پرورش شتر مرغ از سال 1860 در کشور افریقای جنوبی به صورت جدی آغاز گردید و سپس در سایر نقاط دنیا گسترش یافت. امروزه در بسیاری از کشورها پرورش شتر
مرغ انجام می شود. کشور ایران هم چند سالی است مبادرت به واردات این پرنده نموده و در امر پرورش آن گام نهاده است. در طی چند سال گذشته مطالعاتی برروی پارامترهای تولیدی، جوجه کشی، تغذیه و پرورش این پرنده صورت گرفته که توأم با موفقیت هایی دراین زمینه بوده است. قابل ذکر است که تاکنون در ایران محصولات حاصل از کشتار این پرنده به بازار عرضه نشده است.
محصولات این پرنده شامل گوشت، چرم، پروسایر محصولات فرعی است. گوشت پرنده قرمز بوده و از خواص آن می توان پایین بودن میزان چربی، کلسترول، تردی خاص
و بالا بودن میزان پروتئین را نام برد. چرم این پرنده چرمی با ظاهری زیباست و درساخت انواع محصولات چرمی به کار می رود. نوع دیگر چرم حاصل از پوست ناحیه ساق پای شترمرغ است که از صفحات فلسی، مانند پوست مارمولک تشکیل شده و در ساخت محصولات چرمی و به خصوص پوتین گاو چران ها استفاده می شود.پرهای شتر مرغ در ساخت انواع گردگیرها استفاده می شود و خاصیت گردگیری بالایی دارد.
همچنین ازپرشتر مرغ در تزیین علم در مراسم مذهبی، ساخت انواع کلاه ها و شال
گردن ها استفاده می شود. سایر محصولات فرعی این پرنده شامل پوسته تخم می
باشد که از تخم های بی نطفه در زمان جوجه کشی به دست می آید. برروی این تخم
ها کارهای هنری از جمله نقاشی و حکاکی صورت گرفته و با قیمت های گزافی به
فروش می رسند. به طور کلی از کلیه اجزای این پرنده استفاده می شود. شترمرغ در
سن 10 تا 14 ماهگی کشتار می گردد و در این سن حدود 100 تا 120 کیلوگرم وزن
دارد. گوشت حاصل از این پرنده بیشتر از قسمت ران می باشد که در حدود 30 تا 35
کیلوگرم است. همچنین پوستی به مساحت 3/1 تا 5/1 متر مربع استحصال می گردد.
________________________________________
پرورش مولدین
شتر مرغ در سن 2 تا 3 سالگی به بلوغ جنسی می رسد و تا مدت زیادی بارور باقی
می ماند. پرنده نر در زمان بلوغ به رنگ سیاه با پرو بال سفید رنگ و شتر مرغ ماده به
رنگ قهوه ای تا خاکستری است. بارزترین نشانه در شتر مرغ نر، قرمزی رنگ ساق پا
، نوک و اطراف چشم است که ارتباط مستقیمی با قدرت جنسی نر دارد. هرچه این
قرمزی بیشتر باشد پرنده از قدرت نرینگی بیشتری برخوردار است.
شتر مرغ نرو ماده به صورت جفت تا دسته های چند تایی و نیز به صورت گله نگهداری
می شوند. این ترکیبات بسته به میزان زمین موجود و امکانات، قدرت جنسی نرها و
اهداف اصلاح نژادی متفاوت می باشد. هیچ استاندارد خاصی در این رابطه وجود ندارد
و مدیر مزرعه با شناسایی پرندگان و اهداف مورد نظر روش مناسب را انتخاب می
نماید. شتر مرغ ها در سال درحدود 6 تا 8 ماه تخمگذاری نموده و بقیه سال را
استراحت می کنند. در ایران این زمان از حدود بهمن ماه آغاز گشته و تا آبان ماه ادامه
دارد. بدیهی است در مناطق مختلف این زمان متغییر باشد. در طول فصل تخمگذاری
هر پرنده ماده به طور متوسط 40 تا 60 تخم می گذارد. البته در بعضی از پرندگان (از
جمله در کشورمان) این رکورد به 120 عدد تخم مرغ هم می رسد. به طور متوسط از
هر پرنده ماده در سال حداقل 20 عدد جوجه سالم تا زمان کشتار بایستی تولید گردد
تا این فعالیت به صورت اقتصادی ادامه یابد.
تولید مثل پرنده به عوامل زیادی از جمله ژننتیک ، شرایط آب و هوایی، سلامت پرنده و
به خصوص جیره مناسب بستگی دارد. استرس از عوامل منفی در تخمگذاری پرنده
می باشد. معمولاً برای هر پرنده بالغ حداقل 250 متر مربع در گردشگاه در نظر گرفته
می شود که البته بهتر است فضای متعلقه بیش از این باشد. فضای مسقف
(سایبان) به ازای هر پرنده بالغ در حدود 8 متر مربع و ارتفاع حصار در حدود 2 متر می
باشد. در شرایط طبیعی هر پرنده بعد از گذاشتن حدود 18 عدد تخم برروی تخم ها
نشسته و جوجه کشی طبیعی انجام می گیرد. در مزارع از ماشین های جوجه
کشی استفاده می گردد. در سال اول تخمگذاری، میزان تخم گذاری نسبتاً پاببن
است ولی در سال های بعد به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد و در زمان
تخمگذاری پرندگان، بایستی آرامش کافی برای پرنده مهیا گردد و ازحضور
بازدیدکنندگان کاست. هر گونه استرس شامل تغییر جیره، صداهای ناآشنا برای پرنده
(پارس سگ، تراکتور، هوایی و ....) حضور بازدیدکنندگان، ترس و حتی تغییرات آب
وهوایی برروی تخمگذار و باروری تخم ها اثر مستقیم دارد. در زمان فصل استراحت
بایستی غذا با فیبربالا، پروتئین و انرژی پایین در اختیار پرنده قرار گیرد و افزایش وزن
پرندگان را کنترل نمود . وزن اضافی در فصل تولید اثر منفی در جفتگیری و تخم گذاری
دارد. در فصل استراحت بایستی ویتامین و مواد معدنی به اندازه کافی در اختیار پرنده
قرار گیرد.
________________________________________
جوجه کشی مصنوعی شترمرغ
شتر مرغ ماده معمولاً بین ساعت 4 تا 7 بعدازظهر تخمگذاری می کند. بلافاصله بعد از
تخم گذاری بایستی تخم ها توسط کارگر جمع آوری شده و به محل جوجه کشی
منتقل شوند.
دوران جوجه کشی 42 روز می باشد. درجه حرازرت دستگاه جوجه کشی 3/36 درجه
سانتی گراد و رطوبت در حدود 20 تا 25 درصد است. وزن تخم به طور متوسط در حدود
5/1 کیلوگرم بوده و در پایان دوران جوجه کشی بایستی در حدود 13 تا 15 درصد از
وزن تخم کاهش پیدا کند. در غیراینصورت ممکن است مشکلاتی در جوجه در آوری
ایجاد گردد. معمولاً تخم ها به مدت یک هفته جمع آوری و در درجه حرارت و رطوبت
مناسب نگهداری شده و سپس تخم های بی نطفه از دستگاه خارج می گردند. در
روز سی و هشتم تخم ها به هچر منتقل شده و تا زمان خروج از تخم در دستگاه
باقی می مانند. بهتر است جهت خشک شدن و فعالیت نسبی پرنده، به او اجازه داد
تا به مدت 6 تا 12 ساعت دردستگاه هچر باقی بماند و سپس خارج گردد. بهداشت
دستگاه و سالن جوجه کشی بسیار مهم بوده و بایستی حتی الامکان از ورود افراد
متفرقه به محیط جوجه کشی خودداری شود. جوجه ها به هنگام تولد وزنی در حدود
700 تا 1000 گرم دارند. بند ناف توسط آیودین ضدعفونی می گردد. کف بینی های
هچری نیز باید اصطکاک کافی داشته باشند تا از بازشدن پاها درجوجه جلوگیری به
عمل آید. چنانچه جوجه نتواند از تخم خارج شود بایستی به جوجه کمک شود. این امر
نیاز به کسب تجربه کافی داشته و هر گونه مداخله عجولانه سبب نتایج منفی درهچ
خواهدشد.
________________________________________
پرورش جوجه
پس از خروج از تخم جوجه ها بایستی درحرارت 30 تا 32 درجه سانتی گراد قرار
گیرند. بهتر است این حرارت در زیر منبع حرارتی (لامپ هیتر، مادر مصنوعی) برای
جوجه مهیا شده و اجازه انتخاب را برای جوجه فراهم آورد. در صورتی که شرایط جوی
اجازه دهد می تواند جوجه را 24 ساعت بعداز درآمدن از تخم در فضای آزاد قرارداد.
مراقبت از جوجه در سنین اولیه بایستی با دقت انجام شود. بهداشت سالن کاملاً
رعایت شده و شب ها شرایط مناسب از نظر دما و تهویه برای جوجه ها فراهم شود.
عفونت کیسه زرده از متداول ترین علل مرگ و میر جوجه ها تا سن حدود 14 روزه گی
است. این عفونت می تواند از طریق تخم، دستگاه جوجه کشی، بندناف و نیز غذا و
خوردن مدفوع(از طریق روده) به کیسه زرده منتقل شود. عدم جذب به موقع کیسه
زرده باعث عفونت و مرگ جوجه خواهد شد. هرگونه استرس نیز می تواند شرایط را
برای باقی مانده کیسه زرده در بدن جوجه و عفونت آن فراهم نماید. از دیگر علل مرگ
و میر در جوجه ها را می تواند عفونت های باکتریایی، اسهال و مشکلات فیزیکی پانام
برد. غذا 24 ساعت بعداز هچ بایستی در اختیار جوجه قرار گیرد. غذا بایستی دارای
انرژی و پروتئین بالا و از نظر املاح معدنی وویتامین ها بالانس باشد. چند روزی طول
می کشد تا جوجه خوردن آب و غذا را بیاموزد واین مدت زمان کافی را برای جذب
کیسه زرده فراهم می نماید. قرار دادن یک جوجه بزرگ تر در میان جوجه های تازه به
دنیا آمده عمل آموختن خوردن و آشامیدن را به جوجه ها آسان می سازد. جوجه های
مریض و غیرفعال را بایستی سریعاً از سایر پرندگان جدا نموده و در فضای دیگر تحت
درمان قرار داد.
انباشتگی اجسام خارجی از قبیل سنگ، چوب و ساقه در پیش معده و سنگدان از
دیگر عوامل مرگ و میر جوجه ها تا سن چهارماهگی می باشد. هرگونه استرس از
قبیل بالانس نبودن جیره (از نظر موادغذایی ، مواد معدنی وویتامینه و غیره) نیز بیماری
و عدم آرامش و سلامت پرنده می تواند به این مسأله منجر گردد. بنابراین حتی
الامکان سعی شود محیط پرورش جوجه ها عاری از هرگونه اجسام خارجی باشد.
واکسیناسیون جوجه ها علیه بیماری نیوکاسل در کشورمان الزامی است. تلفات
ناشی از این بیماری توسط بعضی از مزارع در ایران گزارش شده است. جوجه ها به
بیماری آنتروتوکسمی نیز حساس هستند. واکسیناسیون جوجه علیه این بیماری
توصیه می گردد. این بیماری غیرواگیر بوده و عامل اصلی آن استرس است. (تغییرات
جیره حمل و نقل، ترس، تراکم جوجه هاو....) جوجه ها به سرعت رشد کرده و درسن
یک ماهگی در حدود 3 تا 6 کیلوگرم وزن دارند. با افزایش سن جوجه ها بایستی
فضای بیشتری در اختیار آنان قرار داد. گردشگاه جوجه ها بایستی دارای سایبان بوده
و خاک بهترین انتخاب به عنوان بستر می باشد. بستر فضای مسقف بهتر است از
جنس بتن باشد تا به راحتی بتوان آن را شست وشو داد و ضدعفونی کرد. در بعضی از
مزارع از سیستم حرارت زیرزمینی به عنوان منبع حرارت استفاده می نمایند. این
مسأله باعث گرمی بستر و آرامش پرنده و نیز کاهش تلفات ناشی از عفونت کیسه
زرده خواهد شد. در سن سه ماهگی جوجه ها وزنی بین 20 تا 30 کیلوگرم خواهند
داشت. بعداز سن 3 ماهگی جوجه ها نسبتاً مقاوم بوده و تلفات کاهش می یابد.
بعداز سن 3 ماهگی بیشتر تلفات ناشی از مسائل فیزیکی است. از سن سه
ماهگی تا پایان یکسالگی (زمان کشتار) جوجه ها در فضاهای محصور نگهداری می
شوند. معمولاً به ازاء هر پرنده، حداقل 50 متر مربع فضای گردشگاه در اختیار قرار می
گیرد. فضای سایبان برای هرپرنده نیز 5 متر مربع است. بنابراین بعداز سن سه
ماهگی پرندگان نیاز به سالن های بسته نخواهند داشت. بعداز سن سه ماهگی
پرندگان به سرما و گرما بسیار مقاوم هستند. پرندگانی که به عنوان مولد انتخاب می
شوند بعداز سن یکسالگی از جیره های نگهداری استفاده می نمایند.
بررسی مشکلات پرورش اقتصادی شترمرغ
Understanding Difficulties of Economic Ostrich Processing
By: Fiona Benson, Blue Mountain International
Daryl Holle, Blue Mountain Feeds, Inc.
مقدمه مخصوص
من مطالعه این مقاله ارزشمند را به تمامی تولید کنندگان و پرورش دهندگان شترمرغ به عنوان مطلبی ضروری برای آگاهی از این فن توصیه می کنم. تا کنون چنین نوشته هوشمندانه و کاملی در زمینه حفظ صنعت پرورش شترمرغ نخوانده بودم.
نویسندگان این مقاله مشکلات موجود پیش روی تولیدکنندگان و فرآیند کنندگان را بخوبی درک کرده اند و راه حل های مناسبی جهت حل مشکلات و پیمودن مسیر موفقیت ارائه داده اند.
(نوشته شده توسط یک خواننده گمنام بولتن)
این مقاله دستور العمل و راهنمای عملی است که تولید کنندگان مایل به داشتن و خواندن آن به دفعات می باشند تا همواره به خاطر داشته باشند که نیازها و اهدافشان در این زمینه برای ماه آینده، سال آینده و یا 10 سال بعد چه خواهد بود.
پرورش شترمرغ در کشورهای زیادی در حال توسعه و رشد می باشد. به ندرت اتفاق می افتد که تولید کنندگان خودشان دور هم جمع شوند و شرکت تولیدی را تشکیل دهند که به تولید کنندگان همکارشان در بازاریابی این پرنده کمک نمایند. درتمامی کشورها مانند آفریقای جنوبی، اغلب تولید کنندگان از مساله واحدی گله مند هستند و آن تنوع وزن لاشه و متفاوت بودن وزن ماهیچه های هر قطعه است. اگر از بعد اقتصادی به این مشکل نگاه کنیم، مشخص می شود که چرا موفقیت دراین صنعت می تواند مخاطره آمیز باشد. همچنین مشکل اساسی در مورد مصرف کنندگان یا خریداران وجود دارد.
آنها اغلب با وزن مورد انتظار توده عضلانی، در هنگامی که کل لاشه را از تولید کنندگان خریداری می کنند، مشکل دارند. این امر به دلیل داده ها و اطلاعات ضعیف در مورد وزن ماهیچه ها در صنعت پرورش شترمرغ می باشد.
تا زمانی که تولید کنندگان و پرورش دهندگان به بررسی این مشکل نپردازند و آنها را حل نکنند، پرورش و فروش شترمرغ از نظر اقتصادی دچار مشکل خواهد بود. اما چرا این چنین است؟
عوامل مهم متعددی در فرآیند اقتصادی شترمرغ دخالت دارند.
1. تبدیل این صنعت از یک صنعت پوست ساز به یک صنعت پول ساز
2. بازه گسترده واریانس موجود در وزن و کیفیت عضلات هر قطعه
3. جداول صنعت گوشت اطلاعات ضد و نقیضی را ارائه می دهند
4. تنوع و گوناگونی در صنعت گوشت
5. تنوع و گوناگونی در میزان درآمد و عایدی هر قطعه پرنده
از یک صنعت پوست ساز تا یک صنعت پول ساز
این صنعت می کوشد تا از یک حالت پوست ساز به حالت صنعتی پولساز درآید: صنعتی حرفه ای به منظور تولید دامهایی که گوشتی با کیفیت بالا دارند، آنطور که مطلوب نظر مصرف کنندگان است. اغلب افراد صاحب نظر در این مورد توافق دارند که در صورت حصول پرندگانی با گوشت بیشتر از 40 کیلوگرم، این صنعت از نظر تجاری برای تولید کنندگان به صرفه خواهد بود. اگر چه سایرین هنوز بر تلاشهای خود در جهت حفظ همان وضعیت صنعت پوست ساز که بر پایه پرورش پرندگانی با کیفیت پایین گوشت و همان روشهای قدیمی پرورش می باشد، اصرار می ورزند. این افراد معتقدند که این وضعیت باعث حفظ ارزش تجاری پوست می شود و تنها راه پرورش تجاری شترمرغ می باشد که البته این نظریه عامل پس رفت صنعت شترمرغ می باشد.
واریانس بزرگ وزن ماهیچه / لاشه – مشکلات فرآیند
فرآیند کنندگان برنامه خاصی بر اساس میزان آگاهی از تعداد پرندگانی که به منظور کشتار کنار گذاشته شده اند و یا می توانند در هر روز کشتار شوند، دارند. دامنه وزن لاشه ها، کل محصول گوشت و نیز وزن ماهیچه های هر قطعه از بدترین حالت متوسط 16 کیلوگرم تا میانگین 50 کیلوگرم گوشت در شترمرغهای 12 ماهه تغییر می کند. این دامنه 34 کیلوگرمی 300% واریانس ازتولید پایین تا پرندگانی با تولید بالا ایجاد می کند. گوشت حاصل از پرندگان کوچک جثه عموما در درجه دوم به نسبت گوشت پرندگان بزرگتر قرار دارند.
شکل 1 مربوط به رکوردهایی می باشد که بدترین و بهترین و نیز پرندگان متوسط را در طی یک فرآیند 18 ماهه نشان میدهد. آنچه در نگاه اول از شکل 1 به نظر می رسد این است که برای فرآیند کنندگان خرید و پرداخت هزینه به تولید کنندگان هنگامی که سیستم پرداخت به ازای هر قطعه پرنده باشد (یعنی تمامی پرندگان قیمت یکسانی داشته باشند)، به صرفه نیست.
شکل 1. مقایسات محصول گوشت
این شکل نشان می دهد که حالت مطلوب پرداخت به ازای محصول گوشت بی استخوان است نه پرداخت به ازای لاشه و یا پرداخت به ازای هر قطعه پرنده. وقتی سیستم پرداخت، بر اساس هر قطعه پرنده و یا پرداخت به ازای لاشه است، تنها برندگان و سود کنندگان این سیستم ضعیف ترین تولید کنندگان می باشند که ضعیف ترین و پایین ترین کیفیت گوشت را تولید می کنند بنابراین قرار دادن کل این صنعت در معرض خطر و ریسک به این شکل از نظر اقتصادی پایدار و همیشگی نخواهد بود.
شکل 2. هزینه های نسبی کشتار به ازای هر کیلو گوشت
اگر کارگاهی روزانه با ظرفیت 100 قطعه پرنده در روز کشتار می کند، با داشتن این دامنه متنوع از تولید پایین تا تولید بالا، ممکن است فقط در بدترین حالت 1600 کیلوگرم گوشت برای فروش داشته باشند و یا بر عکس در حالت خوب 5000 کیلوگرم گوشت با همان تعداد پرنده عرضه کنند. حال هزینه هاو تجهیزات مورد نیازاین فرآیند را چگونه می توان پیش بینی کرد؟ در چنین شرایطی هیچ صنعت فرآیندی نمی تواند موثر و جوابگو باشد.
هزینه های فرآیند برای پرندگان بسیار نزدیک به یکدیگر است اما همانطور که در شکل 2 دیده می شود، مقدار واریانس و تنوعی به میزان 300% در هزینه های کشتار به ازای هر کیلوگرم گوشت وجود دارد که به دلیل تنوع در محصول گوشت می باشد. این امر به وضوح نشان می دهد که چرا فرآیند کنندگان نمی توانند به طور عادلانه و ثابت هزینه ای را برای خرید هر قطعه پرنده یا لاشه مشخص و تعیین کنند. زمانی که پرداخت بر اساس گوشت بی استخوان می باشد، می باید سیستمی بر اساس کیفیت درجه بندی شده گوشت و با توجه به کل محصول گوشت تولیدی برقرار شود تا بتوان مزیت پرورش پرندگان خوب و نیز حذف پرندگان ضعیف و غیر اقتصادی را به تولید کنندگان آموخت. این امر همچنین باعث تضمین داشتن گوشتی با کیفیت بالا که مطلوب نظر مصرف کنندگان است، می گردد و بدین ترتیب تقاضا افزایش می یابد.
جداول صنعت گوشت اطلاعات ضد و نقیضی را نشان می دهند:
در سال 2000، جامعه بین المللی شتر مرغ (IOA) جدول گوشتی را به منظور کمک در جهت استاندارد کردن نحوه تشخیص و درجه بندی ماهیچه منتشر کرد و همچنین میانگین وزن ماهیچه را برای راهنمایی کاربران گزارش کرد.
قبل از معرفی این جداول گوشت IOA، جامعه شترمرغ آمریکا AOA نیز جدول گوشت خودش را که شامل درجه بندی ماهیچه و نیز دامنه تغییرات وزن ماهیچه بوده منتشر کرده بود.
جدول 1، برخی از تفاوتهای موجود در جداول این دو موسسه را بعنوان مثال بیان می دارد.
شکی نیست که در صنعت پرورش شترمرغ سردرگمی فاحشی وجود دارد. همه چیز بستگی به این دارد که از چه جدولی در هرکشور استفاده می شود و این امر است که برای مصرف کنندگان و مشتریان تعیین می کند که چه انتظارات و خواسته هایی می باید داشته باشند.
جدول 1
این امر باعث بوجود آمدن مشکلات جدی برای فرآیند کنندگان و نیز مصرف کنندگان که از این جداول استفاده می کنند شده است و بنابراین تاثیر منفی بر عملکرد فرآیند کنندگان به دلیل تغییرات فراوان این وزنها خواهد داشت. همانطور که مشاهده می شود وزن ماهیچه ها در شکلهای 3 و 4 دو برابر آن چیزی است که در اغلب موارد بین بدترین و بهترین حالت وجوددارد. بنابراین بدست آوردن میانگین ها در این جدول و بدین صورت بیانگر میزان تنوع و پراکندگی و نیز بوجود آمدن مشکلات بعدی خواهد شد. به منظور تایید این واقعیت که جداول گوشت IOA باعث گمراهی مشتریان ودر نتیجه این صنعت می گردد. Blue Mountain داده های حاصل از کشتار را در آمریکا که از مزارع بزرگی که در آنها پرندگان با جیره های صحیح تغذیه می شوند و بهترین کیفیت گوشت ممکنه را داشتند، منتشر کرد.
این مزارع از روش" صنعت جدید شترمرغ" که Bluo M. توصیه کرده بود و تولید گوشت با هزینه های موثر را در بر می گرفت، استفاده می کردند. داده های B.M حکایتی غیر از آنچه جداول IOA ارائه می دهند، در بر دارد. جدول 2 به وضوح نشان می دهد که پرندگانی که با جیره صحیح تغذیه می شوند، به طور معنی داری عملکرد بهتر از نظر وزن ماهیچه نسبت به جداول بین المللی گوشت IOA دارند. پرندگانی که دراین مورد گزارش شدند، از نظر ژنتیکی برتری خاصی نداشتند، پرندگانی معمولی که توسط تولید کنندگانی متفاوت و متعددی تحت رژیم غذایی خوبی رشد یافته بودند.
همچنین شایان ذکر است که اوزان ماهیچه جدول 2 مربوط به گوشت شترمرغهایی می شود که همگی تحت عنوان درجه یک طبقه بندی شده بودند، با گوشتی قرمز و روشن با درجه لطافت و مطابق بانیازهای مصرف کنندگان.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 29 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله مطالب علمی پرورش شترمرغ
