مشخصات این فایل
عنوان:تجلی وحدت و کثرت در هنر اسلامی
فرمت فایل: word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:44
این مقاله در مورد تجلی وحدت و کثرت در هنر اسلامی می باشد.
بخشی از تیترها به همراه مختصری از توضیحات مقاله تجلی وحدت و کثرت در هنر اسلامی
«هنر اسلامی نمودار همان مفهومی است که از نامش برمی آید، بدون هیچ ابهام و تردیدی. هنر اسلامی بیرونی ترین و ملموسترین چهره اسلام است». (بروکهارت، 1365، 16)
اندیشه اسلامی بعد از گذشته دو سده، هنری با خصوصیات ویژه و منحصر به فرد به جهان عرضه کرده که خصوصیات آن برای قرنها پایدار مانده و روز به روز شکوفاتر و درخشانتر شده است. این خصوصیات تا زمانی که وحدت وجود داشت تداوم یافت. این هنر وحدت را در هماهنگی جستجو می کرد و هماهنگی چیزی جز کثرت در وحدت نبود. وحدت زیربنای همه چیز بود و وحدت و هماهنگی به کمک هندسه، وزن و نور جلوه گر می شد. در روند چنین اندیشه ای بود که هنر اسلامی از سده های 13-12 ق در تمامی سرزمینهای اسلامی، از نظر ساختار و تزیین، از الگوی واحدی پیروی کرد و آن را تداوم بخشید. ویلسون، 1377، ص ...(ادامه دارد)
از دیدگاه یک هنرمند مسلمان یا هنرمندی در جهان اسلام، و یا پیشه وری که بر آن بود تا سطحی را تزیین کند، پیچاپیچی هندسی بی گمان عقلانی ترین راه شمرده می شد. زیرا که این نقش اشاره بسیار آشکاری است بر اندیشة) اینکه یگانگی الاهی یا وحدت الوهیت زمینه و پایة گوناگونیهای بی کران جهان است. در واقع وحدت الوهیت در ورای همة مظاهر است، زیرا که سرشت آن مجموع و کل است چیزی را در بیرون وجود خویش نمی گذارد و همه را فرا می گیرد و «وجود دومی» بر جای نمی گذارد. با این همه، از طریق هماهنگی تابیده بر جهان است که وحدت الوهیت در جهان نمودار می شود و هماهنگی هم چیزی نیست جز «وحدت در کثرت» (الوحده فی الکثره) به همان گونه که «کثرت در وحدت» (الکثره فی الوهده) است. در هم گره خوردگی بیانگر یک جنبه و جنبه های دیگر است. ولی باز هم این مطلب به یاد می رسد که وحدت زیربنای همه چیز است، یعنی آنکه جهان از عامل واحدی پی ریزی شده است مانند یک...(ادامه دارد)
زبان و بیان در هنر معماری اسلامی (هنر مجرد)
هنر اسلامی «هنر آبستره» است. یعنی آن هنر اسلامی که در حقیقت در همه جای دنیا یک رنگ دارد و یک نقش دارد و گفتیم قابل شناخت هست، «هنر مجرد» است، «هنر انتزاعی» است که طبیعت در آنجا به صورت مدل قطعی مورد توجه نبوده، بلکه طبیعت نشانه است و نقاش هم نشانه را به کار برده است.
هنر اسلامی به این علت هنر آبستره شده است که توجه را از کثرت به وحدت که همان معنای توحید باشد که ذکر کردیم بیاورد.
به عنوان مثال؛ «اسلیمی» یک نقش مجرد است. یعنی نقشی است که از عالم انتزاع پیدا کرده است. ظاهر و تصویر یک چیز مادی نیست، بلکه نشانه ای است برای اینکه توجه را به یک مطلبی که ماوراء این نشانه است جلب کند.
«هنر اسلامی» که «هنری آبستره» است توجه را به عکس، از کثرت به وحدت می آورد. یعنی در داخل مسجد، نقش انسان به این علت نیامده است که توجه شما به آن نقش جلب نشود...(ادامه دارد)
نقش و رنگ
دو عامل مهم که در فضاسازی و تزئینات آن کمک کی کنند، «نقش» و «رنگ» هستند. اغلب فضاهای «معماری اسلامی» در تمام قرون متمادی منقوش بوده اند. «نقش» گاهی همراه با «رنگ» به کار می رفته و گاهی بدون رنگ. این اهمیت نقش در معماری از کجا ناشی می شود؟
چرا فضاهای گذشتة ما به خلاف فضاهای امروز که خالی از «نقش» و «رنگ» طرح و تصور می شوند مملو از نقوش «هندسی» و «گیاهی» و «شمسه ها» و «طبل ها» و «ترنح ها» و «گلهای ختائی» و «اسلیمی» های پیچان و پر تحرک و شبکه های هندسی و منظم «گره ها» هستند؟ آیا این همه، راهی به همان تصور ایده آل «معمار سنتی» و تجسم همان بهشت گمشدة او نمی برد؟ ایا او می تواند فضای بهشت ازلی و متعالی و باصفا را، فضائی خالی از «نقش» و «رنگ» و خشک...(ادامه دارد)
فصل 2
نماد و مفاهیم آن
بررسی واژه نماد
سه واژه نماد و رمز و سمبول، به یک معنا دلالت دارد که نما در فارسی و رمز در عربی و سمبول نیز در لاتین بکار می رود و معنی دقیق تر آن به شرح زیر است:
نماد:
- نشانم، علامت، رمز، اشاره، رقم، نشانی، نمونه 2- معنی مجازی کیش، عقیده، اعتقاد، نامه، نشانه خویشاوندی و همبستگی 3- پند و مثل و کنایه 4- نمایش به وسیلة علائم رمزی (فرهنگ آریانپور، مادة نماد)
- نشانه، علامت، نشان، نماینده، نمونه، رمز، شبه، صورت، علامت و اشاره ای که درروی سکه های قدیم نشانه و محل ضرب آن است. (فرهنگ نفیسی – ذیل همین ماده)
- شیئی یا موجودی مجرد و اسم معنی است. نشانه و علامت. مظهر، نشانه قراردادی اختصاری (فرهنگ معین، ذیل همین ماده)
...(ادامه دارد)
پیشینة تاریخی خورشید
«خورشید آریایی» یا «گردونة مهر» یا «گردونة خورشید» نام های دیگر نشانة آسیایی معروف به «سواستیکا» (Swastika) هستند که یکی از دیرینه ترین نقش مایه های باستاین است و در بیشتر تمدن های کهن وجود داشته. این نشانه در هر منطقه مفهومی خاص داشته است. مثلاً در چین نشانة شادکامی و خوشبختی و در ایران و هنذ و نزد قوم آریایی است. مثلاً در چین نشانة شادکامی و خوشبختی و در ایران و هند و نزد قوم آریایی مظهر و نشانة نمادین خورشید بوده است. زادگاه این نگاره آسیای مرکزی بوده است (بختورتاش، نصرت الله. پیشین، صفحات 9 و 10). گاه این علامت در میان شاخ بز کوهی دیده می شود که نمایندة ارتباط این هر دو علامت با خورشید است. ایرانیان معتقد بودند که هر شاخه از این علامت جایگاه یکی از عناصر چهارگانه ...(ادامه دارد)
بخشی از فهرست مطالب مقاله تجلی وحدت و کثرت در هنر اسلامی
زبان و بیان در هنر معماری اسلامی (هنر مجرد)
نقوش هندسی، یادآور فقر ذاتی انسان
نقش و رنگ
نقوش در هنر اسلامی
فصل 2
نماد و مفاهیم آن
بررسی واژه نماد
نماد:
سمبل:
نمادگرایی در هنر
نمادهای هندسی
نماد دایره
دوست
شمسه
«وجه تسمیه»
پیشینة تاریخی خورشید
معنی خورشید از نظر عرفا
خورشید در فرهنگ، هنر؛ اسطوره و زندگی
خواص و ویژگی های نور
تأثیر نور بر روی جسم انسان
مفهوم نور از دیدگاه عرفا
مفهوم نور در قرآن کریم
...(ادامه دارد)
بخشی از فهرست منابع مقاله تجلی وحدت و کثرت در هنر اسلامی
1-روزنه ای به باغ بهشت – دکتر رجبعلی مظلومی - سال 66
2-کتاب رنگ – نوآوری فرزانه کاریک انتشارات دانشگاه تهران سال 75
3-هنر مقدس تیتوس بورکهارت
4-فرهنگ لغات و اصطلاحات عرفانی دکتر سجادی
5-طرحهای اسلامی اوا ویلسون ترجمه محمدرضا ریاضی 1377 ص 4
6-هنرنامه ش 2 دانشگاه هنر
7-هنرنامه ش 6 دانشگاه هنر
8-هنر اسلامی زبان و بیان – تیتوس بوکهارت ترجمه مسعود رجب نیا / سروش / 1365 / ص 16
9-گل های ختایی 25-26-94
10-حکمت معنوی و ساحت هنر محمد مددپور 1377 حوزه هنری
11-تجلیات حکمت معنوی در هنر اسلامی محمد مددپور امیرکبیر تهران 1374
12-شاهکارهای هنر ایران – آرتواپهام یوپ
13-اسلیمی ختایی – گلهای شاه عباسی
14-نمادها و نشانه ها 29-31-35
15-غزالی – کیمیای سعادت ص 358
16-فرهنگ اساطیر ص 185 ص 186
17-شیوة تذهیب اردشیر مجرد تاکستانی انتشارات سروش
...(ادامه دارد)
دانلود مقاله تجلی وحدت و کثرت در هنر اسلامی
