پایان نامه دکترای دندانپزشکی -مروری بر علل شکست پروتزهای کامل در 180 صفحه بصورت فایل ورد قابل ویرایش
با همه کوششهایی که در امر تهیه و ساختن پروتز کامل بعمل می‌آید، باز هم تعداد زیادی از بیماران از پروتزهای خود اظهار عدم رضایت می‌کنند. شناختن عوامل مسبب این مشکلات، عمل کننده را در تهیه پروتز صحیح و مناسب‌تر بعدی کمک می‌نماید.....
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 1
فصل اول: مروری بر مقوله تشخیص و طرح درمان، مروری بر آناتومی محیط دهان
1ـ مروری بر مقوله تشخیص و طرح درمان……………………………………………………………… 2
ـ روشهای تشخیص
ـ نکات مهم و مؤثر در تشخیص
(انسان ساپورت کننده، استخوان فکین، مخاط)
ـ ساپورت و انساج ساپورت کننده پروتز………………………………………………………………….. 5
ـ ملاحظات آناتومیک مندیبول از نظر نواحی ساپورت کننده………………………………….. 6
ـ ملاحظات آناتومیک ماگزیلا از نظر نواحی ساپورت کننده…………………………………….. 8
ـ آناتومی استخوانهای ساپورت کننده فکین ……………………………………………………………… 9
ـ فیزیولوژی استخوان………………………………………………………………………………………………… 12
ـ مخاط……………………………………………………………………………………………………………………………. 14
ـ نواحی آناتومیکی بافت نرم در بیماران بی‌دندان فک بالا…………………………………….. 17
ـ نواحی آناتومیکی بافت نرم در بیماران بی‌دندان فک پایین………………………………… 19
فصل دوم: مسائل مربوط به عدم موفقیت پروتز کامل و مشکلات پس از تحویل آن
قسمت اول (I): مسائل مربوط به بیمار که به منظور جلوگیری از عدم موفقیت پروتز کامل بایستی در نظر گرفت
الف) شرایط، خصوصیات ویژه و خواسته‌های بیمار…………………………………………….. 22
ب) مسائلی که دندانپزشک در مورد بیمار باید در نظر داشته باشد…………………….. 23
ـ مرحله تحویل پروتز
ـ دستورالعمل‌های ویژه برای بیمار
قسمت دوم (II): اشکالات و مسائلی که در ضمن کار برای دندانپزشک بوجود می‌آیند و باعث عدم موفقیت پروتز کامل می‌شوند…………………………………………………………………………………………………………………………. 27
1ـ گیر پروتز………………………………………………………………………………………………………………… 28
عوامل مؤثر بر گیر پروتز…………………………………………………………………………………………… 30
2ـ روابط فکین……………………………………………………………………………………………………………… 31
ـ اشکال در تعیین ارتفاع عمودی و عوارض ناشی از آن……………………………………….. 32
3ـ منطقه خنثی (Neutral Zone)……………………………………………………………………………….. 33
4ـ پلن / سطح اکلوژن…………………………………………………………………………………………………. 34
ـ مشکلات ناشی از تعیین نادرست پلن اکلوژن……………………………………………………….. 34
5ـ بالانس اکلوژن…………………………………………………………………………………………………………. 34
ـ مشکلات ناشی از اکلوژن………………………………………………………………………………………….. 34
ـ عدم بالانس اکلوژن…………………………………………………………………………………………………… 35
ـ عادات پارافانگشنال……………………………………………………………………………………………………. 36
ـ اکلوژن تروماتیک………………………………………………………………………………………………………. 36
قسمت سوم (III): تجزیه و تحلیل مسائلی که پس از ساخته شدن پروتز و تحویل آن به بیمار پیش می‌آید
1ـ بررسی مشکلات مربوط به فقدان گیر پروتزها…………………………………………………. 37
الف) بررسی مشکلات مربوط به فقدان گیر پروتز فک بالا……………………………………. 37
ـ هنگام تحویل آن…………………………………………………………………………………………………………. 37
ـ هنگام باز کردن کامل دهان……………………………………………………………………………………….. 38
ـ هنگام صحبت کردن، خواندن سرود یا آواز…………………………………………………………… 38
ـ افتادن یا جابجایی پروتز در سمت بالانس…………………………………………………………….. 39
ـ هنگام خندیدن…………………………………………………………………………………………………………….. 39
ـ هنگامیکه بیمار می‌خواهد سوت بزند……………………………………………………………………… 40
ـ هنگام بریدن لقمه غذایی…………………………………………………………………………………………… 40
ـ نقش افزایش و کاهش بزاق بر گیر پروتز…………………………………………………………….. 40
ـ لق بودن کلی پروتز………………………………………………………………………………………………….. 41
ب) بررسی مشکلات مربوط به فقدان گیر پروتز فک پایین
ـ جابجایی پروتز فک پایین بطرف بالا هنگام زیاد باز کردن دهان………………………. 43
ـ حرکت پروتز فک پایین که با حرکات مختلف زبان ایجاد می‌شود………………………. 43
ـ خارج شدن پروتز هنگام فانکشن…………………………………………………………………………….. 44
2ـ بررسی مشکلات مربوط به عدم ثبات پروتز……………………………………………………… 44
ـ عوامل مؤثر بر ثبات پروتز……………………………………………………………………………………… 44
III) عدم ثبات پروتز هنگام بریدن غذا………………………………………………………………………. 48
3ـ بررسی آزردگی‌های بافت مخاطی توسط پروتز……………………………………………….. 48
ـ آزردگی در بافتهای دهان توسط پروتز…………………………………………………………………. 49
ـ اشکال، علائم و نشانه‌های آزردگی‌های مخاط تحمل کننده فشار………………………. 49
ـ علائم و آزردگی‌های مخاط بستر پروتز کامل………………………………………………………. 50
ـ نواحی ایجاد آزردگی در بافتهای دهان ………………………………………………………………….. 52
ـ گاز گرفتن لب، گونه و زبان……………………………………………………………………………………… 63
ـ ضایعات مخاط دهان ناشی از پروتز کامل…………………………………………………………….. 64
4ـ بررسی مشکلات مربوط به فانکشن…………………………………………………………………….. 67
الف ـ اشکال در بلع………………………………………………………………………………………………………. 67
ب ـ حالت تهوع……………………………………………………………………………………………………………… 68
ج ـ صدای بهم خوردم دندانها (Clicking)…………………………………………………………………… 70
د ـ خستگی عضلات جونده…………………………………………………………………………………………. 71
ح ـ ضایعات و درد در T.m.j……………………………………………………………………………………….. 71
* احساس کلی ناجور بودن پروتز (در صورتیکه دردی وجود ندارد)………………… 71
5ـ بررسی مشکلات مربوط به زیبائی……………………………………………………………………… 72
* زیبایی…………………………………………………………………………………………………………………………. 72
1ـ برجستگی (پری زیربینی)…………………………………………………………………………………….. 73
2ـ فرورفتگی قسمت میانی لب و شیار بین لبی (فیلتروم)……………………………………. 73
3ـ لب بالا فرو رفته (تو افتاده) است…………………………………………………………………………. 73
4ـ مقدار زیادی از دندانها دیده می‌شوند………………………………………………………………….. 74
5ـ مصنوعی بنظر رسیدن پروتز (نمای مصنوعی)……………………………………………….. 74
6ـ مقدار کمی از دندانها در معرض دید هستند………………………………………………………… 74
7ـ عدم تقارن صورت………………………………………………………………………………………………….. 74
8ـ رنگ دندانها………………………………………………………………………………………………………………. 74
6ـ بررسی مشکلات مربوط به تکلم………………………………………………………………………….. 75
I ـ اشکال در ادای حروف لینگو ـ آلوئولار مانند (س)……………………………………………. 76
IIـ اشکال در ادای حروف لبی (ب م پ)…………………………………………………………………….. 77
III ـ صداهای «ف» و «و» مشخص نیستند………………………………………………………………. 77
IV ـ اشکال در ادای حروف زبانی ـ کامی (د (ز) ـ ت)…………………………………………….. 77
7 ـ بررسی مشکلات ناشی از عدم راحتی پروتز و علل آن ………………………………….. 78
1) نواحی زخم شده …………………………………………………………………………………………………….. 79
2) درد ……………………………………………………………………………………………………………………………. 79
3) احساس سوزش در 24 ساعت اول یا در طول 2 هفته اول ……………………………… 80
4) احساس سوزش در زبان – کام و گلو …………………………………………………………………. 81
5) قرمزی نسوج زیر پروتز یا استوماتیت ناشی از پروتز ………………………………….. 82
6) قرمز آتشین بودن تمامی نواحی مجاور پروتز همراه زبان و گونه ………………. 83
7) جمع شدن غذا زیر پروتز ……………………………………………………………………………………… 84
8) ارتباط بین پروتز، بزاق و ناراحتی های ایجاد شده در دهان (برسی کمیت و کیفیت بزاق) 84
9) اختلال در گیرنده های حسی ………………………………………………………………………………… 85
10) آزردگی در عضلات ……………………………………………………………………………………………… 85
فصل سوم
مروری بر مقالات………………………………………………………………………………………………………….. 86
نتیجه و خلاصه………………………………………………………………………………………………………….. 108
بشر همواره در این آرزو بوده که تا حد امکان به نحوی از انحاء از دست رفتن دندانهای خود را جبران نموده و از این طریق مشکلات مضغی و زیبایی خود را جبران نماید و در این راستا سعی و کوشش فراوانی نموده است که ادامه آن تلاشها به نسل امروزی سپرده شده و حق این است که ما نیز تمام تلاش و توانائی‌های خود را در راه تکامل این علم بکار بریم.
امروزه پیشرفت در جنبه‌های مختلف پزشکی و امکانات رفاهی بیشتر منجر به افزایش سن متوسط مردم گشته است، از طرفی علی‌رغم پیشرفتهای غیرقابل انکاری که در علم دندانپزشکی در جهت نگهداری و حفظ دندانهای طبیعی بعمل می‌آید، افراد جامعه در سنین پایین‌ترین دندانهای خود را از دست می‌دهند و همین دو موضوع یعنی افزایش متوسط سن و از دست دادن دندانها در سنین پایین‌تر سبب شده است تا روز به روز بر تعداد افرادیکه از پروتزهای کامل استفاده می‌کنند افزوده گردد.
انتقال از مرحله داشتن دندانهای طبیعی به مرحله بی‌دندانی کامل، دورانی است بس حساس و ناشناخته برای بیماران و باید دانست، غالباً افرادی که دندانهای خود را از دست می‌دهند از نظر جسمی از سلامت کامل برخوردار نمی‌باشند و استخوانهای خود را از دست می‌دهند از نظر جسمی از سلامت کامل برخوردار نمی‌باشند و استخوانهای فکین آنها تراکم لازم را ندارند. از طرفی واکنشهای ترمیمی در اینگونه افراد نقصان پیدا کرده است. در این بیماران به جای الیاف پریودونت، مخاط نقش نگهداری و پشتیبانی دندانهای مصنوعی را بعهده می‌گیرد، که باید برای بیماران توضیح داده شود، زیرا آنان انتظار دارند که پروتز کامل همچون دندانهای طبیعی عمل کند که مشکلی است مزید بر مشکلات دیگر.
در برخورد با بیماران بی‌دندان بایستی با معاینه دقیق، بررسی حالات جسمانی و روانی بیمار و با توجه به خواسته‌های بجا و نابجای بیمار طرح درمان مناسبی تعیین کرد و با تکنیکی صحیح و اصولی اقدام به درمان کرد، البته با پیش‌بینی نتایج احتمالی درمان و در نظر گرفتن تمام شرایط مساعد و نامساعد محیط دهان بیمار.
حفره دهان محیطی است که اعمال مختلفی را انجام می‌دهد و درمان با پروتز صرفاً یک درمان ساده نسجی و ساختمانی نیست، بلکه بایستی با جایگزین کردن دندانهای از دست رفته حالات تشریحی، فانکشنهای طبیعی و فیزیولوژیک این ناحیه از بدن را تا حد امکان احیاء و بازسازی کرد.
در برخی از موارد با وجود اینکه عمل کننده نهایت سعی خود را در بکار بردن اصول لازم در ساختن پروتز کامل ایده‌آل می‌نماید، معهذا چه در ضمن کار و چه پس از قرار دادن پروتز در دهان بیمار با مشکلاتی مواجه می‌گردد که به سختی می‌تواند به علت اصلی آن پی ببرد و با اظهار ناراحتی و شکایت بیمار روبرو می‌شود و علی رغم اصلاحات متعددی که انجام می‌دهد باز مشکلات بیمار پاربرجا می‌ماند.
اشکالات و ناراحتی‌هایی که بعد از قرار دادن پروتز کامل در دهان بیمار ایجاد می‌شود متنوع هستند، در ضمن واکنش بیماران نیز در مقابل آنها مختلف است، که بستگی به وضع سلامت عمومی جسمی و روانی، وضعیت حفره دهان و طرز تفکر و شخصیت آنان دارد. بعضی از بیماران در برابر کوچکترین آزردگی و تحریک خارجی عکس‌العمل‌های شدیدی از خود نشان می‌دهند و بعضی با داشتن شخصیتی قوی و کنترل عصبی خوب حتی زخم‌های شدید پروتز را بدون شکایت تحمل می‌کنند که هر دو اینها برای بیمار مفید نیستند.
دندانپزشک باید با آگاهی بر علوم آناتومی، پاتولوژی، روانشناسی و داشتن مهارتهای لازم، عکس‌العمل‌های بافت نرم را در حالت طبیعی و پاتولوژیک تشخیص داده و بتواند یک اشکال موضعی را از مشکلات عمومی جسمی و روانی بیمار تمیز دهد.
استاد راهنما
دکتر نسرین اباسلطا
نگارش
بهروز حیدری
فهرست مطالب
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 1
فصل اول: مروری بر مقوله تشخیص و طرح درمان، مروری بر آناتومی محیط دهان
1ـ مروری بر مقوله تشخیص و طرح درمان……………………………………………………………… 2
ـ روشهای تشخیص
ـ نکات مهم و مؤثر در تشخیص
(انسان ساپورت کننده، استخوان فکین، مخاط)
ـ ساپورت و انساج ساپورت کننده پروتز………………………………………………………………….. 5
ـ ملاحظات آناتومیک مندیبول از نظر نواحی ساپورت کننده………………………………….. 6
ـ ملاحظات آناتومیک ماگزیلا از نظر نواحی ساپورت کننده…………………………………….. 8
ـ آناتومی استخوانهای ساپورت کننده فکین ……………………………………………………………… 9
ـ فیزیولوژی استخوان………………………………………………………………………………………………… 12
ـ مخاط……………………………………………………………………………………………………………………………. 14
ـ نواحی آناتومیکی بافت نرم در بیماران بی‌دندان فک بالا…………………………………….. 17
ـ نواحی آناتومیکی بافت نرم در بیماران بی‌دندان فک پایین………………………………… 19
فصل دوم: مسائل مربوط به عدم موفقیت پروتز کامل و مشکلات پس از تحویل آن
قسمت اول (I): مسائل مربوط به بیمار که به منظور جلوگیری از عدم موفقیت پروتز کامل بایستی در نظر گرفت
الف) شرایط، خصوصیات ویژه و خواسته‌های بیمار…………………………………………….. 22
ب) مسائلی که دندانپزشک در مورد بیمار باید در نظر داشته باشد…………………….. 23
ـ مرحله تحویل پروتز
ـ دستورالعمل‌های ویژه برای بیمار
قسمت دوم (II): اشکالات و مسائلی که در ضمن کار برای دندانپزشک بوجود می‌آیند و باعث عدم موفقیت پروتز کامل می‌شوند…………………………………………………………………………………………………………………………. 27
1ـ گیر پروتز………………………………………………………………………………………………………………… 28
عوامل مؤثر بر گیر پروتز…………………………………………………………………………………………… 30
2ـ روابط فکین……………………………………………………………………………………………………………… 31
ـ اشکال در تعیین ارتفاع عمودی و عوارض ناشی از آن……………………………………….. 32
3ـ منطقه خنثی (Neutral Zone)……………………………………………………………………………….. 33
4ـ پلن / سطح اکلوژن…………………………………………………………………………………………………. 34
ـ مشکلات ناشی از تعیین نادرست پلن اکلوژن……………………………………………………….. 34
5ـ بالانس اکلوژن…………………………………………………………………………………………………………. 34
ـ مشکلات ناشی از اکلوژن………………………………………………………………………………………….. 34
ـ عدم بالانس اکلوژن…………………………………………………………………………………………………… 35
ـ عادات پارافانگشنال……………………………………………………………………………………………………. 36
ـ اکلوژن تروماتیک………………………………………………………………………………………………………. 36
قسمت سوم (III): تجزیه و تحلیل مسائلی که پس از ساخته شدن پروتز و تحویل آن به بیمار پیش می‌آید
1ـ بررسی مشکلات مربوط به فقدان گیر پروتزها…………………………………………………. 37
الف) بررسی مشکلات مربوط به فقدان گیر پروتز فک بالا……………………………………. 37
ـ هنگام تحویل آن…………………………………………………………………………………………………………. 37
ـ هنگام باز کردن کامل دهان……………………………………………………………………………………….. 38
ـ هنگام صحبت کردن، خواندن سرود یا آواز…………………………………………………………… 38
ـ افتادن یا جابجایی پروتز در سمت بالانس…………………………………………………………….. 39
ـ هنگام خندیدن…………………………………………………………………………………………………………….. 39
ـ هنگامیکه بیمار می‌خواهد سوت بزند……………………………………………………………………… 40
ـ هنگام بریدن لقمه غذایی…………………………………………………………………………………………… 40
ـ نقش افزایش و کاهش بزاق بر گیر پروتز…………………………………………………………….. 40
ـ لق بودن کلی پروتز………………………………………………………………………………………………….. 41
ب) بررسی مشکلات مربوط به فقدان گیر پروتز فک پایین
ـ جابجایی پروتز فک پایین بطرف بالا هنگام زیاد باز کردن دهان………………………. 43
ـ حرکت پروتز فک پایین که با حرکات مختلف زبان ایجاد می‌شود………………………. 43
ـ خارج شدن پروتز هنگام فانکشن…………………………………………………………………………….. 44
2ـ بررسی مشکلات مربوط به عدم ثبات پروتز……………………………………………………… 44
ـ عوامل مؤثر بر ثبات پروتز……………………………………………………………………………………… 44
III) عدم ثبات پروتز هنگام بریدن غذا………………………………………………………………………. 48
3ـ بررسی آزردگی‌های بافت مخاطی توسط پروتز……………………………………………….. 48
ـ آزردگی در بافتهای دهان توسط پروتز…………………………………………………………………. 49
ـ اشکال، علائم و نشانه‌های آزردگی‌های مخاط تحمل کننده فشار………………………. 49
ـ علائم و آزردگی‌های مخاط بستر پروتز کامل………………………………………………………. 50
ـ نواحی ایجاد آزردگی در بافتهای دهان ………………………………………………………………….. 52
ـ گاز گرفتن لب، گونه و زبان……………………………………………………………………………………… 63
ـ ضایعات مخاط دهان ناشی از پروتز کامل…………………………………………………………….. 64
4ـ بررسی مشکلات مربوط به فانکشن…………………………………………………………………….. 67
الف ـ اشکال در بلع………………………………………………………………………………………………………. 67
ب ـ حالت تهوع……………………………………………………………………………………………………………… 68
ج ـ صدای بهم خوردم دندانها (Clicking)…………………………………………………………………… 70
د ـ خستگی عضلات جونده…………………………………………………………………………………………. 71
ح ـ ضایعات و درد در T.m.j……………………………………………………………………………………….. 71
* احساس کلی ناجور بودن پروتز (در صورتیکه دردی وجود ندارد)………………… 71
5ـ بررسی مشکلات مربوط به زیبائی……………………………………………………………………… 72
* زیبایی…………………………………………………………………………………………………………………………. 72
1ـ برجستگی (پری زیربینی)…………………………………………………………………………………….. 73
2ـ فرورفتگی قسمت میانی لب و شیار بین لبی (فیلتروم)……………………………………. 73
3ـ لب بالا فرو رفته (تو افتاده) است…………………………………………………………………………. 73
4ـ مقدار زیادی از دندانها دیده می‌شوند………………………………………………………………….. 74
5ـ مصنوعی بنظر رسیدن پروتز (نمای مصنوعی)……………………………………………….. 74
6ـ مقدار کمی از دندانها در معرض دید هستند………………………………………………………… 74
7ـ عدم تقارن صورت………………………………………………………………………………………………….. 74
8ـ رنگ دندانها………………………………………………………………………………………………………………. 74
6ـ بررسی مشکلات مربوط به تکلم………………………………………………………………………….. 75
I ـ اشکال در ادای حروف لینگو ـ آلوئولار مانند (س)……………………………………………. 76
IIـ اشکال در ادای حروف لبی (ب م پ)…………………………………………………………………….. 77
III ـ صداهای «ف» و «و» مشخص نیستند………………………………………………………………. 77
IV ـ اشکال در ادای حروف زبانی ـ کامی (د (ز) ـ ت)…………………………………………….. 77
7 ـ بررسی مشکلات ناشی از عدم راحتی پروتز و علل آن ………………………………….. 78
1) نواحی زخم شده …………………………………………………………………………………………………….. 79
2) درد ……………………………………………………………………………………………………………………………. 79
3) احساس سوزش در 24 ساعت اول یا در طول 2 هفته اول ……………………………… 80
4) احساس سوزش در زبان – کام و گلو …………………………………………………………………. 81
5) قرمزی نسوج زیر پروتز یا استوماتیت ناشی از پروتز ………………………………….. 82
6) قرمز آتشین بودن تمامی نواحی مجاور پروتز همراه زبان و گونه ………………. 83
7) جمع شدن غذا زیر پروتز ……………………………………………………………………………………… 84
8) ارتباط بین پروتز، بزاق و ناراحتی های ایجاد شده در دهان (برسی کمیت و کیفیت بزاق) 84
9) اختلال در گیرنده های حسی ………………………………………………………………………………… 85
10) آزردگی در عضلات ……………………………………………………………………………………………… 85
فصل سوم
مروری بر مقالات………………………………………………………………………………………………………….. 86
نتیجه و خلاصه………………………………………………………………………………………………………….. 108
بشر همواره در این آرزو بوده که تا حد امکان به نحوی از انحاء از دست رفتن دندانهای خود را جبران نموده و از این طریق مشکلات مضغی و زیبایی خود را جبران نماید و در این راستا سعی و کوشش فراوانی نموده است که ادامه آن تلاشها به نسل امروزی سپرده شده و حق این است که ما نیز تمام تلاش و توانائی‌های خود را در راه تکامل این علم بکار بریم.
امروزه پیشرفت در جنبه‌های مختلف پزشکی و امکانات رفاهی بیشتر منجر به افزایش سن متوسط مردم گشته است، از طرفی علی‌رغم پیشرفتهای غیرقابل انکاری که در علم دندانپزشکی در جهت نگهداری و حفظ دندانهای طبیعی بعمل می‌آید، افراد جامعه در سنین پایین‌ترین دندانهای خود را از دست می‌دهند و همین دو موضوع یعنی افزایش متوسط سن و از دست دادن دندانها در سنین پایین‌تر سبب شده است تا روز به روز بر تعداد افرادیکه از پروتزهای کامل استفاده می‌کنند افزوده گردد.
انتقال از مرحله داشتن دندانهای طبیعی به مرحله بی‌دندانی کامل، دورانی است بس حساس و ناشناخته برای بیماران و باید دانست، غالباً افرادی که دندانهای خود را از دست می‌دهند از نظر جسمی از سلامت کامل برخوردار نمی‌باشند و استخوانهای خود را از دست می‌دهند از نظر جسمی از سلامت کامل برخوردار نمی‌باشند و استخوانهای فکین آنها تراکم لازم را ندارند. از طرفی واکنشهای ترمیمی در اینگونه افراد نقصان پیدا کرده است. در این بیماران به جای الیاف پریودونت، مخاط نقش نگهداری و پشتیبانی دندانهای مصنوعی را بعهده می‌گیرد، که باید برای بیماران توضیح داده شود، زیرا آنان انتظار دارند که پروتز کامل همچون دندانهای طبیعی عمل کند که مشکلی است مزید بر مشکلات دیگر.
در برخورد با بیماران بی‌دندان بایستی با معاینه دقیق، بررسی حالات جسمانی و روانی بیمار و با توجه به خواسته‌های بجا و نابجای بیمار طرح درمان مناسبی تعیین کرد و با تکنیکی صحیح و اصولی اقدام به درمان کرد، البته با پیش‌بینی نتایج احتمالی درمان و در نظر گرفتن تمام شرایط مساعد و نامساعد محیط دهان بیمار.
حفره دهان محیطی است که اعمال مختلفی را انجام می‌دهد و درمان با پروتز صرفاً یک درمان ساده نسجی و ساختمانی نیست، بلکه بایستی با جایگزین کردن دندانهای از دست رفته حالات تشریحی، فانکشنهای طبیعی و فیزیولوژیک این ناحیه از بدن را تا حد امکان احیاء و بازسازی کرد.
در برخی از موارد با وجود اینکه عمل کننده نهایت سعی خود را در بکار بردن اصول لازم در ساختن پروتز کامل ایده‌آل می‌نماید، معهذا چه در ضمن کار و چه پس از قرار دادن پروتز در دهان بیمار با مشکلاتی مواجه می‌گردد که به سختی می‌تواند به علت اصلی آن پی ببرد و با اظهار ناراحتی و شکایت بیمار روبرو می‌شود و علی رغم اصلاحات متعددی که انجام می‌دهد باز مشکلات بیمار پاربرجا می‌ماند.
اشکالات و ناراحتی‌هایی که بعد از قرار دادن پروتز کامل در دهان بیمار ایجاد می‌شود متنوع هستند، در ضمن واکنش بیماران نیز در مقابل آنها مختلف است، که بستگی به وضع سلامت عمومی جسمی و روانی، وضعیت حفره دهان و طرز تفکر و شخصیت آنان دارد. بعضی از بیماران در برابر کوچکترین آزردگی و تحریک خارجی عکس‌العمل‌های شدیدی از خود نشان می‌دهند و بعضی با داشتن شخصیتی قوی و کنترل عصبی خوب حتی زخم‌های شدید پروتز را بدون شکایت تحمل می‌کنند که هر دو اینها برای بیمار مفید نیستند.
دندانپزشک باید با آگاهی بر علوم آناتومی، پاتولوژی، روانشناسی و داشتن مهارتهای لازم، عکس‌العمل‌های بافت نرم را در حالت طبیعی و پاتولوژیک تشخیص داده و بتواند یک اشکال موضعی را از مشکلات عمومی جسمی و روانی بیمار تمیز دهد.
متن کامل را می توانید دانلود کنید چون فقط تکه هایی از متن این پایان نامه در سایت درج می شوند(به طور نمونه) ولی در لینک دانلود تمام فایل همراه با تمام ضمائم موجود می باشند
توسط آرتین جوهری
استاد راهنما
دکتر نسرین اباسلطا
نگارش
بهروز حیدری
فهرست مطالب
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 1
فصل اول: مروری بر مقوله تشخیص و طرح درمان، مروری بر آناتومی محیط دهان
1ـ مروری بر مقوله تشخیص و طرح درمان……………………………………………………………… 2
ـ روشهای تشخیص
ـ نکات مهم و مؤثر در تشخیص
(انسان ساپورت کننده، استخوان فکین، مخاط)
ـ ساپورت و انساج ساپورت کننده پروتز………………………………………………………………….. 5
ـ ملاحظات آناتومیک مندیبول از نظر نواحی ساپورت کننده………………………………….. 6
ـ ملاحظات آناتومیک ماگزیلا از نظر نواحی ساپورت کننده…………………………………….. 8
ـ آناتومی استخوانهای ساپورت کننده فکین ……………………………………………………………… 9
ـ فیزیولوژی استخوان………………………………………………………………………………………………… 12
ـ مخاط……………………………………………………………………………………………………………………………. 14
ـ نواحی آناتومیکی بافت نرم در بیماران بی‌دندان فک بالا…………………………………….. 17
ـ نواحی آناتومیکی بافت نرم در بیماران بی‌دندان فک پایین………………………………… 19
فصل دوم: مسائل مربوط به عدم موفقیت پروتز کامل و مشکلات پس از تحویل آن
قسمت اول (I): مسائل مربوط به بیمار که به منظور جلوگیری از عدم موفقیت پروتز کامل بایستی در نظر گرفت
الف) شرایط، خصوصیات ویژه و خواسته‌های بیمار…………………………………………….. 22
ب) مسائلی که دندانپزشک در مورد بیمار باید در نظر داشته باشد…………………….. 23
ـ مرحله تحویل پروتز
ـ دستورالعمل‌های ویژه برای بیمار
قسمت دوم (II): اشکالات و مسائلی که در ضمن کار برای دندانپزشک بوجود می‌آیند و باعث عدم موفقیت پروتز کامل می‌شوند…………………………………………………………………………………………………………………………. 27
1ـ گیر پروتز………………………………………………………………………………………………………………… 28
عوامل مؤثر بر گیر پروتز…………………………………………………………………………………………… 30
2ـ روابط فکین……………………………………………………………………………………………………………… 31
ـ اشکال در تعیین ارتفاع عمودی و عوارض ناشی از آن……………………………………….. 32
3ـ منطقه خنثی (Neutral Zone)……………………………………………………………………………….. 33
4ـ پلن / سطح اکلوژن…………………………………………………………………………………………………. 34
ـ مشکلات ناشی از تعیین نادرست پلن اکلوژن……………………………………………………….. 34
5ـ بالانس اکلوژن…………………………………………………………………………………………………………. 34
ـ مشکلات ناشی از اکلوژن………………………………………………………………………………………….. 34
ـ عدم بالانس اکلوژن…………………………………………………………………………………………………… 35
ـ عادات پارافانگشنال……………………………………………………………………………………………………. 36
ـ اکلوژن تروماتیک………………………………………………………………………………………………………. 36
قسمت سوم (III): تجزیه و تحلیل مسائلی که پس از ساخته شدن پروتز و تحویل آن به بیمار پیش می‌آید
1ـ بررسی مشکلات مربوط به فقدان گیر پروتزها…………………………………………………. 37
الف) بررسی مشکلات مربوط به فقدان گیر پروتز فک بالا……………………………………. 37
ـ هنگام تحویل آن…………………………………………………………………………………………………………. 37
ـ هنگام باز کردن کامل دهان……………………………………………………………………………………….. 38
ـ هنگام صحبت کردن، خواندن سرود یا آواز…………………………………………………………… 38
ـ افتادن یا جابجایی پروتز در سمت بالانس…………………………………………………………….. 39
ـ هنگام خندیدن…………………………………………………………………………………………………………….. 39
ـ هنگامیکه بیمار می‌خواهد سوت بزند……………………………………………………………………… 40
ـ هنگام بریدن لقمه غذایی…………………………………………………………………………………………… 40
ـ نقش افزایش و کاهش بزاق بر گیر پروتز…………………………………………………………….. 40
ـ لق بودن کلی پروتز………………………………………………………………………………………………….. 41
ب) بررسی مشکلات مربوط به فقدان گیر پروتز فک پایین
ـ جابجایی پروتز فک پایین بطرف بالا هنگام زیاد باز کردن دهان………………………. 43
ـ حرکت پروتز فک پایین که با حرکات مختلف زبان ایجاد می‌شود………………………. 43
ـ خارج شدن پروتز هنگام فانکشن…………………………………………………………………………….. 44
2ـ بررسی مشکلات مربوط به عدم ثبات پروتز……………………………………………………… 44
ـ عوامل مؤثر بر ثبات پروتز……………………………………………………………………………………… 44
III) عدم ثبات پروتز هنگام بریدن غذا………………………………………………………………………. 48
3ـ بررسی آزردگی‌های بافت مخاطی توسط پروتز……………………………………………….. 48
ـ آزردگی در بافتهای دهان توسط پروتز…………………………………………………………………. 49
ـ اشکال، علائم و نشانه‌های آزردگی‌های مخاط تحمل کننده فشار………………………. 49
ـ علائم و آزردگی‌های مخاط بستر پروتز کامل………………………………………………………. 50
ـ نواحی ایجاد آزردگی در بافتهای دهان ………………………………………………………………….. 52
ـ گاز گرفتن لب، گونه و زبان……………………………………………………………………………………… 63
ـ ضایعات مخاط دهان ناشی از پروتز کامل…………………………………………………………….. 64
4ـ بررسی مشکلات مربوط به فانکشن…………………………………………………………………….. 67
الف ـ اشکال در بلع………………………………………………………………………………………………………. 67
ب ـ حالت تهوع……………………………………………………………………………………………………………… 68
ج ـ صدای بهم خوردم دندانها (Clicking)…………………………………………………………………… 70
د ـ خستگی عضلات جونده…………………………………………………………………………………………. 71
ح ـ ضایعات و درد در T.m.j……………………………………………………………………………………….. 71
* احساس کلی ناجور بودن پروتز (در صورتیکه دردی وجود ندارد)………………… 71
5ـ بررسی مشکلات مربوط به زیبائی……………………………………………………………………… 72
* زیبایی…………………………………………………………………………………………………………………………. 72
1ـ برجستگی (پری زیربینی)…………………………………………………………………………………….. 73
2ـ فرورفتگی قسمت میانی لب و شیار بین لبی (فیلتروم)……………………………………. 73
3ـ لب بالا فرو رفته (تو افتاده) است…………………………………………………………………………. 73
4ـ مقدار زیادی از دندانها دیده می‌شوند………………………………………………………………….. 74
5ـ مصنوعی بنظر رسیدن پروتز (نمای مصنوعی)……………………………………………….. 74
6ـ مقدار کمی از دندانها در معرض دید هستند………………………………………………………… 74
7ـ عدم تقارن صورت………………………………………………………………………………………………….. 74
8ـ رنگ دندانها………………………………………………………………………………………………………………. 74
6ـ بررسی مشکلات مربوط به تکلم………………………………………………………………………….. 75
I ـ اشکال در ادای حروف لینگو ـ آلوئولار مانند (س)……………………………………………. 76
IIـ اشکال در ادای حروف لبی (ب م پ)…………………………………………………………………….. 77
III ـ صداهای «ف» و «و» مشخص نیستند………………………………………………………………. 77
IV ـ اشکال در ادای حروف زبانی ـ کامی (د (ز) ـ ت)…………………………………………….. 77
7 ـ بررسی مشکلات ناشی از عدم راحتی پروتز و علل آن ………………………………….. 78
1) نواحی زخم شده …………………………………………………………………………………………………….. 79
2) درد ……………………………………………………………………………………………………………………………. 79
3) احساس سوزش در 24 ساعت اول یا در طول 2 هفته اول ……………………………… 80
4) احساس سوزش در زبان – کام و گلو …………………………………………………………………. 81
5) قرمزی نسوج زیر پروتز یا استوماتیت ناشی از پروتز ………………………………….. 82
6) قرمز آتشین بودن تمامی نواحی مجاور پروتز همراه زبان و گونه ………………. 83
7) جمع شدن غذا زیر پروتز ……………………………………………………………………………………… 84
8) ارتباط بین پروتز، بزاق و ناراحتی های ایجاد شده در دهان (برسی کمیت و کیفیت بزاق) 84
9) اختلال در گیرنده های حسی ………………………………………………………………………………… 85
10) آزردگی در عضلات ……………………………………………………………………………………………… 85
فصل سوم
مروری بر مقالات………………………………………………………………………………………………………….. 86
نتیجه و خلاصه………………………………………………………………………………………………………….. 108
بشر همواره در این آرزو بوده که تا حد امکان به نحوی از انحاء از دست رفتن دندانهای خود را جبران نموده و از این طریق مشکلات مضغی و زیبایی خود را جبران نماید و در این راستا سعی و کوشش فراوانی نموده است که ادامه آن تلاشها به نسل امروزی سپرده شده و حق این است که ما نیز تمام تلاش و توانائی‌های خود را در راه تکامل این علم بکار بریم.
امروزه پیشرفت در جنبه‌های مختلف پزشکی و امکانات رفاهی بیشتر منجر به افزایش سن متوسط مردم گشته است، از طرفی علی‌رغم پیشرفتهای غیرقابل انکاری که در علم دندانپزشکی در جهت نگهداری و حفظ دندانهای طبیعی بعمل می‌آید، افراد جامعه در سنین پایین‌ترین دندانهای خود را از دست می‌دهند و همین دو موضوع یعنی افزایش متوسط سن و از دست دادن دندانها در سنین پایین‌تر سبب شده است تا روز به روز بر تعداد افرادیکه از پروتزهای کامل استفاده می‌کنند افزوده گردد.
انتقال از مرحله داشتن دندانهای طبیعی به مرحله بی‌دندانی کامل، دورانی است بس حساس و ناشناخته برای بیماران و باید دانست، غالباً افرادی که دندانهای خود را از دست می‌دهند از نظر جسمی از سلامت کامل برخوردار نمی‌باشند و استخوانهای خود را از دست می‌دهند از نظر جسمی از سلامت کامل برخوردار نمی‌باشند و استخوانهای فکین آنها تراکم لازم را ندارند. از طرفی واکنشهای ترمیمی در اینگونه افراد نقصان پیدا کرده است. در این بیماران به جای الیاف پریودونت، مخاط نقش نگهداری و پشتیبانی دندانهای مصنوعی را بعهده می‌گیرد، که باید برای بیماران توضیح داده شود، زیرا آنان انتظار دارند که پروتز کامل همچون دندانهای طبیعی عمل کند که مشکلی است مزید بر مشکلات دیگر.
در برخورد با بیماران بی‌دندان بایستی با معاینه دقیق، بررسی حالات جسمانی و روانی بیمار و با توجه به خواسته‌های بجا و نابجای بیمار طرح درمان مناسبی تعیین کرد و با تکنیکی صحیح و اصولی اقدام به درمان کرد، البته با پیش‌بینی نتایج احتمالی درمان و در نظر گرفتن تمام شرایط مساعد و نامساعد محیط دهان بیمار.
حفره دهان محیطی است که اعمال مختلفی را انجام می‌دهد و درمان با پروتز صرفاً یک درمان ساده نسجی و ساختمانی نیست، بلکه بایستی با جایگزین کردن دندانهای از دست رفته حالات تشریحی، فانکشنهای طبیعی و فیزیولوژیک این ناحیه از بدن را تا حد امکان احیاء و بازسازی کرد.
در برخی از موارد با وجود اینکه عمل کننده نهایت سعی خود را در بکار بردن اصول لازم در ساختن پروتز کامل ایده‌آل می‌نماید، معهذا چه در ضمن کار و چه پس از قرار دادن پروتز در دهان بیمار با مشکلاتی مواجه می‌گردد که به سختی می‌تواند به علت اصلی آن پی ببرد و با اظهار ناراحتی و شکایت بیمار روبرو می‌شود و علی رغم اصلاحات متعددی که انجام می‌دهد باز مشکلات بیمار پاربرجا می‌ماند.
اشکالات و ناراحتی‌هایی که بعد از قرار دادن پروتز کامل در دهان بیمار ایجاد می‌شود متنوع هستند، در ضمن واکنش بیماران نیز در مقابل آنها مختلف است، که بستگی به وضع سلامت عمومی جسمی و روانی، وضعیت حفره دهان و طرز تفکر و شخصیت آنان دارد. بعضی از بیماران در برابر کوچکترین آزردگی و تحریک خارجی عکس‌العمل‌های شدیدی از خود نشان می‌دهند و بعضی با داشتن شخصیتی قوی و کنترل عصبی خوب حتی زخم‌های شدید پروتز را بدون شکایت تحمل می‌کنند که هر دو اینها برای بیمار مفید نیستند.
دندانپزشک باید با آگاهی بر علوم آناتومی، پاتولوژی، روانشناسی و داشتن مهارتهای لازم، عکس‌العمل‌های بافت نرم را در حالت طبیعی و پاتولوژیک تشخیص داده و بتواند یک اشکال موضعی را از مشکلات عمومی جسمی و روانی بیمار تمیز دهد.
متن کامل را می توانید دانلود کنید چون فقط تکه هایی از متن این پایان نامه در سایت درج می شوند(به طور نمونه) ولی در لینک دانلود تمام فایل همراه با تمام ضمائم موجود می باشند