یکی از راه های شناخت وتحلیل انقلاب اسلامی بررسی اندیشه ها و عملکرد رهبران و مبارزان آن در فرآیند انقلاب است. طالقانی یکی از کسانی بود که درحرکت انقلاب همراه با امام خمینی در تکوین مبانی فکری و در بسیج توده ها و سازمان دهی مبارزان انقلابی نقشی چشمگیر داشت. طالقانی از لحاظ اندیشه ای در چارچوب گفتمان اسلام انقلابی می اندیشید و اسلام را دینی جامع و کامل می دانست لذا باحضور فعالانه طالقانی در حوزه سیاست و اجتماع ایران در چهار دهه باید ایشان را پیشکسوت روحانیون سیاسی و مبارز در تاریخ سیاسی معاصر کشور دانست زیرا با فرو پاشی سلطنت استبدادگر رضاخان، طالقانی فرصت تازه ای یافت تا قابلیت ها و توانمندی هایش را به نمایش گذارد از همین رو از شیوه های سنتی و متداول تبلیغ و آموزش دینی روی گرداند وبه صف نوگرایان دینی پیوست ایشان با ابداع روش های جدید ، قرآن را مبنای عمل و تفکر خود قرار داد وآن را به عامل پیوند و تعامل خود با نهادها ، تشکل های مذهبی و جریان های فکری تبدیل کرد با شکل گیری نهضت ملی شدن نفت ،طالقانی به اتکای تجربه سیاسی و نواندیشی مذهبی فرصت مساعدی یافت تا علاوه بر پیوند با جریان سنتی حاکم ،هم نوگرایان دینی و هم مبارزان آزادی خواه ملی را در سطوح مختلف همراهی کند طالقانی در اوج سال های اختناق 51-1346 که مبارزات سیاسی به مرحله رکود رسیده بود بار دیگر مبارزات خود را در قالب ترویج اندیشه سیاسی و با استفاده از آموزه های دینی وارائه تفسیری نوین از قرآن در مسجد هدایت متمرکز کرد و با محافل و کانون های سیاسی-فکری به ویژه حسینیه ارشاد و مساجد معتبر تهران که اکنون به پایگاه مبارزات ایدئولوژیک تبدیل شده بودند پیوند یافت، با حمله به متولیان سنت گرا به دفاع از اسلام سیاسی پرداخت و در همان حال از مبارزات برعلیه رژیم توسط گروه های سیاسی منجمله سازمان مجاهدین خلق در نظر و عمل پشتیبانی کرد و ارتباط خود را با آیت الله خمینی ادامه داد و با اقدامی بی سابقه نهضت اسلامی ایران را با حرکت مجاهدان فلسطین ارتباط داد در مرحله بسیج توده ها وبه صحنه کشاندن انقلابیون جهت رویارویی با رژیم پهلوی، بی تردید آزادی طالقانی در آبان 57 سرآغاز فصل نوینی در مبارزات ملت ایران به شمار می رود. طالقانی به عنوان یکی ازاستوانه های اصلی انقلاب در مصاحبه ها و پیام های خود خطاب به اقشار مختلف ملت ایران از مواضع رهبر انقلاب مبنی بر غیر قانونی شمردن دولت بختیار و نهادهای به جا مانده از حکومت پهلوی قاطعانه دفاع کرد و روند انقلاب را سرعت بخشید . طالقانی با مشارکت در شورای انقلاب و همکاری با ارگان ها و نهادهای انقلابی و پرهیز از فعالیت های حزبی انقلاب را در رسیدن به وضعیت ثبات یاری کرد حضور طالقانی در قامت اولین امام جمعه تهران و عضویت وی در مجلس خبرگان قانون اساسی از دیگر نمادهای حضور تآثیرگذار درتثبیت و قوام انقلاب اسلامی پس از پیروزی انقلاب به شمار می رود در این پایان نامه تلاش شده است تا با روش تحلیلی تاریخی به سوال اصلی: اندیشه ها و عملکرد آیت الله طالفانی چه تآثیری در فرآیند انقلاب اسلامی داشته است، بپردازد. اندیشه ها و عملکرد آیت الله طالقانی توانست جمهوریت و نقش مردم را در فرآیند انقلاب و جمهوری اسلامی برجسته نماید.
تأثیر اندیشه ها و عملکرد آیت الله طالقانی در فرآیند انقلاب اسلامی
