تاسیسات مکانیکی در مجموع به دو دسته ی کلی صنعتی و ساختمانی قابل تقسیم می باشد. تاسیسات مکانیکی صنعتی شامل بخش هایی چون انتقال آب، فاضلاب یا به صورت کلی انواع سیالات، تصفیه ی آب و فاضلاب، تولید انرژی از حرکت سیال و ... می باشد. تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل تاسیسات بهداشتی، (آبرسانی و فاضلاب)، تهویه مطبوع (سرمایش، گرمایش، تعویض هوا و اگزاست) و همچنین تاسیساتی مانند استخر، سونا، جکوزی و .... می باشد. در دنیای امروز تامین آسایش بشر یکی از هدف‌های اصلی است نقش تاسیسات مکانیکی به عنوان جزئی از ساختمان ها که افراد به صورت روزمره با آن در تعامل می باشند غیر قابل انکار می باشد.
تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل
- تاسیسات گرمایی
- تاسیسات سرمایی
- تاسیسات بهداشتی
- تاسیسات تهویه مطبوع
- تاسیسات استخر
- تاسیسات آتش‌نشانی
- تاسیسات گازرسانی
- اجرا و طراحی آسانسور، پله برقی، فواره و آبنما،
- تاسیسات گازهای طبی
- سیستمهای بخار
می‌باشد. تاسیسات مکانیکی به شاخه‌های مختلفی مانند صنعت، ساختمان، ورزشی، درمانی و مانند این‌ها تقسیم می‌شود.
در مورد تاسیسات مکانیکی نظرات مختلفی وجود دارد اما می‌توان گفت: تاسیسات مکانیکی دانش مبارزه با طبیعت است. بر خلاف جاذبه آب را بالا کشیدن، گرما در فصل سرد و سرما در فصل گرم، هوای تازه در اجتماعی از انسانها، تخلیه گازها از محل تولید و... . تاسیسات مکانیکی دانش رفاه جانداران در مبارزه‌ای تمام عیار با طبیعت است
در دنیای امروز تامین آسایش بشر یکی از هدف‌های اصلی بوده و سعی شده است با استفاده و به کارگیری تاسیسات مکانیکی، در طراحی و اجرای ساختمان سازی این امر مهم پی گیری شود؛ لذا فراگیری و شناخت علم تاسیسات مکانیکی برای کلیه دست اندرکاران تاسیسات ساختمانی یکی از مباحث مهم و ضروری محسوب می‌شود.
رشته دانشگاهی
هنرجویان این رشته در طی دوران تحصیل با طرح، محاسبه، اجرا، راه‌اندازی، سرویس و نگهداری تاسیسات بهداشتی، تاسیسات گرمایی، تاسیسات گازرسانی ساختمان‌های مسکونی، راه‌اندازی و سرویس و تعمیر تاسیسات برودتی خانگی و تجاری، نقشه خوانی و نقشه کشی تاسیسات بهداشتی، حرارتی، گازرسانی و برودتی و... آشنا می‌شوند.
زمینه‌ها و عناوین شغلی رشته تاسیسات:
- راه‌اندازی و تعمیرکاری دستگاههای سردکننده خانگی
- راه‌اندازی و تعمیرکاری سیستمهای حرارت مرکزی
- جوشکاری برق و گاز
- لوله کش آب ساختمان
- برق کاری و راه‌اندازی دستگاههای تاسیساتی با استفاده از لوله‌های فلزی و پلیمری
- نقشه کش تاسیسات مکانیکی ساختمان
- طراح، مجری و ناظر لوله کشی گاز خانگی و تجاری
- نصاب و لوله کش تاسیسات حرارت مرکزی
در تعریف تاسیسات الکتریکی می‌توان گفت طراحی سیستمهای سیم کشی اماکن مسکونی و مراکز صنعتی و شامل مباحثی مانند روشنائی؛ برقرسانی؛ تلفن؛ آنتن مرکزی؛ سیستم اعلام حریق؛ شبکه رایانه‌ای؛ منبع تغذیه اضطراری و دوربین مداربسته می‌باشد.
رشته‌های دانشگاهی
تأسیسات مکانیکی
تاسیسات به عنوان قلب تپنده ساختمان از اهمیت و اعتبار خاصی برخوردار می باشد بطوری که کم توجهی به این بخش منجر به عدم آسایش ساکنین و در نتیجه باعث غیر قابل استفاده شدن فضاهای مفید ساختمان می شود،از این رو محاسبه و انتخاب سیستم تاسیساتی مناسب تصمیم بسیار حساسی است که توسط مهندسین طراح اخذ می شود.در این انتخاب علاوه بر دانش مهندس طراح،نظر کارفرما و یا ساکنین و امکانات و شرایط ساختمان نیز دخالت دارند.عوامل زیادی باید مورد تجزیه تحلیل و قضاوت قرار گیرند که اهم آنها،ایده های شخص یا سازمان سرمایه گذار و جنبه های اقتصادی طرح می باشند.عمده ترین مسایلی که باید مد نظر طراح سیستم تهویه مطبوع قرار گیرند به ترتیب:
1-امکانات مالی کارفرما
2-شرایط معماری ساختمان از نظر فضاهای موجود و موقعیت مکانی پروژه
3-شرایط اقلیمی پروژه از قبیل دما،رطوبت،باد،تابش آفتاب و ...
4-میزان بار حرارتی داخل ساختمان از قبیل ساکنین،چراغها و سایر مولدهای حرارت
5-میزان قابلیت ساختمان در ذخیره کردن حرارت اکتسابی
6-جنبه های فیزیکی فضا یا ساختمان از نظر تطبیق با سیستم تهویه مطبوع و تجهیزات آن
وسایل و تجهیزات یک سیستم تهویه مطبوع احتیاج به فضای کافی برای نصب دارند.این مساله باید مورد توجه مهندس طراح سیستم قرار گیرد و قبل از طراحی سیستم،امکانات ساختمان را در تخصیص فضای مناسب برای تجهیزات سیستم تهویه مطبوع مورد بررسی قرار دهد.وسعت فضای مورد نیاز تجهیزات تهویه مطبوع ممکن است آنقدر کم باشد که بتوان آن را حتی در داخل فضای مورد تهویه نصب نمود،مانند فن کویل ،ولی تجهیزات یک سیستم تهویه مطبوع مرکزی که هوای مطبوع مورد نیاز چندین اتاق یا فضای ساختمان را تامین می کند،احتیاج به فضای بیشتری برای نصب دارند.
آیتمهایی که در بخش تاسیسات مکانیکی یک ساختمان طراحی و محاسبه می گردند عبارتند از:
-محاسبه بار سرمایش گرمایش مورد نیاز ساختمان
- انتخاب سیستم سرمایش گرمایش
-محاسبه سیستم کانال کشی و لوله کشی دستگاهها
- محاسبه آبگرم مصرفی مورد نیاز
- منبع ذخیره آب
-اطفا حریق
- محاسبه سیستم لوله کشی آب مصرفی،فاضلاب و تهویه
- محاسبه و انتخاب تجهیزات موتورخانه
-محاسبه بار سرمایش گرمایش مورد نیاز ساختمان:
اولین گام در انتخاب سیستم مناسب محاسبه بار سرمایش گرمایش ساختمان می باشد. بارهای برودتی و حرارتی با کمک نرم افزار CARRIERمحاسبه شده که اطلاعات ورودی نظیر طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا، درجه حرارت طراحی هوای خارج در فصل تابستان و زمستان ، اختلاف درجه حرارت شب و روز در فصل تابستان،رطوبت نسبی هوای خارج،شرایط معماری پروژه نظیر سطح دیوارها و پنجره ها و دربهای خارجی،سقف و کف به نرم افزار داده می شود که از خروجی این نرم افزار می توان بار حرارتی و برودتی فضاهای مورد نظر را بدست آورد.
فضای برنامه carrier
-انتخاب سیستم سرمایش گرمایش:
گام بعدی انتخاب سیستم مناسب سرمایش گرمایش می باشد.مبانی مورد استفاده در طراحی ومحاسبه دستگاهها و تجهیزات تاسیسات حرارتی و برودتی، عمدتاً بر پایه اطلاعات موجود در هندبوکهای متداول این رشته نظیر هندبوکهای ASHRAE و CARRIER بوده و سپس از کاتالوگ شرکتهای سازنده انتخاب می گردند.
بطور کلی سیستمهای متداول سرمایش گرمایش در ساختمانها با کاربریهای مختلف را می توان به شرح ذیل تقسیم بندی نمود:
- سرمایش: تبخیری(کولرآبی، زنت یا ایرواشر) و گرمایش:موتورخانه مرکزی یا پکیج آب گرم
-سیستم تهویه مطبوع ( فن کویل،دستگاه هوارسان )
-پکیج های سرمایش-گرمایش
-سیستم کولر گازی یا اسپیلیت یونیت
-محاسبه سیستم کانال کشی و لوله کشی دستگاهها
با توجه به ظرفیت دستگاههای انتخاب شده (هوادهی یا سرمایش گرمایش) بهترین مسیر عبور کانال یا لوله ها با توجه به پلان معماری مشخص شده سپس با استفاده از جداول و نمودارهای مربوطه سایز کانال و لوله های دستگاهها محاسبه می گردد.
محا
پروژه و تحقیق-تأسیسات مکانیکی و نحوه محاسبات آن - در 40 صفحه-docx