لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 37
معرق موزاییک
استاد جناب آقای بیدگلی کاشانی
پژوهشگران: سلمان بابایان - میلاد فلاح
تعریف معرق کاری در فرهنگ نامه ها
فرهنگ عمید
معرق
مرد کم گوشت و لاغر ، شراب رگدار از آب ، شرابی که با اندکی آب مخلوط شده باشد ، در فارسی به نوعی از کاشی هم می گویند که از تکه های ریزریز با اشکال گوناگون ساخته می شود.
موزائیک
نوعی از نقاشی و خاتم کاری با گچ یا سیمان ، نوعی آجر که با سیمان و شن های رنگین ساخته می شود
فرهنگ دهخدا
معرق کاری :
ساختن یا نصب کاشی های معرق ، معرق کاری در قرن 6 هجری یعنی در دوره سلجوقیان به سمت کمال رفت و بسیار متداول گردید. در قرن هشتم هجری هنرمندان معرق کار بمراتب از هنرمندان عهد سلجوقی جلو افتادند .
در این قرن موفق شدند اجزایی را که اشکال معرق از آنها تشکیل می یابد کوچکتر کنند و لطیفترین و زیباترین اشکال بنائی و هندسی را در مجموعه ای از رنگهای زیبا و براق که جز در فنون و صنایع شرقی مخصوصاً ایرانی دیده نمی شود نمایش دهند . مخصوصاً ارزانی معرق بیشتر موجب شیوع آن گردید . زیرا هزینه ساختن معرقهای لعاب صدفی دار بمراتب کمتر از هزینه آجرهای کاشی مینایی بود و علت این امر واضح است. زیرا در کاشی لازم بود پس از کشیدن رنگ و نقش یک بار دیگر آن را در کوره گذارند و این عمل گذشته از هزینه اضافی که داشت چندان مورد اطمینان نبود و چه ممکن بود کاشیها از کوره سالم بیرون نیاید ، صنعت معرق کاری در قرن های نهم و دهم هجری به منتهای ترقی خود رسید در این دوره مراکز مهم معرق سازی شهرهای اصفهان ، یزد ، کاشان ، هرات ، سمرقند و تبریز بود.
موزائیک : ( فرهنگ دهخدا )
مجموعه مکعبهای کوچک رنگارنگ از مرمر یا اسمالت (smalt) که رسمی هندسی مانند کتاب را تشکیل می دهد و در سیمان کار گذاشته شده نوعی آجر که با سیمان ساده یا رنگین یا ساده ساخته شود
موزائیک Mosaic ) معرق( ( دایره المعارف هنر ، نوشته رویین پاکباز )
طرح پیک نما یا انتزاعی ساخته شده از قطعات سنگ ، شیشه ، سفال ، چوب رنگین بر روی دیوار ، سقف ، زمین و غیره هنر موزاییک از دیرزمان شناخته شده بود و تا به امروز نیز کاربرد دارد. در بین النهرین و مصر باستان نوعی موزائیک در اندازه های کوچک و برای مصارف تزئینی و زینتی ساخته می شد ولی رومیان آن را چون یک قالب هنری همپایه دیوارنگاری به کار می بردند . صنعت موزاییک سازی توسط هنرمندان صدر مسیحیت ادامه یافت و در اوایل قرون وسطی به خصوص در قلمرو امپراتوران بیزانسی به اوج شکوفایی خود رسید ( مثلاً موزاییک های کلیسای سان وتیله در راونا )
تاریخچه معرق کاشی
مرکز اولیه صنعت کاشی سازی درشهرکاشان بوده و در ابتدا پیدایش پدیده ای از نوع تکامل یافته صنعت سفال سازی و ظروف لعابدار و مینایی می باشد و در نهایت ممتاز ترین نوع کاشی ، خشتی که در دوران تحول این صنعت پدید آمد محراب های بزرگ ، قوی و کتیبایی پیوسته خطی بود که برای مساجد و مقابر و اماکن عمومی ساخته می شد. بزرگترین خانواده کاشی سازان که در پیشه موروثی مهارت کامل و علم داشتند اولادان ابوطالب بودند زیرا علاوه بر آثار هنری چند نسل متوالی که تا کنون باقی مانده است در نتیجه کشف کتاب خطی در موضوع دستورهای فنی سفال سازی ، از تحلیل و ترکیب مواد لازم تا حرارت دادن در کوره و غیره ، تخصص و هنرمندی آنان ثابت و آشکار شده است.
این کتاب که در سال 1314 شمسی از کتابخانه مسجد اباصوفیه اسلامبول بدست آمده ، در سال 700 قمری بقلم ابوالقاسم عبداله بن علی بن محمد القاشانی المورخ ، نگاشته و به تاج الدین وزیر سلطان محمد خدابنده اهدا شده است . مؤلف نامبرده از جمله مورخین و کسانی است که در تألیف کتاب جوامع التواریخ رشیدی شرکت و سهم بسزایی داشته است . خود او نیز تاریخ سلطان محمد خدابند را جداگانه تألیف کرده و گذشته از مراتب فضل و دانش وی ، از خاندان ابی طاهر می باشد. در صنعت کاشی سازی شهرت و مهارت کامل داشته اند . جدش محمد بن ابی طاهر و پدرش علی بن محمد و بردارش یوسف بن علی تا اواخر قرن هشتم هجری سرگرم به این کار بودند.و نام آنها در آثارشان جاویدان مانده است.
آثار خاندان ابی طاهر کاشانی
1ـ کاشی ممتاز مرقد حضرت معصومه در قوم ، کار محمد بن ابی طاهر با تاریخ 602 هجری
2ـ دو محراب بزرگ و کوچک و همچنین کتیبه حرم حضرت امام رضا (ع) کار محمد بن ابی طاهر با تاریخ 612 – 640 هـ .
3ـ محراب امام زاده یحیی ورامین ( اکنون در موزه دانشگاه فیلادلفیا است ) کار علی بن محمدبن ابی طاهر و تاریخ 663 هـ .
4ـ محراب مسجد قم ( در موزه برلن ) کار علی بن محمد بن ابی طاهر
رجوع شود به هنر و مردم شماره 15 ـ دی ماه 1342
از دیگر آثار جالب توجه از هنر کاشی سازی ایران در دوره ایلخانیان کاخ زیبایی از سلاطین ایلخانی در جنوب آذربایجان به نام تخت سلیمان می باشد.
در قرن هفتم هجری جانشینان هلاکو کاخ زیبایی را ساختند که حمدالله مستوفی آنرا به آقاخان نسبت میدهد ، در دوره ایلخانیان تغییراتی در این کاخ داده شد و تا آنچه که این بنا را متمایز می سازد انواع مختلف کاشی است که در تزئین آن بکار برده اند . (متأسفانه از این کاشیکاری تنها کاشیهای خرد شده پایه دیوار باقی مانده است.
تحقیق در مورد معرق موزاییک
