دستگاه گوارش از لوله گوارش و اعضای مرتبط با آن تشکیل میشود. لوله گوارش یک لوله پیچ خورده به طول حدود7 متر است که غذا در حین هضم شدن از آن عبور میکند. این لوله شامل دهان، حلق، مری، معده، روده های کوچک و بزرگ، راست روده و مقعد است. اعضای گوارشی مرتبط عبارتند از3 جفت غده بزاقی، کبد، لوزالمعده و کیسه صفرا...
دستگاه گوارش، غذا را به قطعات کوچکتر تبدیل میکند تا به وسیله سلولهای بدن قابل استفاده شوند و مواد باقیمانده را به شکل مدفوع، دفع میکند
قسمتهای مختلف دستگاه گوارش :
دهان:نقش دهان در گوارش از یک سو تشخیص کیفیت غذا و از سوی دیگر گوارش آن است.
غدد بزاقی:
غدد بزاقی بر حسب نوع ترشح به سه دسته تقسیم میشوند. سروزی ، موکوسی و مختلط
زبان :
زبان دارای دستجات ماهیچه مخطط است که توسط مخاط پوشیده شده است. 3/2 بخش جلوی زبان جسم زبان و 3/1 عقبی آن ریشه زبان خوانده میشود. سطح پوششی (فوقانی) زبان دارای برجستگیهای مختلف است در سطح پشتی زبان جوانههای چشایی نیز وجود دارند.
زبان دارای دستجات ماهیچه مخطط است که توسط مخاط پوشیده شده است. 3/2 بخش جلوی زبان جسم زبان و 3/1 عقبی آن ریشه زبان خوانده میشود. سطح پوششی (فوقانی) زبان دارای برجستگیهای مختلف است در سطح پشتی زبان جوانههای چشایی نیز وجود دارند.
حلق و مری:
حلق چهار راهی است که از جلو به دهان ، از بالا به حفرات بینی و از پایین به مری و نای راه دارد و از اینرو لقمه غذا یا تکهای از آن میتواند به سه راه دیگر راه یابد. ولی هنگام بلع در اثر عمل دقیق واکنشهای خودکار عصبی به بخشهایی به نام زبان کوچک و اپی گلوت به ترتیب راه بینی و نای و همچنین زبان راه دهان را مسدود میکند و در نتیجه لقمه غذا فقط به درون مری راه مییابد. بلع بوسیله یک مرکز عصبی در بصل النخاع تنظیم میشود.
مری لولهای به طول 25 سانتیمتر است. پوشش مری انسان مطبق سنگفرشی است. آستر مخاط شامل بافت پیوندی غربالی ، لنفوسیت و تعداد کمی فولیکول لنفاوی است. زیر مخاط دارای غدد لولهای مخطط ، 3/1 میانی آن دارای ماهیچه مخطط و صاف و 3/1 بخش پایینی آن دارای ماهیچه صاف استی چشایی نیز وجود دارند.
حلق چهار راهی است که از جلو به دهان ، از بالا به حفرات بینی و از پایین به مری و نای راه دارد و از اینرو لقمه غذا یا تکهای از آن میتواند به سه راه دیگر راه یابد. ولی هنگام بلع در اثر عمل دقیق واکنشهای خودکار عصبی به بخشهایی به نام زبان کوچک و اپی گلوت به ترتیب راه بینی و نای و همچنین زبان راه دهان را مسدود میکند و در نتیجه لقمه غذا فقط به درون مری راه مییابد. بلع بوسیله یک مرکز عصبی در بصل النخاع تنظیم میشود.
مری لولهای به طول 25 سانتیمتر است. پوشش مری انسان مطبق سنگفرشی است. آستر مخاط شامل بافت پیوندی غربالی ، لنفوسیت و تعداد کمی فولیکول لنفاوی است. زیر مخاط دارای غدد لولهای مخطط ، 3/1 میانی آن دارای ماهیچه مخطط و صاف و 3/1 بخش پایینی آن دارای ماهیچه صاف استی چشایی نیز وجود دارند.
تصویربرداری سیستم گوارشی
مری
مری لوله بلند و عضلانی می باشد که غذا و بزاق را از حلق به معده حمل می کند . مری در افراد بالغ دارای طول تقریبی 24 سانتیمتر و قطری حدود 2 سانتیمتر می باشد . مری مانند سایر قسمتهای کانال گوارشی از 4 لایه تشکیل شده است که از خارج به داخل به ترتیب زیر می باشند
لایه فیبروزی
لایه عضلانی
لایه زیر موکوزی
لایه موکوزی
مری در خط وسط بدن قرار گرفته و از سطح ششمین مهره گردنی یا لبه بالائی غضروف تیروئید آغاز می شود .
اختلالات مری
آشالازی : یک اختلال عصبی عضلانی است که منجر به عدم شل شدن اسفنگتر کاردیا می شود که در باریم سوالو خود را به شکل تنگی صاف با پایان تدریجی که همواره در انتهای تحتانی مری است نشان میدهد.
نقص پر شدگی داخل مجرائی : یک توده غذا می تواند به مری بچسبد و باعث یک انسداد کامل شود این رویداد معمولا با تنگی همراه است .
اتساع مری : دو نوع اصلی اتساع مری وجود دارد ، انسدادی و غیر انسدادی
اتساع ناشی از انسداد همراه با تنگی قابل مشاهده است .
اتساع بدون انسداد با درگیر کردن عضلات باعث اتساع مری می شود به طوری که مری مشابه یک لوله بی اثر بدون حرکات پریستالتیک است .
عکس ساده مری
عکس ساده به طور طبیعی مری را نشان نمی دهد مگر اینکه خیلی دیلاته باشد (مثلا آشالازی) اما این روش برای نشان دادن اجسام خارجی اوپاک مثل استخوان موجود در مری مفید است .
بلع باریم (باریم سوالو) یک آزمون کنتراست استاندارد است که برای قابل مشاهده کردن مری به کار گرفته می شود .
آزمون باریم مری :
بیمار مقداری باریم می نوشد و عبور آن از مری در مانیتور مشاهده می گردد فیلم از مری در هر دو حالت پر از باریم برای نشان دادن حدود و به دنبال عبور باریم برای نشان دادن الگوی مخاطی برداشته می شود .
مری وقتی پر از باریم است حاشیه صافی دارد ، وقتی خالی و منقبض است باریم به طور طبیعی بین چین های مخاطی قرار گرفته و به صورت سه یا چهار خط صاف موازی به نظر می رسد .َ
نماهای گرافی از مری
نمای AP،PA،مایل و نیم رخ
نمای AP یا PA
بیمار را در حالت خوابیده به پشت یا رو به شکم به شکلی که دست در بالای سر قرار گیرد و بیمار حالت راحتی داشته باشد قرار می دهیم سر را د رصورت لازم کمی به یک سمت می چرخانیم تا نوشیدن باریم راحت تر باشد
اندام های تناسلی را با حفاظ سربی می پو شانیم اشعه مرکزی عمود بر T5-T6 خواهد بود
معده (باریم میل)
آمادگی های بیمار
جهت آزمون تصویربرداری از سیستم گوارشی بالایی ( (UGI معده و روده کوچک باید خالی باشند ، همچنین خالی بودن کولون از گاز و مدفوع مطلوب خواهد بود در صورت لزوم از ملین هائی که تولید گاز در روده بزرگ نمی نمایند باید یک روز قبل از آزمایش استفاده گردد .
جهت اطمینان از خالی بوده معده باید از نیمه شب به بعد به مدت 8 تا 9 ساعت آب و مواد غذائی مصرف نگردد.
وقتی مطالعه روده کوچک مورد نظر باشد غذا و مایعات باید از حدود عصر روز قبل استفاده نشود بر اساس این باور که نیکوتین و آدامس سبب تحریک ترشح در سیستم گوارشی می گردند توصیه می شود بعد از نیمه شب یا شب قبل از آزمایش از این مواد استفاده نشود .
شامل 44 اسلاید powerpoint
دانلود پاورپوینت تصویر برداری رنگی از سیستم گوارش