برخی از فرمایشات حضرت امام خمینی «ره» درباره بسیج عبارتست از :
• « ائمه ما با همان دید الهی که داشتند ، می خواستند که این ملت ها را با هم بسیج کنند از راههای مختلف ، اینها را یکپارچه کنند تا آسیب پذیر نباشند.»
• « اگر دفاع بر همه واجب شد ، مقدمات دفاع هم باید عمل شود ... اینطور نیست که واجب باشد بر ما که دفاع کنیم و ندانیم چه جور دفاع کنیم.»
• « ارتش بیست میلیونی (بسیج) فرمول دفاع همه جانبه از انقلاب اسلامی است.»
• « بسیج مدرسه عشق و مکتب شاهدان و شهیدان گمنامی است که پیروانش بر گلدسته های رفیع آن اذان شهادت و رشادت سرداده اند.»
• « بسیج لشکر مخلص خداست که دفتر تشکیل آن را همه مجاهدان از اولین تا آخرین امضاء نموده اند.»
• « بسیج شجره طیبه و درخت تناور و پر ثمری است که شکوفه های آن بوی بهار وصل و طراوت یقین و حدیث عشق می دهد»،
• « بسیج میقات پا برهنگان معراج اندیشه پاک اسلامی است که تربیت یافتگان آن، نام ونشانی در گمنامی و بی نشانی گرفته اند.»
• « سنگ بنای بسیج بر حکم فقهی و جهادی استوار است؛ جهادی که مبتنی بر روحیه دفاعی باشد و نه تهاجمی یا جهان گشایی »
• « اگر بر کشوری نوای دلنشین تفکر بسیجی طنین انداز شد، چشم طمع دشمنان و جهانخواران از آن دور خواهد گردید والا هر لحظه باید منتظر حادثه ماند، بسیج باید مثل گذشته و با قدرت و اطمینان خاطر به کار خود ادامه دهد .»
به نام حی جاوید
تردیدی نیست که اقدام بسیار حیاتی و تعیین‌کننده حضرت امام در تشکیل و تحقق بسیج در مقطعی از حیات انقلاب شکوهمند اسلامی به انجام رسید که نیاز به این نیروی تأثیرگذار عمیقاً احساس می‌شد و تدبیر هوشیارانه حضرت امام، بیش از دیگران لزوم حضور بسیج را به منصه ظهور رسانید تا آنجا که بسیج با نمود خویش، فضای جامعه انقلابی را طراوتی دیگرگونه بخشید.
انسجام آحاد و طیف خودجوش طبقات اجتماع در پیوستن به بسیج از هر صنف و طایفه و از همه گروههای سنی در موقعیت‌های اجتماعی، این امکان را برای نهاد نوپای بسیج فراهم آورد تا همگان با لبیک به فرمان و فراخوان بنیانگذار کبیر نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، یعنی امام راحل به عضویت بسیج درآمده و پرشور و شعف و با عشق به آرمان‌های مقدس اسلامی این کانون درخشان و منور میعادگاه شیفتگان امام را طراوتی ملکوتی و الهی نمایند.
حضرت امام که خود یک بسیجی تمام عیار و کامل و وارسته بودند، الگو و اسوه‌ای برجسته برای همه بسیجیان به شمار می‌رفتند و عشق و دلدادگی عمیق و عرفانی آن عزیز به بسیج بسیجیان، هنگامی جاودانه شد که فرمودند: از خداوند می‌خواهم که با بسیجیانم محشور فرماید ...
حضرت امام خمینی رضوانا... تعالی علیه که با دیدگاهی نافذ و رهبریت ارزشمند خویش در صیانت و استحکام پایه‌های نوین انقلاب بزرگ اسلامی ایران، در سخت‌ترین شرایط مقاطع زمانی با سکان‌داری کشتی انقلاب و عبور آن از دریای مواج و متلاطم به ساحل نجات رسانیدند، شرایط، نیازها و جهت‌ها را در موقع خود تشخیص و اسباب و عوامل لازم را با ادراک والا و درخور تحسین خویش تشخیص و لحاظ می‌فرمودند و این هوشمندی حضرت امام، توطئه‌ها و اهداف شوم دشمنان را یکی پس از دیگری خنثی و ناکام می‌نمود.
تحقیقاً، سرعت عمل و ابتکار امام، یأس و سرخوردگی دشمنان را به دنبال داشت. از لابه‌لای پیامها و سخنان حضرت امام در خصوص بسیج، نکات بسیار ارزنده و قابل تأملی را می‌توان دریافت تا آنجا که فرمودند: ... رحمت و برکات خداوند بر بسیج که به حق پشتوانه انقلاب اسلامی است.
حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی که خود در کسوت بسیج در سالهای دفاع مقدس، حضوری مستمر در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل داشتند و انصافاً نمادی برجسته از بسیج هستند، اینگونه می‌فرمایند: بسیج یکی از معجزات انقلاب از کارهای عظیمی بود که امام بزرگوار ما با آن دید و بصیرت نافذ و تدبیر حکیمانه الهی این نهال برومند و پرثمر و مبارک را به وجود آورد. بسیج در آن روزی که با فرمان امام بزرگوار در سرتاسر کشور اسلامی مانند گیاه معطر و مبارکی شروع به رویش کرد، کشور نهایت نیاز را به یک حرکت عمومی و برخاسته از ایمان و اخلاص و صفا داشت، این پاسخ به یک نیاز حقیقی بود. دست قدرتمند حضرت امام خمینی (ره) بذر بسیج را در سرتاسر این کشور پاشید، بدون این‌که برای تحلیل‌گران، سیاسیون سابقه‌دار و حتی انقلابیون قدیمی و مخلص قابل پیش‌بینی باشد و این بذر مبارک در همه زوایای کشور رویید، بالید و ثمربخش شد ...
تأمل، تفکر در زوایای تعریف برجسته مقام معظم رهبری از بسیج، بیش از پیش بر جایگاه و عظمت بسیج صحه گذاشته و مؤسس این کانون بزرگ یعنی حضرت امام را بهره‌مند شدن از تدبیر حکیمانه الهی در تحقق بسیج، توصیف فرموده‌اند. حضرت امام خمینی که در حساس‌ترین مقطع انقلاب نوپای اسلامی و در یک فراخوان و پیام بزرگ، بسیج را تحقق بخشیدند، حمایت‌های خویش را لحظه‌ای از بسیج و بسیجیان دریغ نکردند و در همه ابعاد نسبت به تقویت و پشتیبانی مستمر از این نیروی عظیم ایثارگر اقدام فرمودند.
تحقیقاً، همه اقدامات و توجهات حضرت امام در مقاطع مختلف انقلاب، تحسین و تکریم هر انسان متعهدی را رقم خواهد زد. بسیج سند درخشانی است از همت والا و روحیه متعالی حضرت امام که تنفس مسیحایی خویش و قلم مبارکشان قداست آن را صدچندان کرد.
از آنجا که همه وجود امام راحل رضوانا... تعالی علیه خالصاً مخلصاً لوجه‌ا... بود و هیچ شائبه‌ای جز ادای تکلیف و جلب رضایت حق‌تعالی نداشتند، خدا رحمت و برکات خود را بر مجموعه بسیج ارزانی داشتند، لذا نورانیتی همه‌جانبه در بسیج جلوه‌گر شد و این نیروی الهی درخششی قرآنی به خود گرفت تا آنجا که حیات منور و تابنده این مولود مبارک روز به روز برکات بیشتری را به دنبال آورد و تجلی بخشید و ثمرات بسیاری را به انجام رسانید.
حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای که همیشه از منظری برجسته و جذاب، اندیشه‌های خود را در خصوص مجموعه بسیج لحاظ می‌فرمایند چنین منشوری درباره بسیج دارند: در دوران جنگ تحمیلی بسیج درخشید، عالی‌ترین مضامین انسانی در بسیج معنا شد و تجسم یافت. پرجاذبه‌ترین جلوه‌های هستی در بسیج خود را نشان داد. در دنیایی که خودخواهی و خودپرستی و حرص و هوای نفس اغلب حوادث آن را رقم می‌زند بسیج مظهر عشق و ایثار و فداکاری و گذشت و نگاه حکیمانه یک جوان به عالم وجود شد.
چقدر جوانان فداکاری که در دوران جنگ تحمیلی به برکت بسیج مثل پیران سالک راه خدا حقایق هستی را شناختند و راه به معنویتی بردند که انسان‌های معمولی با سی سال، چهل سال تلاش نمی‌توانستند به آن حقایق چشمه‌های فیاض برسند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در فرازی دیگر از اندیشه‌های تابناکشان در خصوص بسیج و رمز ماندگاریش چنین می‌فرمایند: ... بعضی تصور کردند که با پایان جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق علیه ایران اسلامی، بسیج هم پایان خواهد گرفت، بعضی هم صلاح‌اندیشی کردند که با پایان دوران جنگ دیگر احتیاجی به بسیج نیست، فکرهایی که از نور بصیرت معنوی برخوردار نیست بهتر از این محصولی نمی‌دهد. بسیج آن روز از مرزهای نظامی، جغرافیایی و موجودیت کشور دفاع کرد و در میدان رزم توانست خود را نشان دهد، اما مگر مرزهای دفاعی انقلاب فقط به مرزهای جغرافیایی منحصر می‌شود.
تمامی این بیانات مقام معظم رهبری در خصوص بسیج، تبیین‌کننده رسالت و هدفمندی بسیج بوده و نشان از شأن و مرتبه این کانون و میعادگاه عاشقان ا... جل جلاله دارد.
سالهای دفاع مقدس و مقاومت دریادلان و کفرستیزان بسیجی بر هیچ کس پوشیده نیست، به ویژه از منظر آنانی که خود لحظه، لحظه‌های هشت سال دفاع مقدس را لمس نموده‌اند و با حماسه‌آفرینی‌های بسیج همراه بوده‌اند.
در آن سالهای فراموش ناشدنی و ماندگار در کتاب فتوحات بزرگ بسیج در هر عملیاتی که از سوی بسیجیان بلند همت شکل می‌گرفت و عملاً دشمن متجاوز را زمین‌گیر می‌کرد، نفس گرم و مسیحایی حضرت امام خطاب به بسیج و بسیجیان شور و شعفی وصف‌ناپذیر را در سراسر جبهه‌های نور علیه ظلمت ایجاد می‌کرد و همه رزمندگان اسلام به وجد می‌آمدند و آماده‌تر از همیشه عملیات و دفع تجاوز دیگری را رقم می‌زدند.
ارسال پیام‌های سرنوشت‌ساز از سوی امام به شیردلان بسیجی و حماسه‌ساز که از غنای همه‌جانبه برخوردار بود، دشمن درمانده و مفلوک را در وحشتی عجیب فرو می‌برد و اشتیاق وصف‌ناپذیر آن بخش از نیروهای بسیج را که در داخل شهرها و سنگرهای مقاوم پایگاه‌های شهری و روستایی انجام وظیفه می‌کردند برای حضور در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل مضاعف می‌کرد.
مرحوم احمد خمینی که علاقه قلبی حضرت امام به ایشان مورد توافق عام و خاص است و به لحاظ مشخصه‌های بارزی که داشتند حضرت امام، ایشان را فردی امین و قابل اعتماد می‌دانستند، در زمان حیات راوی صادقی در انتقال حالات و سیره علمی و عملی امام عظیم‌الشأن بودند و روی همین اصل شیرین‌ترین لحظات و دقایق حیات پربرکت امام را مواقع دیدار حضرت با بسیجیان بیان می‌فرمایند به گونه‌ای که امام کراراً می‌فرمودند: اینها صاحبان اصلی انقلاب و مورد توجه حضرت ولیعصر (عج) هستند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای از منظری دیگر درباره بسیج چنین می‌فرمایند: آبروی بسیج آبروی نظام و کشور است، کسانی که اعتراض کوچکی دارند، حق ندارند به بهانه این اعتراض کوچک بسیج را زیر سؤال ببرند، اینها حق دارند این کار را بکنند نه عنصری که خود عضو مجموعه نیروهای بسیج و یک جوان حزب‌الهی است او هم نباید برخوردی کند که این نیروی عظیم و مؤمن و پاک نهاد و مؤثر و تعیین‌کننده زیر سؤال برود، مراقب باشید. چون نیروی بسیج مؤمن و دارای هدف است، می‌فهمد دارد چه کار می‌کند، لذا چنین نیرویی هم امیدوار و هم شاداب است. بسیجی نیروی شاد است. چرا؟ چون امیدوار است. آن جوان که استعداد و هستی و وجود خود را به جریان فساد می‌سپارد نمی‌تواند دارای یک هدف عالی باشد، اگر جوان دارای هدف عالی باشد آن هدف مانع می‌شود از این‌که خود را در لجن‌زار و باتلاق فساد و منکرات گرفتار کند. کسی که هدف ندارد در هر لحظه‌ای که به آفاق آینده و به وجود خود متوجه شود احساس افسردگی و غم می‌کند ولو لذت کاذب و زودگذری هم داشته باشد. بسیج از روزهای آغازین شکل‌گیری تاکنون کارنامه‌ای شفاف، زلال و درخشان داشته است، مأموریت‌های متعدد و متفاوت بسیج گویای این مهم است؛ مأموریت‌هایی که با رشادت، تکامل، ایمان و آمادگی بسیج آغاز می‌شد و با خستگی‌ناپذیری، اقتدار و شهادت‌طلبی این نیروی عظیم و مردمی به سرانجام می‌رسید.
حضرت امام (ره) که تدبیر تشخیص شایسته و بسیار بزرگی را در مؤثرترین مقطع تاریخ انقلاب اسلامی جهت و سرانجام داد در حقیقت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را در تهاجم و حملات گسترده دشمنان و معاندان زیاده‌خواه و قسم‌خورده بیمه نموده است.
بسیج بدون استثنا در همه مأموریت‌ها، قابلیت‌های خویش را عرضه داشته و حضورش در انجام و شکل‌گیری مأموریت‌ها درخشان و تابنده بوده است.
اطلاق شجره طیبه از سوی بنیانگذار کبیر نظام شکوهمند اسلامی حضرت امام خمینی به بسیج بدون تردید برگ زرین و نشان ارزنده‌ای است در کارنامه سراسر پرافتخار بسیج، لذا از همین منظر می‌توان اندیشه‌های امام را به زیبایی کامل در موقعیت و جایگاه والای بسیج لحاظ کرد.
حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای در فرازی دیگر بدین‌گونه از بسیج تکریم نموده‌اند. باید راز حملات تبلیغاتی به بسیج را فهمید. چرا در تبلیغات جهانی و رادیوها به بسیج اهانت می‌شود؟ چرا آن کسانی که همیشه چشم به دهان بیگانگان دارند تا حرف آنها را تکرار کنند، نسبت به بسیج زبان به ناسزا می‌گشایند؟
چرا بسیج را که درخور تشریف، تعظیم و تحسین است مورد اهانت و بی‌مهری قرار می‌دهند؟ چون نقش بسیج را در حفظ استقلال ملی، در حفظ غرور ملی، در حفظ افتخارات ملی، در تأمین منافع ملی و بالاخره و بالاتر از همه در اعتلای پرچم اسلام و نظام جمهوری اسلامی می‌دانند، به جد با بسیج دشمن هستند، اما دشمنی آنان فایده ندارد.
افتخار کنند جوانان عزیز بسیجی ما، در گردان‌های مخصوص بسیج، گردان‌های عاشورا یا الزهرا (س) در نیروی مقاومت، در بخش‌های مختلف بسیج که توانسته‌اند با حضور سازمانی در بسیج این احساس را مجسم کنند. در جنگ هم، همین روحیه بسیجی بود که توانست برای کشور ما افتخار به بار آورد. هر جا این روحیه بسیجی وارد شد، گره‌ها را باز کرد. در جنگ هم هرگاه در سازمانهای بسیجی وارد شد گره‌ها را باز کرد و همه چیز رنگ دیگری به خود گرفت و فداکاری برجسته‌تر و پیشرفت و امید و نگاه به آینده روشن‌تر می‌شود و هر جا که این روحیه باشد و هر ملتی که مردمانی با چنین روحیه‌ای داشته باشد، بدون تردید آن ملت موفقیت‌های بزرگی به دست خواهد آورد.
حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای در جای دیگری از بسیج چنین اندیشه‌ای دارند: ... دامنه بسیج خیلی وسیع است. بسیج را نباید در نیروی مقاومت بسیج خلاصه کرد.
نیروی مقاومت بسیج با فعالیت و ابتکار حضور خود مانند لوکوموتیو است که قطار عظیم بسیج ملت ایران را به پیش می‌راند، بنابراین دامنه بسیج خیلی وسیع‌تر از نیروی مقاومت بسیج است. کشور به نیروی مقاومت بسیج نیاز دارد، اما به بسیج عظیم مردمی در همه میدان‌های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و آن وقتی که لازم باشد، نظامی نیز نیازمند است. وظیفه نیروی مقاومت بسیج الگو شدن برای همه جوان‌های بسیجی در کشور است. جوانی که در نیروی مقاومت بسیج به عنوان یک نیروی بسیجی خود را خدمتگزار اهداف انقلاب و آرمان‌های اسلامی می‌داند باید آنچنان خود را بسازد که مثل شمعی که پروانه‌ها را به دور خود جمع می‌کند، سازندگی علمی، اخلاقی، معنوی، فکری و سیاسی داشته باشد.
مقام معظم رهبری در مقطعی دیگر از جایگاه بسیج می‌فرمایند: امروز نیروی مقاومت بسیج که مجموعه عظیمی در سازمان وسیعی عمدتاً از جوانان کشور است، باید این مسؤولیت را بر دوش خود احساس کند که دست جوانان نوخاسته کشور را در سرتاسر این سرزمین بگیرد. این کارها فقط بر عهده سازمانهای موظف فرهنگی نیست، سازمان عظیم نیروی مقاومت بسیج می‌تواند این نقش بزرگ را ایفا کند که برای استقرار معنویت در جامعه به عنوان ملجأ و پناهگاه دل‌های باصفای جوانان و راهنمای دلسوز و دردشناس و همدل، دست جوانان را بگیرد.
عزیزان من، خود را بسازید و آماده این نقش عظیم کنید، نیروی مقاومت بسیج با این‌که نیروست و مرتبط با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است ولی یک نیروی رزمی محض نیست. یک نیروی مردمی، انسانی، الهی، اخلاقی، علمی، تربیتی و یک مجموعه آماده به کار برای کارهای بزرگ است.
چنین موجود بی‌نظیر و پرفایده و پربرکتی است. مسؤولان نیروی مقاومت بسیج با این چشم به بسیج نگاه کنند. ما یک نیروی مقاومت بسیج داریم، یک بسیج عظیم ملی هم داریم که در تمام بخش‌ها و قشرها هستند، ممکن است اینها داخل نیروی مقاومت بسیج هم نباشند، اما نیروی مقاومت بسیج به این موج عظیم و این پهنه وسیع، دارای مسؤولیت است.
هر جوان بسیجی، مرد بسیجی، زن بسیجی، دانش‌آموز بسیجی، دانشجوی بسیجی، کارگر بسیجی و روحانی بسیجی می‌تواند محور باشد و انسان‌هایی را به خود جذب کند و با سخن و اخلاق و رفتار و درس خواندن و کار کردن و احساس مسؤولیت و آگاهی سیاسی و اطلاعات دینی و معنوی خود مثل شمعی دل‌ها را روشن کند و دیگران را امیدوار به آینده و آماده به کار برای حضور در میدان‌ها قرار دهد.
حسن ختام این مقاله را زینت می‌دهم به بیانی شیوا از حضرت امام خمینی (ره):
... در این دنیا، افتخارم این است که خود یک بسیجی‌ام.
بررسی و تحلیل بسیج از دیدگاه مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌خامنه‌ای
خبرگزاری فارس: پژوهشگر در این بررسی، موضوع بسیج، کارکردهای مختلف آن و نیز اهداف اصول بسیج را از دیدگاه مقام معظم رهبری مورد توجه قرارداده است، از حوزه‌های مختلف جامعه‌شناسی سیاسی، جامعه شناسی انقلاب و نیروهای نظامی برای ترسیم تئوریک مجموعه کارکردهای بسیج استفاده می‌کند.
"این پژوهش با توجه به دیدگاههای ولی امر مسلمین حضرت آیت الله خامنه‌ای شاخصهای بسیج ایده‌آل را به دست می‌دهد. ابعاد اساسی این دیدگاه شامل اهداف، وظایف اساسی، سازمان، نظام فکری بسیج است که یافته‌های حاصل ازنظرات مقام معظم رهبری بر این نکات تاکید دارد:
اهداف فرهنگی،تربیتی بسیج مهمترین اهداف است؛دفاع از جمهوری اسلامی،مهمترین اهداف بسیج است مردمی کردن امنیت مهمترین شاخص اهداف امنیتی است؛ بصیرت مهمترین عامل در نظام دفاعی همه جانبه جمهوری اسلامی به شمار می‌رود؛ آگاهی مسلمانان مهمترین شاخص نظام دفاعی همه جانبه اسلام است؛ نقش محوری در دفاع مقدس مهمترین دستاورد بسیج به شمار می‌آید؛ روحیة یأس مهمترین آفت برای بسیج است؛ کسب آمادگی مهمترین اصل از اصول بسیج است.
مقدمه
با نظر به جایگاه و اهمیت نقش آفرینی بسیج در جامعه و پذیرش این امر که مهمترین قالب و شکلی که مردم پس از پیروزی انقلاب اسلامی به صورت داوطلبانه در آن حضور یافته‌اند و با عضویت در آن در مقاطع حساس از ارزشهای اسلامی و انقلاب دفاع و حمایت کرده‌اند، بسیج است، به این فرمایش مقام معظم رهبری در خصوص جایگاه بسیج باید توجه کرد: "بسیج یعنی متن مردم، آن مردمی که می‌توان امید دفاع از انقلاب را از آنها داشت."
از سوی دیگر بسیج به دلیل فراگیر و مردمی بودن و نقش حساس در تعاملات اجتماعی، سیاسی، نظامی و امنیتی ایفا کردن در کانون توجه قرار دارد؛ لذا سازمانهای اجتماعی و سیاسی و فرهنگی و نظامی نیز که در تعامل با بسیج قرار دارند، نیاز به شناخت کارکرد بسیج در ابعاد مختلف و به ویژه بعد مربوط به خود را دارند.
تلاش پژوهشگر در این پژوهش پاسخ به این سؤال است که بسیج از منظر مقام معظم رهبری در ابعاد اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی،دفاعی، امنیتی دارای چه کارکردها و وظایفی است؟ به عبارت دیگر مجموعه کارکردهای بسیج را باید شناخت، زیرا حضور سازمان یافته مردم به عنوان "بسیج" در صحنه‌های مختلف در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کارکردهای متعددی را برای بسیج به همراه داشته است که باید شناخت منظمی از آنها به دست آورد.
به عنوان مثال از ابعاد مختلف بیان شده در بالا می‌توان به موضوع نظر کرد:
1ـ از بعد اجتماعی، حضور جوانان و نوجوانان در تشکلهای مختلف بسیج دانش‌آموزی و دانشجویی، برگزاری اردوهای مختلف توسط رده‌های مقاومت بسیج در سطح شهرستان، استان یا کشور و یا خارج از کشور به بلوغ اجتماعی افراد جامعه، آشنا کردن ایشان به آداب و رسوم اجتماعی دیگر فرهنگها و در نهایت به تربیت آداب اجتماعی، وحدت جامعه و مشارکت اجتماعی مردم کمک بسیار مهم و مؤثری کرده است.
2ـ از بعد سیاسی نیزبسیج با ایفای نقش در انتخابات و تشویق و ترغیب مردم، نیز بویژه جذب جوانان و نوجوانان بسیجی به مشارکت سیاسی از ابعاد داخلی و خارجی، به بیداری سیاسی مردم کمک فراوانی کرده است.
3ـ از بعد فرهنگی با برگزاری دوره‌های مختلف آموزشی، علمی و اعتقادی، برگزاری مسابقات فرهنگی، مراسم مذهبی و ملی در این عرصه نیز نقش‌آفرینی کرده است.
4ـ از بعد اقتصادی با ایجاد تعاونیهای مختلف و اجرای پروژه‌های مهم مانند واکسیناسیون فلج اطفال و تنظیم خانواده، همیاری سازمان یافته مردم را به نظام و دولت نشان داده است.
5ـ از بعد دفاعی و امنیتی، با انجام آموزش نظامی، امدادی و برگزاری مانورهای مختلف و ایجاد پستهای ایست بازرسی و جمع آوری اخبار و رویدادها زمینه مشارکت وسیع مردمی و نیز ایجاد آرامش و رفاه جامعه را فراهم آورده است.
پژوهشگر با تأکید بر این نکته که افراد جامعه و قشرهای مختلف و صنفها که "عده و عده" بسیج را فراهم می‌آورند و با شرکت خود و نیز کمکهای مادی و معنویشان بسیج را هویت عینی می‌بخشند، محتاج انگیزه و شور و اشتیاق لازم‌اند. این انگیزه نیز ناشی از شناخت نقش ایشان در بسیج وپایگاه اجتماعی کسب شدة ناشی از آن است. بنابراین لازمة حضور افراد و گروههای انسانی داوطلب عضویت در بسیج و همچنین تداوم حضور اعضا مستلزم شناخت همه جانبه از این پدیده اجتماعی است.
پژوهشگر در این بررسی، موضوع بسیج، کارکردهای مختلف آن و نیز اهداف اصول بسیج را از دیدگاه مقام معظم رهبری مورد توجه قرارداده است، از حوزه‌های مختلف جامعه‌شناسی سیاسی، جامعه شناسی انقلاب و نیروهای نظامی برای ترسیم تئوریک مجموعه کارکردهای بسیج استفاده می‌کند. همچنین نتایج این پژوهش می‌تواند کمک مؤثری به شناخت جامعه از بسیج بکند زیرا مسؤلان با درک واحد و مشابه از این موضوع، می‌توانند راه تحقق ارتش بیست میلیونی را هموار کنند؛ زیرا بسیج با داشتن کارکردهای متناسب با نیازهای جامعه، انقلاب و جوانان است که می‌تواند به نقش‌آفرینی و پویایی خود در حفظ و حراست از انقلاب اسلامی، دستاوردهای آن و گسترش آنها ادامه دهد و نقش منحصر بفردی همانند دوران نورانی دفاع مقدس داشته باشد.
پژوهشگر در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده کرده است جامعه‌آماری محقق ـ با توجه به موضوع اصلی این تحقیق که بررسی و تحلیل بسیج از دیدگاه مقام معظم رهبری است ـ مجموعه سخنرانیها، پیامها و نامه‌های ایشان از زمان ولایت امری، پانزدهم خردادماه سال شصت و هشت تا بیستم مردادماه 1379 در کتابهای حدیث ولایت، زمزم ولایت، سپاه از دیدگاه مقام معظم رهبری، راهبردهای ولایت، نور ولایت، رسالت دانشجوی مسلمان در شرایط فعلی انقلاب ،بحران 20 ، دوازدهمین مجمع سراسری فرماندهان سپاه و روزنامه‌های جمهوری اسلامی ،کیهان و اطلاعات را در بر می‌گیرد.
پژوهشگر بر این نکته نیز تاکید می کند که به دو دلیل از نمونه‌گیری اجتناب کرده است:
1ـ در برخی از اسناد ممکن است مطالب مربوط به موضوع تحقیق بسیار اندک باشد، یا در برخی از کتابها به موضوع هیچ اشاره‌‌ای نشده باشد و در برخی از اسناد مورد نظر نیز مقوله‌های مورد پژوهش فراوان باشد، در نتیجه در صورت نمونه‌گیری توزیع موضوع تحقیق به تناسب در نمونه وجود نخواهد داشت.
2ـ مطالب کتابها و اسناد مورد نظر درباره موضوعات، مختلفی است لذا ممکن است اسنادی که در نمونه مورد بررسی باقی می‌ماند، حاوی ابعاد مختلف موضوع پژوهش نباشد.
پژوهشگر در این پژوهش دستیابی به هدفهای ذیل را در نظر داشته است:
1ـ اهمیت بسیج
2ـ اهداف بسیج
3ـ اصول حاکم بر بسیج
4 ـ بسیج همه جانبه
5 ـ فرهنگ و تفکر بسیج
6ـ‌کارکردهای بسیج
7ـ نقش سازمانها و مسئولان نظام در قبال بسیج
8ـ آفات بسیج
همچنین برای دستیابی به هدفهای بالا پژوهشگر، تحقیق خود را براساس این فرضیات قرار می‌دهد:
1ـ هدف فرهنگی و تربیتی از مهمترین هدفهای بسیج است؛
2ـ حفاظت از نظام جمهوری اسلام مهمترین هدفهای دفاعی بسیج است؛
3ـ مبارزه فکری و اعتقادی مهمترین شاخص هدف فرهنگی و تربیتی بسیج است؛
4ـ مردمی کردن امنیت برترین شاخص هدف امنیتی بسیج است؛
5ـ مردمی بودن از اصلی ترین اصول حاکم بر بسیج به شمار می‌آید.
6ـ بصیرت و آگاهی مسلمانان برترین شاخص تفکر بسیجی است؛
7ـ آگاهی مسلمانان برترین عنصر نظام دفاعی همه جانبه جهان اسلام است؛
8- کارکرد بسیج در دوران دفاع مقدس از مهمترین دستاوردهای بسیج است؛
9ـ کم رنگ شدن ارزشها از مهمترین آفات بسیج است؛
10ـ سپاه در مجموعه نظام جمهوری اسلامی بیشترین مسئولیت را در قبال بسیج داشته باشد.
محقق با توجه به مطالعه مقدماتی، ادبیات موجود و بررسی آثار مقام معظم رهبری شاخصهای بسیج آرمانی را با نظر به بینش حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به شرح ذیل ترسیم می کند:
1ـ هدف :
حراست از اصل انقلاب، هویت انقلاب و دستاوردهای انقلاب.
2ـ وظایف اساسی بسیج :
الف ـ ایجاد آمادگی همه جانبه فکری، روحی و جسمی در جوانان ؛
ب ـ پاسخ به نیازهای اساسی انقلاب؛
ج ـ رفع خطرها و تهدیدها علیه انقلاب اسلامی؛
د ـ پاسخ سازنده به حس هیجان طلبی جوانان؛
ه ـ جذب بالاترین نسبت جوانان و نوجوانان به بسیج؛
و ـ پیشگامی در میدان سازندگی و خدمات دهی به مردم؛
ز ـ مردمی کردن امنیت و دفاع؛
ح ـ فضا سازی فرهنگی در جامعه به منظور تقویت ارزشهای اسلامی و انقلابی؛
ط ـ توسعه و عمق بخشیدن به آگاهیهای سیاسی و اجتماعی جوانان؛
ی ـ توسعه تفکر بسیجی در جامعه.
3ـ ساختار و سازمان
بسیج از نظر ساختار و سازماندهی باید دارای ویژگیهای ذیل باشد:
الف ـ آموزشهای کافی را بدست‌آورد؛
ب ـ پاسخگوی حس هیجان طلبی جوانان باشد ؛
ت ـ هیجان طلبی جوانان را در راه سازنده و ایمانی کشور به کار گیرد؛
ث ـ آماده حضور در هر میدان و عرصة مورد در خواست نظام باشد؛
ج ـ برای تقویت سازماندهی آموزشهای لازم را کسب کند؛
چ ـ برای اداره نظام اسلامی، نیروی انسانی تربیت کند؛
ح ـ هر بسیجی باید نقطه حضور ، سلاح و فرمانده خود را در هر لحظه بشناسد؛
خ ـ مردم کشور دو زیست باشند، یک زیست اشتغال روزمرة ایاشن و زیست دیگر بسیجی بوده است؛
س ـ بسیج برای دفاع از انقلاب و دستاوردهای آن باید به نسبت توطئه های دشمن از سازماندهی مناسب در هر قشر برخوردار باشد؛
ش ـ در مسئولیتها و فرماندهی بسیج در سلسله مراتب مختلف، باید از افراد هوشمند، دانا و قدرتمند استفاده کرد؛
ز ـ شرط موفقیت بسیج داشتن انضباط و احترام کامل به قوانین و مقررات است؛
ر ـ برای ایجاد چتر امنیتی در جامعه و مردمی کردن امنیت باید با سازماندهی مناسب، شاخکهای اطلاعاتی مطمئن ایجاد کرد؛
4ـ نظام فکری و اعتقادی بسیج
الف ـ اساس بسیج در نظام جمهوری اسلامی بر آگاهی است،
ب ـ باید برای توسعه آگاهی و بصیرت در بسیج، برنامه ریزی کرد؛
ت ـ ارتباط با روحانیت اصیل، شرط لازم است؛
س ـ باید در بسیج، مساله شناسی کرد و به ابهامات و تردیدها پاسخ گفت؛
ش ـ فعالیت فرهنگی صحیح را باید بعد از ایجاد فضای تحرک و هیجان انجام داد؛
ج ـ در کار فرهنگی و تربیتی باید از افراد هوشیار، دانا، با آمادگی کامل ، آشنا به نوع ارتباط گیری استفاده کرد؛
چ ـ باید الگوسازی کرد و بسیجی بودن در جامعه یک افتخار باشد. همچنان که امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری به بسیجی بودن خود مفتخر بودند؛
ح ـ بسیج و بسیجی باید دائماً دارای تحلیل درستی از مسایل اساسی انقلاب و کشور باشد تا بتواند از آن حفاظت کند؛
خ ـتفکر بسیجی همان اسلام ناب محمدی(ص)است که امام(ره)منادی آن بود؛
د ـ بسیجی باید بداند علی (ع) نمونه کامل یک بسیجی است؛
ر ـ بسیجی باید احساس خدمتگزاری نسبت به اسلام و مردم داشته باشد؛
ز ـ عشق به ولایت مطلقه فقیه به عنوان جانشین امام زمان (عج) و فرمانبرداری عاشقانه از منویات رهبری باید در بسیجی وجود داشته باشد.
پژوهشگر پس از جمع‌آوری اطلاعات و مطالعه و بررسی آنها یافته‌های پژوهش را درقالب نتایج ذیل ارائه می دهد.
نتایج به دست آمده نشان می‌دهد، که هدفهای فرهنگی و تربیتی بسیج مهمترین هدفهای بسیج به شمار می‌آید، به طوری که 5/55 درصد کل مضامین مطرح شده توسطه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره بسیج را در بر می‌گیرد.
نتایج به دست آمده نشان می‌دهد، که دفاع از جمهوری اسلامی مهمترین هدفهای دفاعی بسیج به شمار می‌آید، به طوری که حدود 35 درصد کل مضامین مطرح شده توسط ایشان درباره بسیج را در بر می‌گیرد.
نتایج نشان می‌دهد از اهدف تربیتی و فرهنگی بسیج،"روحیه دفاع و استقامت" با بیش از 20 درصد، بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است.
نتایج به دست آمده نشان می‌دهد، شاخص "کسب آمادگی" با احتساب 26 درصد فراوانیها، مهمترین اصل از اصول بسیج از دیدگاه معظم له می باشد.
نتایج به دست آمده نشان می‌دهد "مردمی کردن امنیت" با کسب 41 درصد از فراوانیها، مهمترین شاخص هدفهای امنیتی بسیج است.
نتایج به دست آمده نشان می‌دهد شاخص "بصیرت و آگاهی" با کسب 6/40 درصد فراوانیها، مهمترین عامل در نظام دفاعی همه جانبه جمهوری اسلامی به شمار می‌رود.
نتایج به دست آمده نشان می‌دهد "آگاهی مسلمین" با کسب 5/27 درصد از فراوانیها، مهمترین شاخص نظام دفاعی همه جانبه اسلام است.
نتایج به دست آمده نشان می‌دهد، "بصیرت و آگاهی" با کسب 2/13 درصد فراوانیها، مهمترین شاخص تفکر بسیجی در دیدگاه ایشان است.
نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که شاخص "نقش محوری در دفاع مقدس" با کسب 9/37 درصد فراوانیها، مهمترین دستاورد بسیج است.
نتایج به دست آمده نشان می‌دهد روحیه یاس و ناامیدی با کسب 8/ 18 درصد فراوانیها مهمترین آفت برای بسیج و بسیجیان قلمداد می‌شود.
در نهایت پژوهشگر پیشنهاد می‌کند در بررسی و تحلیل بسیج مردمی از دیدگاه مقام معظم رهبری بهتر است که کلیه آثار ایشان مورد بررسی قرار گیرد .
همچنین بعد از شناخت ابعاد مختلف از دیدگاه مقام معظم رهبری و تهیه یک نمونه آرمانی از آن، بهتر است عملکرد بسیج را با استفاده از آمار و اطلاعات با نمونه آرمانی آن مقایسه کرد تا نقاط افتراق و انحراف آنها با ذکر دلایل مشخص شود.
در مرحله بعد پژوهشگر تاکید می‌کند نقش هر یک از گروههای اجتماعی در بسیج حائز اهمیت است، لذا بررسی هر یک از گروههای اجتماعی و تعامل آنها با بسیج قابل مطالعه است.
در ضمن پژوهشگر معتقد است، با توجه به شرایط زمانی و مکانی انقلاب اسلامی، بررسی کمی و کیفی عرصه‌های حضور بسیج در رابطه با هر یک از اقشار ضروری به نظر می‌رسد.
با توجه به دیدگاه مقام معظم رهبری، بررسی راههای افزایش سیصد تا پانصد درصدی قدرت جذب و اداره بسیج از جمله پژوهشهای لازم برای بسیج است.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 28 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله بسیج از دیدگاه امام خمینی
