دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
فورمت فایل:word(قابل ویرایش) تعداد31 صحفه
مقدمه :
برنامه ریزی تغذیه به مرتع داران کمک می کند تا از طریق استفاده بهتر منابع غذایی میزان بازدهی را افزایش دهند . برنامه تغذیه دامها ، میزان جیره غذایی را با مقدار علوفه چراهگاه می سنجند . مقیاس زمانی برای برنامه تغذیه می تواند از یک دورة طولانی مدت یک سال تا درورة کوتاه یک روزه تغییر کند . به طور کلی سه نوع از طرحهای تغذیه برای اهداف خاص و زمانهای مخصوص استفاده می شود (نمودار 1 ) که عبارتند از :
- تغذیه : طرح بلند مدت یک ساله یا بیشتر ، که برای تعیین خط مشی سیاست گذاری نظیر تعیین تعداد دام در واحد سطح و تاریخ بره زایی یا گوساله زایی ، زمان از شیر گرفتن ، زمان آغاز شیر دوشی ، نیاز احتمالی به مکمل غذایی یا استفاده از تغذیه دستی ، به کار می رود . طرح تغذیه بر اساس میانگین یا احتمالاً الگوی عرضه و تقاضای غذا استوار است .
- بودجه بندی تغذیه : طرح متوسط مدت تا حد شش ماه است . در این طرح میزان تقاضا برای غذا با میزان علوفه موجود ، بر اساس یک وضعیت واقعی تنظیم می شود . این طرحها غالباً شامل اهداف بیشترین بهره برداری اقتصادی تر از مازاد علوفه یا استفاده ازکم هزینه ترین روش برای فائق آمدن بر کمبود علوفه چراگاه هستند.
- برنامه چرا : طرح کوتاه مدت شامل مدتی که با یستی دامها در یک قطعه چراگاه بخصوص چرا کنند. این تصمیمات به تعیین مدت دوره تناوب کمک می کنند . همه طرح ها با مساله برآورد میزان عرضه و تقاضای علوفه مواجه هستند . در عمل ، برای هر طرح ، مطالعه طولانی مدت پیوسته تولیدات چراگاه و دام ضروری است و تعادل ها بایستی با توجه به تغییرات میزان برآورد شده و پیشگویی شده ٍ،بعمل آید . طراحی تغذیه در چراگاه ممکن به خاطر وجود نوسانات زیاد در مقادیر برآورد شده برای سرعت رشد علوفه ، پوشش تاجی چراگاه، ارزش غذایی علوفه چراگاه و مکمل ها ، یا وزن زنده دامها و میزان تولیدات آنها ، زیاد دقیق نباشند اما ، طرح های تغذیه چارچوبی را که با آن علوفه چراگاه با دامها سازماندهی شوند ، ایجاد می کند و از این رو باعث افزایش بازدهی گله داری در چراگاه می شود .
روشهای محاسبه تامین و تقاضای غذا به تفصیل بیان شده و کاربرد آنها در طرح های تغذیه ، بودجه بندی تغذیه یا برنامه های چرا با یک سری مثالها بیان شده است .
عرضه و تقاضای علوفه:
معمولا نیاز غذا بر اساس نیاز روزانه یا سالانه و به صورت کیلو گرم ماده خشک در هکتار(KgDm/ha) جهت مقایسه مستقیم با عرضه علوفه بیان می شود .
میزان تقاضای علوفه بر اساس انرژی مورد نیاز برای دستیابی به تولیدات مورد نظر محاسبه می شود . در مورد گوسفند ها ،در گاوهای در حال رشد و گاوهای گوشتی ، هدف تولیدات بر اساس وزن زنده و افزایش وزن و در مورد گاوهای شیری هدف تولید شیر و وضعیت بدن آنها می باشد میزان تقاضای غذای برای افراد یک دسته از حیوانات و غیره با توجه به تفاوت قابل ملاحظه ای بین دامها ، میانگین وزن زنده ، افزایش وزن زنده ، تولید شیر یا تاریخ گوساله زائی و تقاضای غذا برای میانگین گله اختلاف فاحشی دارد . جیره انرژی متابولیسمی برای میانگین دامها گله (My ME / d) جهت دستیابی به تولید مطلوب مورد نظر جداول مربوط در فصل 4 اتقباس می شود . در بیشتر طرحهای تغذیه ، می توان به راحتی میزان انرژی متابولیسمی مورد نیاز در روز (Mj ME / d) را به مقدار مادر خشک علوفه در روز (Kg DM / d) تبدیل کرد و اینکار را می توان از طریق مستقیم انرژی متابولیسمی بر نسبت M/D (تراکم انرژی) علوفه بر اساس MjME در هر کیلوگرم ماده خشک علوفه خورده شده ، انجام داد . برای مثال ، اگر یک میش 57 کیلوگرمی به MjME/d 5/10 برای نگهداری نیاز داشته باشد و میزان M/D علوفه مصرف شده MjME/KgDM 5/10 باشد ، این میش به مصرف یک کیلو گرم ماده خشک در روز نیاز دارد .
رژیم غذایی تعیین شده برای دامهای پراکنده با توجه به جسته های رفتاری دامها محاسبه می شود .و بخاطر ارجهیت دادن دامها به انتخاب برگهای سبز نسبت به مواد مرده یا ساقه های گیاه ، معمولاً هضم پذیری ( یا M/D ) علوفه خورده شده بالاتر از علوفه موجود در چراگاه است . میزان مصرف یا شدت چرا ، تاثیر قابل ملاحظه ای بر M/D چراگاه چرا شده دارد .
هنگامی که شایستگی چراگاه پایین باشد ، دامها علوفه را تا وقتی که مقدار آن به حد پایینی برسد چرا می کنند و در نتیجه درصد بالایی از مواد مرده و ساقه های گیاه را چرا می کنند ، بنابراین میزان M/D رژیم غذایی آنها پایین تر است . مقادیر M/D رژیم های غذایی مختلف در فصلهای 1،3 و 4 این کتاب آورده شده اند .
توصیه ما اینست که میزان غذای مورد نیاز بصورت کیلو گرم ماده خشک در روز برای هر رأس ( روز / رأس / کیلوگرم ماده خشک ) تعیین شود برای محاسبه تقاضا به هکتار ، بایستی مقدار مورد نیاز هر دام را در نرخ دامگذاری ( تعداد دام بر مساحت در دسترس آنها ) ضرب شود . تمام این مراحل در مثالهایی که نیاز غذایی را بصورت قسمتی از یک طرح تغذیه یا بودجه بندی تغذیه محاسبه کرده اند ، نشان داده شده اند . تقاضای غذا را می توان در مقیاسهای زمانی مختلف بیان کرد . میانگین نیاز سالانه مختلف دام را می توان از طریق جمع کردن مقادیر مورد تقاضا برای دوره های تولیدی مختلف در طول سال بدست آورد . برخی از اشکال بسیار معمول تقاضای سالانه عبارتند از :
میشها 55 کیلوگرمی که بره هایشان کاملاً از شیر گرفته شده اند = 500 کیلوگرم ماده خشک میشهای جوان « در سن یک تا یک ونیم ساالگی » با وزن 50 – 25 کیلوگرمی = 400 کیلوگرم ماده خشک گاوهای در حال رشد ‹ 400 – 200 کیلوگرمی› = 1500 کیلوگرم ماده خشک ضمناً گاوهای شیرده بطور تقریبی به 25 کیلوگرم ماده خشک به ازای هر کیلوگرم چربی شیری که تولید می کنند ‹ نه خود شیر › نیاز دارند . این شامل دورة غیر شیردهی نیز می شود . این مقدار برای گاوهای اصلاح شده کمتر از گاوهای اصلاح نشده می باشد .
عرضه غذا :
میزان رشد علوفه به میزان پوشش چراگاه و غذاهای مکمل ، عرضه غذا را تشکیل می دهند . سهم هر کدام از اینها بسته به نوع برنامه ریزی تفاوت می کند .
میزان رشد و تولید سالانه علوفه :
برای تهیه یک طرح آگاهی از میزان رشد علوفه در طول دوره طرح لازم است . میانگین میزان رشد علوفه برای مناطق در فصل 1 کتاب آمده است و می توان اطلاعات محلی را از ادارات کشاورزی ، انیستیتو های تحقیقاتی و یا مزارع ترویجی بدست آورد . داده های میانگین میزان رشد علوفه ، نقطه شروع خوبی برای طرح است اما بنظر می رسد که در شرایط مختلف نیاز به تغییر ، بازنگری و هماهنگی دارد تا بتوان عوامل مختلفی را که بر میزان رشد اثر می گذراند ، نظیر اقلیم ، حاصلخیزی خاک به نوع گیاهان علوفه ای و وضعیت چراگاه ، مورد محاسبه قرار داد .
علاوه براینها ، مدیریت چرا نیز روی تولید علوفه اثر می گذارد ، برای مثال چرا شدید می تواند رشد دوباره علوفه را کند نماید ، در حالیکه چرای سبک ممکن است باعث بالا رفتن حجم علوفه با قیمانده و افزایش اتلاف آن را طریق مردن و پوسیدن ، تجزیه شدن شود . در طول دوره گل دهی می تواند به وقوع بپیوندد اما بیشتر این مقدار ، اگر توسط دامها مصرف نشود متعاقباً لاشبرگ تجزیه می گردد . مشخص است که پس از یک دورة رشد سریع علوفه در بهار و اوایل تابستان ، دورة کندی رشد پاییزه فرا می رسد که این زمان مصادف با دوره تجزیه علوفه مازاد فصلهای پیش است . تولید سالانه علوفه را می توان از جمع میانگین رشد ماهانه علوفه بدست آورد .
میزان رشد علوفه را بطور خیلی تقریبی می توان از روی تغییر پوشش چراگاه و برآورد مقدار علوفه شده تعیین نمود . جمع آوری چنین داده هایی در طول سالهای متمادی ، احتمالاً گستره و دامنه تغییرات فصلی تولید علوفه در یک چراگاه بخصوص را مشخص خواهد کرد . میزان رشد علوفه ( میزان رشد در طول زمان ) متغییر ترین بخش طراحهای میان مدت و بلند مدت تغذیه است و احتمالاً طرحها در طول اجرا احتیاج به تغییراتی خواهند داشت . در برنامه های کوتاه مدت ( 7 – 1 روز ) ، معمولاً مقدار رشد علوفه را در نظر نمی گیرند . ( بعبارتی حجم علوفه را در طول این مدت ثابت فرض می کنند ) .
پوشش چراگاه :
پوشش چراگاه اندازه گیری علوفه یک مزرعه در زمان بخصوص است و میانگین مقدار علوفه موجود در مزرعه به ( Kg DM/ha ) نامیده می شود . پوشش چراگاه از طریق ضرب کردن مقدار علوفه در مساحت هر قطعه چراگاه محاسبه شده و با جمع کردن علوفه قطعات ، کل علوفه در چراگاه بدست می آید . از تقسیم مقدار کل علوفه به مساحت کل ، میانگین پوشش چراگاه بدست می آید . ( جدول 1) .
اندازه گیری مستقیم مقدار علوفه از طریق قطع علوفه موجود در پلاتهای نمونه ( معمولاً به مساحت 25/0 متر مربع ) از سطح زمین و سپس توزین علوفه خشک شده آنها ، انجام می شود (2) . این عمل زمان زیادی می طلبد و بنابراین پوشش علوفه اغلب از روش تخمینی ( برآورد چشمی ) استفاده می شود ، یا با استفاده از روشهایی مانند صفحه گذاری یا ظرفیت سنج برآورد می شود . چنین روشهای غیر مستقیمی لازم است که با نمونه هایی از روش مستقیم ( یعنی روش قطع و توزین ) مطابقت شود ، برآورد چشمی تخمینی بین 300 – 100 کیلو متر علوفه خشک در هکتار بدست آمده از روش قطع و توزین بیان می کند (6) . تجربه نشان می دهد هنگامی ، که هنگامی که پوشش در یک قطعه چراگاه یکنواخت است ، تخمین چشمی آسانتر است . با این وجود ، بین قطعات مختلف تفاوتهایی وجود دارد علوفه کوتاه دقیقتر برآورد می شود و علوفه بلند ( بیش از 15 سانتیمتر ) کمتر از حد واقعی تخمین زده می شود . با این حال ، میزان خطای برآورد مقدار علوفه نسبت به خطای مربوط به پیش بینی میزان رشد یا سطوح مؤثر چراگاه ، ناچیز است . مقدار علوفه و و بنابراین پوشش چراگاه از سطح زمین اندازه گیری می شوند . چنانچه مقدار قابل توجهی مواد مرده ( بیش از 25 درصد ) در چراه گاه موجود باشد ، بایستی بصورت مقدار ماده خشک در هکتار در محاسبه منظور شود .
متوسط پوشش چراگاه نتیجه خالص تفاوت بین میزان رشد علوفه چراگاه و مقدار علوفه مصرف شده می باشد . هنگامی که علوفه چراگاه پیشاپیش طراحی می شود .
یک مقدار بیشتری از متوسط پوشش علوفه مورد نیاز است و این عموماً با جیره بندی دقیق علوفه تناقض دارد . برای طراحهای تغذیه موثرتر و مفید ، آگاهی از پوشش مناسب چراگاه در شرایط بحرانی سال ضروری است ( 1 و 3 ) .
برخی از موارد پوشش علوفه ای عبارتند از :
برای گله گاو های شیری ـ هنگام گوساله زایی : Kg Dm/ha 2200 – 1600
برای گله میش های ـ هنگام بره زایی : Kg Dm/ha 1100 – 900
ـ در شروع خزان گراسها Kg Dm/ha 1700 – 1400
یک پوشش گیاهی مناسب در هر چراگاه یا مزرعه بخصوص ، بستگی به عواملی مانند میزان رشد مورد انتظار علوفه ، زمان بره زایی یا گوساله زایی و نرخ دامگذاری دارد . عموماً ، سعی براینست که میزان پوشش را بیش از 1000 و کمتر از 2500 کیلو گرم ماده خشک در هکتار حفظ نمایند . پوشش چراگاه در یک طرح تغذیه بشرطی تعیین خواهد شد که شایستگی مرتع یا توده باقیمانده بعد از چرای چراگاه . نظارت و در ارتباط با مصرف طرحهای چراگاه بتواند پیشگویی شود .
فابینی منظم پوشش چراگاه لازم است ، چراکه نشان می دهد طرح درست و مناسب بوده یا نیاز به تغییر دارد .
غذاهای مکمل :
غذاهای مکمل نظیر علوفه خشک شده ، علوفه سیلو شده ، مکملها بخشی از مجموعه تامین غذا را تشکیل می دهند . مواد مکمل براساس ارزش تغذیه ای خود (M / D ) می توانند جایگزین علوفه گردند . برای نمونه ، 4 کیلوگرم علف خشک شده با M / D معادل Mj ME / Kg DM 5/8 می تواند جایگزین 2/3 کیلو گرم علوفه چراگاه با M / D معادل Mj ME / Kg DM 5/10 شود . برای ساده کردن محاسبات ، اغلب مواد غذایی مکمل را به « علوفه معادل » تبدیل می کنند یعنی مقداری از ماده مکمل که معادل علوفه تولید انرژی می نماید . هنگامی که میزان رشد علوفه بیش از مقدار مورد نیاز است ، نگهداری و ذخیره علوفه بصورت خشک شده یا سیلو شده ، هدر رفت و اتلاف علوفه مازاد را کاهش می دهد . البته اقدام به ذخیره و نگهداری علوفه ، حداقل در کوتاه مدت ، پوشش چراگاه و میزان رشد علوفه را کاهش خواهد داد ( 8 ) . اما در عین حال اینکار مسأله کمبود علوفه را نیز از بین می رود . چنانچه استفاده از کودهای ازته باعث افزایش رشد علوفه شود ، می توان آنرا به نوعی یک مکمل به حساب آورد .
واکنش گیاهان نسبت به نیتروژن برحسب زمان استفاده از کود بستگی به دمای خاک ، رطوبت و غیره دارد ( 7 ) . مقدار مناسب کود برای هر نوع خاک و اقلیم خاص را می توان از موسسات مشاورة محلی بدست آورده و در طرحهای تغذیه مورد استفاده قرار داد .
برای تبیین واضح تقاضا و عرضه غذا با مثالها و استفاده از برنامه غذایی بعداً ارائه می شود .
طرحهای تغذیه ، بودجه بندی تغذیه و طرحهای چرایی :
تغذیه :
برای استقرار بالقوه تعداد دام در واحد سطح و تعادل فصلی تقاضا علوفه با الگوی مورد انتظار تامین علوفه بکار می رود . لازم است زمان بره زایی یا گوساله زایی به نحوی تنظیم شود که افزایش تقاضای علوفه در زمان شیردهی با رشد زیاد علوفه در بهار هماهنگی داشته باشد . همچنین سیاست فروش دامها اغلب تحت تاثیر کاهش رشد علوفه در دورة تابستان و پاییز است . هنگامی که کل تولید علوفه سالانه و الگوی رشد علوفه با میزان تقاضای مجموعه مقایسه شود ، وضعیت تغذیه بصورت نمودار و بر اساس « میانگین » عنوان می شود .
تعداد بالقوه دام در واحد سطح در یک سیستم خودکفا از طریق تقسیم کردن میانگین رشد سالانه علوفه برمیزان تقاضای سالانه هر دام محاسبه کرد . برای مثال ، چنانچه تولید سالانه علوفه 1200 کیلوگرم ماده خشک در هکتار بوده و نیاز سالانه یک گاو شیری 4000 کیلوگرم ماده خشک باشد ،پس تعداد بالقوه دام در واحد سطح معادل 3 گاو در هکتار خواهد بود . تنظیم وقایعی که بر میزان تقاضای غذا تاثیر می گذارد می تواند بگونه ای سازماندهی شود . بالگوی تامین علوفه مطابقت نماید . توضیحات بیشتر در مورد محاسبات نمودار تغذیه برای گله گاوهای شیری در ضمیمه شماره 1 آورده شده و نمودار بصورت گرافیکی در شکل 2 آمده است . در برخی ماهها میزان رشد علوفه بیش از میزان تقاضا و در برخی ماهها کمتر است .
یک طرح تغذیه می تواند نشان دهد که چه زمان ، چه مقدار ، لازم است که علوفه نگهداری یا منتقل شود و نیز می تواند تا حدودی میزان نیاز به مواد غذایی مکمل را روشن نماید . زیادی پوشش چرگاه ، می تواند مشخص کند که چه زمان اعمال مدیریت ضرورت دارد . هنگامی که پوشش چراگاه کم است ، علوفه کافی برای تغذیه مطلوب وجود ندارد . می توان از طریق زمان وقایع ( مثل گوساله زایی یا بره زایی ) یا استفاده از علوفه خشک شده و سیلو شده ، بین عرضه و تقاضای علوفه تعادل برقرار نموده و پوشش چراگاه را افزایش داده در مقابل هنگام بالا بودن میانگین پوشش چراگاه ( بیش از 2500 کیلوگرم ماده خشک در هکتار ) نشان می دهد که لازم است علوفه ـ مازاد ( بصورت خشک شده یا سیلو ) ذخیره و نگهداری شود یا از طریق خرید دام یا تغییر زمان وقایع ، میزان تقاضای علوفه بالا رود . بعنوان مثال ، علوفه سیلو شده در ماه نوامبر ، میزان پوشش چراگاه در فصل بهار کم می کند و وقتی که این علوفه سیلو شود در ماههای مه ، ژوئن و اوایل جولای مصرف می شود . اثر ایکار بر روی پوشش چراگاه در شکل 2 آورده شده است .
در بسیاری از موارد پیچیده برای گوسفند و گاو و طبقات مختلف دامها ( ضمیمه 2) ، میانگین نیاز روزانه هر طبقه از دامه در هر ماه در نرخ دامگذاری آن طبقه ضرب می شود ( تعداد دام هر طبقه تقسیم بر مساحت چراگاه ) . سپس میزان تقاضای کلاسهای مختلف با هم جمع می شوند تا میانگین نیاز روزانه بر حسب کیلو گرم ماده خشک در هکتار Kg Dm/ha بدست آید . اکنون می توان این مقدار را با میزان رشد علوفه مورد انتظار در هر ماه مقایسه نمود . شکل 3 یک نمونه از نمودار را برای مزرعه گوسفند و گاو گوشتی نشان می دهد ( توضیحات بیشتر در ضمیمه 2 آمده است ) . افزایش تقاضای علوفه در فصل بهار با افزایش میزان رشد علوفه توأم است . اما در عین حال میزان پایین رشد علوفه در زمستان باعث می شود که میزان پوشش چراگاه در هنگام بره زایی در ماه آگوست فقط Kg Dm/ha 770باشد . در چنین شرایطی میزان مصرف علوفه میشها محدود شده و در نتیجه میزان رشد بره های شیرخوار احتمالاً کمتر از حد بهینه خود خواهد بود ( 1 – 5 ) . یک راه ممکن برای اجتناب از پوشش کم چراگاه ، به تاخیر انداختن زمان بره زایی تا ماه سپتامبر است . نتیجه این کار ، بهتر زیادتر بودن پوشش چراگاه در طول پاییز و زمستان و زمان بره زایی و افزایش سریع آن پس از این دوره هاست ( شکل 3 ) . در این حالت ، نسبت نسبت به ماه آگوست میشها و بره های با میزان افزایش وزن بیشتر فراهم خواهد شد . سایر موارد مدیریتی شامل تغییر در سیاست خرید و فروش دامها ، زمان پشم چینی یا تاریخ زایمان می باشند . بهمراه کاهش میزان رشد علوفه در تابستان و پاییز ، میزان پوشش چراگاه نیز تنزل یافته و استفاده مکمل جهت تغذیه میشهای شیرده ضروری می شود .
معمولا چنین محاسباتی خسته کننده اند بخصوص هنگامی که طبقات مختلف دامها وجود داشته باشند یا وقتی که لازم باشد تغییرات مختلف میزان رشد علوفه مورد توجه قرار گیرد . استفاده از کامپیوتر ،این امکان را فراهم کرده که تغییرات مختلف را سرعت محاسبه نماییمو در نتیجه در حال حاضر نمودارهای تغذیه مرتباً موارد استفاده گسترده تری می یابند . در تمام موارد طرحهای تغذیه ، محاسبات تنها می توانند شمایی از سیاستهایی که بایستی اعمال شوند تا نتیجه مورد نظر حاصل آید را نشان دهند . البته هنوز لازماست که در یک فصل یا دوره بخصوص ، نظارت دائمی و پایدار بر پوشش چراگاه و عملکرد دامها صورت گیرد ، به نحوی که مدیریتها و تطابق های لازم بتواند انجام شود . این کار به نحو مناسب تری توسط مفهوم بودجه بندی تغذیه عنوان می شود .
بودجه تغذیه :
بودجه بندی تغذیه اطلاعات لازم را در مورد اینکه چگونه بهترین روش تغذیه بکار گرفته شود تا بطور مطمئن سطح تولیدات دامها در حد بهینه حفظ شود را مهیا می سازد و در نتیجه امکان تصمیم گیری مناسب تر در مورد علوفه را فراهم می کند . در بیشتر موارد ، در اولین محاسبات ، میزان عرضه و تقاضای علوفه با هم متعادل نیستند و ارزیابی ها بدین منظور انجام می شود تا کم هزینه ترین روش برای فائق آمدن برکمبود علوفه یا منایب ترین راه استفاده از علوفه مازاد مشخص گردد . یک مرتبه که توازن بودجه بر قرار شد یک برنامه چرائی می تواند جهت تخصیص چراگاه مهیا شود تا مطمئن شد که مصرف های علوفه طراحی شده و پیش گویی می شود . بودجه بندی تغذیه ، بسته به نوع مسأله ، می تواند از روشهای مختلفی مورد محاسبه واقع شود . در ساده ترین حالت ، یک بودجه بندی تغذیه بصورت زیر است :
محاسبه تأمین ( عرضه ) علوفه :
پوشش فعلی چراگاه Kg Dm/ha
بعلاوه میزان رشد علوفه Kg Dm/ha
( کیلوگرم ماده خشک در هکتار در روز ضربدر تعداد روزها )
منهای پوشش چراگاه در انتها Kg Dm/ha
تأمین علوفه :
تعداد روزها × میزان مصرف روزانه × تعداد دام در واحد سطح =میزان تقاضا غذا بر حسب Kg Dm/ha
میزان عرضه و تقاضای غذا با هم مقایسه شده و زیادی یا کمبود علوفه یا تعادل این دو محاسبه می گردد . هنگامی که کمبود علوفه رخ می دهد ، توصیه می شود که میزان رشد علوفه و پوشش نهایی چراگاه مورد بازنگری قرار گرفته و مقدار مناسب و متعادلی انتخاب شود . چنانچه هنوز هم کمبود باقی بود ، بایستی هزینه استفاده از مواد غذایی مکمل بعلت کاهش تولیدات بخاطر پایین بودن مصرف غذا ، مقایسه شود . به همین شکل ، چنانچه پس از کنترل و بازنگری محاسبات میزان رشد علوفه و پوشش چراگاه ، هنوز علوفه مازاد وجود داشته باشد ، بایستی تاثیر افزایش مصرف غذا یا استفاده از مازاد علوفه در سایر موارد مثل ذخیره و نگهداری علوفه یا خرید دام مورد توجه قرار گیرد .
روشهای متفاوت استفاده استفاده از بودجه بندی غذا در مثالی برای گاو نر پرواری ( ضمیمه 3 ) و گاوهای شیری زمستانی ( ضمیمه 4 ) توضیح داده شده اند . در مورد گاونر ، مقدار علوفه حدود Kg Dm/ha 500 مازاد وجود دارد که نتیجه آن بالاتر رفتن میزان پوشش چراگاه و مصرف علوفه از میزان پیش بینی شده در طرح است . لذا لازم است که میزان مساحت چراگاه که به گاو های نر اختصاص یافته کاهش یابد و علوفه مازاد در سایر موارد مورد استفاده قرار گیرد . در مورد مثال گاوهای شیری لازم است تا از علوفه خشک شده استفاده شود تا کمبود زمستانه علوفه چراگاه جبران شود. یکی از موارد ضروری در این طرح ، وجود پوشش علوفه ای معادل Kg Dm/ha 1700 در ابتدای فصل بهار است . سطح تقاضای محل را تا هنگام افزایش رشد فصلی در چراگاه مطمئن می کند .
نظارت واقعی بر میزان پوشش چراگاه می تواند به سرعت هر نوع انحراف از میزان پوشش چراگاه ، می تواند به سرعت هر نوع انحراف از میزان پوشش پیش بینی شده در بودجه تغذیه را نشان دهد . تغییرات مناسب در مدیریت نظیر استفاده از علوفه خشک شده یا سیلو شده یا فروش دام ، می تواند اعمال شود .
طرهای چرایی :
هنگامی که چراگاه تناوب بندی ( جیره بندی و قطعه بندی ) شده و دامها بطور تناوبی مشغول چرا شوند .
تصمیمات مدونی نظیر اینکه بایستی گله دامها چه مدت در هر قطعه چراگاه باقی بماند تا با توجه به میزان پیش بینی شده تولید در طرح تغذیه شوند نیاز است . پیش از تهیه یک طرح چرایی ، یک بودجه بندی اولیه تغذیه می تواند این اطمینان را حاصل کند که آیا میزان علوفه کافی است و یا احیاناً استفاده از غذاهای مکمل ضروری است . دو روش اصلی را برای طراحی و برقراری طرحهای چرایی وجود دارد. در روش « باقیمانده » از ارتباط بین تولیدات دامها با دو عامل مصرف علوفه و مقدار علئفه با قیمانده از چرا استفاده می شود و در روش « جیره غذایی » از رابطه تولیدات دامی با جیره غذایی داده شده به دامها استفاده می شود . هر دو روش در اینجا توضیح داده می شود . علیرغم محدودیت و تغییر پذیری در برخی روابط ، روش باقیمانده بوسیله مزرعه داران قابل قبول بوده است (به فصلهای 7 تا 11 مراجعه شود)
چون مدیران چرا می توانند میزان علوفه باقیمانده از چرا را ببینند و احتمالاً براحتی بتوانند روابط بین اینها را مشخص کنند تخصیص چراگاه در واقع نوعی جیره بندی است و برخی از کاربران در استفاده از آن مشکل دارند . هر دو روش در جای خود ، مفید و مناسب بوده و جایگاه خود را دارند و مدیران بایستی روشی را که تشخیص می دهند در یک سیستم مناسب تر است پیاده کنند .
مراحل محاسبه تعداد روزهایی که گله دام در یک قسمت یا قطعه چراگاه باید چراکند، بصورت زیر است :
روش باقیمانده :
( مقدار مصرف هر دام × تعداد دامها )
( مساحت قطعه ) × ( مقدار علوفه پیش از اجرای علوفه باقیمانده از اجرا ) = تعداد روزها
روش جیره غذایی ( اختصاصی دادن علوفه ) :
جیره روزانه غذا × تعداد دام
مساحت قطعه × مقدار علوفه پیش از اجرا = تعداد روزها
برای مثال ، قطعه ای از چراگاه با مساحت 5/1 هکتار و مقدار علوفه Kg Dm/ha 2400 وجود دارد در آن 1000 میش با وزن متوسط 63 کیلوگرم و در شرایط بدنی خوب ، در اواسط آبستنی و در حد نگهداری تغذیه می شوند . تعداد روزهایی را که بایستی در این قطعه باقی بمانند ، در هر دو روش به صورت زیر محاسبه می نمایند .
در روش باقیمانده :
میزان تغذیه از علوفه چراگاه برای این سطح تولیدات ( یعنی حالت نگهداری ) بدین صورت است که مقدار علوفه باقیمانده از چرا Kg Dm/ha 450 و میزان مصرف سرانه میشها Kg Dm/ha 95/0 در روز است . در نتیجه :
روز 3 = 5/1 × (450 – 2400 ) = تعداد روزها
در روش جیره غذایی :
در این حالت میزان جیره ای معادل Kg Dm 2/1 برای هر میش در روز جهت این سطح تولیدات در نظر گرفته شده است در نتیجه :
3 روز = 5/1 × 2400 = تعداد روزها
در هر دو روش پاسخ یکسانی بدست می آید . در ضمیمه 5 ، نشان داده شده که چگونه از این دو روش می توان برای برنامه ریزی تناوب زمستانه یک گله میش استفاده کرد . در مورد هر قطعه چرگاه آگاهی از میزان علوفه و مساحت آن قطعه لازم است . قطعات چراگاه به ترتیبی که باید چرا کنند ، لیست معمولاً از بیشترین مقدار علوفه به کمترین میزان علوفه مرتب شده اند و نیز موقعیت هر قطعه در مزرعه یا چراگاه و همچنین آسانی متحرک و جابجایی دام در قسمت نیز مورد توجه قرار می گیرند . برای هر قطعه ، تعداد روزهایی که دام بایستی در آن باقی بماند ، محاسبه می شود . برای طرحهای طولانی مدت ، میزان رشد علوفه در طول دورة چرا نیز بایستی برآورد شود .
موفقیت هر دو روش بستگی به رابطه بین مصرف علوفه و جیره غذایی ( مقدار علوفه اختصاص داده شده ) یا مقدار علوفه باقیمانده از اجرا دارد که اینها خود تحت تاثیر مقدار علوفه پیش از چرا و ترکیب علوفه ای چراگاه دارد ( فصل 4 ) . در چراگاههای چمنی که علفهای کوتاه دارند ، میزان مصرف علوفه بدلیل مشکلی امر رداشت و قطع علوفه محدود می شود و رابطه بین تولیدات دامی و جیره غذایی ؟ تحت تأثیر قرار می گیرد . در محدوده مقدار علوفة Kg Dm/ha 5000 – 2000 ، در روش جیره بندی غذایی میزان مصرف علوفه مشابه است اما با افزایش میزان مصرف علوفه پیش از چرا ، مقدار علوفه پس از چرا افزایش می باید . هنگام برنامه ریزی تغذیه اثرات مدیریت برروی عملکرد باید مورد توجه قرار گیرد . از یک سو کوتاه نگه داشتن علوفه و پایین بودن حجم علوفه در چراگاه بدین معنی است که میزان در صد برگ سبز در علوفه بیشتر است (بعبارتی کیفیت علوفه بالاتر است ) اما میزان رشد علوفه پایین می آید ، در حالیکه بالا بودن میزان علوفه با قیمانده از چرا که توجه : مصرف بالای علوفه باشد می تواند به انباشتگی علوفه در چراگاه و در نتیجه کاهش ارزش غذایی علوفه و عملکرد دام گردد (4) . در یک سیستم دامپروری ،چنانچه در مقدار علوفه پیش از چرا و نیز ترکیب علوفه تغییر چندانی بعمل نیاید ، روابط مناسب برای طراحی برنامه های چرایی را می توان از فصلهای 7 تا 11 کتاب اقتباس نمود ، با اصمینان از اینکه تولیدات دامی مورد انتظار در یک سیستم جیره بندی حاصل خواهد شد همانند سایر برنامه ها ، برای اطمینان از اینکه اعمال انجام شده در چار چوب طراحی قرار گیرد ، نظارت و کنترل منظم ضروری است .
تخصیص سطهای چرایی :
غالباً توده های مشتمل از طبقات مختلف دامها در یک مزرعه و چراگاه باید به هر گروه اختصاص یابد . مساحت چراگاه را می توان به تناسب و بر اساس تعداد دامهای هر طبقه تقسیم بندی کرد . سومین حالت مناسب اینست که اختصاص دادن مساحت چرگاه بر اساس تغذیه مورد نیاز برای دستیابی به سطح مشخص تولید باشد . یک مثال تشریحی (ضمیمه 6 ) نشان می دهد که در مورد دامهای یک تا یک و نیم ساله که اگر تصمیم بر اساس تعداد واحد دامی در نظر گرفته شود بایستی مساحت کوچکی (24-18 در صد) از چراگاه به آنها اختصاص داده شود ، ولی اگر تخصیص چراگه برای اساس ME مورد نیاز باشد مقدار30درصد از چراگاه برای آنها در نظر گرفته خواهد شد . با بکار بردن روش تعداد دام یا روش واحد دامی برای اختصاص دادن مساحت چراگاه ، میشها در نوشت 4/3 یا 1/2 کیلو گرم افزایش وزن زنده و دامهای یک تا یک و نیم ساله ، 3/3 یا 9/0 کیلوگرم و افزایش وزن خواهند داشت ، برعکس وقتی تخصیص سطح چراگاه برای اساس نیاز غذایی باشد . میشها (اضافه وزن صفر ) و اضافه وزنی معادل 5 کیلو گرم برای دامهای یک تا یک و نیم ساله حاصل می شود . این بیانگر اینست که اگر اختصاص مساحت چراگاه برا اساس نیاز غذایی می باشد میزان خاصی از عملکرد مشخص نخواهد شد این تا حد زیادی به این دلیل است که میشهای یک تا یک و نیم ساله نیاز به مصرف روزانه Kg 2/1 علوفه در روز دارند و مقدار علوفه باقیمانده از چرا حداقل بایستی Kg Dm / ha 800 باشد تا بتواند رشدی معادل 50 گرم در روز در طول زمستان را داشته باشند در حالیکه میشهای بالغ نیاز به Kg Dm 95/0 در روز مصرف غذا و علوفه باقیمانده از چرایی معادل Kg Dm / ha 500 دارند تا در حالت نگهداری باقی بمانند با اختصاص دادن چراگاه براساس نیاز غذایی این منظور حاصل می شود .
برنامه ریزی در عمل :
طرحهای تغذیه بر اساس پیش بینی تغییرات آتی تقاضا و عرضه غذا استوار است . نظارت منظم بر تولیدات به همراه تغییرات و تطبیق طرح و مدیریت چرا ، ضروری است . یکی از متغییر ترین اجزای هر طرح تغذیه ، میزان رشد علوفه است .فرابینی و مانیتورینگ عواملی نظیر دمای خاک ورطوبت می توانددر پیش بینی رشد آتی علوفه مفید باشد. مدلهای کامپیوتری که می تواند میزان رشد علوفه را از روی دما و رطوبت خاک پیش بینی کند در دسترس می باشد . طرحهای تغذیه را می توان بر اساس حداقل ، حداکثر یا میانگین میزان رشد علوفه ، فرمول بندی نمود و مدیریت ها را نیز می توان بر مبنای هر حالت و هر احتمال ممکن تغییر داد . چنین اعمالی به تعیین زمان اتخاذ تصمیمات بحرانی نظیر فروش دام یا استفاده از غذاهای مکمل کمک می کند تا کار های لازم پیش از وقوع شرایط بحرانی انجام شود .
تخمین پوشش چراگاه ، حداقل به صورت ماهانه ، و مقایسه آن با مقدار پیش بینی شده در طرح ، یکی از روشهای مؤثر نظارت بر طرح تغذیه است . چنانچه جزئیات بیشتری مورد نیاز باشند ، بازبینی میزان رشد علوفه ، تعداد روزهای چرا در هر قطعه و میزان علوفه قبل و بعد از چرا از مواردی هستند که می توانند زمان تغییر تناوب و خروج دامها از هر قطعه را مشخص کنند . توزین منظم دامها و آزمایش شیر می تواند نشان دهد که آیا به حد مطلوب بازدهی رسیده اند یا خیر .
ضمیمه ها :
ضمیمه 1-جزئیات نمودار تغذیهبرای یک گله گاو شیری
موضوع:تهیه یک برنامه تغذیهبرای یک گله گاو شیری
تامین غذا:میانگین تولید سالانه علوفه Kg Dm/ha 11500 بوده و الگوی رشد روزانه آن در ماه های مختلف بصورت زیر است ( بر حسب Kg Dm/ha در روز ) :
ماه : آگوست ـ سپتامبر ـ اکتبر ـ نوامبر ـ دسامبر ـ ژانویه ـ فوریه ـ مارس ـ اوریل ـ مه ـ ژوئن ـ جولای
رشد : 25 40 53 60 45 30 25 30 25 17 14 14
فرض بر این است که میزان پوشش چراگاه اول ماه آگوست Kg Dm/ha 1600 است . سیستم پیشنهاد شده : تامین فصلی گله گاوهای شیری اصلاح نژاد شده که هر گاو معادل 170 کیلوگرم چربی شیر ( نه خود شیر ) در سال تولید می کند . جایگزینی گوساله ها انجام نمی شود .
محاسبات : محاسبه تعداد دام در واحد سطح : گاوهای اصلاح نژاد شده با تولید بالا ، به ازای هر کیلوگرم چربی شیر سالانه Kg Dm 23 مصرف می کنند .
عمل محاسبه نرخ دامگذاری :
تعداد دام پیشنهادی در واحد سطح : (گاو در هکتار ) 9/2 = 11500
تنظیم وقایع بر اساس تطابق و هماهنگی الگوهای تولید علوفه و تقاضای غذا صورت می گیرد .
متوسط تاریخ گوساله زایی : 10 آگوست ، پایان شیردهی : آخر آوریل ، اولین زایمان گوساله هایی که تازه به گله پیوسته اند در ماه جولای ، انتخاب و جدا سازی گاوها در انتهای ماه فوریه و یا در زمانی که شیردهی ندارند صورت می گیرد .
محاسبه نمودار : مراحل لازم در جدول A نشان داده شده است .
سطر 2 ـ انرژی متابولیسمی لازم برای تولیدات ( اقتباس از فصل 4 )
سطر 4 ـ میزان DM ( بر حسب Kg Dm برای هر گاو در روز ) که از طریق تقسیم اعداد سطر 2 بر سطر 3 محاسبه شده است .
سطر 5 ـ تعداد دام در واحد سطح ( بر حسب گاو در هکتار ) . که در طول سال بدلیل مرگ و میر حذف دامهای پیر و وارد کردن دامهای جوان تغییر می کند .
سطر 6 ـ میزان تقاضای علوفه (Kg Dm/ha ) که از حاصلضرب سطر 4 ( میانگین مصرف روزانه هر گاو ) در سطر 5 ( تعداد دام در واحد سطح ) بدست آمده است .
سطر 9 ـ پوشش علوفه ای چراگاه در پایان هر ماه که بر اساس تفریق میزان تقاضا (سطر6) از میزان عرضه (سطر 7 ) و ضرب عدد حاصل در تعداد روزهای ماه برای بدست آوردن میزان تغییر در پوشش چراگاه برای آن ماه ( سطر 8) . میزان خالص تغییر به مقدار پوشش انتها ماه قبل اضافه شده ( یا کم می شود ، بسته به مقدار آن ) تا میزان پوشش چراگاه در انتهای ماه مورد نظر را مشخص نماید . نقطه شروع این محاسبات در اول آگوست با پوشش معادل Kg Dm/ha 1600 است .
ضمیمه 2 :
جزئیات نمودار تغذیه برای یک مزرعه پرورش گوسفند و گاو گوشتی
موضوع : جزئیات برنامه غذایی یک مزرعه پرورش گوسفند و گاو گوشتی
عرضه غذا ( تامین علوفه ) Kg Dm/ha 000/10 در سال براساس الگوی ارائه شده در سطر 8 جدول . فرض بر اینست که میزان پوشش چراگاه در اول ژانویه Kg Dm/ha 2000 است .
گوساله های نر و ماده 19/0 راس در هکتار
نیاز غذائی ماهانه برای هر طبقه از دامها ، بر اساس میزان ME مورد نیاز در هر ماه که بصورت ماده خشک تبدیل شده است و ضرب آن در تعداد دامهای موجود در واحد سطح در آن ماه مقدار ماده خشک به کیلو گرم در هکتار بدست می آید ( ضمیمه 1 را ببنید ) . این مراحل در سطرهای 6 – 1 جدول زیر آمده و سطر 7 نیز مجموع آنها آورده شده است .
ضمیمه 3 :
جزئیات توازن غذائی برای گاوهای نر در حال رشد
تعداد دام : 90 راس گاو نر با متوسط وزن زنده 335 کیلو گرم در 21 اکتبر .
مساحت چراگاه : 25 هکتار با متوسط علوفه Kg Dm/ha 1500 .
هدف اینست که گاوهای نر تا آخر نوامبر به وزن 395 کیلوگرم برسند یعنی افزایش وزنی برابر 60 کیلو گرم در طول 40 روز و بعبارتی 5/1 کیلوگرم افزایش وزن در هر روز .
محاسبات : میزان انرژی متابولیسمی مورد نیاز در ابتدا Mj ME/Kg DM 11 است و میزان DM مورد نیاز دامها Kg Dm/d 5/10 برای هر گاو نر خواهد بود که به Kg Dm/d 8/11 افزایش می یابد و بطور متوسط مقدار Kg Dm/d 2/11 را برای هر گاومیش در نظر می گیرند . برای دستیابی به هدف مورد نظر به مقدار علوفه باقیمانده از چرایی معادل Kg Dm/ha 1400 نیاز است ( فصل 10 ) .
فرض : متوسط میزان رشد علوفه چراگاه :
ماه اکتبر : Kg Dm/ha/d 45
ماه نو امبر : K g Dm/ha/d 55
توازن غذائی : میزان علوفه در دسترس براساس علوفه روییده شده محاسبه شده است :
Kg Dm/ha 450 = Kg Dm/ha/d 45 × 10 روز : ماه اکتبر
Kg Dm/ha 1650 = Kg Dm/ha/d 55 × 30 روز : ماه نوامبر
Kg Dm/ha 2100 میزان در دسترس عرضه یا تامین غذا یا علوفه موجود
میزان نیاز غذائی :
زمان × میزان مصرف DM × تعداد دام در واحد سطح
( تعداد روزها ) (Kg Dm /d برای هر راس گاو نر ) ( گاونر در هکتار )
Kg Dm/ha 1613 = 60 × 2/11 × 6/3
در نتیجه : نیاز غذائی = Kg Dm/ha 1600
توازن :
Kg Dm/ha 2100 = علوفه در دسترس
Kg Dm/ha 1600 = منهای نیاز غذائی
Kg Dm/ha 500 = ما