پایان نامه کارشناسی بررسی و مقایسه میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن

اختصاصی از رزفایل پایان نامه کارشناسی بررسی و مقایسه میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل: word

تعداد صفحه:120

واحد گرمساردانشگاه آزاد اسلامی

پایان نامه دوره کارشناسی

رشته (علوم تربیتی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی)

عنوان:

بررسی و مقایسه میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن کلاس اول و دوم سوم ابتدائی شهر تهران منطقه 5

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات پژوهش
مقدمه ۱
بیان مسأله ۳
اهداف تحقیق ۵
سوالات تحقیق ۵
فرضیه های تحقیق ۵
اهمیت و ضرورت تحقیق ۶
تعاریف نظری ۷
استرس ۷
معلم ۷
تجربه استرس ۷
تعارف عملیاتی ۷
فصل دوم: ادبیات تحقیق
مقدمه ۱۰
مفهوم استرس ۱۰
استرس بعنوان پاسخ درونی ۱۵
مراحل استرس ۱۷
مرحله واکنش اخطار ۱۸
مرحله مقاومت ۱۸
مرحله فرسودگی ۱۸
علل فشار روانی ۱۹
شرایط ایجاد کننده استرس ۲۰
عوامل فردی ۲۰
عوامل محیطی ۲۲
عوامل سازمانی ۲۴
انواع استرس ۲۶
پاسخ های فیزیولوژیک بدن انسان به استرس ۲۷
استرس مثبت و منفی ۲۹
استرس طبیعی یا نرمال ۳۰
استرس شغلی ۳۱
نشانه های استرس شغلی ۳۲
مطالعات مربوط به استرس شغلی ۳۳
دلزدگی و استرس شغلی ۳۴
ابعاد گوناگون نقشهای شغلی ۳۵
فشار ناشی از نقش ۳۶
استرس از نظر جنسیتی ۳۷
استرس زنان کارمند ۳۸
دیدگاه های نظری درباره استرس ۳۹
حمایت اجتماعی چه تأثیری ممکن است در استرس شغلی داشته باشد ۴۴
آیا تنها افراد خاصی هستند که نمی توانند با استرس مقابله کنند. ۴۵
پیشینه تحقیق ۴۶
فصل سوم: روش تحقیق
روش تحقیق ۵۱
جامعه آماری ۵۱
نمونه پژوهش ۵۱
ابزار پژوهش ۵۱
چگونگی جمع‌آوری اطلاعات ۵۳
روش آماری ۵۳
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌های آماری
مقدمه ۶۰
تجزیه و تحلیل داده‌های آماری ۶۱
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری
نتیجه‌گیری ۱۰۱
محددویت‌های تحقیق ۱۰۴
پیشنهادهای تحقیق ۱۰۴
فصل ششم:
منابع و مأخذ ۱۰۶
نمونه پرسشنامه ۱۰۸

 منابع:

۱- ابطحی، حسین والوانی، مهدی (۱۳۷۱) پژوهش پیرامون فشارهای عصبی مدیران بخش صنعت در کشور، فصلنامه مطالعات مدیریت، شماره پنجم.
۲- اسفرجانی، یحیی (۱۳۵۳) روانشناسی صنعت، انتشارات علم و صنعت ایران.
۳- بلورچی، پروین (۱۳۶۷) فشار روانی (مولف: شفر مارتین.)
۴- پریور، علی (۱۳۷۲) نابسامانیهای روانی، انتشارات کومش
۵- خواجه پور، غلامرضا (۱۳۷۷) استرس شغلی (مؤلف:‌ زندان آزراس- الیزابت ام آلتمایر)
۶- خودیاری فرد، محمد (۱۳۷۶) چگونه آرام باشیم و فشار روانی را کاهش دهیم، مجله نقد سینما شماره ۱۷٫
۷- دادستان، پریرخ (۱۳۷۷)، تنیدگی یا استرس (استورا) انتشارات رشد
۸- قاسم زاده، فرید (۱۳۷۶) استرس و ریشه یابی عوامل ایجاد کننده و راههای مقابله با آن، انتشارات: پزشک
۹- قریب، عباس (۱۳۷۱) استرس دائمی (مولف: هنری لو، پیرلو) انتشارات درخشش
۱۰- قراچه داغی، مهدی- شریعت زاده، ناهید (۱۳۷۳) فشار روانی و راههای شناخت مقابله (مولف: کوپر، کاری ال)
۱۱- رجب پور، محمدرضا (۱۳۷۹) بررسی رابطه جو سازمانی مدارس در دبیرستانهای دخترانه و پسرانه، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشاگه تربیت مدرس علوم انسانی
۱۲- مقیمی، سید محمد (۱۳۷۸) سازمان مدیریت
۱۳- ممی زاده (۱۳۷۳) علل فشارهای روانی
۱۴- نیک خواه، روش های برخورد با استرس های زندگی

مقدمه:

ما امروزه در دورانی بسر می‌بریم که مشخصات بارز آن را می‌توان افزایش جمعیت، شهرنشینی، گسترش مؤسسات و پیچیدگی‌های تکنولوژی در ارتباطات دانست و این موارد بیش از پیش جوامع و انسانها را به هم نزدیک کرده و باعث شده تا آنها در جهت رقابت با سایرین به تکاپو تلاش بیشتر وارد نموده است. و از این طریق افزایش توقعات و انتظارات روزافزون جامعه نیز در جهت رفع این توقعات و حل موارد فوق مثمر ثمر نخواهد بود این ناشی از این است که محدودیت توان و امکانات انسان و محیط وی دانست و یکی از مهمترین موضوع که ما با آن بیشتر در این تحقیق سر و کار داریم استرسها و عواملی که باعث این فشارهای عصبی است که همه ما با آن درگیر هستیم و باید آنها را بشناسیم. امروزه استرس به عنوان مهمترین  فاکتور در جوامع می‌باشد که باعث بوجود آمدن امراض روحی، جسمی و رفتارهای انسانها است. استرس و اضطراب رابطه تنگاتنگ دارد و اضطراب یکی از عوارض آنی و شایع استرس می‌باشد، پاسخ استرسها پاسخی است که از زمانی دیگر طول عمر تغییر می‌کند. به گفته‌ها هانس سلیه «مهم این نیست که چه اتفاقی برای شخص افتاده مهم آن است که آنرا چگونه درک کرده و انسان از دیدگاه‌هایش رنج می‌برد و نه بلاهایی که بر سرش می‌آید.» به این دلیل استرس توجه بسیاری از روانشناسان و دانشمندان علوم رفتاری و مدیریت را به خود معطوف کرده به طوری که فشارهای عصبی نقش مهمی در فراهم نمودن مشکلات روحی و جسمی در انسانها ایفا می‌کند.

استرس در زندگی روزمره به شیوه‌های متفاوتی بروز می‌کند: پرخاشگری ناگهانی در پاسخ به یک سؤال ساده‌لوحانه، سردرد شدید در پایان یک روزگار سخت، بروز عصبانیت به صورت زدن دست روی فرمان ماشین در ترافیک است برای همین وجود این استرسها در طول روز طبیعی هستند. با وجود این استرس طولانی و شدیدتر اغلب سبب بروز علائم ناراحت کننده‌ای می‌شود که اشخاص در مورد آن نگران می‌شود بنابراین بشر در سر تا سر دوران گذشته خود استرس را تجربه کرده است.

گروهی از صاحبنظران رفتاری استرس را بیماری شایع‌ قرن نامگذاری کرده در حالی که در عصر حاضری که در آن هستیم عصر استرس و فشارهای عصبی است. دوره‌ای که در ان انسان بیش از هر زمان دیگری در معرض عواملی موجود استرس قرار گرفته و مسائل و مشکلات بی‌شماری از هر طرف او را احاطه کرده است.

بیان مسئله

واژه استرس در نزد متخصصین متخلف معانی متفاوتی دارد، استرس در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است در حالی که مسأله استرس در جامعه به طور گسترده‌ای تشخیص داده شده است روان‌شناسان بالینی و سایرین ارتباط بین فشار روانی و بهداشت روانی را به دقت مورد بررسی قرار داده‌اند. در روانشناسی استرس به معنی تحت فشار روحی و روانی قرار گرفتن تعریف شده است. در این حالت جسم روان آدمی به تقاضاهای درونی و بیرونی با فشار پاسخ می‌دهند. استرس هنگامی رخ می‌دهد که فرد واکنشهای خود را در مواجهه با محرکهای درونی و بیرونی ناتوان ببیند که همانا پیامد آن از دست رفتن تعادل روانی فرد است (خواجه‌پور، ۱۳۷۷، ص ۵) استرس را گاهی ناشی از محرکات خارج می‌دانند و گاهی آن را پاسخ فرد به پاره‌ای از مزاحمت‌ها عنوان کرده‌اند. بررسی‌های جدید و تئوریهای جامع راجع به استرس به تعامل فرد و محیط تأکید دارد.

محققان سالهای ۱۹۵۰ استرس را پاسخ فرد به فرآیندهای درونی و برونی که بر ظرفیت ادغام نیروهای جسمی و روانی فشار وارد می‌کنند توصیف نموده‌اند.

کلاس وسینگر، در تحقیق خود نشان دادند فشارهای عصبی می‌تواند باعث کاهش میزان تحمل و ناکامی شود. در این تحقیق نشان داده شده است که کارکنان سازمان فشارهای عصبی ناشی از سروصداهای آزار دهنده و دخالت‌های بی مورد در انجام وظایف شغلی خود را تحمل می‌کنند، اما از میزان تحمل آنان در برابر ناکامی کاسته می‌شود (منتقل از پایان‌نامه رجب‌پور، ۱۳۷۹)

اگر چه عمده‌ترین هدف کار کردن انسانها، تأمین نیازهای زندگی و به عبارتی کسب درآمد می‌باشد اما عوامل دیگری نظیر به ثمر رسانیدن انگیزه‌ها، عملی کردن تمایلات، انتظارات اجتماعی، علاقه‌مند بودن به کار، فشار محیطی و خانوادگی و رقابت نیز در کار کردن دخیل هستند ولی نمی‌توان از کسب درآمد به عنوان تنها علت اشتغال آدمیان نام برد (اسفرجانی، ۱۳۵۳، ص ۵۰)

استرس در زندگی روزمره به وفور دیده می‌شود و همه افراد به دفعات متعددی تحت تأثیر استرس قرار می‌گیرند و آن را تجربه می‌کنند و وقتی که کسی دچار استرس شده، وارد محیط کار خود می‌شوند و معمولاً همکاران ومسئولین متوجه می‌شوند و در تعامل با دیگران و استرس فرد به آنان سرایت می‌کند و برای همین با توجه به آنچه گفتیم در این تحقیق به بررسی میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن کلاس اول و دوم و سوم ابتدائی را انجام می‌دهیم. به این دلیل که استرس از شغلها به وفور دیده می‌شود ولی شغلهای دارای استرس زیادتر هستند مثل پزشکی، مدیران. پرستاران، معلمان و … می‌باشند وبرای همین در این تحقیق به سراغ محیط مدرسه می‌رویم که در بسیاری از مواقع بسیار استرس‌از هستند چه برای کارکنان و چه برای دانش‌آموزان. می‌خواهیم بدانیم چه عواملی در محیط مدرسه باعث استرس می‌شود و معلمان سطوح مختلف اول و دوم و سوم ابتدائی چقدر مورد عوامل استرس‌از قرار می‌گیرند، این عوامل چه چیزهایی هستند و تجربه استرس معلمان در زندگی روزمره آنها تا چه اندازه‌ای می‌باشد و شیوه‌های مقابله با استرس را بررسی می‌کنیم.

اهداف تحقیق

هدف کلی:

مقایسه میزان استرس و تجربه استرس معلمین زن مقاطع مختلف ابتدائی

هدف جزئی:

۱-   شناخت میزان استرس معلمین زن در مقطع اول و دوم و سوم ابتدائی

۲-   شناخت تجربه استرس معلمین زن در مقطع اول و دوم و سوم ابتدائی

سؤالات

۱-   آیا میزان استرس معلمان زن مقاطع مختلف ابتدائی با هم تفاوت دارد؟

۲-   آیا تجربه استرس معلمان زن مقاطع مختلف ابتدائی با هم تفاوت دارد؟

فرضیه

۱-   بین میزان استرس معلمان کلاس اول و دوم تفاوت معنی‌داری وجود دارد.

۲-   بین میزان استرس معلمان کلاس اول و سوم تفاوت معنی‌داری وجود دارد.

۳-   بین میزان استرس معلمان کلاس دوم و سوم تفاوت معنی‌داری وجود دارد.

۴-   بین تجربه استرس معلمان کلاس اول و دوم تفاوت معنی‌داری وجود دارد.

۵-   بین تجربه استرس معلمان کلاس اول و سوم تفاوت معنی‌داری وجود دارد.

۶-   بین تجربه استرس معلمان کلاس دوم و سوم تفاوت معنی‌داری وجود دارد.

اهمیت و ضرورت تحقیق

ضرورت این تحقیق در راستای بررسی میزان استرس معلمین و در جهت بررسی و مقایسه میزان استرس و میزان تجربه استرس صورت گرفته و می‌تواند اطلاعات مفیدی را در حیطه تصمیم گیری متعدد فراهم سازد. که این اقدام از طریق انجام تحقیقات منظم و شناسایی میزان استرس و میزان تجربه استرس معلمین امکان‌پذیر است و پژوهش فوق در ضرورت اینگونه اقدامات جای گرفته است. در واقع می‌خواهیم بدانیم که در سطوح مختلف تحصیلی میزان استرس معلمین چقدر است و هر کدام از عواملی که در مقیاس هنرور راهه وجود دارد، معلمین در سطوح مختلف چقدر تجربه نسبت به آنها دارند. در رابطه بین آنها در سطوح مختلف را بررسی و آنها را مقایسه می‌کنیم و راهکارهای مفیدی که باعث کاهش دادن این استرس‌ها می‌شود، را ارائه بدهیم.

عواملی که اهمیت این تحقیق را نشان می‌دهد این است که محیط مدرسه محیطی است که باعث می‌شود معلمان هر روز در معرض فشارهای کلاسی قرار بگیرند، وجود تجربه استرس در معلمان باعث کاهش در علمکرد آنها و موجب می‌شود تا آنها از نظر سلامتی دچار اختلالاتی می‌شوند. برای همین بدنبال این هستیم تا این عوامل را شناسایی در راهکارهای مقابله با آنها را بررسی کنیم.

تعاریف نظری

استرس حالتی پویا و هیجان‌انگیز است که فرد با یک فرصت، محدودیت یا تقاضای غیرعادی مواجه می‌شود و واکنشهای احساسی فیزیکی و شناختی از خود نشان می‌دهد. (مقیمی ۱۳۷۸، ص ۴۳۵)

استرس یک نوع تحریک و محروم شدن از محرکهاست و فقدان استرس به مفهوم مرگ است. استرس تجربه جدیدی برای انسان نیست و هرکس همه روزه با استرس سروکار دارد. (قریب، ۱۳۷۱)

معلم  معلم نقش مهمی در مدرسه دارد. نقش معلم تربیت و نوسازی افراد است که مهمترین امر می‌باشد و افرادی هستند که طی حکمی به صورت تمام وقت و یا پاره‌وقت به صورت رسمی یا حق‌التدریس در مقاطع مختلف تدریس می‌کنند (مجله رشد، ۱۳۸۰، ص ۵)

تجربه استرس  ناکامیهای که می‌تواند مرتبط با جریان پیشرفت حرفه‌ای افراد، ترسهای ناشی از ناتوانی در مقابله با روشهای جدید و تغییرات تکنولوژی بر زندگی روانی معلمان تأثیر فراوانی می‌گذارد. (دادستان ۱۳۷۷، ص۸۹)

تعاریف عملیاتی:

در جامعه‌ای هستیم اینطور معلوم است که برای اندازه‌گیری استرس، خود عامل استرس دهنده را مورد مطالعه قرار می‌دهند، در صورتی که این درست نیست و وجود یک مهمان ناخوانده در یک بدن ممکن است به هیچ‌وجه مورد اعتنا واقع نشود و بدن در مقابل آن عکس‌العملی نشان ندهند و در بدن دیگری آنقدر مهم و قابل اعتنا باشد که همه زنگهای خطر را به صدا درآورد و بدن را به عکس‌العمل شدید وا دارد. بنابراین برای اندازه‌گیری استرس بهتر است تغییرات حاصله از آن را در بدن مورد دقت قرار داد و آنجا که ورود یک عامل جزئی است تحریک شدید دستگاه‌های بدن و هیپوتالاموس می‌شود آن را به خوبی و به موقع شناخت و از ورودش جلوگیری کرد. (پریور، ۱۳۷۲)

در این تحقیق برای سنجش استرس در بین معلمین زن کلاس اول و دوم و سوم ابتدائی از آزمون یکطرفه در گروه‌های مستقل استفاده می‌کنیم و برای سنجش راههای مقابله با استرس نیز از آزمون t و تفاوت میانگین استفاده می‌شود تا شیوه‌های مقابله با استرس را در میان معلمین زن کلاس اول و دوم و سوم سنجیده شود تا از این طریق معلمین هر پایه، هر کدام از چه روشهایی را برای کنار آمدن استفاده می‌کنند.

تجربه استرس در این تحقیق برای ارزیابی تجربه استرس از مقیاسی به نام هلمز و راهه استفاده می‌کنیم و دارای ۴۳ موارد است که می‌خواهیم از این طریق ببینیم که معلمان در زندگی روزمره خود کدام موارد را تجربه کرده‌اند و به وسیله این پژوهش‌ها می‌کوشیم تا معنای وجود همبستگی‌ها بین تعداد و ماهیت رویدادها را با بیماریهایی که در پی دارند، آشکار کنند.

مفهوم استرس

در سال ۱۹۳۶، پروفسور هانس سلیه اهل مونترال اولین رساله خود را در مورد واکنش‌دهنده منتشر ساخت، نامبرده در آوریل و در ۱۹۴۸ در مجموعه‌ای از کنفرانسهایش در کالج فرانسه و سپس در ژوئن ۱۹۵۰ در بیمارستان لانیک سندرم عمومی سازگاری (S.G.A) را با جنبه‌های بیوشیمیایی و مکانیسم‌های هورمونی‌اش بیان کرد (هیپوفیز غدد فوق کلیوی سینه قند کرشه که بسیاری از پژوهشگران پیش از او، اختلال ارگانیسم را به هنگام پاسخ به تهاجمات محیط خارج بیان کرده‌اند:

- نظر کاریوکلارنیک مربوط به داستین، وی واکنشهای بافتی مربوط به واکنشهای هشداردهنده را در دستگاه لنفوئید، تیموس مشاهده کرد:

نظریه راسل داپیگز آماس منسوج نرم، در سال ۱۹۳۲ کانن «ترشح سریع آدرنالین را به عنوان پاسخ در برابر ترس و خشم» متذکر شود. نامبرده در کتاب خود تحت عنوان «فروتن» مکانیسم‌های متفاوتی را که سبب ثبات میزان قند، پروتئین‌ها، مواد چربی، کلسیم، اکسیژن، حالت خنثی و درجه حرارت خون می‌شود تحلیل می‌کند. کانن تحلیل سیستماتیک پدیده‌های سازگاری را که برای حفظ حیات در برخی شرایط ضروری هستند، بنیان نهاد، با این همه سلیه تأکید می‌کند کانن هرگز نقش هیپوفیز یا قشر غدد فوق کلیوی را به منظور بررسی واکنشهای غیراختصاصی سازگاری، در مقابل هرگونه تقاضای محیطی و نیز جدا کردن سندرمی که در برابر اثرات مختلف آن، یکسان است، مورد مطالعه قرار نداده است. پی.ای.روکس والکساندر- جی یرسین در انستیوپاستور خاطرنشان ساختند که در خوکچه هندی مبتلا دیفتری غدد فوق کلیوی غالباً متورم و دچار خونریزی است ولی کاوشهای آن از حداین یافته فراتر نرفت. (کوپر، ۱۳۷۳، ص ۴۰)

این پژوهشگران در مجموع استرس را، دست کم در برخی از جنبه‌های آن، احساس کردند و با آنها را به اثبات رساندند. یک فرانسوی به نام رئیس در سال ۱۹۴۳، پدیده‌های است ولی کاوشهای آن از حداین یافته‌ها فراتر نرفت.

این پژوهشگران در مجموع استرس را، دست کم در برخی از جنبه‌های آن، احساس کردند و یا آنها را به اثبات رساندند. یک فرانسوی به نام رئیسی در سال ۱۹۳۴، پدیده‌های واکنشی غیراختصاصی را، تحت عنوان سندرم تحریک شرح داده است که البته با تغییری متفاوت به توضیحات سیله بسیار نزدیک است. اکتشافهای مهم، غالباً تصادفی می‌افتد، به شرطی که برای دریافت قوانین پوشیده و بسدت آوردن حقیقت، قضایای القا کننده با ذهن تصمیم‌دهنده تلاقی کند. (پیرلو، ۱۳۷۱، ص ۲۸ و ۲۹)

استرس را هر چند بطور مشخص می‌توان زائیده تمدن صنعتی و شهری شدن دانست، اما هیچ دوره از تاریخ انسان و زندگی فرد را نمی‌توان سراغ گرفت که با استرس همراه نبوده باشد، تنها می‌توان گفت که بتدریج از ماهیتی فیزیکی مانند گرسنگی، سرما، بلاهای طبیعی، مرگهای دسته‌جمعی و زودرس تبدیل به ماهیت روانی و اجتماعی شده است.

دیرینه پرداختن به استرس را می‌توان با دیدگاه دوگانه انگاری تن و روان و تأثیرات هر یک بر دیگری در نظریات افلاطون و ارسطو مربوط دانست.

از قدمای اندیشمند ایرانی، ابوعلی‌سینا کاملاً با موضوع استرس واثرات آن بر جسم آشنا بوده است. علاوه بر این در پزشکی قدیم ایران تأثیر عوامل محیطی بر بیماریهای تحت عنوان اعراض نفسانی مورد نظر بوده است. (قریب ۱۳۷۱، ص ۱۸۷)

از نظر واژه‌شناسی، استرس کلمه یونانی است که در قرن ۱۷ به معنای سختی و دشواری بکار رفته است، در اواخر قرن ۱۸ از استرس به معنای نیرو و فشار زیاد و تلاش بسیار استفاده شده است. در سال ۱۹۱۰ سرعت بروز بسیاری از آنژینهای صدری (سکته خفیف قلبی) در بین مشاغلین یهود در محیطهای کاری برخورد تند و هیجانی آنها دانست (کوپر، ۱۳۷۳، ص ۹۷)