چکیده
عصر حاضر، عصر دانش است. دانشی که موجبات تعالی و رشد سازمانها را پدید آورده است و تبلور یافته از سرچشمه تفکر ناب بشری است. بدیهی است، تفکر ناب بشری هنگامی نمو و نمود می یابد که به نیروی انسانی بها داده شود. سیستم تولید ناب به عنوان سیستم تولیدی نوین در شرکت تویوتا نیز که به واقع از همه جوانب قوام یافته است و توانسته در دنیای پر شتاب و سرشار از تحول امروزی از رقبای غول پیکری مانند فورد و جنرال موتور و غیره گوی سبقت را برباید، مسلماً به ارزشمندترین منبع خود یعنی نیروی انسانی از تمامی جوانب مادی و معنوی بها داده است.
در این تحقیق، با مطالعه گسترده کتابخانه ای که در باره تولید ناب بخصوص نیروی انسانی صورت گرفته است به بُعد روانشناسی این موضوع پرداخته است. در متن تحقیق پس از بررسی مشکلات سیستم های تولیدی قبلی از لحاظ روانشناسی به تشریح تولید ناب و تکنیک های تولید ناب همچون 5S،JIT، جیدوکا، هیجونکا، هوشین و غیره از جنبه بحث های روانشناسی و نحوه انگیزش کارکنان که با مهارت خارق العاده ای در شرکت تویوتا صورت گرفته و این موضوع به شدت بر روی کاهش هزینه ها تاثیر داشته و معمولاً در تحقیقات گذشته کمتر به این موضوع اشاره شده است، پرداخته خواهد شد.
کلمات کلیدی: تولید ناب، نیروی انسانی، روانشناسی، انگیزش
مقدمه
نیروی انسانی ماهر و کارآمد پربهاترین و ارزنده ترین ثروت و دارایی هر کشور است. بسیاری از جوامع با وجود برخورداری از منابع طبیعی سرشار، به دلیل فقدان نیروی انسانی شایسته و لایق توان استفاده از این مواهب الهی را ندارند و روزگار به سختی و مشقت می گذرانند. دیگر ملت ها به رغم کمبود منابع طبیعی، در نتیجه داشتن نیروی انسانی کارآزموده و مناسب به رفاه و آسایش رسیده اند و با گام های بلند و استوار، مسیر پیشرفت و ترقی را طی می کنند.
یکی از شاخه های جدید علم و معرفت که مسأله نیروی انسانی و دیگر جنبه های مربوط به دنیای کار را در کانون توجه خود قرار داد، روان شناسی صنعتی و سازمانی است. این شاخه از دانش مطالعه علمی روابط میان انسان و دنیای کار را وجه همت خود قرار داده است و در واقع، کاربرد و بسط و گسترش اصول روان شناسی به مسائلی است که انسان در تجارت و صنعت با آن ها دست به گریبان می باشد.
روان شناسی صنعتی و سازمانی اینک آمیزه ای است از علم و عمل که زمینه های تخصصی متعدد و گسترده ای از قبیل روان شناسی امور استخدامی، رفتار سازمانی، توسعه سازمانی، روان شناسی مهندسی، روان شناسی مصرف کننده و ... را با مباحث فرعی متنوع در بر می گیرد. یافته های پژوهشی روان شناسی صنعتی و سازمانی را می توان در جهت استخدام کارکنان کارآمدتر، افزایش عملکرد موسسه در جهت کسب سود، رضایت کارکنان، کاهش غیبت و ترک شغل، بهبود روابط و ارتباط و افزایش تعهد سازمانی و حل و رفع مسائل بی شمار دیگر به کاربرد. ]کورمن، ترجمه شکرکن، 1370[.
نیروی انسانی سرمایه واقعی هر جامعه محسوب می شود. نقش و اهمیت نیروی انسانی در بین سایر اجزاء و عوامل سازمان های اجتماعی مثل ساختار، تکنولوژی و ... همانند جایگاه مغز در بین سایر اندام های بدن است. با همه ارزشی که دست و پا و چشم و گوش دارد، اگر مغز وجود نداشته باشد آن ها نیز فاقد ارزش و اعتبار خواهند بود.
در این زمینه شرکت تویوتا به واقع با دقت نظر کامل به این ثروت یعنی نیروی انسانی در ساختار تولید ناب توانسته است با ابزارهای روانشناسی که در تکنیک های خود بکار برده به یک تعامل سود دو جانبه از یک طرف در جهت تامین نیازهای مادی و روحی و روانی کارکنان خود و از طرف دیگر به سود هنگفتی که شرکت را بر اریکه قدرت نگه داشته و باعث شده از رقبای خود گوی سبقت را برباید، دست پیدا کند.
دانلود مقاله روانشناسی تولید ناب