لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"
فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحات:21
چکیده
نوشتن فرصتی برای اندیشیدن ، تجسم نمودن و به خاطر آوردن است . دیدگاه مشترک درباره ی نوشتن بدین قرار می باشد ، که نوشتن برقراری ارتباط و انتقال اطلاعات و عقاید از طریق نظامی از نشانه های مکتوب است . در واقع نوشتن یک آفرینش و خلاقیت تام است که در یک طرف آن خلق افکار و اندیشه ها و در طرف دیگر نظم بخشی این اندیشه ها در قالب های زبانی مورد نظر قرار دارد .
در اقدام پژوهی حاضر مشکلاتی که در نوشتن یک انشای مطلوب بر سر راه دانش آموزان کلاس دوپایه ی اول و دوم راهنمایی مدرسه راهنمایی کوثر شهرستان علی آباد کتول وجود داشت شناسایی گردید سپس با توصیف وضعیتی که دانش آموزان و معلم در آن قرار داشتند و گردآوری شواهد 1 مسئله شفاف سازی شده ، با روش هایی گوناگون که با توجه به مشکلات متعدد نگارشی ، صرفی و نحوی دانش آموزان به کار گرفته شده بود تا حدود زیادی موانع برطرف و افق های جدیدی برابر چشم دانش آموزان برای نوشتن انشا باز گردید و این از بازخورد رفتار دانش آموزان و بررسی انشاهای آنان روشن گردید در نهایت یافته های زیر از این پروژه حاصل شد :
1- انجام فعالیت های گروهی باعث افزایش علاقه مندی دانش آموزان به درس وایجاد رقابت سالم دربین آنها می گردد .
2- به کار بردن لوازم ومواد آموزشی و استفاده ی مناسب از کتابخانه باعث عینی تر شدن مطالب وافزایش یادگیری می گردد .
3- انجام فعالیت های عملی در جریان آموزش علاوه بر تقویت رابطه ی عاطفی بین معلم ودانش آموزان کلاس را از حالت خسته کنندگی خارج کرده ،آن را ، هم برای معلم و هم برای دانش آموزان لذت بخش تر می نماید .
واژه های کلیدی :
اقدام پژوهی ، انشا ، روش های نوین ، مقطع راهنمایی ، یادگیری
مقدمه
« بنویسید زیرا جز با نوشتن چیزی را به خاطر نخواهید سپرد » امام صاوق علیه السلام
زبان نقش مهمی در برقراری ارتباط در جامعه دارد. عدم تسلط دانش آموزان به زبان رسمی کشور چه در بیان و چه در نوشتن ، به خصوص در مناطق دوزبانه ، انشانویسی دانش آموزان را با مشکلاتی مواجه کرده است .
« سخن گفتن به فارسی برای کسانی که این زبان را از کودکی آموخته اند کار آسانی است، اما نوشتن به فارسی به این آسانی نیست . قدرت نگارش صحیح ، نیازمند تمرین به منظور تبدیل اندیشه به کلمات درچارچوب ادبیات خاص هرکشور است »
در نظام تعلیم و تربیت کشور ما ، انشا نویسی سابقه ای دیرینه دارد ، در ادبیات قدیم کلمه ی منشی به معنای انشا نویس، فراوان به کار رفته است و منشیان نقش عمده ای در مکتوب نمودن آثار ، به ویژه رسائل دیوانی داشته اند با این حال ، انشا به عنوان یک درس ، مقوله ی تازه ای است که در آموزش و پرورش جدید باب تازه ای گشوده است و با انشا نویسی منشیان تفاوت بسیاری دارد . انشا کلمه ای است عربی بر وزن « افعال » و در لغت به معنای ایجاد ، ابداع ، خلق ، پرورش و آفرینش است . و زبان آموزی به معنای مهارت در نوشتن مطلبی در مورد موضوعی مشخص است.
مشخص کردن موضوع پژوهش و توصیف وضعیت موجود
اینجانب اقلیما طالبی مجرد با میزان تحصیلات کارشناسی در رشته ی زبان و ادبیّات فارسی و 24 سال و 7 ماه سابقه ی خدمت، در سال تحصیلی 92-91 با سمت دبیر ادبیّات فارسی در مدرسه راهنمایی دخترانه ی کوثر واقع در شهرستان علی آبادکتول،استان گلستان، مشغول به تدریس هستم.
در ابتدای دوره ی دبستان که هدف اصلی آن آموزش خواندن و نوشتن فارسی پایه است در کنار درس های فارسی ( خواندن ) و املا ، درسی با نام« جمله نویسی » وجود دارد . هدف از ارائه ی این درس (جمله نویسی ) ایجاد توانایی اولیه ی نوشتن فعال در دانش آموزان است . بدین معنی که پس از آموزش نوشتن غیر فعال ( رونویسی ) و آموزش نوشتن نیمه فعال ( املا ) به مرحله ی آموزش نوشتن فعال یا خلاق می رسیم . این مرحله با درس جمله سازی آغاز می شود و با درس انشا ادامه می یابد و دانش آموزانی به این مهارت دست می یابند که پیام های خود را به صورت سخن نوشتاری ، تولید و به مخاطب فرضی یا واقعی ارائه نمایند .
جمله سازی در واقع مقدمه ای است برای آماده سازی دانش آموزان در درس انشا. در جمله سازی است که دانش آموزان می توانند اولین تجربیات و خلّاقیت نوشتاری را کسب کنند و با انواع جمله های خبری ، پرسشی ، امری و تعجبی آشنا شوند دانش آموزان جایگاه انواع مقوله های صرفی مثل گروه اسمی ، ضمایر و ... را در ساخت جمله می آموزند و قواعد نحوی موجود در دستور زبان فارسی را به طور غیرمستقیم تجربه کنند .در هرجمله ای هم که توسط دانش آموزان نوشته می شود دو اصل مورد توجه می باشد :
الف – پیام جمله : که باید از لحاظ معنایی و حقایق برون زبانی صحیح و متناسب باشد
ب- ساخت نحوی جمله : که باید با اصول و قواعد ساخت جمله در زبان فارسی منطبق باشد
در بین بیشتر دانش آموزان درس انشا درس مسأله داری می باشد ،که بیشتر بچه ها در این امر به کتاب های کمکی یا اولیای خود متکی هستند . در برنامه ی آموزش انشا در دوره ی دبستان و حتی در مقاطع دیگر هم آن چنان به فرآیند نوشتاری توجه نشده است و ساعت درس انشا با تمرکز بر محصول نوشتار اداره می شود . و توجه به وجه آموزشی انشا نیز اندک می باشد .تنها به ارائه ی موضوع و قرائت انشاهای دانش آموزان اکتفا می شود و این به آن معنا است که : « از دانش آموزان چیزی می خواهیم که به آنان یاد نداده ایم ». یعنی موضوعی را مشخص می کنیم و دانش آموزان بدون ایجاد انگیزه ی قبلی و آموزش قواعد جمله سازی و کار برد واژه های مربوط اقدام به نوشتن می کنند یا مستقیماً از کتابی رونویسی می کنند و یا اولیای آنان برای آنها دیکته کرده و می نویسند . بدون این که خلاقیت فکری ایجاد کنند وبه تفکر بپردازند .دانش آموزان کلاس دوپایه ی اول و دوم مدرسه ی من نیز در درس انشا از نظر جمله نویسی در ارتباط با موضوع بسیار ضعیف بودند و اکثر جملات و انشاهای آنها کلیشه ای بوده و نوشتن انشا به صورت موضوعی و کلیشه ای نه تنها باعث ابتکار و نوآوری نمی شود ، بلکه سبب د لزدگی از این ماده ی درسی نیز می گردداز مشکلات دیگر نوشتاری آنان ؛ رعایت نکردن ارکان جمله و نوشتن به زبان عامیانه بود در نتیجه، همه ی این نکات مرا بر این داشت تا باتوجه و ژرف نگری بیشتری بر این بیندیشم که « چگونه می توانم مهارت انشانویسی دانش آموزان کلاس دوپایه ی اول و دوم راهنمایی را افزایش دهم » .
گردآوری شواهد 1
پس از شناخت مسأله ی مورد پژوهش باید با برنامه ای مدون به جمع آوری اطلاعات می پرداختم. لذا با کمک ابزارهایی نظیر مصاحبه، پرسش نامه ، ارائه ی چک لیست ها و بررسی اسناد و نمرات سال قبل ، مشاهده ی مستقیم عملکرد دانش آموزان و بررسی دفاتر انشای آن ها با همکاران، مدیر ، و تعدادی از بچه ها و والدینشان هم فکری نموده و به منابع کارامد در زمینه ی عیوب نوشتن ، فن نویسندگی پرداختم .
هر یک از آنها نظرات خود را پس از دیدن انشاهای بچه ها و چک لیست های موجود اعلام می کردند و من نیز تمامی آنها را بررسی و ثبت می نمودم وبه صورت جدول مختلفی نظیر جدول برنامه ریزی جمع آوری اطلاعات شواهد 1 و جدول آماری شواهد 2 ترسیم می کردم و در حین کار به مطالعه ی منابع و آثار ارزشمندی در این مورد می پرداختم . نتایجی که از جمع آوری شواهد به دست آمد بدین قرار بود :
الف) درهنگام نوشتن انشا اظهار ناتوانی می کردند
ب) به درس انشا علاقه نشان نمی دادند
ج) درجمله سازی از جملات تکراری استفاده می کردند
د) انشاهای نوشته شده بسیار کوتاه و تکراری و بیشتر به زبان عامیانه بود
و) ارکات جمله و نکات دستوری را رعایت نمی کردند
ه ) علائم سجاوندی را رعایت نمی کردند
اقدام پژوهی : چگونه می توانم مهارت انشانویسی دانش آموزان را افزایش دهم
