نوع فایل: word
قابل ویرایش 130 صفحه
مقدمه:
کشور ایران با تنوع وسیع آب و هوایی در پاره‌ای از مناطق آن در زمینه تولید برخی از محصولات کشاورزی نظیر پسته، خرما، کشمش، بادام، گردو، زعفران و زیره و زرشک از مزیت نسبی قابل توجهی برخوردار است ، لذا جهت اتخاذ سیاستهای مطلوب در زمینه بهبود نظام بازاریابی و بازاررسانی و توسعه صادرات آنها نیاز به مطالعات اقتصادی به صورت علمی حائز اهمیت میباشد (ترکمانی، 1378) .ایران به عنوان بزرگترین تولید کننده زیره و زرشک دنیا هنوز در بازار جهانی جایگاه مشخص و روشنی ندارد و مجبور است به دلایلی از جمله تبلیغات منفی رقبا محصول خود را به کمتر از نصف قیمت جهانی به‌فروش رساند لذا در این مطالعه وضعیت بازاریابی و بازاررسانی این محصولات به صورت مطالعه‌ای موردی در مناطق عمده کشت استان خراسان مورد بررسی قرار گرفته است.از جمله اهداف این مطالعه: بررسی و شناخت عملیات بازاررسانی زیره و زرشک، تعیین مسیر، حاشیه، سود، کارایی و ضریب هزینه بازاریابی زیره و زرشک، برآورد هزینه خدمات بازاریابی و بررسی عوامل موثر بر حاشیه بازاریابی زیره و زرشک و ارائه راهکارهای مناسب جهت بهبود وضعیت بازاریابی زیره و زرشک می باشد. با توجه به فقدان انتشار مطالعات اقتصادی جامع در زمینه های فوق، در مورد زیره سبز و زرشک ایران ضرورت و اهمیت این تحقیق را نیز ایجاب می‌نماید. در این تحقیق جامعه آماری مورد مطالعه زیره کاران و زرشک کاران استان خراسان میباشد. برای انجام تحقیق شهرستان‌های سبزوار، اسفراین، تربت‌حیدریه قائنات و بیرجند انتخاب و جمعا 100 پرسشنامه تولید کننده زیره و زرشک، 25 پرسشنامه عمده فروش و 50 پرسشنامه خرده فروش تکمیل گردیده است. انتخاب کشاورزان با روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای صورت گرفت. جمع آوری اطلاعات و تکمیل پرسشنامه‌ها به صورت مقطعی در سال زراعی 1380 انجام گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها و برآورد مدلهای مورد استفاده از بسته نرم افزاری Eviews استفاده شده است. برخی از مطالعات و تحقیقاتی که در زمینه بازاریابی و بازاررسانی محصولات کشاورزی در داخل و خارج از کشور انجام شده، در زیر عنوان گردیده است:
Charles and Gray (1993) برای بررسی عوامل مؤثر بر حاشیه بازاریابی، 4 مدل حاشیه بازاریابی استفاده کردند. این دو بر این باورند که حاشیه بازاریابی به قیمت خرده فروشی، قیمت سرمزرعه و هزینه نهاده‌های بازاریابی بستگی دارد. Rajagopal (1992) در تحقیقی در ناحیه باستار هندوستان، کارایی اقتصادی بازاریابی ذرت را بررسی کرد. نتیجه این تحقیق نشان داد که در اغلب بازارها، ضریب همبستگی بین میزان تولید و مازاد قابل فروش معنی دار است، اما رابطه بین حاشیه سود و حجم فروش معکوس میباشد به طوریکه افزایش حاشیه سود در مکانهایی وجود دارد که مازاد قابل فروش کمتری وارد بازار گردد. محقق در پایان، جهت بهبود سیستم بازاریابی، پیشنهاد می‌کند که در ناحیه مورد بررسی، باید مسیر بازاررسانی این محصول تغییر کند.
شیروانیان و نجفی (1378)، به بررسی بازاریابی گوجه فرنگی در استان فارس پرداختند همچنین در این مطالعه عرضه و تقاضا، عملکردها، سازمان بازاریابی، انواع بازارها و قیمت فروش این محصول در سطوح مختلف بازاریابی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در زمینه عملکرد بازاریابی و قیمت‌ها مشکلات عمده‌ای وجود دارد از طرفی به علت اینکه دولت در ارائه اطلاعات بازاریابی اقدامات لازم را انجام نمی‌دهد گروه باربارکن‌ها وارد بازار شده‌اند. این گروه به علت آگاهی از وضعیت بازارهای موجود و قیمت‌ها به صورت مقطعی وارد نظام بازاریابی شده و بازار را در تسلط خود در آورده‌اند. دولت به جای اینکه به نظارت و مراقبت بازار بپردازد، اقدام به دخالت در امور بازار نموده که این امر پیامدهای نامطلوبی را به همراه داشته است. لذا در پایان پس از بررسی ویژگی‌های تولید، سازمان بازاریابی، انواع بازارها و قیمت محصول در سطوح مختلف بازاریابی، نتیجه گرفتند که دخالت مستقیم دولت در فرآیند بازاریابی مطلوب نبوده و نظارت دولت را سفارش‌می‌نمایند. سالم (1379)، در پژوهشی مسائل بازاررسانی انار در استان یزد را مورد بررسی قرار داد. در این پژوهش 8 مسیر مهم بازاریابی شناسایی گشت که 4 مسیر آن منجر به صادرات و باقی مانده به مصرف کننده داخلی ختم می‌شود. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد در مسیری که تولید کننده به طور مستقیم محصول خود را در اختیار خرده فروش قرار می‌دهد، کمترین حاشیه و در مسیری که تولید کننده محصول خود را در اختیار عمده فروش قرار داده و عمده فروش محصول را به میدان‌تره بار و دیگر نقاط می‌برد بیشترین حاشیه بازار وجود دارد. همچنین در مسیری که تولید کننده محصول خود را به خرده فروش داده او نیز صادر می‌نماید، بیشترین سهم تولیدکننده و در مسیری که محصول از طریق تولیدکننده صادر می‌شود کمترین سهم تولید کننده مشاهده می‌گردد.
دانشور و مظهری (1379)، در تحقیقی تحت عنوان «نگرش اقتصادی- اجتماعی بر جایگاه محصولات کشاورزی راهبردی ویژه خراسان» نقشی را که تولید زرشک در ایجاد درآمد، اشتغال زایی و کمک به توسعه اقتصادی - اجتماعی منطقه داشته، بررسی نمودند. نتایج نشان داد که تولید زرشک باعث افزایش بهره‌وری نیروی کار، کاهش نرخ بیکاری پنهان در بخش کشاورزی و... می‌گردد لذا توجه بیش از پیش به تولید کشاورزی زرشک و افزایش سطح زیر کشت آن در استان و سرمایه‌گذاری در راستای صنایع وابسته به آن ، روند توسعه اقتصادی - اجتماعی مناطق محروم جنوب استان خراسان را بهبود خواهد بخشید. در ضمن این مطالعه ارزش‌افزوده حاصل از زرشک خشک در کل منطقه بیرجند و قاین را 6/5 میلیارد ریال و ارزش افزوده زرشک تبدیل شده به افشره در کل منطقه بیرجند و قائن را 22 میلیارد ریال ذکر نموده است
فهرست مطالب:
مقدمه
مواد و روشها
مسیر بازاررسانی
ضریب هزینه بازاریابی
حاشیه بازاریابی
کارایی بازاریابی
مدلهای حاشیه بازاریابی
شفافیت بازار
نتایج و بحث
مسیر بازاررسانی زیره
قیمت گذاری زیره در مسیرهای مختلف بازاریابی
حاشیه بازاریابی در مسیرهای مختلف بازاریابی
هزینه بازاریابی زیره در مسیرهای مختلف بازاریابی
سود بازاریابی زیره در مسیرهای مختلف بازاریابی
مختلف بازاریابی به ازاء هرکیلوگرم (ریال)
ضریب هزینه بازاریابی زیره در مسیرهای مختلف بازاریابی
مختلف بازاریابی دراستان خراسان(ریال)
ضایعات زیره در مراحل مختلف بازاریابی
عدم کارایی بازاریابی زیره در مسیرهای مختلف بازاریابی
شفافیت بازار زیره
بازاریابی به ازاء هر کیلوگرم (ریال)
ضریب هزینه بازاریابی زرشک در مسیرهای مختلف بازاریابی
مختلف بازاریابی دراستان خراسان(ریال
ضایعات زرشک در مراحل مختلف بازاریابی
عدم کارایی بازاریابی زرشک در مسیرهای مختلف بازاریابی
بازاریابی زرشک معمولی و پفکی در استان خراسان (درصد)
مدلهای حاشیه بازاریابی زرشک
شفافیت بازار زرشک
زرشک معمولی و پفکی در هر یک از مسیر های بازاریابی خراسان (ریال)
مشکلات اساسی موجود در بازابابی زیره و زرشک
پیشنهادات جهت بهبود بازاریابی زیره و زرشک
منابع مورد استفاده
فهرست جداول:
جدول شماره (1): قیمت سر مزرعه، عمده فروشی و خرده فروشی یک کیلوگرم زیره در مسیرهای مختلف بازاریابی در استان خراسان (ریال)
جدول شماره (2): حاشیه عمده فروشی، خرده فروشی وکل بازاریابی زیره درمسیرهای مختلف بازاریابی در استان خراسان (ریال)
جدول شماره(3): هزینه خدمات بازاریابی یک کیلوگرم زیره سبز در مسیر (1)
جدول شماره(3): هزینه خدمات بازاریابی یک کیلوگرم زیره سبز در مسیر (2)
جدول شماره(5): هزینه خدمات بازاریابی یک کیلوگرم زیره سبز در مسیر (3)
جدول شماره(6): سود حاصل از فرایند بازاریابی زیره در مسیرهای
جدول شماره(7): ضریب هزینه بازاریابی زیره در مسیرهای
جدول شماره(8): متوسط ضایعات زیره در استان خراسان (درصد)
جدول شماره(9): عدم کارایی فنی، قیمتی وکل زیره دراستان خراسان (درصد)
جدول شماره(10): مقایسه قیمت سر مزرعه، هزینه بازاریابی و قیمت خرده فروشی زیره در هر یک از مسیرهای بازاریابی خراسان (ریال)
جدول شماره(17): سود حاصل از فرایند بازاریابی زرشک معمولی و پفکی در مسیرهای مختلف
جدول شماره(18): ضریب هزینه بازاریابی زرشک معمولی و پفکی در مسیرهای
جدول شماره(19): متوسط ضایعات زرشک پفکی در استان خراسان(درصد)
جدول شماره(20): متوسط ضایعات زرشک معمولی در استان خراسان(درصد)
جدول شماره(21): عدم کارایی فنی، قیمتی و عدم کارایی کل مسیرهای مختلف
جدول شماره(22): مقایسه قیمت سر مزرعه، هزینه بازاریابی و قیمت خرده فروشی
منابع ومأخذ:
بالندری، الف. (1371)، اثرات اسید جیبرلیک و اتفون بر خصوصیات میوه و سهولت برداشت زرشک بیدانه، مؤسسه پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، پژوهشکده خراسان .بالندری، الف. (1370)، گرد آوری و بررسی خصوصیات بوتانیکی توده های محلی زیره سبز، سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، پژوهشکده خراسان.
ترکمانی، ج. (1378)، تولید و بازاریابی و عوامل مؤثر بر صادرات زعفران، مؤسسه پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، پژوهشکده خراسان.
دانشور، م و م، مظهری. (1379)، نگرشی اقتصادی- اجتماعی بر جایگاه محصولات راهبردی ویژه خراسان، مطالعه موردی محصول زرشک، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هشتم، شماره 30، ص 108-89..
رحیمیان، ح. (1369)، اثر تاریخ کاشت و آبیاری در عملکرد زیره سبز، سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، خراسان.
روستا، الف. (1375)، بازاریابی، تهران، انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
7- سالم، ج. (1379)، بررسی بازاررسانی انار در استان یزد، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هشتم، شماره 32، ص273
شیروانیان، ع و ب، نجفی. (1378)، بررسی بازاریابی گوجه فرنگی در استان فارس مطالعه موردی شهرستان فسا، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هشتم، شماره 26، ص.9.
کاظم نژاد، م و ح، مهرابی بشر آبادی. (1378)، تحلیل قیمت انواع برنج، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد کشاورزی وتوسعه، شماره 25 ، ص 122-103.
ملاقیلابی، ع. (1371)، اثر تاریخ کاشت و فواصل ردیف در عملکرد زیره سبز تحت شرایط دیم و آبی، سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، خراسان.
نجفی، ب. (1377)، بازاریابی خرما در استان فارس با تأکید بر صادرات، فصلنامه علمی- پژوهشی اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال ششم، شماره 23، ص 40-7.
Charles, C.L. and D.T. Gray (1993), Temporal and spatial aggregation: alternative marketing models, American Journal of Agricultural Economics No. 75 (3) : 523-539.
Digby, M.P. (1989), “Marketing margins in the meat sector, England and wales 1978-1987”. Journal of Agricultural Economics, 40: 129-142.
14 Gardner. B.L. (1975), “The larn Retail Price spread in a completive food Industry”. Amer. J. Agr. Econ 57: 399-409.
D.M. (1980), “Markup pricing in a dynamic model of the food Industry”. Amer. J. Agr. Econ 63: 10-18.
E.E.C. (1960), Marketing of fruit and Vegetable in Spain and Turky” O.E.E.C. Publications, France.
Rajagopal (1992), Economic efficiency of maize marketing in tribal areas: A case study of Baster District in Madhya Pradesh, Indian Journal of Agricultural Economics, 47: 449. (Abs.).128.
Shepherd, G.S. and G.A. Futrell (1969), Marketing Farm Products: Economic Analysis Iowa State University, Press, Iowa.
پروژه حسابداری با عنوان بازاریابی در ایران. doc
