحاظ خصوصیتهای رفتاری و اج

  متن بالا فقط تکه هایی از محتوی متن مقاله میباشد که به صورت نمونه در این صفحه درج شدهاست.شما بعد از پرداخت آنلاین ،فایل را فورا دانلود نمایید 

---

  لطفا به نکات زیر در هنگام خرید دانلود مقاله :  توجه فرمایید.

• در این مطلب،محتوی متن اولیه قرار داده شده است.
• به علت اینکه امکان درج تصاویر استفاده شده در ورد وجود ندارد،در صورتی که مایل به دریافت  تصاویری از ان قبل از خرید هستید، می توانید با پشتیبانی تماس حاصل فرمایید.
• پس از پرداخت هزینه ،ارسال آنی مقاله یا تحقیق مورد نظر خرید شده ، به ادرس ایمیل شما و لینک دانلود فایل برای شما نمایش داده خواهد شد.
• در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون بالا ،دلیل آن کپی کردن این مطالب از داخل متن میباشد ودر فایل اصلی این ورد،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد.
• در صورتی که محتوی متن ورد داری جدول و یا عکس باشند در متون ورد قرار نخواهند گرفت.
• هدف اصلی فروشگاه ، کمک به سیستم آموزشی میباشد.
• بانک ها از جمله بانک ملی اجازه خرید اینترنتی با مبلغ کمتر از 5000 تومان را نمی دهند، پس تحقیق ها و مقاله ها و ...  قیمت 5000 تومان به بالا میباشد.درصورتی که نیاز به تخفیف داشتید با پشتیبانی فروشگاه درارتباط باشید.

---

دانلود فایل   پرداخت آنلاین 

جامعه شناسی شهری (2)

اختصاصی از رزفایل جامعه شناسی شهری (2) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 9

جامعه شناسی شهری

برای اینکه تعریف روشن‌تری از مهیت و دامنه جامعه شناسی شهری به دست دهیم می‌توانیم بگوییم، تجزیه و تحلیل شهر به عنوان یک واقعیت اجتماعی موضوع جامعه شناسی شهری است. بنابراین جامعه شناسی شهری ، کلیه مسائل اجتماعی جامعه شهر نشین را دربر خواهد گرفت. یکی از واقعتهای اساسی ، رابطه از تحت جامعه با سایر واقعیتهای اجتماعی است، مانند رابطه تراکم جمعیت و سازمانها و شیوه تفکر و زندگی اجتماعی.

نگاه اجمالی

بدون اینکه بخواهیم کلیه جنبه‌های جامعه شناسی شهری را مورد بحث و بررسی قرار دهیم، منظور این است که اهمیت و ماهیت ملاحظات جامعه شناسی بر مسائل شهری روشن شود و برخی اطلاعات مربوط به اجتماع شهرها که اختصاصا معنای خاصی در بر دارد و نیز روشهای بررسی مسائل شهری را مورد مطالعه قرار گیرد. در عمل ، امروز شهرسازان ، معماران و مهندسان تاسیسات شهری بیش از پیش به میزان قابل توجهی از ره آورد جامعه شناسی شهری استفاده می‌کنند و مفهوم شهر سازی و شهرنشینی را منحصر به جنبه معماری آن نمی‌دانند.بنابراین لازم است زبان مشترکی نیز آنها را به یکدیگر پیوند دهد تا به درستی نظرات یکدیگر را درک کنند و در بهبود زندگی اجتماع شهرنشینی از آن استفاده کنند. اما برای اینکه به درستی بدانیم جامعه شناسی شهری چیست و مشتمل بر چه مباحثی است بهتر است قبلا به عنوان یاد آوری جامعه شناسی را بطور کلی تعریف بکنیم. پس جامعه شناسی ، مطالعه علمی واقعیتهای اجتماعی است که از سه جنبه ریخت شناسی ساختاری و فرهنگی و روانی مورد بحث و مطالعه قرار گیرد.

اختصاصات شهر

اگر از جنبه مادی و خارجی را مورد نظر قرار دهیم، شهر بدوا انبوهی از افراد انسانی و فضایی را که در آن سکونت گزیده‌اند شامل می‌شود. در اینجا نظم جاری مربوط به مسائل زیر در خور توجه است. جمعیت شهری (از نظر تعداد ، تراکم ، ترکیب و ساختمان و تحول) ، طرز پراکندگی و قرار گرفتن جمعیت در فضای شهر اصول تمایز بین قسمتهای مختلف فضای شهر و تاثیرات آن بر زندگی اجتماعی افراد و گروههایی که در آن زندگی می‌کنند. از جهت دیگر ، شهر عبارتست از یک سازمان اجتماعی پیچیده است. یعنی ، شهر تنها از تجمع افراد تشکیل نمی‌شود بلکه مشتمل بر گروههای مختلفی ، مانند خانواده ، طبقات اجتماعی ، کارگاهها و کارخانه‌ها ، گروههای نژادی ، انجمن‌های مختلف و غیره است.

می‌توان سخن از یک نوع «روحیه شهری» یا «فرهنگ شهرنشینی» به میان آورد که با خوصیات اجتماعات غیر مشابه فرق دارد. به عبارت دیگر ، سبک زندگی و شیوه فکر کردن و بروز احساسات و عواطف که بر حسب جوامع و منطق مختلفی که شهر جزئی از آن است متفاوت و بر حسب تارخ و خوصیات شهرها متغیر است، ویژگیهایی به زندگی شهرنشینی بخشیده است که خاص اجتماع مورد نظر یعنی شهر است. مثلا استقلال افراد در مقابل سنن و آداب ، در شهرها افزایش می‌یابد و پذیرش افکار جدید ، مدپرستی ، خلاقیت ، نوآوری و تسامح فزونی می‌گیرد. نکته دیگر اینکه ، شهر را نباید واحد مستقل و مجزا از جامعه دانست، یعنی نمی‌توان آن را از واحدهای دیگر وابسته به آن جداگانه مورد مطالعه قرار داد. زیرا:

اولا شهر با منطقه‌ای که در آن واقع شده است ارتباط کامل دارد. یعنی از یکسو خوصیات منطقه در شهر تاثیر می‌گذارد و از وی دیگر شهر به تدریج کم و بیش خوصیات شهری خود را به منطقه‌ای که خود جز آن است انتقال می‌دهد و در حقیقت منطقه و شهر عکس العمل‌های متقابلی در برابر یکدیگر دارند.

دوم آنکه ، شهر با یک کشور و کل اجتماعی که جزئی از آن است پیوند و وابستگی دارد، زیرا ساخت سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشور در شهر منعکس می‌شود. سوم آنکه ، شهر با نوع تمدن نظام اجتماعی که ملت و کشور را فرا گرفته است ارتباط کامل دارد.

شهر و ده از دیدگاه جامعه شناسان

نگاه اجمالی

تفاوت موجود میان جامعه‌های انسانی از دیرباز مورد توجه بسیاری از متفکران و جامعه شناسان قرار داشته است. و گروهی از دانشمندان علوم اجتماعی با در نظر گرفتن جنبه‌های مختلف زندگی اجتماعی ، تقسیم بندیهایی از جامعه‌های انسانی

تحقیق درمورد نقش حجاب در جامعه

اختصاصی از رزفایل تحقیق درمورد نقش حجاب در جامعه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل:  ورد ( قابلیت ویرایش ) 

---

قسمتی از محتوی متن ...

تعداد صفحات : 128 صفحه

مقدمه: حجاب، لباس مشارکت است، لباسی است که خدای متعال از ابتدای بلوغ به تن زن مسلمان کرده، و او را به عنوان عضوی موثر در جامعه عقیدتی اسلام پذیرفته است.
این لباس، نشان فعالیتی است که نه تنها اسلام آن را مجاز می داند بلکه بر این فعالیت صحه می گذارد.
در طول تاریخ حجاب دچار هجمه های مختلف فرهنگی- نظامی شده است برخی سعی کرده اند که ظاهر آن را حفظ کرده و هدف باطنی آن را خنثی سازند و فرهنگ غنی آن را که همان فرهنگ پویای ولایت است از زن مسلمان دور سازند، برخی به ظاهر حجاب نیز حمله کرده آن را نشانی از وجود ولایت در جامعه تلقی کرده اند، که در صورت وجود ظاهر، باطن آن نیز امکان بازگشت خواهد داشت. آری این حجاب است، لباس مشارکتی که تمامی ابعاد یک مشارکت رسمی الهی را در بردارد.
بسیاری از ساده اندیشان سعی دارند آن را یک لباس مشارکت صرفاً اسمی قلمداد کنند تا از کارکرد آن بکاهند و زن را به پذیرش تحقیرهای تحمیلی شرق و غرب بکشانند. اما آنچه که مبهم است، این سوال است که چگونه جامعه اسلامی با وجود این نمودهای عینی مقاومت ایثار، باز در پی ابزار دیگری برای مقابله با هجمه های ببیگانه می گردد و از طراحی سیستم تبلیغ آن هراس می کند؟
! ادیان و برنامه ریزی جنسیتی ادیان بعنوان قویترین منبع فکری که برنامه ریزی جنسیتی را مطرح نموده اند.
برای این مهم نیز تدابیری را اندیشیده اند.
در دین اسلام ساز اسلام ابتدای اجتماعی شدن زن و شیوه جامعه پذیری او، در دوران بلوغ با طرحی جامع طراحی گشته است، بلوغ، آغاز زمان اجرای حکم حجاب اسلامی برای زن مسلمان است.
این حکم به مفهوم صحه نهادن بر شیوة صحیح مشارکت در اجتماع، با تکیه بر لباس مشارکت اسلامی است. اجتماعی شدن دختر در این سنین، با یادگیر اصولی احکام الله پایه ریزی گردیده است.
این امر بهمراه ارائه الگوی شخصیت زنان، فاطمه زهرا (س) به ثبات فرهنگ مشارکت تمسک به الگوی ایده آل اسلامی همچون فاطمه زهرا (علیه سلام) که در سنین کم به حرکت تاریخی ولایی خود دست زد و تاریخ، در مقابل عظمت شخصیت و منزلت او سر تعظیم فرود آورد، با تمسک به لباس مشارکت اسلامی زنان، امنیت فکری و ذهنی را برای دختران مسلمان، بهمراه می آورد که می توانند با قدرت و پایداری، قدم به اجتماع نهاده، اظهار عقیده نموده و در مشارکت، عضوی فعال محسوب گردند. الف) انواع مشارکت حیطه مشارکت وسیع است و بنا به توان و سرمایة فکری زن، مشارکت می تواند انواع مختلفی داشته باشد: مشارکت اسمی گاهی مشارکت در رعایت حجاب، مشارکتی است.
در این مشارکت.
زن سعی می نماید از مزایای آن برخوردار گشته و با همراهی در گروه به نتایج سودمند مشارکت در سطوح ساده دست یابد. مشارکت رسمی گاهی مشارکت رسمی است.
زیرا فرد با نهادینه کردن اهداف مشارکت، به تعمیق و گستردگی ابعاد آن همت گماشته و بعنوان فردی موثر در تصمیم گیری ها وارد شده و در نهایت با دست یابی به مدیریت بر خود، به مدیریت در گروه می پردازد.
گرچه این سیر دارای سلسله مراتب و سطوح مختلف است، اما در ارزشیابی مراتب آن، سن و حتی تحصیلات، نقش چندانی ندارد، زیرا، «ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانا» « اگر تقوا پیشه کنید، خداوند قدرت تمایز حق از باطل برای شما قرار می دهد» حجاب لباس تقوا است، عارضة صحیح آن، توسعة تقوای فکری و ع

متن بالا فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است.شما بعد از پرداخت آنلاین فایل را فورا دانلود نمایید

بعد از پرداخت ، لینک دانلود را دریافت می کنید و ۱ لینک هم برای ایمیل شما به صورت اتوماتیک ارسال خواهد شد.

تحقیق در مورد بررسی و تحلیل جامعه شناختی زندانیان سیاسی قبل از انقلاب

اختصاصی از رزفایل تحقیق در مورد بررسی و تحلیل جامعه شناختی زندانیان سیاسی قبل از انقلاب دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 11

عنوان : بررسی و تحلیل جامعه شناختی زندانیان سیاسی قبل از انقلابموضوعات مقالات :انقلاب اسلامی● مقدمه:انقلاب اسلامی ایران، بی شک مهمترین واقعه سیاسی عصر حاضر و پدیده ای نوظهور محسوب می شود. پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، حرکتی بزرگ در تاریخ معاصر ایران بود که موفقیت آن مرهون مبارزه توده مسلمان به رهبری امام خمینی(ره) و فعالیت گروه ها و جریانات سیاسی مختلف علیه نظام پهلوی بوده است. در جریان پیروزی انقلاب، بسیاری از شخصیت ها، احزاب، گروه ها و جریانات سیاسی، مبارزات و فعالیت های حساس و در خور توجهی داشته اند که به سبب این گونه فعالیت های سیاسی، زندانی شده اند. این محکومان سیاسی رژیم شاه که درزندان های عشرت آباد، جمشیدیه، قزل حصار، زندان موقت شهربانی و بویژه در زندان های قصر و قزل قلعه به سر می بردند، نقش مهمی در تداوم مبارزات سیاسی علیه رژیم پهلوی داشتند. زندانیان سیاسی تا سال -۱۳۵۰ با وجود گروه ها و جریانات مختلف- به دو دسته عمده اسلام گرا و مارکسیست تقسیم می شدند و در این میان، برخی از نیروهای ملی گرا نیز جزء مسلمانان های زندان به شمار می رفتند. گروه های اسلام گرای زندان در یک جمع واحد زندگی می کردند و تنها برای مشورت و رایزنی در خصوص چگونگی تعامل با مدیریت زندان با دیگر زندانیان ارتباط داشتند. زندانیان مارکسیست نیز در گروه های مختلف که به کمون (جمع) مشهور شده بود، متشکل بودند و نسبت تشکیلاتی آنان نیز با نام کمون آنان مشخص می شد (مانند کمون توده ای ها، کمون جزنی، کمون پاک نژاد و...) با وقوع حادثه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و تشدید فضای سرکوب و اختناق در کشور و واکنش خشونت آمیز رژیم پهلوی در قبال فعالیت های مسالمت آمیز مخالفان سیاسی، مشی مبارزه مسلحانه در میان گروه های مختلف سیاسی تقویت شد. بر این اساس با شروع فعالیت این گروه ها و دستگیری تعدادی از آنان و ورود اعضای حزب ملل اسلامی، موتلفه، چریک های فدایی، مجاهدین خلق و چندین گروه دیگر به زندان ها (بخصوص زندان قزل قلعه و قصر)، ترکیب زندانیان سیاسی، ارتباطات آنان و گروه بندی های سیاسی در زندان متحول شد. این مسئله در پرتو توافق چریک های فدایی و مجاهدین خلق برای «وحدت استراتژیک با مارکسیست ها» و سپس تغییر ایدئولوژی سازمان مجاهدین خلق در سال ۱۳۵۴ تاثیر بسیاری بر فضای زندان و تعارضات و همبستگی های درونی کمون ها گذاشت. بنابراین زندانیان سیاسی به گروه ها و جمعیت های بسیاری تقسیم شدند و آرایش نیروهای سیاسی در زندان نسبت به گذشته متفاوت گردید.(۲) این موضوع همچنین در مواضع جریانات سیاسی در قبال تحولات سیاسی ایران و بویژه انقلاب اسلامی نیز تاثیرگذارد و لذا در آستانه پیروزی انقلاب، گروه های سیاسی مختلفی با جریان اصیل اسلامی و انقلابی توده مردم همراه شده بودند که بسیاری از آنان پس از پیروزی انقلاب، در تقابل با نظام جمهوری اسلامی ایران قرار گرفتند.بر این اساس با توجه به اهمیت نقش زندانیان سیاسی و تحولات گروه ها و جریانات مختلف در زندان های رژیم پهلوی، این مقاله به بررسی جامعه شناختی زندانیان سیاسی قبل از انقلاب پرداخته و فعالیت ها، اقدامات و تعاملات آنان در سال های زندان و پس از آن را مورد ارزیابی قرار می دهد؛ جریانات سیاسی و بالطبع زندانیان سیاسی تاریخ معاصر ایران، بر اساس سه محور جریانات ناسیونالیستی، اسلامی و مارکسیستی شکل گرفته اند. در واقع اگر چه مبارزات سیاسی علیه استبداد و استعمار پیشینه تاریخی طولانی داشته و فعالیت های سیاسی و زندانیان آن همواره در طول تاریخ ایران بخش مهمی از تحولات سیاسی اجتماعی را شکل داده اند، اما ظهور جریانات متشکل و سازمان یافته در تاریخ معاصر ایران محصول فعالیت های سیاسی دوران جنگ دوم جهانی می باشد. در این دوره با وقوع جنگ دوم جهانی و افول امپراتوری های انگلیس و روس و بروز اختلاف میان آنان، امکان استفاده سیاسی از این دو گانگی فراهم شده و با خروج رضاشاه و پایان دیکتاتوری پهلوی اول، فضای باز سیاسی در ایران به وجود آمده بود. از سوی دیگر آشنایی برخی از تحصیلکردگان با غرب و رشد احساسات وطن پرستی و همچنین احیای اندیشه مذهبی و بیداری مردم نیز شرایط لازم را برای فعالیت های سیاسی منسجم به وجود آورده بود. بنابراین جریانات سیاسی بر پایه سه محور فعالیت های «ناسیونالیستی»، «اسلامی» و «مارکسیستی» شکل گرفتند. با پایان جنگ جهانی و استقرار سلطنت محمدرضا پهلوی، جریانات تجزیه طلب نیز به مجموعه جریانات اپوزیسیون افزوده شده و با تداوم فعالیت های جریانات سیاسی در دهه ۵۰ شمسی، گروه های التقاطی نیز به وجود آمدند.در این میان، با پایان جنگ جهانی و بویژه تثبیت رژیم پهلوی پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، بسیاری از فعالان سیاسی به جرم مبارزه علیه رژیم و یا حضور در گروه های سیاسی، زندانی شدند و هسته اصلی زندانیان سیاسی رژیم پهلوی را شکل دادند. با توجه به تعدد جریانات مختلف سیاسی و اجتماعی و به تبع آن زندانیان سیاسی در تاریخ معاصر ایران، در اینجا تنها به زندانیان سیاسی دو دهه ۴۰ و۵۰ شمسی می پردازیم. به طور کلی زندانیان سیاسی رژیم پهلوی در دهه ۴۰ و۵۰ شمسی را می توان به پنج دسته تقسیم کرد؛۱) زندانیان سیاسی گروه های تجزیه طلباولین دسته زندانیان سیاسی که پس از پایان جنگ دوم جهانی و خروج نیروهای اشغالگر از ایران و تثبیت سلطنت محمدرضا پهلوی شکل گرفتند، فعالین سیاسی گروه های تجزیه طلب بودند. این دسته از زندانیان سیاسی شامل تجزیه طلبان آذربایجان، کردستان و خوزستان بودند؛الف) زندانیان سیاسی تجزیه طلب آذربایجانتعدادی از فعالان سیاسی بودند که در زمان جنگ دوم جهانی به رهبری پیشه وری و با کمک نیروهای اشغالگر شوروی در تجزیه آذربایجان موثر بوده و به شوروی فرار کرده بودند. این افراد، زمانی که پس از پایان غائله آذربایجان به صورت مخفیانه به ایران بازگشته بودند دستگیر و زندانی شده بودند. در میان این گروه کسانی که به آنان «معاودین» می گفتند، به اتهام جاسوسی برای شوروی دستگیر شده بودند.ب) زندانیان سیاسی حزب دموکرات کردستان ایرانگروه دیگری از زندانیان سیاسی تجزیه طلب، کسانی بودند که زمان اشغال ایران توسط نیروهای متفقین، حزب دموکرات کردستان ایران به رهبری قاضی محمد را با هدف خودمختاری کردستان به وجود آورده بودند. این حزب نیز که مانند تجزیه طلبان آذربایجان به کمک نیروهای شوروی مستقر در ایران شکل گرفته بود، پس از مقاوله نامه قوام- سادچیکف و خروج نیروهای شوروی از ایران، توسط ارتش مرکزی ایران سرکوب شد و با اعدام قاضی محمد و دیگر رهبران آن در مهاباد، تعدادی از اعضای آن زندانی شدند.(۳(ج) زندانیان سیاسی تجزبه طلب خوزستان:یکی دیگر از مجموعه زندانیان سیاسی رژیم پهلوی کسانی بودند که به اتهام تجزیه طلبی در خوزستان دستگیر شده بودند. ویژگی عمده این گروه، جنبه ناسیونالیستی عربی آنان بود. این گروه با وجود اینکه در میان بعضی از آنان رگه های مذهبی وجود داشت؛ اما در مجموع انسان های کم ظرفیت، بی بنیه و ضعیف النفسی بودند که هیچ گونه روحیات آرمان گرایانه، انقلابی و مبارزاتی نداشتند. از سوی دیگر خانواده های این دسته از زندانیان که معمولا دارای فرزندان زیادی بودند، در روستاها و شهر آبادان زندگی می کردند و از نظر معیشتی هم مشکلات زیادی داشتند. این مسئله سبب تضعیف روحیه این زندانیان شده بود، به گونه ای که آنان به انگیزه آزادی از زندان، حتی حاضر به پذیرش جاسوسی از سایر زندانیان نیز شده بودند.به طول کلی زندانیان سیاسی گروه های تجزیه طلب که به همراه گروه دیگری از زندانیان غیر مذهبی و چپ گرای زندان به «بریده های زندان» معروف شده بودند، هیچ گونه فعالیتی در زندان نداشته و برای جلب نظر مساعد مسئولین زندان، به همکاری با آنان روی آورده بودند.(۴(۲) زندانیان سیاسی گروه های ملی گراجریانات ملی گرا یا حرکت های سیاسی ناسیونالیستی، بخش دیگری از فعالیت ها و مبارزات سیاسی در دوران رژیم پهلوی بوده است. در این میان با وجود گروه ها و تشکل های مختلف ملی گرا، مهمترین جریانات سیاسی ملی گرا، جبهه ملی و نهضت آزادی بوده اند که معمولا اکثر زندانیان سیاسی ملی گرا را نیز شامل می شده اند.الف) زندانیان سیاسی جبهه ملیجبهه ملی ایران، در آغاز ظهور نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران در ۲۵ اسفند ۱۳۲۸ توسط تعدادی ازسران احزاب و گروه هایی که در این باره اتفاق نظر داشتند و حول دکتر مصدق جمع شده بودند، به وجود آمد. در این میان «حزب ایران» که مشی و شیوه ای لیبرال و ملی گرا داشت و اغلب اعضای برجسته آن، صاحب مقامات دولتی بودند جریان غالب و مسلط جبهه ملی بود. اوج مبارزات جبهه ملی ایران در سال های ۱۳۳۰ -۱۳۳۲ و در جریان ملی شدن صنعت نفت بود، اما پس از کودتای ۲۸ مرداد، تعدادی از اعضای آن دستگیر و زندانی شدند. با این وجود، فعالیت های سیاسی جبهه ملی تداوم یافت و در سال ۱۳۳۹ جبهه ملی دوم و در ۱۳۴۴ نیز جبهه ملی سوم وسپس در سال ۱۳۵۶ جبهه ملی چهارم به وجود آمد. از سوی دیگر جبهه ملی از سال ۱۳۴۲ فعالیت هایی در خارج از کشور- آمریکا و اروپا- نیز داشته و در داخل ایران