پایان نامه مطالعه انواع آب گرم کن های خورشیدی موجود در ایران و طراحی بهینه آن

اختصاصی از رزفایل پایان نامه مطالعه انواع آب گرم کن های خورشیدی موجود در ایران و طراحی بهینه آن دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فهرست مطالب

عنوان                                                                                             صفحه

فصل 1 : طرح دیدگاه و اهداف پروژه …………………………………………………………… 1

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 2

اهداف کلی پروژه ………………………………………………………………………………………. 9

کارایی………………………………………………………………………………………………………. 10

فصل 2 : بررسی آبگرمکن های خورشیدی…………………………………………………… 12

معیارهای طراحی آبگرمکن خورشیدی………………………………………………………… 13

سیستم Recirculation (pluse)………………………………………………………………… 18

سیستم Drainout (Drain down ) ……………………………………………… 19

سیستم Drainback With Air Compressor…………………………………………… 20

سیستم Drainback with liquid level control……………………………………….. 22

سیستم Thermosyphon with electrically protected collecrtor………… 23

سیستم Drainout Thermosyphon………………………………………………………… 25

سیستم Breadbox (batch)……………………………………………………………………… 26

سیستم Coil in Ttank , Warp Around , Tank in Tank……………………… 28

سیستم External Heat Exchanger………………………………………………………… 30

سیستم Darinback with load- side heat exchanger……………………………. 32

سیستم Drainback with Collector – Side Heat Exchanger……………….. 34

سیستم Two – phase – Thermosyphon………………………………………………. 35

سیستم One Phase Thermosyphon……………………………………………………… 36

نتایج و بررسی سیستم های خورشیدی متناسب با ایران ………………………….. 38

فصل سوم : گرد آورنده های تخت خورشیدی…………………………………………….. 46

صفحه پوشش…………………………………………………………………………………………… 50

فاصله هوایی…………………………………………………………………………………………….. 52

صفحات جاذب…………………………………………………………………………………………… 53

طرحهای گوناگون صفحه جاذب و مجاری انتقال سیال………………………………….. 54

سیال عامل ……………………………………………………………………………………………….. 60

عایقکاری………………………………………………………………………………………………….. 61

قاب گرد آورنده ………………………………………………………………………………………… 63

رشته های سری و موازی………………………………………………………………………….. 64

فصل چهارم : اصول حاکم بر گرد آورنده های خورشیدی…………………………….. 67

انتقال گرما به سیال…………………………………………………………………………………… 68

جریان متلاطم و بدست آوردن ضریب انتقال گرما……………………………………….. 69

جریان گذرا و بدست آوردن ضریب انتقال گرما…………………………………………… 70

جریان آرام و بدست آوردن ضریب انتقال گرما…………………………………………… 73

بیلان انرژی برای یک گردآورنده تخت خورشیدی نمونه…………………………….. 74

متوسط ماهانه انرژی خورشیدی جذب شده ………………………………………………. 76

اثرات وضعیت سطح جذب بر روی مقدار انرژی دریافتی ……………………………. 80

توزیع دما در گردآورنده های تخت خورشیدی…………………………………………… 84

ضریب انتقال گرمای کل یک گردآورنده………………………………………………………. 85

چگونگی تغییر ضریب اتلاف فوقانی بر اثر تغییر فاصله……………………………… 88

توزیع دما بین لوله و ضریب بازدهی گردآورنده ………………………………………. 91

توزیع دما در جهت جریان………………………………………………………………………….. 99

ضریب اخذ گرما و ضریب جریان گرد آورنده ……………………………………………. 100

میانگین دمای سیال و صفحه…………………………………………………………………….. 103

طرحهای دیگر گردآورنده …………………………………………………………………………. 104

فصل پنجم : طراحی یک نمونه گرد آورنده تخت ………………………………………… 107

منطقه طراحی…………………………………………………………………………………………… 109

مقدار آبگرم مصرفی………………………………………………………………………………….. 109

درجه حرارت آبگرم مصرفی………………………………………………………………………. 110

درجه حرارت آب ورودی به گرد آورنده ……………………………………………………. 110

تعداد گرد آورنده ها و چگونگی نصب آنها به هم……………………………………….. 110

زوایای حرکت خورشید…………………………………………………………………………….. 111

جهت تابش خورشید…………………………………………………………………………………. 119

نسبت بین تابش مستقیم بر روی یک صفحه شیبدار واقعی ……………………….. 119

زاویه شیب گرد آورنده ها ……………………………………………………………………….. 123

محاسبه مقدار متوسط ماهانه تابش روزانه رسیده به سطح گرد آورنده ……. 123

بدست آوردن طول روز ……………………………………………………………………………. 126

شکل گرد آورنده ……………………………………………………………………………………… 127

جنس صفحه جاذب……………………………………………………………………………………. 127

مشخصات رنگ…………………………………………………………………………………………. 127

قطر و تعداد لوله ها در هر گرد آورنده ……………………………………………………… 128

بدست آوردن دبی حجمی و جرمی……………………………………………………………… 128

بدست آوردن عدد رینولدز در لوله ها………………………………………………………. 129

بدست آوردن ضریب انتقال گرما………………………………………………………………. 129

نوع پوشش……………………………………………………………………………………………… 130

جنس قاب…………………………………………………………………………………………………. 130

نوع و ضخامت عایق…………………………………………………………………………………. 130

دمای محیط………………………………………………………………………………………………. 131

بدست آوردن انرژی مورد نیاز ………………………………………………………………… 131

بدست آوردن ضریب اتلاف فوقانی……………………………………………………………. 132

بدست آوردن اتلاف تحتانی………………………………………………………………………. 132

بدست آوردن ضریب اتلاف کلی ……………………………………………………………….. 133

بدست آوردن سطح گرد آورنده ……………………………………………………………….. 133

فاصله بین لوله ها……………………………………………………………………………………. 134

بدست آوردن بازدهی پره…………………………………………………………………………. 134

بدست آوردن بازدهی گرد آورنده ……………………………………………………………. 134

بدست آوردن ضریب انتقال گرمای گرد آورنده …………………………………………. 134

محاسبه دمای خروجی سیال……………………………………………………………………… 135

بدست آوردن بازدهی گرد آورنده ……………………………………………………………. 135

مشخصات دستگاه طراحی شده ………………………………………………………………… 136

منابع و مراجع ………………………………………………………………………………………… 138

ضمائم

مقاله شناخت وتحلیل ساختار سازمانی وضع موجود

اختصاصی از رزفایل مقاله شناخت وتحلیل ساختار سازمانی وضع موجود دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

شناخت و تحلیل منظور، خط مشی و اهداف کیفی وضع موجود

در زمینة شناخت و تحلیل خط مشی و اهداف کیفی و منظور های سازمانی در شرکت صنعتی محورسازان ایران خودرو می توان به برخی نکات اشاره نمود .

1 ـ رسالت و اهداف سازمان با توجه به وضع موجود شرکت کاملاً‌ مناسب به نظر     می رسد تنها نکته ای که دراین بند از خط مشی کیفی سازمان مورد توجه واقع نشده گسترش فعالیتهای شرکت در زمینة توسعة محصولات جدید و گسترش فعالیتهای شرکت غیر از زمینة تولید اکسل خودروهای بنزینی می باشد که با توجه به توان بالقوة شرکت برای حصول این امر رسیدن به آن دور از دسترس نیست یعنی شرکت می تواند محصولای غیر از اکسل نیز تولید نماید و روانه بازار کند و سازمان را هر چه بیشتر و بهتر توسعه دهد .

2 ـ در زمینة دیدگاه شرکت که در بند دوم خط مشی و اهداف ذکر شده است طرح سعی کرده است که بر اساس مدل TQM دکتر اوکلند با تاکید بر تعهد مدیران شرکت ، عزم و ارادة مدیران شرکت را در بسط و توسعة فرهنگ کیفیت که در آن جابه نام فرهنگ بهبود مستمر و پیش گیری از عیوب یاد شده بیان کند و آنرا در کلیة سطوح و فرآیندهای سازمان بسط داده است .

3 ـ در زمینة بحث از روش شرکت ناظم خط مشی سازمان با تاکید بر آموزش کارکنان در جهت تقویت روحیة تعهد گرایی و جلب مشارکت آنان در حقیقت بر این جملة معروف دکتر (( ایشی کاوا )) تاکید کرده که : کیفیت با آموزش شروع می شود و با آموزش ختم می شود و این امر را مبنای انجام صحیح امور دانسته در تمام سطوح سازمانی دانسته است که این امر بدون وجود فضای مناسب و روابط کاری صمیمانه در بین سطوح مختلف سازمان امکان پذیر نیست و این امر هم بایستی با آموزش کارکنان تامین شود که این نشانگر یک چرخة مناسب در جهت انجام صحیح امور در تمامی سطوح می باشد .

4 ـ سازما الگی خود را در نظام مدیریت کیفیت بر اساس الزامات و بایدهای دو استاندارد ISO /TS 16949 , ISO 9001-200 بنا نهاده است و تمامی کارکنان خود را با احترام متعهد به اجرای الزامات مندرج در این استانداردهای سیستم کیفیت که در نظام کیفیت شرکت آمده کرده است .

این مقاله به صورت  ورد (docx ) می باشد و تعداد صفحات آن 95صفحه  آماده پرینت می باشد

چیزی که این مقالات را متمایز کرده است آماده پرینت بودن مقالات می باشد تا خریدار از خرید خود راضی باشد

مقالات را با ورژن  office2010  به بالا بازکنید

مدلسازی و شبیه سازی سوئیچ MPLS و بررسی مقایسه ای نرم افزارهای موجود

اختصاصی از رزفایل مدلسازی و شبیه سازی سوئیچ MPLS و بررسی مقایسه ای نرم افزارهای موجود دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

قالب :word

تعداد صفحات 99

دانلود مقاله بررسی پتانسیل های موجود در استان اردبیل برای تولید سیمان پوزولانی

اختصاصی از رزفایل دانلود مقاله بررسی پتانسیل های موجود در استان اردبیل برای تولید سیمان پوزولانی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

پیش گفتار:
بهره برداری از حداکثر ظرفیت های نصب شده ماشین آلات و سایر عوامل که بتوانند کارآیی کارخانجات را به حداکثر برسانند و در عین حال نقش کاهنده و یا جایگزین منابع دیگر را داشته باشند هدفی است که « مدیریت ظرفیت» در بهره وری بیشتر واحدهای تولیدی دنبال می کند درکنار و هماهنگ بااین موضوع مهندسی صنایع نیزعوامل کیفی تولید را هدایت و سایر واحدهای مهندس را به این منظور بخدمت می گیرد. پژوهش در مورد استفاده از منابع پوزولان نیز از عملیاتی است که در چهار چوب نیل به این اهداف شروع و در حال انجام می باشد.
پوزولان یکی از منابع معدنی و مکانیکی موجود در طبیعت می باشد که از مخلوط کردن آن با کلینکر سیمان وسایش بحد لازم می تواند سیمانی را تولید نمود که از نقطه نظر بعضی از خواص نسبت به سیمان پرتلند معمولی امتیازهائی را دارا می باشد. استفاده از این ماده معدنی که نهایتاً باعث کاهش قیمت تمام شده سیمان و نیز افزایش تولید می گردد.
آنچه در این پروژه آمده است نتایج مربوط به اکتشاف ذخایر پوزولانی در شعاع 150 کیلو متری اطراف کارخانه سیمان اردبیل و هم چنین کارخانجات در دست احداث می باشد. بدین منظور پس از شناسایی هر کانسار پوزولانی روی نمونه ای مخلوط های مختلف صورت گرفته است. براساس این آزمایشات ارزیابی مقدماتی هر کانسار و انتخاب اولویت ها برای اکتشافات تفضیلی و بررسیهای نهایی کاربرد موجود در آن انجام پذیرفته است. بدیهی است انجام بررسیهای تفظیلی می بایست متقابلاً دنبال گردند. امید است این بررسیها بتواند آغازی برای استفاده مطلوب از منابع کشور و تولید انبوده این نوع سیمال گردد.

فصل اول: کلیات
الف- موقعیت جغرافیایی:
منطقه مورد مطالعه در شمال- شمالغرب ایران و بین طول جغرافیایی ´30 و ˚47 ˚40 و ˚48 و عرض جغرافیایی ˚38 تا ´30 و ˚38 واقع است. این منطقه بخش اعظم نقشه 250000: 1 چهار گوش اردبیل و بخش کمی از چهار گوش اهر را در بر می گیرد.
ناحیه مورد بررسی جزء استان اردبیل بوده و دارای آب و هوای سرد و نیمه مرطوب است. پوشش گیاهی آن خیلی کم (بجز ارتفاعات غربی تالش که دامنه شر قی شان پوشیده و جنگلی است) و زمستانی پر برف و سرد دارد. ارتفاعات آن( کوه سبلان ) در تابستان نیز پوشیده از برف میباشد. بطور کلی مشخصات جغرافیایی منطقه مورد مطالعه را بصورت زیر میتوان خلاصه نمود:

1- شهر ها:
تنها شهر منطقه شهر بزرگ و تاریخی اردبیل با بخش های نمین و نیر میباشد. شهر اردبیل با جمعیت 384125 نفر بدون احتساب روستاهای اطراف ( طبق سرشماری سال 1365 ) در طول جغرافیایی َ17 و ˚48 و عرض جغرافیایی 15َ و ˚38 واقع و ارتفاع آن از سطح دریا 1345 متر است.دارای آب و هوای سرد و مرطوب است، بطوریکه حداکثر درجه حرارت آن در تابستان ˚30 درجه سانتیگرادو حداقل درجه حرارت آن در زمستان ˚20- درجه سانتیگراد میباشد. رطوبت متوسط سالیانه هوای این شهر در ساعت 30/6 صبح 76 درصد، در ساعت 30/12 ظهر 65 درصد و مقدار بارندگی سالیانه بطور متوسط 350 میلیمتر است. دارای 135 روز یخبندان در سال است.
اردبیل شهری است با موقعیت کشاورزی، دامپروری و پرورش زنبور عسل، کشاورزی در دشت اردبیل و بیشتر در شرق شمال و شمالغرب این شهر گسترش دارد و محصولات عمده آن گندم، جو، سیب زمینی، تخم چغندر، سبزیجات و حبوبات است. دامپروری و پرورش زنبور عسل بیشتر در غرب و جنوب غرب ( دامنه کوه سبلان) و نیز در ارتفاعات شرقی آن ( کوه های تالش) صورت میگیرد. همه ساله در اواسط بهار عشایرایل سون گوسفندان خود را از ناحیه مغان برای چرانیدن به دامنه سبلان آورده و تا اوائل پاییز در آنجا میمانند و در چادرهای مخصوص ( سیاه چادر) زندگی میکنند. زبان مردم این شهر و نواحی اطراف آن ترکی آذری است و شیعه مذهب میباشند. از بخش های مهم تابع آن چند روستا ( عنبران و... ) وجود دارند که اهل تسنن میباشند. از بخش های مهم تابع آن نمین و نیر را می توان نام برد. بخش نمین در 30 کیلومتری شرق – شمال شرق آن واقع بوده و کارخانه سیمان اردبیل در جنوب این بخش قرار دارد. بخش نیر در حدود 40 کیلو متری جنوب غرب اردبیل واقع و جاده اردبیل – سراب از وسط آن میگذرد.

2- رود ها:
رودهای مهم منطقه مورد مطالعه بصورت زیر می باشند.
رودخانه قره سو: این رود خانه که بزرگترین رودخانه اطراف اردبیل میباشد از کوههای تالش در شرق اردبیل سرچشمه میگیرد و پس عبور از دشت اردبیل بطرف غرب امتداد می یابد. پس از عبور از دشت مشکین شهر در شمال این شهر با رودخانه اهر چای متصل شده و با یک چرخش 90 درجه ای در مسیر مستقیم بطرف شمال جریان یافته و به رودخانه ارس وصل میشود.
روخانه آستارا چای: این رودخانه در مرز ایران و شوروی جریان داشته و از دامنه شرقی ارتفاعات تالش در شرق نمین سرچشمه میگیرد و پس از طی مسافت حدود 50 کیلو متر از شهر مرزی آستارا عبور نموده و به دریای خزر وصل میشود.
رودخانه بالیخلی چای: این رودخانه از دامنه های جنوب کوه سبلان سرچشمه گرفته و پس از قطع نمودن رسوبات پامیس دار جنوب اردبیل از بخش جنوب شرقی این شهر عبور نموده و در شمال آن به رودخانه قره سو وصل میگردد.

3- کوه ها:
از کوه ها مهم اطراف اردبیل میتوان کوه آتشفشان سبلان را نام برد که در 40 کیلومتری جنوب غرب اردبیل واقع و در تمام فصول سال پوشیده از برف است. این کوه که بشکل یک مخروط بلند دیده میشود دارای سه قله میباشد که قله بزرگتر با ارتفاع 4820 متر از سطح دریا را« سبلان سلطان » و دو قله دیگر را « هرم داغ » و « کسری» می نامند. مردم آذربایجان احترام خاصی برای سبلان قائلند و عقیده دارند که یکی از انبیاء در قله آن مدفون است. بعلت وجود مراتع سر سبز فراوان دامپروری و پرورش زنبور عسل در دامنه های این کوه ( چشمه های آب گرم سرعین، قطور سویی، موییل و....) همه ساله توریست های زیادی را به این منطقه میکشاند. از کوههای دیگر این منطقه ارتفاعات تالش در شرق اردبیل را میتوان نام برد که در یک امتداد شمالی- جنوبی کشیده شده اند. این کوه ها از جنوب به کوه های البرز وصل شده و از شمال در خاک آذربایجان کشیده میشوند. شوروی کشیده میشوند. دامنه شرقی این کوه ها که در مقابل دریای خزر قرار گرفته بخاطر وجود رطوبت فراوان پوشیده از جنگل است، در حالیکه دامنه غربی آنها بدون پوشش گیاهی است. بلند ترین نقطه این رشته کوه در اطراف اردبیل کوه حصار بولاغی با ارتفاع 2900 متر از سطح دریاست.

4- راه ها:
راههای عمده ای که شهرستان اردبیل را به بخش ها و شهرهای مجاور وصل میکنند. بترتیب زیر می باشد:
راه اردبیل – آستارا: این راه طول حدود 90 کیلو متر دارد و دو شهر اردبیل و آستارا را بهم وصل میکند راهی است اسفالته درجه 1 که کوه های تالش با ارتفاع حدود 2500 متر را قطع نموده و پس از عبور از گردنه معروف حیران که در زمستان به علت یخبندان شدید غالیاً مسدود است، به شهر مرزی آستا را با ارتفاع همسطح دریا میرسد. کارخانه سیمان اردبیل نیز در مجاور این راه و در جنوب بخش نمین قرار گرفته است.
راه اردبیل – سراب: که اردبیل را به شهر سراب وصل می نماید. یک راه اسفالته درجه یک است که رسوبات پامیس دار جنوب اردبیل را قطع میکند. طول این راه حدود 70 کیلو متر است و گردنه صائین را قطع می نماید.
راه اردبیل – مشکین شهر: که یک راه اسفالته درجه 1بطول 80 کیلو متر است. راه – قطور سویی در مقابل روستای لاهرود از این راه جدا میشود.
راه اردبیل – مغان: یک راه اسفالته درجه 2 بطول حدود 90 کیلو متر است و اردبیل را به شهرستان گرمی در منطقه مغان وصل میکند.
راه اردبیل- خلخال: که اردبیل را به شهر خلخال وصل میکند وطول جاده حدود 70 کیلو متر است.

ب- مقدمه:
از آنجا که مناطق مورد مطالعه بیشتر توف های پا میس دار رویا پامیس برشیا میباشند. بجاست که مقدمتاً در مورد پامیس، منشأ آن و موارد استفاده اش در صنعت شرحی مختصر ارائه گردد.
پامیس به شیشه های ولکانیکی اسید و آبداری اطلاق میشود که سرد شدن سریع گدازه های شیشه ای اسید و سرشار از آب در فشار آتمسفر حاصل شده اند. در این حالت گدازه های اسید به مواد کف مانند حاوی حباب های فراوانی و ذرات جامد کوچک تبدیل میگردند که متشکل از ذرات زاویه دار شیشه و یا قطعات خرد شده پامیس میباشند. آزمایش نشان داده است که اگر یک ماده مذاب ریولیتی با حرارت 870 تا 900 درجه در مجاورت کمی آب ( 5/0 درصد) وجود داشته باشد و در فشار آتمسفر بسرعت سرد شود به پامیس تبدیل میگردد.
پامیس بشدت متخلخل بوده و حفره های بیشمار آن توسط گازها خصوصاً بخار آب حاصل میشوند که موقع سرد شدن سریع حاصل شده اند. اگر چه وزن مخصوص شیشه واقعی 5/2 است، اما ساخت حفره ای پامیس وزن مخصوص آنرا به کمتر از 1 نیز کاهش میدهد و چون این حفرات مسدود میباشند قابلیت نفوذ خیلی کمی داشته و قطعات آن برای مدتهای طولانی بر روی آب شناور میمانند چگالی ظاهری پامیس کلوخه ای 400 تا 1400 Kg/M3 ، تخلخل آن 80 درصد و مقاومت آن در مقابل تراکم 4/0 تا 2 Mpa و سختی آن 6 میباشد. اگر اندازه ذرات پامیس کوچکتر از 2 میلیمتر باشد به آن پامیسیت می گویند. به خاکستر آتشفشانی نیز پامیسیت می گویند. پامیس در حقیقت شیشه جوشیده و کف کرده ایست که حاوی ذرات متراکم و سخت شیشه، ذرات ریز بلورکوارتز، فلدسپات و کانی تیره میباشد. پامیس و پامیسیت معمولاً با هم تشکیل میشوند و در صورت تراکم به توف های اسیدی تبدیل میشوند.

« موارد استفاده پامیس»
پامیس و پامیسیت حدود 60 سال بعنوان ماده ساینده مصرف میگردید و تا سال 1940 نیز مهمترین مورد مصرف آن بعنوان ماده ساینده بوده است.
در صابون سازی و مواد پاک کننده وسایل خانگی نیز مصرف دارد. انواع خیلی ریز آن (مانند ذرات غبار) برای صیقل دادن ظروف نقره و قطعات فلزی و لوازم چوبی مورد استفاده قرار میگرند.
مهندسین رومی درگذشته مخلوطی از آهک و خاکستر آتشفشانی را بصورت یک ملات بکار میبردند که بر ملات آهکی برتری داشت این سیمان خیلی قوی و در مقابل آب دریا مقاوم بوده و در هر دو شرایط زیر آب و بیرون از آب سخت میگردد. خاکستر آتشفشانی این سیمان در اطراف شهرهای پوزولی و ناپل قرار داشته و بهمین منظور به سیمان پوزولان معروف شده است. این نوع سیمان سالهاست که در اروپا مصرف میشود و در امریکا نیز پامیس و پامیسیت را با سیمان پرتلند مخلوط نموده و در ساختمان سدها و کانال ها بکار میبرند.
از سال 1940 به بعد مصرف پامیس در مقیاس وسیعی افزایش پیدا کرد. پامیس خرد شده و درجه بندی شده بعنوان یکی از اجزاء مهم سیمان سبک و قطعات سیمانی پیش ساخته و سیمان نرم مصرف میشود.
پامیس و پامیسیت خرد و آسیاب شده بجای ماسه برای ساختن بتن عایق حرارتی و صوتی، کمک صافی، تقویت کننده و خاک مواد حشره کش و روکش سطح سیاه اسفالت جاده ها، در مرغداری ها و در موراد متعدد دیگری مصرف میگردد.

« خصوصیات پامیس بعنوان ماده افزودنی در سیمان»
پامیس خرده شده تقریباً بین تا ماسه و قلوه سنگ خرد شده وزن دارد و بهمین دلیل بتن تهیه شده با پامیس سبکتر از بتن معمولی است. سبکی این بتن علاوه بر تسریع در کار و راحتی عمل سبب صرفه جویی فوق العاده در مصرف آهن نیز میگردد. بتن پامیس را میتوان بصورت اسپری نیز روی نمای ساختمان پاشید. پامیس غیر متراکم پوشش سقف و کف مناسبی در مقابل حرارت می باشد و بتن پامیس 6 برابر از بتن معمولی در مقابل حرارت عایق تر است.
سبکی وزن و ساختمان متخلخل پامیس قابلیت خم پذیری زیادی به آن داده و حمل قطعات پیش ساخته از بتن پامیسی را بدون ترک خوردن و یا شکستن امکان پذیر میسازد. تغییر شکل پذیری آن در مقابل فشار و حفظ حالت و قابلیت برگشت به وضع اولیه آن 6 برابر بتن بعمولی است. لذا در مقابل زلزله و فشارهای ناگهانی مقاوم تراز بتن معمولی است.
نقطه ذوب متوسط پامیس 1343 درجه سانتیگراد است و تا 760 درجه سانتیگراد هیچگونه تغییری در حجم آن حاصل نمیشود. در این درجه حرارت فیبرهای بیرونی آن شروع به انقباض می نماید نقطه انهدام حرارت در آتش سوزی های بزرگ معمولاً بین 480 تا 650 درجه سانتیگراد است، بنابراین در آتش سوزی ها هیچگونه تغییری در پامیس ایجاد نمیشود.
پامیس خصوصیت چسبندگی خوبی را با اغلب چسب ها دارد و نسبت به مواد شیمیایی قارچ ها و حشرات کاملاً خنثی است. بتن با پامیس برای کانال کشی مناسب تراست. برخلاف بتن معمولی رطوبت کمتری را جذب میکند بهمین دلیل عمر آهن بکار رفته در آن زیاد تر است.

« خصوصیات پامیس جهت مصرف در سیمان پرتلند. »‌
پوزولان به تنهایی قابل مصرف نیست و معمولاً به نسبتهای مختلف با سیمان پرتلند یا آهک پخته مصرف میگردد. سیمان پرتلند- پوزولان در مقابل آبهای نمکدار و فرسایش مقاومت زیادی دارد. ضمناً هزینه تولید آن نیز کمتر از سیمان پرتلند است.
سیمان پوزولانی در روزهای اول مقاومت کمتری از سیمان پرتلند را نشان میدهند.
ولی در محیط مناسب پس از گذشت زمانی بیش از شش ماه مقاومت آن از سیمان پرتلند بیشتر می شود. تولید سیمان با استفاده از مواد افزودنی از دیر زمان مورد توجه بوده است برای اولین بار رومیهای قدیم در نزدیکی شهر POZZUOLI در ایتالیا با اختلاط مواد ولکانیکی آتشفشان و زو وآهک شکفته ملاتی تهیه نمودند که در دراز مدت مقاومت زیادی از خودشان داده است این نوع مواد که با آهک تشکیل پیوندهای هیدرولیکی مینمایند پوزولان نامیده می شوند. در حال حاضر در بسیاری از کشورهای جهان مواد طبیعی و مصنوعی دارای خواص پوزولان هستند را براساس نوع و کاربرد تا 40% به کلینکر سیمان می افزایند وسایش میدهند یا اینکه مواد پوزولان سائیده شده را مستقیماً با سیمان مخلوط و سیمان پوزولانی تهیه نمایند.
در ایران اکثر کارخانجات سیمان پوزولای ( سنگ تر است) تولید می کنند.

فصل دوم: خلاصه از زمین شناسی منطقه اردبیل
منطقه اردبیل بخشی از رشته کوه های تالش وفلات آذربایجان را تشکیل میدهد. مرزشمالی آن کشورآذربایجان است و از طرف شرق با دریای خزر و از غرب با کوه سبلان و از جنوب با منطقه خلخال مجاور است.
قدیمی ترین سنگ های این منطقه در شمال اردبیل و غرب نمین ( مجاور روستای عنبران ) برو نزد داشته و مربوط به اینفراکامبرین ( پرکامبرین پایانی ) میباشند. که شامل شیل های میکادا را رغوانی با میان لایه ها ی دولمیتی چرت دار ( سازنده بایندر) در زیر و دولومیتی های ضخیم لایه چرت دار ( سازند سلطانیه) در بالا میباشند. این رسوبات بطور دگر شیب در زیر سازند شمشک قرار گرفته اند.
درگوشه جنوب شرقی منطقه ( در ارتفاعات تالش ) یک مجموعه در هم از سنگهای دگرگونی شامل فیلیت – سریسیت، مسکویت و شیست و مرمر در هسته یک طاقدیس بطور دگر شیب در زیر آهک های کرتاسه بالا دیده میشود که بعلت مشخص نبودن موقعیت چینه ای سن دقیقی برایشان نمی توان در نظر گرفت ولی باتوجه به شواهد فوق فقط میتوان گفت که سن قبل از کرتاسه را دارند. سنگهای دوران اول دراین منطقه برونزد نداشته و از رسوبات دوران دوم رسوبات کرتاسه بیشترین گسترش را دارند. سنگ های دوران دوم عمدتاً در شمال اردبیل تا غرب نمین و در کوههای تالش برونزد دارند
در شمال اردبیل – غرب نمین سنگ های دوران دوم بصورت تا قدیس های کوچک و بسته ای در زیر ولکانیک های ائوسن بطور دگر شیب قرار گرفته اند. قدیمی ترین رسوبات مربوط به دوران دوم در این منطقه شامل آهک های دولومیتی 11 لیتی ماسیوتا مطبق است که سن تریاسن میانی را دارند ( سازند الیکا؟) این رسوبات بطور دگر شیب در زیر رسوبات آهکی کرتاسه بالاقرار گرفته اند.
رسوبات ژور اسیک شامل یک سری ماسه سنگ میکا دار وشیل و ماسه سنگ آهکی همراه با آثار گیاهی و زغال است ( شمشک ؟) که با یک قاعده کنگلومرایی بطور دگر شیب رسوبات اینفراکامبرین را میپوشانند. این رسوبات توسط یک سری آهک کریستا لیزه مطبق و ضخیم لایه بطور هم شیب پوشیده میشوند که سن ژوراسیک بالا – کرتا سه پایین( نئوکومین) را دارند.
رسوبات کرتا سه بالا با یک کنگلو مرا و ماسه سنگ قرمز رنگ بطور دگر شیب بر روی آهک های ژوراسیک بالا- کرتا سه پایین قرار گرفته اند و شامل یک سری آهک نازک لایه مارنی و آهک کریستا لیزه میباشندکه سنی معادل سنوماینن- ماستر یشیتن را دارند.
در ارتفاعات تالش رسوبات کرتاسه شامل یک سری آهک نازک لایه است که سن تورینن ماستریشیتن را دارند و بطوردگر شیب بر روی سنگهای دگرگونی وزیر رسوبات دوران سوم قرار گرفته اند. علاوه بر آن بطرف شمال ضخامت زیادی از رسوبات فلیش گونه بطور هم شیب در زیر رسوبات توفی و ماسه سنگ توفی ائوس قرار گرفته اند که احتمالاً سن کرتاسه بالا – پالئوسن را دارند.
سنگهای دوره ترسیر در چهار منطقه با رخساره های متفاوت ظاهر میشوند که بصورت زیرمیباشند:
در ارتفاعات تالش این سنگ ها شامل یک سری رسوبات آواری – ولکانیکی بصورت توف - ماسه سنگ توفی همراه با گدازه های ولکانیکی است که بطور دگر شیب بر روی آهک های کرتاسه بالا و بطور هم شیب بر روی رسوبات فلیش گونه کرتاسه بالا- پالئوسن قرار گرفته اند. این رسوبات دریال غربی تا قدیس غرب آستا را در منطقه آق چای با یک کنگو مرای پلی ژنیک بر روی رسوبات فلیش کرتاسه بالا – پالئوسن دیده میشوند. در جنوب شرق منطقه و در دامنه شرقی کوههای تالش این رسوبات با یک واحد نازک آهک فرمولیت دار مربوط به ائوسن زیری – میانی بطور دگر شیب بر روی رسوبات کرتاسه بالا قرار گرفته اند.
در دشت اردبیل سنگ های دوران سوم شامل یک سری ولکانیک های برشی پیروکسن آندزیتی،گدازه های آندزیت با زالتی و پرفیرآندزیتی – لاتینی میباشند که با شیب کم بر روی رسوبات قدیمی تر بطور دگر شیب قرار گرفته اند. و در غرب نمین در زیر ولکانیک های برشی و روی آهک های کرتاسه بالایک باند نازک آهک آواری پالئوسن دیده میشود که گسترش چندانی ندارد.
در جنوب اردبیل پس از خاتمه فعالیتهای ولکانیکی پالئوژن در محل یک فرورفتگی تکتونیکی حوضه رسوبی بسته ای بوجود آمده که درآن ضخامت زیادی از رسوبات تبخیری و رسوبات آواری – ولکانیکی ( توف های پامیس دار و پامیس برشیا ) نهشته شده اند. رسوبات این حوضه به سه قسمت Ng1 و Ng2و Ng3 تقسیم شده اند.وجود لایه های ژیپش در رسوبات مارنی Ng1 نشاندهنده کم شدن مکرر عمق این حوضه رسوبی است. وجود دگرشیبی زاویه دار بین رسوبات Ng1 و رسوبات آواری- ولکانیکی Ng2 احتمالاً نشاندهنده جنبش زمین ساختی آتیکان در این منطقه است که پس از آن محیط رسوبی جهت فعالیت دیاتومه ها مساعد گردیده است. فعالیت ولکانیکی اسید نیز خود عاملی جهت تامین سیلیس دیا تومه ها و تشکیل پامیس در این حوضه میباشد.
در شرق نمین یک کنگلومرای پلی ژنیک با سیمان توفی و قطعات ولکانیکی دیده میشود که کوهپایه ها را پوشانده و احتمالاً سن او اخردوران سوم تا اوائل دوران چهارم را دارد.
فعالیت ماگمایی نفوذی در منطقه خیلی کم و فقط بصورت توده های نفوذی کم عمق و کوچک گرانیتی – گرانودیوریتی در دو منطقه شمال اردبیل و بخش جنوبی ارتفاعات تالش دیده میشوند. این توده های نفوذی سنگ های ولکانیکی ائوسن را قطع کرده اند و احتمالاً سن بعد از ائوسن ( الیگوسن؟) را دارد.
از رسوبات دوران چهارم میتوان نهشته ها و پادگانه های ابرفقی دشت اردبیل نهشته های تراورتنی مربوط به چشمه های آهکساز و آهک های دریاچه ای و رسوبات آواری دامنه سبلان را نام برد.
از فعالیتهای ما گمایی دوران چهارم فعالیتهای آتشفشان سبلان را میتوان نام برد که در اوائل این دوران شروع به فعالیت نموده و تاکنون نیز در مرحله خاموشی است.

فصل سوم :
خاصیت پوزولان:
وقتی سیمان پرلوز بتدریج سخت می گردد فازهای موجود در سیمان بخصوص ( آلیت و بلیت) بتدریخ هیدراته شده و هیدروکسید کلسیم ( آهک آبدار ) آزاد می کند. هیدروکسید کلسیم آزاد شده بخاطر حلالیت زیاد ممکن است شسته شده و سبب فرسودگی بتن گردد. ذرات بسیار ریز و نرم شیشه های بی شکل و لکانیکی ( نظیر پوزولانها) در جریان هیدراتاسیون تشکیل فازهای سیمان قادرند آهک آبدار آزاد شده و نیز آهک اولیه مرکز درملات را جذب کند و تولید سیلیکات کلسیم آبدار نمایند. هیدروکسید کلسیم و پوزولانها هیچکدام به تنهایی خاصیت چسبندگی ندارند ولی سیلیکات کلیسم آبدار تشکیل شده از ارتباط این دو ترکیب ارزش سیمانی ( چسبندگی ) دارد. البته چون پوزولان ها دارای سیلیکاتهای در دیگری نیز می باشند ممکن است هنرمان با تشکیل سیلیکات کلسیم آبدار ترکیبات پیچیده دیگری نیز تشکیل شوند که به خاصیت سیمان کمک می کنند یا بر عکس از آن بکاهند که این موضوع هنوز به درستی مشخص نیست آنچه که می توان در درجه اول روی آن حساب کرد این است که اولین محصول تولید شده همان سیلیکات کلسیم آبدار می باشد و این ترکیب همان است که در سیمان پرتلند هم قسمتی از کار استحکام و مقاومت پذیری را به عهده دارد و دارای ارزش سیمانی است. به هر حال با شرح فوق می توان خاصیت پوزولانی را به صورت زیر تعریف کرد.
خاصیت پوزولانی عبارت است از قابلیت ارتباط مواد آتشفشانی و غیر آتشفشانی با آهک ( در حضور آب ) و تشکیل ترکیبات جدید با خاصیت سیمان.
بارزترین نکات مثبت تولید سیمان با مواد افزودنی که خصوصیات پوزولانی دارند به شرح زیر است:
- افزایش مقاومت های شیمیای در مقابل حمله سولفاتها در طول زمان ( نفوذ پذیری )
- پایین بودن حرارت هیدراتاسیون و پایین بودن انبساط ناشی از حرارت
- افزایش مقاومت های فیزیکی در دراز مدت
- جذب آهک آزاد و آهک های آزاد شده در طول زمان
- داشتن پلاستیثه بالا
- کاربرد ساده
- پایین بودن قیمت تمام شده و تولید
- بالا بردن میزان تولید بدون سرمایه گذاری زیاد.
در بحران نفتی بعد از جنگ اسرائیل واعراب و بالا رفتن هزینه های مربوط به تولید انرژی، در اغلب کشورهای جهان تولید سیمان با مواد افزودنی رونق گرفت.

کشورهای تولید کننده سیمان پوزولانی و استانداردهای آن:
در حال حاضر با پوزولانهای مصنوعی و طبیعی در29 کشور دنیا سیمان پوزولانی به صورت انبوه تولید می شود. در کشورهای مزبور استانداردهای مشخصی در رابطه با دین نوع سیمان ها وجود دارد.
1- تقریباٌ در تمام کشورها حدود نرمی یا سطح ویژه (BLAIN) سیمان پوزولانی برابر و یا در حدود درجه نرمی سیمان پرتلند است (2750-3000) سانتی متر مربع برگرم.
البته در صورت انتخاب نرمی تابلین 5000 cm2/gr، مقاومت بیشتری را می توان انتظار داشت ولی هزینه های زیاد سایش و مقابله با مشکلات زیاد، اجتناب ناپذیر است.
2- نظر به اینکه هیدارتاسیون سیمانهای پوزولانی در مقایسه با سیمان پرتلند پایین تر است بیشتر به مقاومتها یا تحمل فشار سیمانهای پوزولانی در دراز مدت توجه میشود و به همین دلیل در برخی کشورها اصولاٌ از اندازه گیری مقاومت های مکانیکی سه روزه صرفنظر می کنند.
3- سیمانهای پوزولانی نیز مانند سیمانپرتلند خالص باید کاملاٌ کنترل شده و دقیقاٌ بر اساس نوع مصرف تولید شوند.

طرز تشکیل موادپوزولانی وتئوریهای مربوط به آن:
پوزولانهای مورد توجه جهت اکتشافات، منشا آتشفشانی داشته و مواد شیشه ای ناپیوسته یاتوف های متراکم هستند در این رابطه لازم است به اختضار راجع به مواد پوزولانی جهان و تئوریهای مربوط به تشکیل آنها مطالبی ارائه شود.
مهم ترین معادن اکتشاف شده در جهان تراس راین (Rhein) و با واریا، توف ناپل (Nuple)، خاک سانترین (Suntorin) و مواد پوزولانی آمریکاؤ رومانی و شوروی می باشند و در ژاپن و نیوزلند و ترکیه، شیلی، یوگوسلاوی و بیشتر کشورهای جهان مواد پوزولانی طبیعی شناسایی شده است.
تراس (Rhein) از ذخائری بدست می آید که پس از برداشت مواد سطحی به ترتیب لایه های پامیس، شن، لایه های انتقالی سنگ توف حاوی پامیس و سپس سنگ توفف در قسمت فوقانی به رنگ قهوه ای ودر قسمت تحتانی به رنگ آبی نمایان می شود. مواد استخراج شده سنگ توف هستند و فقط مواد خرد و ناپیوسته موسوم به تراس است. اما بعدها معلوم شد که اختلاف جزئی بین آندو وجود دارد. در نتیجه ماده معدنی قهوه ای رنگ هم از زیر لایه انتقال برداشت گردید. هم چنین توف های LeucITic با ترکیب شیمیایی یکسان اما با ماهیت مینرالی و ظاهر میکروسکوپی متفاوت که ارزش پوزولانی ضعیفی دارند کشف گردید.

بررسیهای مقدماتی برای شناسایی و اکتشاف مواد پوزولانی:
به طور کلی در این بررسی، هدف شناخت و اکتشاف ذخایر قابل توجهی از سنگهائی با ترکیب سیلیسی و سیلیکاته آمورف می باشد که در طبیعت به صورت شیشه های آتشفشانی (VolcuNIC Gloss) توف های پومیسن (PuMICic Tuff) خاکسترهای آتشفشانی غنی از شیشه، سنگ های زئولیت دار رسوبی یا آتشفشانی و بالاخره سنگهای رسوبی سیلیسی آمورف نظیر دیاتومیت می باشد. خوشبختانه به علت وفور فعالیت و لکانیکی درکشور بجز منطقه چین خورده زاگرس و کپه داغ که فاقد فعالیت آتشفشانی است درسایر قسمتها دستیابی به این مواد امکان پذیر است. البته امکان وجود چنین موادی با توجه به تاریخچه زمین شناسی ایران از نظر قدمت سنگها نیزمحدود می باشد. بطوریکه بخش اعظم فعالیت آتشفشان ایران در ارتباط با تشکیل چنین سنگ هائی مربوط به دوره ترسیر و کوارترنری می باشد.
با توجه به این امرپیگیردی جهت دستیابی به این مواد در محدوده زمانی فوق که وقوع فعالیت آتشفشانی و تشکیل سنگ های آتشفشان و آذر آواری بیش از همه محتمل است انجام می شود. دراین بررسی سنگ های آتشفشانی توفی ائوسن که دارای مقدار قابل توجهی شیشه می باشند مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. ضمناٌ آلتراسیون های ولکانیکی ائوسن به زئولیت نیز مدنظر می باشد. علاوه بر ائوسن در بخشی از ایران در سرآغاز نئوژن فعالیت ولکانیکی مشاهده می شود که اغلب با ولکانیک های شیشه ای نظیر پرلیت، پومیس و زئولیت همراه است که در صورت دستیابی به چنین موادی در محدود مورد نظرمواد اولیه مناسبی جهت تهیه سیمان پوزولان خواهد بود در اواخر نئوژن فعالیت پراکنده آتشفشانی در بخش های مختلف ایران مشاهده می شود که عمدتاٌ از (Pumice) با ترکیب ریورداییتی تشکیل شده است که ظاهراٌ مواد بسیار مناسبی جهت تولید سیمان است. این سنگ ها را اغلب به همراه آتشفشانهای جوان در ایران نظیر سهند و سبلان، تفتان، بزمان، دماوند و... می توان مشاهده نمود.
علاوه بر سنگ های آتشفشانی در بخش های وسیعی از آذربایجان وجود سنگ های رسوبی دیاتومیت دار در اشکوب پونسین (PON TIAN) به ثبت رسیده است. در این مطالعات امکان دستیابی به این مواد درولکانوکلاستهای پونسین از اهیمت ویژه ای برخوردار بوده و نباید نادیده گرفته شود.

مناطق مورد بررسی جهت اکتشاف مقدماتی مورد پوزولانی در اردبیل:
از آنجا که سنگهای مورد بررسی در اطراف اردبیل از نظر زمین شناسی وطرز تشکیل با هم متفاوت بوده و بترتیب مربوط به زمانهای پالئوژن، نئوژن و کواترنری میباشند، بهمین علت مناطق و اجد شرایط براساس خصوصیات سنگ شناسی وزمان تشکیل در سه قسمت زیر شرح داده شده اند.

1- توف برش ها و هیالوکلاستیت های ائوسن:
1-1 - زمین شناسی : این رسوبات آذر آواری که تماماً محصولات فعالیت آتشفشانی زیر دریایی هستند. به ضخامت حدود 500 متر و با شیب حدود 10 درجه بطرف غرب و در یک امتداد شمالی- جنوبی گسترش دارند. این سنگها در طول جاده اردبیل- آستا را از پایین تا بالای گردنه حیران برونزد دارند و شامل توف برش، هیالوکلاستیت وتوف ماسه ای بدون لایه بندی یا ضخیم لایه ( 1تا 2متری ) میباشند. دارای قطعات گدازه های آندزیتی توفیت خاکستری مایل به سبز در سیمان توفی و هیالوکلاسیتی بوده ( عکس شماره 1 ) و دارای رنگ ظاهری خاکستری مایل به سبز یا زرد آجری و حفره دار هستند. بیشترین ضخامت آنها را در امتداد جاده اردبیل آستا را ( خود گردنه حیران ) است و جاده مقطع جالبی از آنها را به نمایش گذاشته است ( عکس شماره 2)، صخره های بلندی را تشکیل داده و در بعضی از نقاط بر اثر فرسایش یک حالت ماسه ای زرد رنگ بخود گرفته اند که با چکش براحتی از هم جدا میشوند ( عکس شماره 3).
بطرف غرب توسط کنگلومرای پلیوسن بطور دگر شیب پوشیده میگردند و بطرف شمال در جنوب آذربایجان شوروی کشیده میشود. در غرب دهکده حیران بطور دگر شیب و با یک قاعده کنگلو مرایی بر روی شیل ها و ماسه سنگ های توفی کرتاسه – پالئوسن قرار گرفته اند.

« مقطع شماره 1: موقعیت توف برشها و هیا لوکلاستیت های ائوسن

« عکس شماره 1:
قطعات گدازه های آندزیتی و توفیت در داخل توف برش ها

« عکس شماره 2»
نمایشی از توف برش ها و هیالوکلاسیت در امتداد جاده نگاه به باختر

« عکس شماره 3 »
هیالولاستیت زرد آجری بدون لایه بندی که در اثر فرسایش نرم شده و براحتی پودر میشوند.

1-2- سنگ شناسی: نمونه شماره (1):
بافت سنگ: ویتروکلاستیک
فنوکلاست ها :
شامل بلورهای درشت و خرد شده زاویه دار پلاژیوکلاز تجزیه شده است که حالت کاتاکلاستیک نشان میدهند. خیلی کم ماکل آلبیت دارند و ترکیب آنها در حد الیگوکلاز- آندزین است. مقدار آنها حدود 30 درصد سنگ میباشد. بعضاً بصورت تیغه های باریک در یک متن شیشه ای کلریتی پراکنده اند و همراه با ریک در یک متن شیشه ای کلریتی پراکنده و همراه با اکسید آهن فراوان میباشند. بعضی از بلورهای آن توسط کلسیت جانشین شده اند.
دیگری بیوتیت سبز (آهن دار) است که بصورت تیغه های تاب خورده اطراف فلدسپات دیده میشود و مقدار آن 2 تا 3 درصد سنگ میباشد.

لیتوکلاست ها:
بصورت قطعات شیشه ای قهوه ای رنگ ویا گدازه های آندزیتی مرکب از مجموعه بلورهای پلاژیوکلاز، کلریت، اپیدوت واکسید آهن دیده میشوند.

زمینه سنگ: شیشه ای دویتر یفیه شده است. بطور کلی 60 درصد سنگ را شیشه تشکیل میدهد.
کانی های فرعی :
اکسید آهن بمقدار 2 تا 3 درصد سنگ
کانی های ثانویه:
کلسیت ( 3 تا 5 درصد ) کلریت واپیدوت می باشند. رس نیز مقدارش نسبتاً زیاد است. س
نام سنگ: توف شیشه ای – سنگی بلورین و ترکیب آن آندزیتی است.
بافت سنگ:
ویتروکلاستیک ( شیشه – آواری)
فنوکلاست ها:
شامل بلورهای تجزیه شده پلاژیوکلازسدیم دار ( آلبیت ) با ماکل آلبیت و کارلسباد که به آنالسیم و سریست تجزیه شده اند مقدار آنها حدود 5 تا 7 درصد سنگ است.
دیگری بیوتیت قهوه ای است که بصورت بلورهای کوچک یک میلیمتری در سنگ پراکنده بوده و حدود 2 درصد سنگ را تشکیل میدهد.آمفیبول ( هورنبلند سبز و قهوه ای) که دارای منطقه بندی نیز میباشد در سنگ دیده میشود که حدود 2 درصد سنگ میباشد. تک بلورهایی از کوارتز نیز در سنگ دیده میشوند.
لیتوکلاست ها: شامل قطعات درشت و ریزپا میس حفره دار که حفرات آن توسط کلسیت وزئولیت شده است میباشد که 60 درصد سنگ را تشکیل میدهند. قطعات گدازه آندزیتی مرکب از میکرولیت های پلاژیوکلاز و قطعات گدازه های شیشه ای قهوه ای رنگ با بلورهای ریز فلدسپات نیز در سنگ دیده میشوند.
بطور کلی حدود 85 درصد سنگ را شیشه تشکیل داده که بیشتر آن ساخت پامیس دارد.
زمینه سنگ شیشه ای همراه بارگه ها و بلورهای ریزکربنات و رس میباشد.
کانی ها ی فرعی آن:
شامل اکسید آهن 3 تا 4 درصد سنگ- آپاتیت بمقدار کم
کانی های ثانویه:
شامل کلیست، زئولیت، کلریت میباشد.

نام سنگ : توف برش شیشه ای بلورین با ترکیب داسیتی
نمونه شماره (2) :
بافت سنگ:
ویتروکلاستیک ( شیشه – آواری )
فنوکلاست ها:
شامل بلورهای درشت و تجزیه شده پلاژیوکلاز که شدیداً به سریسیت کائولن و زئولیت پر تبدیل شده اند. مقدار آنها 7% سنگ میباشد. دیگر بیوتیت قهوه ای به صورت بلورهای درشت و نیز به صورت مجموعه ای ریز بلورکه در متن شیشه ای همراه با بیوتیت های سبز رگه ها را پر کرده اند. مقدار آن 10% سنگ میباشد آمفیبول ( هورنبلند سبز) که مقدار آن 3% سنگ میباشد. تک بلورهایی از کوارتز- میکای سفید همراه با تالک نیز در سنگ دیده میشود. بلورهای پیروکسن اوژیت نیز به مقدار کم در سنگ دیده میشود.
متن سنگ شیشه ای جوش خورده و جریانی است و حالت پامیسی نیز نشان میدهد و ریز بلورهای میکاوفلدسپات و کانی های رسی نیز در آن پرداکنده اند. کانی های فرعی آن اکسید آهن خیلی کم ( 1 درصد) و آپاتیت بصورت انکلوزیون در بیوتیت و پیروکسن و آمفیبول واسفن نیز بصورت تک بلورهایی دیده میشود.
ج
لیتوکلاست ها:
شامل قطعات گدازه های شیشه ای و میکرولیتی تجزیه شده میباشد.
کانی های ثانویه :
شامل کلیست، میکا، سریسیت، زئولیت، کانی های رسی بطور کلی حدود 75 درصد سنگ را شیشه تشکیل داده است.
نام سنگ: توف شیشه بلورین با ترکیب آندزیتی،تراکی آندزیتی با توجه به مطالعات میکروسکوپی فوق این سنگها ترکیب متوسط اسید داشته ( آندزیت – تراکی آندزیت – داسیت) و از انواع توف و توف برش شیشه ای – سنگی بلورین بوده و دارای مقدار زیادی شیشه (بین 60 تا 85 درصد سنگ ) میباشند.
1-3- آزمایش پوزولان اکتیویته: از این سنگ ها دو نمونه مورد آزمایشات پوزولان اکتیویته قرار گرفته که میزان فعالیت پوزولانی آنها برحسب مقدار آهک جذب شده بصورت زیر میباشد:
مقدار آهک جذب شده شماره نمونه
( درصد )
12/59 (1)
19/66 (3)
با توجه به نتایج فوق میزان فعالیت پوزولانی مناسبی را نشان میدهند که با مطالعات سنگ شناسی مطابقت کامل دارد.
1-4- گسترش و ذخیره احتمالی: این سنگها در گستره ای بطول حدود 10 کیلو متر و عرض حدود 2 کیلو متر ( گستره ای حدود 20 کیلو متر مربع ) برونزد دارند. با توجه به یکنواختی در ترکیب سنگ شناسی مواد در بیشتر نقاط قابل استفاده میباشند.
اگر حداقل این سطح را قابل بهره برداری بدانیم (‌سطحی معادل 5 کیلو متر مربع ) و با احتساب 50 متر ارتفاع قابل استخراج بطریقه رو باز حجم سنگی 250 میلیون متر مکعب قابل محاسبه میباشد. اگر حداقل وزن مخصوص را برای آن در نظر بگیریم ( یک تن بر متر مکعب) میتوان ذخیره مواد را حدود 250 میلیون تن بر آورد نمود.
1-5- نگرشی به جنبه های اقتصادی: این سنگ ها بخاطر ذخیره زیاد، مجاورت با جاده اسفالته اردبیل- آستا را ( جاده از وسط آنها عبور میکند) و داشتن فاصله خیلی کم تا کارخانه سیمان اردبیل ( فاصله آنها تا کارخانه سیمان حدود 7 کیلو متر است)، دارا بودن مقدار بسیار زیاد شیشه ( حدود 60 تا 85 درصد سنگ) و بالاخره خصوصیات پوزولانی مناسب ( 60 تا 65 درصد جذب آهک)، میتواند از نظر اقتصادی قابل توجه بوده و میتواند یکی از مناسبترین نقاط تامین کننده مواد پوزولانی جهت کارخانه سیمان اردبیل باشد.

2- توف ها و توف برش های پامیس دار موجود در رسوبات Ng2 ( پلیونس ) جنوب اردبیل:
از آنجایی که این رسوبات آذر آواری در یک حوضه رسوبی کولابی – ولکانیکی با زمان نئوژن نهشته شده اند، بجاست که مختصری در مورد زمین شناسی این حوضه رسوبی شرح داده شود:
2-1- خلاصه ای از زمین شناسی حوضه رسوبی نئوژن در جنوب اردبیل:
در جنوب- جنوب غرب شهرستان اردبیل در ناحیه ای بوسعت 260 کیلو متر مربع یک سری رسوبات کولابی- ولکانیکی وجود دارد که بطور دگرشیب زاویه دار بر روی ولکانیک های پرفیرآندزیتی ائوسن بالایی قرار گرفته اند. این رسوبات بنظر می آید از اوائل میوسن؟ در یک حوضه رسوبی بسته که آب آن مکرراً کم وزیاده شده است ( تناوب مارن و ماسه سنگ بالایه های ژیپس ته نشین شده اند. بخش زیرین این رسوبات (Ng1) بشدت چین خورده است، در حالیکه بخش های بالایی آنها ( ( Ng3, Ng2 کمتر چین خورده بیشتر منشاء ولکانیکی( Ng2 ) دارند آنها را از نظر لیتولوژی به سه قسمت زیر میتوان تقسیم کرد:
2-1-1- رسوبات مارنی و ماسه سنگی گچ دار (Ng1) :
شامل تناوب نازک لایه مارن های قرمز و سبز، سیلتستون ما دستون و ماسه سنگ قرمز و خاکستری همراه بالایه ی نازک ژیپس میباشند. ضخامت لایه های ژیپس در آنها بعضاً تا یک متر نیز میرسد که از آنها استخراج نیز نموده اند. این رسوبات بشدت چین خورده اند بطوریکه تا قدیس ها و ناودیس هایی را با جهت تقریباً شمالی – جنوبی ایجاد کرده اند. قدیمترین رسوبات نئوژن در حوضه رسوبی بوده و بطور دگر شیب با یک قاعده کنگومرایی- ماسه سنگی بر روی ولکانیک های پرفیرآندزیتی ائوسن بالایی قرار گرفته اند.
در این رسوبات هیچگونه اثر فسیل دیده نشده ولی با توجه به شباهت آنها با رسوبات میوسن مناطق اهرومیانه و تبریز شاید بتوان آنها را معادل رسوبات میوسن منطقه قم ( آهک قم و سازنده قرمز بالایی ) قرار داد.

2-1-2- رسوبات آذر آواری : Ng2
این رسوبات شامل یک سری توف وتوف برش های لاپیلی- پامیس دارو پامیس برشیا همراه با لایه های نازک دیا تومیت، رس های دیاتومه دار میباشند که با یک گدازه 20 تا 50 متری با ترکیب داسیتی وایگنمبریتی بطور دگر شیب برروی رسوبات (Ng1)قرار گرفته اند این رسوبات شیب ملایم و سطح فرسایشی نرم دارند و بخاطر رنگ سفیدشان از رسوبات (Ng1) بخوبی تشخیص داده میشوند. همراه با لایه های نازک دیاتومیت لایه های کریستوبا لیت نیز در این رسوبات دیده میشوند که ضخیم ترین آنها در شمال دهکده آق قلعه حدود 2 متر ضخامت دارد. لایه های پامیسی آنها اغلب بصورت پامیس برشیا بوده و سیمان آنها از
شیشه و خاکستر آتشفشانی است و قطعات پامیس به قطر 2 تا 4 سانتی متر در آن پراکنده اند. این پامیس ها محصول چند مرحله فعالیت انفجاری آتشفشانی در محیط خشکی میباشند که احتمالاً در ارتباط با گدازه های تراکیتی داسیتی زیر رسوبات Ng2میباشند). ضخامت لایه های پامیس دار 50 سانت تا دو متر است ولی در جنوب دهکده چای سیغرلی( اندیش شماره 1) ضخامت آنها به بیش از 250 متر نیز میرسد.
مشابه این رسوبات در اطراف تبریز و مراغه نیز دیده شده است که مطالعات زیادی توسط محققان مختلف بر روی آنها صورت گرفته که بترتیب زیر میباشند:
اولین بار در سال 1885 H.AbIch مطالعاتی بر روی رسوبات دیاتومه- ماهی دار اطراف تبریز انجام داده است پس از آن در سال 1908 Pilgrim, وR.Meguenem این رسوبات را مطالعه نموده و فسیل های ماهی جمع آوری شده توسط آنها بعداً توسط H.Prlm مطالعه و یک نوع ماهی بنام Brachyle Biaspesicus در آنها تشخیص داده شد که سن آنها را پلیوسن زیرین ( پونسین ) نشان میدهد.
(1931) Slehlin . H این رسوبات را در شمال شرق تبریز مطالعه نموده و ضمن گزارش طبقات لیگینت دار و دو کفه ای پکتن سن آنها را پلیوسن زیرین ( پونسین ) عنوان نموده است.
(1936)H.Rieben نیز در اطراف تبریز این رسوبات را مطالعه نموده و ضمن گزارش انواع فسیل ماهی سن آنها را پونسین و معادل رسوبات Bonebeds در اطراف مراغه دانسته است.
ج- آقای افتخار نژاد در سال 1348 برای اولین بار وجود دیا تومیت در رسوبات ماهی دارا اطراف تبریز ( آق یوقوش و ممقان ) را گزارش نموده است.
در آذرباریجان شوروی ( زیر سازند آقچه گیل) و ترکیه رسوباتی شبیه آنها گزارش شده که نشان دهنده گسترش زیاد این حوضه رسوبی کم عمق میباشد.
با توجه به شواهد فوق رسوبات آذر آواری جنوب اردبیل (Ng2) که مورد نظر جهت استفاده در سیمان پوزولان نیز میباشند احتمالاً متعلق به پلیوسن زیرین ( پونسین ) میباشند که در یک حوضه کم عمق و با گسترش زیاد تشکیل شده اند.

3-1-3- رسوبات Ng3 :
این رسوبات که در بخش شرقی حوضه رسوبی نئوژن گسترش دارند شامل تناوب نازک لایه مارن های زرد روشن، ماسه سنگ خاکستری همراه با لایه های نازک ژیپس میباشند که بطرف شمال لایه های کنگلومرایی در آنها زیاد میشود. با شیب کم ( حدود 5 تا 8 درجه ) بطور هم شیب بر روی رسوبات آذر آواری Ng2 قرار گرفته اند و از نظر موقعیت چینه ای و شباهت های لیتولوژیکی با رسوبات آقچه گیل در آذر بایجان شوروی قابل مقایسه اند، که در این صورت سنی معادل اواخرپلیوسن را دارا میباشند ( مقطع شماره 2 )
بطور کلی بنظر میرسد که در اواخر میوسن در ارتباط با حرکات کوهزایی جوان آلپ ( کوهزایی آتیکان) پس روی دریای میوسن صورت گرفته و پس از یک دوره کوتاه فرسایشی همزمان با فعالیت شدید آتشفشانی اسیدی در اوائل پلیوسن فرورفتگی هایی محلی در شمال آذر بایجان در اثر فازهای کششی آلپ جوان تشکیل شده که از جنوب اردبیل تا مناطق اطراف میانه و تبریز و کوهپایه های سهند گسترش داشته و حوضه های رسوبی کم عمق با آب لب شورا تشکیل میداده اند که در آن رسوبات آواری با منشاء آتشفشانی ( توف های پامیس – لاپیلی دار ) و رسوبات دیاتومیتی ته نشین شده اند. فعالیت های آتشفشانی فوق الذکر سیلیس مورد نیاز برای رشد دیاتومه ها را در این حوضه ها تامین کرده اند.

2-2- بررسی توف های پامیس دار روپامیس برش های موجود در رسوبات (Ng2) جنوب اردبیل بعنوان ماده اولیه سیمان پوزولان:
این سنگ های پامیس دار که بخش اعظم رسوبات Ng2 حوضه رسوبی نئوژن در جنوب اردبیل را تشکیل میدهند گسترش فراوانی داشته و ناحیه ای بوسعت حدود 200 کیلو متر مربع را می پوشانند که از شمال تا 1 کیلو متری جنوب اردبیل ( دریاچه شورابیل)، از جنوب تا نزدیکی دهکده اوچقا زو از غرب تا مجاوربخش سرعین و از مشرق تا مجاور روستای قیه قشلاق و زرد آلو گسترش دارند. چند نقطه از مناسب ترین و قابل و دسترس ترین جاهای این رسوبات که بیشترین ضخامت و برو نزد را دارند جهت بررسی های اولیه انتخاب گردیده ان

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 118   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله آب موجود در جو

اختصاصی از رزفایل دانلود مقاله آب موجود در جو دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

آب در سه حالت بخار ، ( بخار آب ) مایع ( قطرات آب ) وجامد ( بلورهی یخ ) در جو وجود دارد از این سه حالت ، تنها حالت بخار آن نامرئی است آب تحت شرایط خاصی از یک حالت به حالت دیگر تغییر پیدا می کند که برای هر کدام نام ویژه ای به کار گرفته می شود .
این تغییر حالتها ونامهای مربوط ، به شرح زیرند :
تبخیر : تغییر حالت از مایع به بخار
انجماد : تغییر حالت از مایع به جامد
تصعید : تغییر حالت از جامد به بخار
ذوب : تغییر حالت از جامد به مایع
میعان : تغییر حالت از بخار به مایع
نهشت : تغییر حالت از بخار به جامد
تغییر از حالت به مایع به بخار نیازمند نهان تبخیر است و برای تغییر از ح الت جامد به منایع به گرمای نهان ذوب نیاز داریم .هنگامی که تغییر حالت در جهت عکس صورت
گیرد ، گرمای نهان و ذوب آزاد می شوند وهمچنین برای تغییر حالت از جامد به بخار به گرمای نهان تصعی نیاز داریم که این گ رما در موقع نهشت آزاد می شود .
4-1 بخار آب
مقدار بخار آب موجود درجو بر حسب زمان و مکان متغیر است . مقدار واقعی بخار آب موجود دریک نمونه هوا ممکن است با عبارت مختلفی تعریف شود که از این قرارند .
4-1-1 نسبت آمیزه رطوبت
به نسبت جرم بخار به جرم هوای خشک ( هوای بدون بخار آب ) اطلاق می شود وواحد آن گرم بر کیلوگرم است
4-1-2 رطوبت مطلق
عبارت است از : نسبت جرم بخار آب به حجمی که توسط مخلوط بخار آب و هوا اشغال شده است واحد رطوبت مطلق گرم بر متر مکعب است .
4-1-3 فشار بخار آب
عبارت است از فشار جزئی بخار آب موجود در جو این قسمتی از فشار کلی جو است و با واحد هکتو پاسکال اندازه گیری میشود .
ظرفیت پذیرش بخار آب در هوا ، با ازدیاد دما افزایش می یابد . در شکل 4-1 منحنی بیشترین اشباع ، پذیرش بخار آب در یک نمونه هوا را بر حسب دما نشان می دهد در این شکل فرض بر این است که نمونه اشباع شده در مجاورت سطح مسطحی از آب در تعادل قرار دارد . در شکل 4-1 محور قائم را می توان بر حسب آمیزه رطوبت رطوبت مطلق و یا فشار بخار آب مدرج کرد .
عبارت اشباع را هنگامی برای نمونه ای از هوا به کار می بریم که آن نمونه بیشترین مقدار بخار آب را در یک دمای خاصی در خود جای داده باشد ./ در شکل 4-1 توده هوای a با دمای 25 و نسبت آمیزه رطوبت 25/21 اشباع است در این حالت نسبت آمیزه رطوبت را نسبت آمیزه رطوبت اشباع می نامند .
در هوای غیر اشباع C, b میزان کمتری بخار آب در مقایسه با حالت اشباع ان در یک دمای خاص وجود دارد . هر گا ه مقداربخار اب در نمونه هوا از حد اشباع آن در دمای مورد نظر بیشتر شده باشد و هوا را ابر اشباع d می نامند .
4-1-4 رطوبت نسبی
چهارمین عبارتی که غالبا برای توضیح بخار آب موجود در هوا به کار گر فته می شود ، رطوبت نسبی RH است این کمیت عبارت است از : نسبت جرم بخار آب موجود در نمونه هوا در یک دمای خاص به مقدار بخار آب موجود در همین دما و درحالت اشباع این نسبت بر حسب درصد بیان می شود .
اندازه RH برای یک نمونه غیر اشباع همواره کمتر از 100% است برای نمونه B در دمای 20 نسبت 10 به 15 می باشد که RH آن 7/66% است برای نمونه c با نسبت 57/1 به 2 RH مساوی با 5/87 % می شود . دراین جا باید یاد آوری شد که : اگر چه نمونه B دارای بخار آب بیشتری در مقایسه با نمونه C است ولی رطوبت نسبی آن کمتر از رطوبت نسبی نمونه C است .این نشان دهنده این مطلب است که رطوبت نسبی توسط دمای نمونه هوای کنترل می شود میزان بخار آب موجود در آن پارامتر کنترل کننده عمده نمی باشد .
با تغییر دمای نمونه هوا انازه RH تغییر می کند .اگر میزان بخار آب موجود در نمونه همچنین فشار ثابت نگه داشته شوند ودمای نمونه B به 30 B2 افزایش داده شود آن گاه PH به 37% کاهش می یابد بر عکس اگر دما به 170 کاهش یابد RH (B3) به 90 % افزایش می یابد
اندازه RH برای هوای اشباع A همواره 100% است و برای هوای ابر اشباع D که ممکن است تحت شرایط خاصی در جو و جود داشته باشد همواره بیشتر از 100% خواهد بود
تغییردر رطوبت نسبی تنها با تغییر دمای هوا صورت نمی پذیرد . می توان با افزایش موجودی بخار آب و کاهش دما به طور همزمان B- K به حالت اشباع دست یافت .

4-2 دمای نقطه شبنم
دمای نقطه شبنم دمایی است که اگر نمونه ای از هوا را 0 با ثابت نگه داشتن موجودی بخار آب و فشار ) تا آن دما را پایین آوریم به حالت اشباع برسد .البته این مساله که درمجاورت سطح همواری از آب ( در حالت مایع آن ) صحت دارد بنابراین با توجه به شکل 4-1 نقطه شبنم نمونه B برابر با 14 (B4) است . برای دماهای زیر صفر درجه سانتی گراد حالت اشباع نسبت به سطح همواری از یخ بیان می شود دمایی را که این شرایط برای نمونه ای از هوا با موجودی بخار آب معینی در آن وجود داشته باشد نقطه یخبندان می نامند . شکل 4-2 برای نمونه غیر اشباع ( E ) اندازه دمای نقطه یخبندان ( E1 ) اندازه دمای نقطه یخبندان E1 بزرگتر از دمای نقطه شبنم E2 است

4-3 تراکم
تراکم بخار آب در جو اغلب درنتیجه کاهش دمای هوا به زیر نقطه شبنم اتفاق می افتد در شکل 4-1 دمای B4 با نقطه شبنم 14 تا 10 B5 کاهش یافته و ابر اشباع می شود .
این وضعیت به ندرت پایدار می ماند زیرا مقداری از بخار آب در ابتدا متراکم شده ( B6 – B7 ) و باعث ادامه تراکم می شود ( B7 – B8 )
عمل تراکم در جو نیاز به حضور هسته تراکم دارد که ذرات بسیار ریز موجود در ( هواویزها ) این نقش را ایفا می کند .این ذرات د رغلظتهای مختلف بر اثر جریانهای طبیعی جو از قبلی فعالیت آتش فشانها ف جبابهای کوچک جدا شده از سطح دریا و ناشی از فرایندهای شیمیایی انجام شده در جو از زمین به هوا وارد می شوند کلروسدیم ( نمک طعام ) و ذرات اسید سولفوریک نمونه هایی از هسته های تراکم بوده که جاذب رطوبت می باشد . این هسته ها قسمتی از قطره های آب را تشکیل داده و باعث ادامه حضور این قطره ها در هوای اشباع می شوند . قطره های آب شکلهای مختلفی رادر جود دارند که این امر بستگی به جریانی داردکه طی آن دما کاهش یافته است ( فصل پنجم ) به طور نظری وجود یک توده هوا در دمایی پایین تر از نقطه شبنم و به صورت ابر اشباع امکان پذیر است مشروط به این که هسته تراکم در هوا وجود نداشته باشد
از آمیزش دو نمونه هوا با دما و رطوبت نسبی متفاوت شاید بتوان تراکم ایجاد کرد در شکل 4-3 از مخلوط کردن نمونه Q با رطوبت نسبی 100% و نمونه P با رطوبت نسبی کنتر از 100% نمونه M موجود بخار آب و دمای آن بین نمونه های Q,P قرار دارد به دست می آید همان گونه که ملاحظه می شود نمونه M در حالت ابر اشباع قرار داشته و درصورت وجود هسته تراکم صورت خواهد گرفت .

4-4 تبخیر
موجودی بخار آب جو از طریق تبخیر از سطح زمین و یا تصعید از سطوح یخی تامین می شود منابع آبی که تبخیر در آنها صورت می گیرد نه تنها شامل سطوح ازاد آبها مانند اقیانوسها ، دریاچه ها و رودخانه ها ، بلکه شامل : سطوح خاکی و پوششهای گیاهی نیز می شوند .
تبخیر به صورت آهنگی که ضخامتی از آب در مدتی معینی به بخار تبدیل می شود ، بیان می شود ( برای مثال میلی متر بر روز ) عمل تبخیر بر روی خشکی را تبخیر وتعرق می نامند زیرا تبخیر از روی خاک و تعرق گیاهان را شامل می شود آهنگ تبخیر به عوامل زیر بستگی دارد :

الف ) انرژی گرمای نهان وتبخیر مودر نیاز در اصل از محل انرژی خورشیدی جذب شده توسط سطح تامین می شود .
ب ) رطوبت نسبی درشکل 4-1 هنگامی که لایه هوا در تماس با سطح اشباع می شود A آهنگ تبخیر به صفر کاهش می یابد زیرا لایه هوای مذکور قدرت جذب رطوبت بیشتری را ندارد .
ج ) باد :هنگامی که هوای اشباع شده A توسط جریان هوا باد با هوای غیر اشباع B جایگزین می شود آهنگ تبخیر افزایش می یابد .همچنین هر گاه هوا در سطحی پس از رسیدن به حالت اشباع با هوای بالای آن بر اثر تلاطم جایگزین می شود عمل تبخیر ادامه می یابد .
د ) آب : ممکن است تمامی شرایط برای تبخیر مناسب باشد و به جز آب کافی در این صورت رسیدن به آهنگ تبخیر مورد نظر امکان پذیر نخواهد بود این گونه شرایط در بیابانها و یا در فصلهای خشک سال اتفاق می افتد .
در شکل 4-4 چگونگی توزیع میزان سالانه تبخیر در نواحی اقیانوسی نشان داده شده است . مناسب ترین شرایط برای تبخیر از نظر اب ، وجود انرژی و شرایط جوی در عرض این فرایند 15 تا 30 درجه ونامناسب ترین شرایط در نواحی قطبی یافت می شود نتیجه این فرایند انتقال انرژی از سطح زمین به جو می باشد .
4-5 تغییرات روزانه رطوبت نسبی
اندازه گیری ها نشان می دهد که رطوبت نسبی تغییراتی روزانه دارد به طوری که کمترین مقدار آن در بعد ازظهر و بیشترین در سپیده دم صبح اتفاق می افتد ( شکل 4- 5 ) این تغیرات روزانه به : طبیعت سطح ، فصل سال ، دمای هوا وموجودی بخار آب بستگی دارد .
اندازه این تغییرات عموما بر روی خشکی بزرگتر از اندازه آن بر روی دریاست .
اگر موجودی بخار آب در یک نمونه هوا ثابت بمانند ، رطوبت نسبی در طول روز با افزایش دما کاهش می یابد ( شکل 4-1 B – B2 ) در نتیجه رطوبت نسبی به کمترین حد می رسد که دمای هوا به بیشترین مقدار خود رسیده باشد 0 فصل سوم در مقابل با کاهش دمای هوا رطوبت نسبی افزایش می یابد وممکن است تا میزان 100% بالا رود و این صنعت تا یک ساعت بعد ازطلوع آفتاب باقی بماند .
با افزایش دمای هوا در طول روز هوا قادر به نگهداری بخار آب فزاینده خواهد بود در نتیجه در صورت وجود شرایط مساعد تبخیر صورت می گیرد به هر حال افزایش دمای هوا اثر بیشتری بر روی رطوبت نسبی دارد تا افزایش موجودی بخار آب هوا ، بنابراین در مجموع کاهش در میزان رطوبت نسبی در طول روز مشاهده خواهد شد .
اگر در طول دوره بعدی که کاهش دردمای هوا داریم به زیرنقطه شبنم برسیم ، رطوبت نسبی به مقدار 100% باقی مانده وتراکم اتفاق می افتد ( شکل 4-1 موارد B5 B6 B7 B8 مثالهای بیان شده فقط در مورد سطوح وهوای بلافاصله بالای آن صدق می کنند . دراینجا یاد آور شد که برخی اوقات هوای منتقل شده از سایر نقاط به محل مورد نظر بی نظمیهایی را در تغییرات روزانه رطوبت نسبی ایجاد می کند شکل 4-6 تغییرات دما و رطوبت نسبی را برای یک روز بهاری نشان می دهد .

4-6 رطوبت سنجی
اندازه گیری رطوبت مطلق و نسبت آمیزه رطوبت به طور مستقیم بسیار مشکل و حتی در اغلب موارد غیر ممکن است ، اما با داشتن رطوبت نسبی می توان با استفاده از جدولها ومنحنیهای موجود آنها را محاسبه کرد .
وسایل گوناگونی جهت اندازه گیری رطوبت نسبی وجود دارد که از بین آنها به شرح رطوبت سنج سایکرومتر که اغلب از آن با نام دماسنج تر وخشک و یا رطوبت سنج میسن یاد می شود می پردازیم .
این دستگاه تشکیل شده است از دو دماسنج توسط یک غلاف پارچه ای از جنس نخ نازک همواره خیس نگه داشته می شود ( شکل 7-4 ) در نتیجه بر اثر عبور جریان هوا از روی مخزنهای این دو در صورتی که از بخار آب اشباع نشده باشد دماسنج تر دمای پایین تری را نسبت به دماسنج خشک نشان میدهد . یا به دست آوردن اختلاف این دو دما TD- TW که آن را تنزل دما می نامند و دمای محیط TD با استفاده از جدول 4-1 رطوبت نسبی را می تو.ان محاسبه نمود .
این رطوبت سنج با مشخصات ذکر شده دارای نوع دیگری نیز می باشد که رطوبت سنج چرخان موسوم است در این رطوبت سنج دماسنجهای تر وخشک درقابی جا سازی شده اند که می تواند حول یک محور گردش کند شکل 4-8 مخزن دماسنج در یک غلاف پارچه ای از جنس نخ نازک که توسط لوله ای به مزخنی از اب مقطر راه دارد قرار داده شده است .
اساس کار این دورطوبت سنج بدین شکل است که با عبور هوای اشباع شده از روی مخزن دماسنج تر آب از روی پارچه نخی تبخیر می شود به طوی که انرژی مورد نیاز خود ( گرمای نهان تبخیر ) را از هوای اطراف دریافت می کند با از دست دادن این انرژی دمای هوای اطراف کاهش یافته دما سنج تر دمای این هوا را نشان میدهد .
هر چه رطوبت نسب پایین تر باششد اختلاف دما زیادتر خواهد بود . برای حالتی که رطوبت نسبی 100% است اختلاف دما صفر بوده و دو دماسنج تر وخشک عددی واحدی را می خوانند .
لازم به یاد آوری است که آهنگ تبخیر آب از دماسنج تر به سرعت جریان هوا بستگی دارد که حدود 2 تا 4 گروه ( حدود 5/0 متر بر ثانیه ) برای رطوبت سنج میسن و حداقل 7 گروه برای رطوبت سنج چرخان می باشد بنابراین هر یک از این دو رطوبت سنج جدول جداگانه ای را لازم دارند .
باید یاد آور شد که اگر دماسنج تر عددی زیرصفر درجه سانتی گراد را بخواند باید پارچه دور مخزن آن را از یخ پوشیده شده باشد . در صورتیکه آب این پارچ ابر سرد یعنی به صورت مایع در دمای زیر صفر باشد لازم است که نخست آن را به یخ تبدیل کرد سپس جریان هوا روی آن عبور دارد .
اغلب برای محاسبه رطوبت نسبی نیاز به تعیین فشار جزئی بخار آب اشباع در محل می رود رابطه این فشار با افت دمای تر در فشار 1000 میلی بار در جدول 4- 2 داده شده است .

فصل ششم
بارندگی و مه
6-1 بارندگی
بارندگی عبارت است از نزول آب به صورت مایع یا جامد و یا ترکیبی از این دو بر روی زمین شکلهای اصلی بارندگی بدین شرح است :
الف ) نرمه باران : به دو قطرات آبی که قطره آنها بین تا 500 باشد گفته می شود
ب ) باران : به قطرات آبی گفته می شود که قطر آنها از 500 بیشتر باشد
ج ) برف : به بلور کوچک یخی و یا مجموعه بلورهای یخ گفته می شود
د ) برفابه : به مخلوطی از برف و باران گفته می شود
ه ) تگرگ : گلولهخ های یخی با اندازه های متفاوت است

6-2 تشکیل باران برف و تگرگ
قطره های آب تشکیل دهنده ابر دارای قطری در حدود20 می باشد که در مقایسه با قطر قطره های نرمه باران ، بسیار کوچکترند تحقیقات نشان می دهد که افزایش در اندازه قطره ها توسط تراکم در داخل ابر صورت نمی پذیرد .درداخل ابری مملو از قطره های آب و دمایی بیشتر از صفر درجه سانتی گراد فرایند همامیزی رخ می دهد بزرگی یک قطره در ابر به طور مستقیم به بزرگی هسته تراکمی که میعان بر روی آن صورت می گیرد بستگی دارد .
یک قطه بزرگ در مقایسه با یک قطره کوچک سرعت سقوط بیشتری را داراست و در نتیجه امکان برخورد بیشتری با قطره های کوچکتر در مسیرش را داشته باعث به هم پیوستن این قطره ها و رشد آنها می شود 0 فرایند همامیزی )
با رشد اندازه قطره ها ، سرعت حرکت آنها بیشتر شده و برخورد همامیزی بیشتر رخ می دهد و د ر نهایت زمانی که اندازه قطره به حدی برسد که سرعت سقوط آن از سرعت رو به بالای جریان هوا در ابر بیشترمی شود از ابر خارج شده به طرف زمین حرکت می کند بسته به میزان رطوبت نسبی هوا در زیر ابرها ممکن است قبل از رسیدن قطره به زمین اندازه قطره در اثر تبخیر کوچکتر و یا به کلی تبخیر شو .
ابرهایی که در آنها مراحل فوق جهت تشکیل باران رخ می دهد ابرهای گرم می نامند نوع ابر تعیین کننده نوع بارندگی است .برای مثال ، ابر پوشن نرمه باران تولید می کند در حالی که باراپوشن وکومه ای سان باران زا هستند ( شکل 6- 1 ) قطره های بارانی که از ابرهای کومه ای بارا تشکیل می شوند به علت بالا بودن غلظت قطره های آب در این ابرها و افزایش تعداد دفعات برخورد بسیار بزرگند این بدان علت است که قطره های کوچتکر با نیروی بالا بر به سمت بالا حرکت می کنند.
در یک ابر سرد قطره های آب ابر سردند . تشکیل بلورهای یخ از این قطره ها بستگی به حضور هسته انجماد دارد این هسته خود دارای ساختمانی بلوری مشابه بلور یخ است تعداد زیادی از این هسته ها از سطح زمین به جو فرستاده می شوندو هر نوع از آنها دارای دمای استانه ویژه ای است که زیر آن دما قطره های آب ابر سرد با تماس با این هسته ها منجمد خواهد شد .
یکی از هسته های مهم گلهای معدنی کائولینیت است که دمای آستانه آن است بعضی هسته ها از جنس ذرات سلولوز گیاهی دمای آستانه بیشتری دارد با کاهش دمای هوا انواع مختلف هسته ها فعال می شوند به طور ی که درد مای 22 درجه سانتی گراد و زیر آن یک ابر به طور کامل از بلورهای یخ تشکیل می شود یک بلور یخ تازه توسط هوایی محاصره شده است ( شکل 6-2-1 ) که نسبت به سطح آب اشباع شده و نسبت به سطح یخ به صورت ابر اشباع در آمده است . در نتیجه بخا ر آب به طور مستقیم جامد گشته ( نهشت )بر بزرگی یخ می افزاید به دنبال این اتفاق هوا نسبت به سطح افقی آب غیر اشباع شده ( شکل 6-2-2 واندازه قطره های ابر سرد موجود به علت تبخیر کوچکتر می شود با تکرار این فرایند بلورها رشد می کنند
جریان هوای موجود در ابر ممکن است باعث شکستن بلورها شود که در نتیجه هر تکه آن تشکیل یک هسته جدید را داده و این امر باعث افزایش تعداد بلورها در داخل ابر می شود برخورد و چسبیدن بلورها به یک دیگر به خصوص در فاصله دمایی صفر تا پنج درجه زیر صفر باعث تشکیل پولکهای برف می شوند
وقتی که پولکهای برف آن قدر بزرگ شوند که سرعت سقوط آن بتواند بر نیروی بالابر حرکت هوا غلبه کند از سطح زیرین ابر خارج می شوند بارش برف زمانی رخ می دهد که دمای اطراف سطح بلورها زیر صفر باشد اگر این دما بین صفر و 3 درجه باشد قسمتی از پولکهای برف ذوب شده بر فابه تولید می شود شکل 6-1
هرگاه بلور یخ به قسمت تحتانی ابر که دمای آن بیشتر از صفر درجه است سقوط کنت ذوب شده و قطره های آب را تشکیل می د هد که این به نوبه خود پس از برخورد و همامیزی با قطره های دیگر به صورت باران به زمین می رسد .این فرایند در ابرهای کومه ای و کومه ای بار اتفاق می افتد ( شکل 6-1 )

6-2-1 تگرگ
بارش تگرگ همواره با ابر کومه ای بارا همواره بوده غالبا به شکل کروی با قطری بین 5 تا 50 میلی مرت و یا بیشتر می شود ساختار هر ذره از یک تعداد پوسته های همرکز که به صورت یک در میان شفاف و کدر میباشندتشکیل شده ( شکل 6-3 ) که این امر به دلیل غلظت هواتی به ترتیب کم و زیاد است
در یک ابر کومه ای بارا نیروی بالا بر قوی قطره های آب را تا قسمت بالای ابر که در آن این قطره ها منجمد می شود بالا می برد این ذرات هسته های تگرگ را تشکیل می دهند
هر یک از این ذرات در اثر برخورد و همامیزی با قطره های آب رشد می کند و بزرگ یم شوند .سپس این تگرگ رشد کرده سقوط می کند و اگر از ابر خارج نشود دوباره با نیروی بالا بر صعود می کند این رایند ممکن است برای چندین مرتبه تکرار شود تا زمانی که سرعت سقوط آن بتواند بر نیروی بالا بر غالب و از ابر خارج شود .

6-3 مشاهدات
عبارتی برای توضیح مشاهدات در رابطه با بارندگیها مورد استفاده قرار می گیرند که عبارتند از :
الف ) رگبار
این نوع بارش از ابرهای جابجا شونده و در مدت زمانی کوتاه صورت می
گیرد و به یکی از شکلهای باران ، برف – تگرگ – و یا برفا با شدتهای متفاوت دیده می وشد
ب ) بارش ناپیوسته : در ابرهای پوشن سان و در آخرین ساعت بارندگی به صورت ناپیوسته افتاق می افتد
ج ) بارش پیوسته : درابرهای پوشن سان برای حداقل یک ساعت و بصورت پیوسته رخ می دهد بارندگی خواه از ابر کومه ای سان وخواه از ابر پوشن سازن به سه دسته سبک ، متوسط ، و سنگین تقسیم بندی می شود هر یک از این سه نو ع در میزان بارندگی ای که در مدت یک ساعت اتفاق می افتد با یکدیگر تفاوت دارند میزان بارندگی بر حسب ضخامت ( میلی متر ) بیان می شود .
د ( رعد و برق : که نتیجه تخلیه الکتریکی بین دتو ابر و یا اب رو زمین می باشد و با نور صدای شدید همرا ه است /.همواره رگبار سنگین تگرگ و یا باران از ابر کومه ای بارا را پس از رعد و برق می توان دید هم زمان با این رخداد ، افزایش سرعت باد در سطح زمین افزایش فشار و کاهش دمای هوا را می توان انتظار داشت که این خود در اثر ایجاد یک نیروی پایین تر در نتیجه بارندگی است .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  56  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید