اطاعت از امام و پیشوا یکی از اعتقادات مسلم فقه شیعه و سنی است، با این تفاوت که شیعه، اطاعت از امامی را واجب میداند، که امامتش از طرف خداوند مسلم شده باشد و توسط پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم)معرفی شود.
امام علی (علیه السلام) به عنوان جانشین به حق پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم)بعد از بیست و پنج سال حکومت جامعه اسلامی را در دست گرفتند، امّا پرسش اصلی آن است که چرا ایشان که به عنوان امام و رهبر، واجب الاطاعة بودند، از طرف مردم زمان خود اطاعت نشدند؟
این پژوهش با کنکاش در وقایع تاریخی، به رفتار شناسی مردم زمان امیرالمؤمنین (علیه السلام) در اطاعت از امامشان میپردازد، و به این نتیجه میرسد که متأسفانه حضرت (علیه السلام) در رسیدن به اهدافشان توسط مردم زمان خود اعم از آنان که امیرالمؤمنین (علیهالسلام) را امام اول خویش میدانستند و چه آنانی که به عنوان خلیفۀ چهارم با آن حضرت بیعت کردهبودند، اطاعت کامل نشدند. حتی در مواقعی نظرات خود را بر ایشان تحمیل کردند.
نتیجه آنکه در اثر این نافرمانیها، حکومت حقّۀ امیرالمؤمنین (علیه السلام) با بحرانهای پر حادثهای مواجه شد که موجب گشت جامعۀ اسلامی از تدابیر بیبدیل آن یگانۀ دوران جهت سعادت دنیا و آخرت خویش محروم گردد و زعامت مسلمین پس از شهادت آن حضرت و صلح امام مجتبی (علیه السلام) در دست فرزندان طلقا و نابکاران قرار گیرد.
پایان نامه مبانی اعتقادی مردم زمان امیرالمؤمنین (ع) در اطاعت از ایشان