نگاهى به حقوق اقلیت ها در افغانستان از منظر اسلام و حقوق بین الملل
کشور افغانستان در این ایام یکى از حساس ترین لحظات تاریخى خود را سپرى مى نماید. جهان در انتظار نتایج نهایى مبارزات پر قربانى و توان فرساى مردم مجاهد افغانستان در دوران گذشته هستند; مردمى که پس از سالیان طولانى جهاد رهایى بخش، اینک در آستانه رقم زدن سرنوشت بر آن تصمیم اند تا راه و شیوه نوینى را به منظور احقاق حقوق و تأمین آزادى هاى اساسى و سعادت مادى و معنوى خویش برگزینند و نظام سیاسى را به گونه اى طراحى کنند که در قانون اساسى آن حقوق و آزادى هاى مشروع همه شهروندان افغانى در نظر گرفته شود.
از عواملى که در این فرصت راهبردى1 باید مورد توجه قرار گیرد، حقوق و آزادى هاى اساسى اقوام و قبایلى است که به عنوان اقلیت هاى محکوم همواره در حاشیه زندگى کرده و در حاکمیت کشور چندان نقشى نداشته اند; چه این که امروزه حقوق اقلیت ها همانند حقوق بشر از جمله مسائل جنجالى است که در دو حوزه داخلى بین اقلیت هاى محروم و قدرت مرکزى حاکم، و در عرصه بین المللى بین دولت ها به طور جدى مطرح بوده و در دستور کار قرار دارد.
مسأله حقوق اقلیت ها در کشور افغانستان به دلیل بافت و ساختار اجتماعى از اهمیت و حساسیت ویژه اى برخوردار است; از یک سو انحصار طلبان که در طول تاریخ معاصر حاکمیت را در اختیار داشته اند، نگران نوع رفتار با اقوام و اقلیت هاى محروم هستند و از سوى دیگر، در فضاى نوین سیاسى کشور، اقلیت هاى محروم در صدد شناسایى حقوق و تأمین آزادى هاى مشروع خود مى باشند.
در چنین شرایطى آگاهى از حقوق افراد ملت از دیدگاه اسلام، و حقوق اقلیت هاى محروم از منظر حقوق بین الملل امرى است ضرورى تا مناسبات عینى میان حاکمیت و شهروندان بر مبناى قانون اساسى جامع و اصول و مبانى دین مبین اسلام به بهترین وجه تنظیم شود و وحدت ملى و اقتدار بین المللى به قوى ترین صورت تجلّى یابد.
مقاله حاضر درصدد پاسخ گویى به این پرسش هاست: آیا در قوانین اساسى گذشته کشور حقوق و آزادى هاى اساسى همه شهروندان افغانى به نحو یکسان و برابر تأمین شده است؟ نگرش حاکمیت به اقوام و مذاهب چگونه مى باشد؟ آیا زمینه مشارکت سیاسى به طور عادلانه وجود دارد؟ تعلیمات و آموزش اقوام محروم در مدارس و مراکز رسمى و ادارات دولتى از چه موقعیتى برخوردار است؟ آیا در رسانه هاى عمومى مانند رادیو و تلویزیون از زبان، فرهنگ و احکام دینى شهروندان تبلیغ یکسان مى شود؟ و... .
با این اعتقاد که رسالت اصلى علم حقوق، دفاع از «حق» و مبارزه با «تبعیض» و «استبداد» است، در این نوشتار، نخست نیم نگاهى به حقوق اقلیت ها از منظر حقوق بین الملل و حقوق شهروندان از دیدگاه اسلام مى افکنیم و سپس به بررسى حقوق شیعیان به عنوان بزرگ ترین و در عین حال محروم ترین اقلیت آن کشور مى پردازیم. بررسى حقوق دیگر اقلیت هاى کشور را به فرصتى دیگر موکول مى نماییم.
حقوق اقلیت ها از منظر حقوق بین الملل
اصل حمایت از اقلیت ها (گروه هاى قومى، نژادى و مذهبى) از دیر باز در حقوق بین الملل مطرح بوده است. ظهور واحدهاى سیاسى به نام «دولت ـ کشور» طى سده هاى شانزدهم و هفدهم میلادى و پیدایش حقوق بین الملل که بازتابى از این نظام بود، توجه به حقوق اقلیت ها را ضرورت بخشید. این موضوع هم چنان حایز اهمیت بین المللى بوده، پیمان ها و اسناد متعدد بین المللى مبنى بر حمایت از حقوق اقلیت ها و جلوگیرى از رفتار تبعیض آمیز بین دولت ها منعقد گردیده است.
تعریف اقلیت
تعریف مورد وفاقى در این زمینه وجود ندارد. جامع ترین تعریفى که در ادبیات حقوقى مورد استناد قرار مى گیرد، این است: «اقلیت عبارت است از گروهى که در حاکمیت شرکت نداشته و از نظر تعداد کم تر از بقیه جمعیت کشور باشند و افراد آن در عین دارا بودن تابعیت، ویژگى هاى قومى، زبانى و مذهبى متفاوت با سایر جمعیت کشور دارند و داراى نوعى حس وحدت منافع و همبستگى در راستاى حفظ فرهنگ، و ویژگى هاى خاص خود هستند; هدف آنان دستیابى به مساوات و برابرى حقیقى و حقوقى با اکثریت مردم مى باشد.»2
بر اساس این تعریف:
1) تعداد افراد اقلیت کم تر از اکثریت است;
2) اقلیت ها به حفظ ویژگى هاى خاص و فرهنگ دیرینه شان علاقمندند;
3) آن ها در حاکمیت نقشى ندارند; به تعبیر بهتر، از حق مشارکت سیاسى محروم اند.
برای دانلود کل تحقیق از لینک زیر استفاده کنید:
دانلود تحقیق آماده درس حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام - حقوق اقلیت ها در افغانستان از منظر اسلام - 25 صفحه وورد
