ارزشیابی اهداف آموزشی از مسائل مهم و مورد توجه نظریهپردازان از یک سو، و دست اندر کاران نظامهای آموزشی از سویی دیگر است. در جهان امروز، ضرورت توجه به کیفیت آموزش و بهره وری حاصل از آن اهمیت ویژه ای دارد. امروزه استمرار و پویایی متناسب با تحولات اجتماعی کیفیت آموزش و چگونگی دستیابی به اهداف آموزشی تبدیل به مسئله مهم سازمانهای درگیر در امر آموزش شده و متخصصان برنامههای درسی برای اینکه بتوانند عملکرد خود و برنامههای درسی را بهبود بخشند، باید در روند کاریشان به ارزشیابی از اهداف آموزش توجه نمایند.
برنامه ریزی درسی و آموزشی شامل سه مرحله اساسی است: طراحی، اجرا و ارزشیابی. در طراحی برنامه درسی و آموزش و گامهای مربوط به آن، ارزشیابی حیاتیترین مرحله طراحی برنامه درسی است که در تمام مراحل بایستی انجام گیرد.
در اجرای برنامه درسی و آموزشی ارزشیابی نقش بارز و تعیین کننده دارد. علاوه بر اجرای برنامه در سطح وسیع، در سطح کلاس درس نیز آنچه توسط مدرس طراحی شده همزمان با اجرا، مورد قضاوت، بازنگری، تغییر و تعدیل قرار میگیرد. پس از اجرای برنامه نیز ارزشیابی از پیشرفت یادگیرندگان، همچنین ارزشیابی از میزان مفید بودن برنامه اجرا شده انجام میگیرد.
با توجه به اینکه ارزشیابی به مثابه یک تخصص است، با این امر سروکار دارد که ارزش، کیفیت و اهمیت، میزان، درجه و یا شرایط پدیدهها را مورد آزمایش و قضاوت قرار دهد و در تمام طول اجرای برنامه به طور مستمر انجام گیرد تا تطبیق عملکرد را با هدف برنامه میسر سازد. بنابراین انجام ارزشیابی به عنوان یکی از فعالیتهای کلیدی در تکنولوژی آموزشی ضروری است و بدون آن نمی توان به اهداف آموزشی دست یافت. ارزشیابی در مفهوم جدید خود به عنوان جزئی از فرایند تعلیم و تربیت و وسیله مناسبی برای اصلاح هدفها، برنامهها، و شیوههای تدریس شناخته شده است (خورشیدی، 1382: 45).
ضمن ارزشیابی، اجزا و عناصر برنامه درسی، بررسی و نقادی میشود. میتوان گفت حیات برنامه درسی به ارزشیابی بستگی دارد. به علت عدم ارزشیابی درست از برنامه ممکن است دو اتفاق در عرصه آموزش رخ دهد: اول اینکه ممکن است برنامه درسی معیوب و مسئله دار سالها جزو برنامه باقی بماند و استاد، دانشجو را تحت فشار روانی قرار دهد. در این حالت برنامه به صورت باری ناعادلانه بر دوش دانشجویان سنگینی میکند. دوم اینکه ممکن است بر اثر عدم ارزشیابی، انتقادهای وارد بر برنامه، روشن برطرف نشود. بنابراین می توان گفت عدالت یادگیری از طریق ارزشیابی در برنامه درسی تحقق مییابد(ملکی، 1379: 132).
در دهههای اخیر برای ارزشیابی آموزشی الگوهای مختلفی تدوین و ارائه شده است. یکی از این الگوها که در دهه 70 توسط استافل بیم در مرکز مطالعات و ارزشیابی دانشگاه اوهایو امریکا طراحی گردید، الگوی CIIP است. این الگو چارچوبی جامع به منظور هدایت ارزشیابی برنامهها، پروژهها، محصولات، موسسات و سیستمها میباشد.
در این مقاله سعی می شود به تاریخچه، اجزا و ابعاد الگوی ارزشیابی CIIP پرداخته شود و نحوه بکارگیری و انجام آن نیز مورد واکاوی قرار گیرد. ابتدا یک نگاه کلی به مفهوم ارزشیابی، اهمیت ارزشیابی و رویکردهای مختلف ارزشیابی انداخته میشود. سپس به طور ویژه مفصلا به الگوی ارزشیابی CIPP میپردازیم.
نقد و بررسی شیوه ارزشیابی CIPP تعداد صفحات 19 صفحه - دارای منابع معتبر
