یکی از روش های نوین آموزشی در مدیریت، آموزش های سریع و کاربردی است. این آموزش ها، به جای غلتیدن در حاشیه و توضیحات زیاد، به سرعت به اصل قضیه می پردازند. برخی از این مهارت ها و آموزش ها، علا وه بر ایجاد زمینه فعّالیّت در محیط کار، عامل بروز خلا قیت های فراوان، آرامش روانی و احساس تعلّق به سازمان می گردند.
در این نوشتار به مقوله ی فشار و استرس، به صورت موجز و به نقش سازمان، به گونه ای بسط یافته، پرداخته می شود. همچنین مقوله ی استرس ، استرس متعادل، فواید و ضایعات استرس و درگیری منابع انسانی، که در حقیقت سرمایه های سازمان اند، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در ادامه ی مقاله، به عامل استرس زا و سیاهه ای از سایر عوامل پرداخته می شود. سپس محرک های منفی و مثبت در مقوله ی استرس مورد تحلیل قرار می گیرند و در نهایت ارزش مشاوره، در کاهش استرس، مورد تأکید قرار می گیرد.
مهارت های مدیریت استرس در سازمان ها (استرس کارکنان و آموزش سلا متی)
این بخش بسیاری از مسایل مشترک را، در تدوین برنامه های مدیریتی، تحت پوشش قرار می دهد و تأکید بیش تری بر مهارت های فردی دارد که می تواند در کاهش تأثیر منفی استرس کارساز باشند.
هدف اصلی این برنامه، کمک به افراد درتشخیص سهم و نقش شان در مدیریت استرس، به عهده گرفتن مسؤولیت عواطف و سلا متی خویش و فراگیری فنون مدیریت استرس می باشد.
استرس کارکنان و آموزش سلا متی شامل موارد ذیل است:
- پاسخ اصلی استرس و نقش عمل کرد آن؛
- تأثیرات جسمی، رفتاری و روانی استرس؛
- علل استرس؛
- تفاوت های فردی در تجربه ی استرس؛
- تفکّر مثبت و نقش آن در کاهش استرس؛
- سلا متی جسمی و مدیریت استرس؛
- فنون مدیریت استرس برای فن آرامی و بهبود؛
- مدیریت استرس در کار.
استرس کارکنان و آموزش سلا متی
آموزش سلا متی به کارکنان، در همه ی سطوح سازمانی که می خواهد برآگاهی خود بیفزاید و فنون مفیدی را برای مقابله با استرس و مشکلا ت طاقت فرسای آن بیاموزد، مناسب است.
فرهنگ های سازمانی و استرس کارکنان
همه ی ما در زندگی با فشارهای زیادی مواجهیم. استرس های خیلی شدید یا فشارهایی که بد کنترل می شوند، می توانند ما را مضطرب سازند؛ سلا متی مان را به خطر اندازند و از کارآمدی مان بکاهند. اگر بتوانیم فشار را به اندازه ی کافی کنترل کنیم، می تواند ما را برانگیزد. فشارهای خوب کنترل شده می توانند ما را قوی تر سازند و عمل کردمان را افزایش دهند، چرا که امروزه مقدار کمی از استرس لا زم است. همچنین این مسأله بر موفقیت ما، در خانه و محل کار، می افزاید. این نوشتار به جلوگیری از استرس و مدیریت آن، در تک تک افراد یا کارکنان و مدیران در سازمان، تأکید ندارد، بلکه درباره ی با نقش سازمان، رهبری و مدیران، در جلوگیری از کنترل و استرس کارکنان و مأموران و مبلغان مذهبی است، اگرچه بسیاری از آنها می توانند درباره ی کارکنان سازمان به کار روند.
استرس و نقش سازمان
در پاسخ این پرسش که چرا جلوگیری و کنترل استرس شدید برای سازمان ها اهمّیّت دارد، باید گفت استرس مشکل بزرگ، گسترده و به ظاهر حاد، در سراسر دنیا، برآورد شده است؛ در انگلستان بیش از پنجاه درصد بیماری ها، بیش از شصت درصد غیبت های کاری و بیش از هشتاد درصد آسیب های ناشی ازکار، به استرس مربوط است.
چندسال پیش برآورد شده بود که از هر چهار نفر بزرگسال در انگلستان، یک نفر بیش تر اوقات داروی آرام بخش استفاده می کرد.
ارزیابی این که استرس تا چه حد در بیماری ها، تصادفات، بازنشستگی زود هنگام و حتی مرگ، مؤثر می باشد، بسیار دشوار است، ولی گمان می رود میزان آن چشم گیر باشد. احتمالا ً سایر تشکیلا تی که به مراقبت از سلا متی کارکنان کمک می کنند، اگر اطلا عات کامل و دقیقی ارائه نمی کنند، ولی می توانند مواردی از این دست را به شما نشان دهند. گه گاه گزارش هایی از اضطراب و رنج بسیار مأموران و مبلّغان مذهبی منتشر شده است. البته در بین مبلّغان مذهبی یا مدیرانی که صبغه ی مذهبی بالا یی داشته باشند، استرس پایین تر است.
نکته ی دیگر این که سازمانی که به جلوگیری و کنترل استرس علا قه مند است، به مراقبت کردن از کارکنان و مدیران جامعه اهمّیّت می دهد.
سازمانی که به جلوگیری و کنترل استرس علا قه دارد به طور جدی مسؤولیت های اخلا قی و قوانین را می پذیرد.
نکته ای برای مدیران
یکی از وظایف کارفرما فراهم آوردن محیطی سالم و مطمئن برای کارکنان می باشد. موارد زیادی از شکایت کارکنان علیه کارفرمایان، به دلیل استرس های ناشی از کار، وجود دارد. امروزه، قوانین مربوط به این موارد، دو برابر گذشته است. موفّقیّت دادخواهی کارکنان می تواند هزینه های مالی بسیار سنگینی برای کارفرمایان داشته باشد. حتی بدون جریمه ی مالی نیز، سازمان نمی خواهد چنین مسؤولیتی را به عهده بگیرد. نه تنها باید اهداف و مأموریت های سازمان را در نظر بگیریم، بلکه بایستی کارکنان و همکاران را نیز در نظر داشته باشیم.
استرس متعادل
تحت فشار بودن می تواند فواید بسیار زیادی را، برای کارکنانی که از سلا متی بیش تری برخوردارند یا رضایت شغلی بیش تری دارند و بهره وری شان بالا ست، داشته باشد. این عامل باعث خلا قیت بیش تر، بروز توانمندی و ظهور نوآوری ها می باشد.
فواید و ضایعات استرس
استرس می تواند برای سازمان و فرایند کار آن فوایدی داشته باشد. همان طوری که فشار روانی شدید می تواند موجب کاهش بهره وری گردد، ساعت های کاری طولا نی با اثربخشی کم، تصمیم ها و قضاوت های بیش تر، اشتباهات و خطاهای فراوان و کیفیت کم، بحث های زیاد و توافق کمی را به همراه خواهندداشت. استرس کم، در مؤثرتر ظاهر شدن نقش دارد. بنابراین مقدار کمی استرس، برای زندگی و مهارت های حرفه ای، لازم است.
جاروجنجال های زیاد، واکنش شدید، تندخویی، غیبت براثر بیماری یا تمارض، تصادفات، نقل وانتقال کارکنان، استفاده ی نادرست از وقت، عدم رضایت از وضعیت شغلی، کاهش امنیّت شغلی، پایین بودن حسّ نشاط و شادابی و... اثربخشی کار را کاهش می دهند. دراین صورت کنترل وکاهش استرس بسیار مفید است.
آسیب های کلی
فقدان کارکنان کلیدی، به علت مشکلا ت ناشی از استرس، موجب کاهش منابع انسانی مفید می گردد. این امر می تواند به طور جدی مأموریت و کار سازمان را از بین برده و هزینه های سنگین ناشی از ترک خدمت به دلیل بیماری، بازنشستگی زودهنگام و بیماری، استخدام و آموزش نیروهای جدید را، بر سازمان، تحمیل کند.
استرس بیش از حد کارکنان باید روی داد بسیار بدی برای سازمان و مدیریت تلقّی شود.
راه های پیش گیرانه ی سازمان و مدیران، برای جلوگیری از هرگونه استرس شدید، لا زم است. باید آموزش های لا زم ارائه شوند که کارکنان چه کارهایی می توانند در مقابله ی با آن انجام دهند؟
وظیفه ی سازمان نه تنها توجه به رفاه کارکنان، تعادل بین این دو موضوع و اهداف سازمانی است، بلکه بایستی اولویت ها در نظر گرفته شوند. در صورتی که تحقّق اهداف، تنها با تحت فشار قرار گرفتن و قربانی شدن کارکنان امکان پذیر است، باید آنها را تغییر دهیم.
نکته
امروزه در سازمان ها عبارت <مردم با ارزش ترین دارایی های ما هستند> را می شنویم. گاهی عمل کردهای سازمان درست بر عکس این عبارت است، چرا که کارکنان برای تحقّق اهداف و منافع سازمان قربانی می شوند.
منابع انسانی و اهداف مدیریت
بایستی، در سازمان های امروزی، کارکنان مقدم ترین و مهم ترین منابع باشند، چرا که در دنیای امروز مقوله ی مهم منابع انسانی در جایگاه نخست قرار دارد. بدین ترتیب اهداف، که باید به وسیله ی این منابع تحقق یابند، در درجه ی دوم اهمّیّت قرار می گیرند. به همین خاطر است که بدون کارکنان خوب و سالم، اهداف به طور مستمر محقّق نمی شوند. این امر ممکن است تصمیم گیری های مشکل و شجاعانه ای را، درباره ی این که چه وقت مدیران بایستی اهداف، آرمان ها و حیطه های زمانی ناکارآمد را تغییر دهند، بطلبد.
از طرفی مدیران باید علل به وجودآورنده، نحوه ی شکل گیری و گسترش استرس را در افراد، نه فقط براساس کار آنها، بلکه براساس نقش فشارهای محیطی، اجتماعی، شخصی، مالی و بین فردی افراد مشخص نموده و بفهمند چه چیزی افراد را در مواجه با فشار کم تر یا بیش تر، آسیب پذیر می سازد. برخی از راه کارهای کاهش استرس به قرار زیر است:
هر جا که ممکن است فشارهای سازمان را کاهش دهیم.
بعضی از فشارها اجتناب ناپذیر و در نتیجه ضروری هستند و برخی اجتناب پذیر و غیرضروری اند. در مجموع فشارهایی که جزو ماهیت شغل اند، اجتناب ناپذیرند. این دسته، به جز در مواردی که بسیار شدید هستند، تأثیر زیادی بر افراد ندارد و به عنوان قسمتی از کار پذیرفته شده و به طور اختیاری وارد کار همه ی افراد می شوند؛ برای نمونه، پزشکانی که به تازگی استخدام شده اند، می پذیرند که مجبورند با موضوعات مربوط به زندگی سروکار داشته باشند؛ وکیلا ن می پذیرند که باید بیش تر وقت خود را با انتظارات بالا سپری کنند؛ خلبانان، خدمه ی هواپیما و رانندگان اتوبوس مجبورند بسیار مسافرت کنند. بعید است چنین فشارهایی در این مشاغل به فشارهای روانی منجر شوند، مگر این که بسیار شدید باشند. در برخی اوقات متأسفانه این فشارهای روانی بسیار شدید می شوند. این درصورتی است که افراد به طور کامل ماهیت کار خود را درک نکرده اند: برای انجام آن کاملا ً آگاهی ندارند یا متناسب با آن پیش نمی روند.
نقش سازمان
تمامی این موارد، تغییرات طبیعی پشت سر گذاشتن مراحل مختلف زندگی به شمار می روند. سازمان و مدیریت باید آگاه باشد که گرچه این مراحل اجتناب ناپذیرند، ولی می توانند فشارهای بسیار شدیدی بر افراد وارد آورند؛ پس بایستی به آنها اهمّیّت ویژه ای داده شود.
به هرحال برخی از فشارهای حاصل از کار در سازمان ممکن است دست کم در تئوری، اجتناب پذیر و کاهش یافتنی باشند؛ برای نمونه، معمولا ً ماهیت مشاغل تغییر می کند. همچنین وظایف و نقش هایی را که مسؤولان اصلا ً انتظار انجام آن را نداشته اند وگاهی نیز آموزشی در مورد آنها ندیده اند و درباره ی آنها آگاهی کافی ندارند، در بر می گیرند.
هنگامی پرستاران، پزشکان، آموزگاران و بسیاری از افراد دیگر دچار آشفتگی می شوند که از آنها خواسته شود وقت زیادی را در زمینه های جدید مانند، مدیریت، امور مالی، برنامه ریزی و ... صرف کنند.در مراحل مختلف زندگی، شاهل علل مختلف فشار روانی بوده ایم. نگرانی واقعی بیش تر به دیوان سالاری (بوروکراسی یا نظام اداری) بر می گردد. اگر قرار باشد جلوی هرگونه استرس گرفته شود، سازمان ها باید در جلوگیری از وقوع چنین فشارهای روانی بسیار دقیق عمل کنند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 13 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله مدیریت استرس
