گزارش کارآموزی نگهداری فضای سبز

اختصاصی از رزفایل گزارش کارآموزی نگهداری فضای سبز دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود گزارش کارآموزی آفات و بیماری گیاهان – نگهداری فضای سبز

مکان: شهرداری منطقه 1 تحت پوشش ناحیه 4 پارک جمشیدیه

فرمت فایل: ورد قابل ویرایش

تعداد صفحات: 120

فهرست

فصل اول

مقدمه

تاریخچة محل کارآموزی

موقعیت جغرافیایی

طرح و توسعه

مشکلات

پیشنهادات

مراکز فرهنگی

منابع درآمد پارک

وضعیت روشنایی

منابع آب

سرویس و تجهیزات بهداشتی

سرویس خدماتی

امکانات تفریحی کودکان

امکان خدمات شهری همجوار

نقشه و مشخصات پارک

گلکاری و چمنکاری پارک

وضعیت پرسنلی و نیروی انسانی

کارهایی که قرار است در پارک انجام شود

چارت زمانی پارک

فصل دوم

موارد مختلف استفاده از چمن

خاک

تهیة زمین چمن

کاشت بذر

مقدار بذر در واحد سطح

نگهداری چمن

تهیه و تازه کردن چمن

کودپاشی

آبیاری چمن

علفهای هرز چمن

علف کش 2-4D

علفهای هرز چمن و مبارزه با آنها

کاربرد تزئیناتی چمن

بررسی گیاهان در طراحی فضای سبز و مبارزه با آفات آنها

چنار

نارون

فصل سوم

نگهداری گیاهان

آبیاری

کوددهی

مالچ پاشی

هرس درختان و درختچه ها

زمان مناسب هرس

هرس زمستانه

هرس تابستانه

هرس پائیزه

هرس بهاره

روش های هرس

هرس تنک

هرس سرشاخه

زمستانگذرانی فضای سبز

روش کاهش خسارت زمستانی

بادسوختگی

کاهش شدید دما

آفتاب سوختگی

برآمدن یا آماس کردن خاک

آسیب ناشی از برف و یخ

خسارت ناشی از نمک

خسارت ناشی از برف روبی

پوسیدگی چمن

فصل چهار

آرالیا

ارکیده

برگ انجیری

بگونیا ببری

پاپیتال

پاپیتال

یاس آبی

داوودی

دیفن باخیا

عشقه

فیکوس

فیکوس بنجامین

لیندا

موز

نخل مرداب

یوکا خنجری

بیماری لکه سیاه گلابی

بیماری سرطان تنه و شاخه سیب

منابع و مآخذ

فصل اول:

به نام خداوند جان و خرد

و

دوستداران گل و زیبایی

مقدمه

در میان کرات منظومه شمسی کره ای وجود دارد که قدرت خداوند در قالب حیات آشکار نموده است یک کره ای خاکی بستر حیات را برای فراهم آورد و گیاهان سبز را برای ادامة زندگی در قلب خود رویانید . به انسان به عنوان موجودی متفکر مأوی بخشید پس از آغاز حیات از زمین شکل گرفت انسان‌های غارنشین بفکر ساختن خانه افتادند. آنان بار دیگر نیاز به سوی زمین دراز کردند و زمین نیز، به محبت آنها پاسخ داد و این چنین تمدن از دل زمین آغاز شد.

دیوارهای بلند و قطور «منع» و «مانع» شهرهای قدیم که کوچکتر از روستاهای امروز بودند فروریخت و درهای بزرگ و کوچک که باز شد و باز ماند و از اندیشه پدرانمان گذشت که:

به دنیایی بی در و دیوار و خانه های یکی شده و آدمهای بیگانه با مرز و در و دیوار می توان رسید.

اندیشه بی‌راهی نداشتند. پرچین های ساده و کوتاه و سبز و پرگل و گیاه و میوه، با مهربانی هرچه بیشتر و درست تر بگویم با شرمی لطیف و انسانی میان املاکشان خط انداخته بود تا اختلافی هرچند کوچک هم پیش نیاید.

سال و سالیانی گذشت، اما آن دیوار بزرگ گرد شهر را که تکه تکه کرده بودند تا مرزها از میان برود، به میان شهر کشیدند و بتدریج پرچین های پرگل و گیاه به دیوار، و باغهای پر درخت به خانه های چند طبقه بدل شد.

هنوز مادربزرگها و پدربزرگها داشتند از درختهای سیب و انار و گردو و گلدانهای شمعدانی کنار حوض های بزرگ می گفتند که نه از درخت نشانی ماند و نه از حوضها و شمعدانی ها.

با پیشرفت علوم پزشکی و آموزش بهداشت و نطفه کشتن بسیاری از بیماریها و به واپس راندن مرگ و افزودن بر فرصت های زندگی و رشد جمعیت نیازهای جدیدی پدید آمد و زمینها از گل و گیاه خالی شد.

و همه ماتم گرفتیم که پس از این باید در دنیایی سنگی و سیمانی و بیگانه با گل و گیاه زندگی کنیم.

اگر ماشین‌ها به جنگلها هجوم برده و طبیعت را با جاده و آسمان خراشهایش ویران کرده است و استخراج نفت و ساختن پالایشگاهها و ایجاد کارخانه ها بسیار و بارها کردن مقدار فراوانی سرب و سم و دودهای خفه کننده در فضای شهرها باید راهی برای آشتی کردن با طبیعت – طبیعتی که انسان بخش بزرگی از آنست و هرچه کرده به امید آسان کردن زندگی بوده نه ویران کردنش – یافت. ناچار است که از طبیعت استفاده کند اما تا نهایت ویرانیش نرود، چون دیگر چیزی برای سودآوری و سودبخشی نمی ماند.

این است که مهندسین طبیعت به یاری زمین آمدند و به جای گردو و بن های چنان عظیم که فرو افتاده است و آسمان خراش های عظیم تری که به آسمان سرکشیده، گل و گیاه را و فضای سبز را جانشین بخشهای ویران شده جنگلها و باغها کردند و به یاری آنان گلستانهای تکه تکه شده جمع آؤری شد و هر تکه در گلدان و گلدانهایی جای گرفت و به آپارتمانها برده شد تا چون همیشه گل و گیاه و انسان به هم برسند و در برابر سنگ و سیمان و آهن تنها نمانند و این نیاز انسان شهرنشین برای بازگرداندن طبیعت سبز به محیط زندگی است، آن طبیعت سبزی که بر اثر گسترش سطوح سخت و خشک شهرها و بزرگراهها و نفوذ تمدن در مناظر آن از میان رفته است.

دانلود پاورپوینت روش های نگهداری مرکبات بعد از برداشت

اختصاصی از رزفایل دانلود پاورپوینت روش های نگهداری مرکبات بعد از برداشت دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

عنوان :

روشهای نگهداری مرکبات بعد از برداشت

قالب بندی : ppt

تعداد اسلایدها : 34 اسلاید

پاورپوینت بسیار شکیل و جامع

آماده جهت ارائه

 

 

فهرست مطالب :

مقدمه:

علم نگهداری محصولات بعد از برداشت مربوط به روش های برداشت  حمل و نقل، بسته بندی و نگهداری آنها می شود. آشنایی باروشهای نگهداری محصولات باعث می شود.  تا از ضایعات محصولات باغبانی کاسته شود . با توجه  به  اینکه میوه ها  موجودات  زنده  هستند، در فرآیند تنفس اکسیژن مصرف کرده و co₂ آزاد می کنند . علم فیزیولوژی بعد از برداشت  شرایط  حفظ کیفیت  محصولات  را

در مراحل مختلف نگهداری مورد بررسی قرار می دهد.

عوامل مﺆثر بر فساد محصولات

نگهداری محصولات بعد از برداشت

روش چیدن محصول

برخی از روشهای نگهداری محصولات بعد از برداشت

آنزیم زدایی: یک فرآیند حرارتی است که قبل از انجماد، خشک کردن و... انجام        می شود.

عقیم کردن حرارتی

مومی کردن: برای کاهش تبخیر و جلوگیری از چروکیدگی و پژمردگی محصول از موم استفاده می شود .

روشهای آنزیم زدایی

شمای واکس زدن

عملیات آماده سازی محصول برای بسته بندی

جدا کردن مواد زاید

شستن محصول

مومی کردن

بسته بندی محصولات

مواد مناسب در بسته بندی

شرایط لازم برای بسته بندی

بسته بندی محصولات وحمل و نقل

تأثیر بسته بندی در حفظ کیفیت محصول

خنک کردن مقدماتی

نگهداری میوه در سرد خانه

نگهداری میوه ها با سیستم هوای کنترل شده

نگهداری مرکبات

عوامل موثربر کوتاه شدن عمر انباری مرکبات

تعیین شرایط مناسب جهت انبار کردن

انواع مواد شیمیایی مورد استفاده در نگهداری میوه ها

سبز زدایی

نگهداری اختصاصی برخی ازمیوه ها

خشک کردن : رسیدن به حد پایین فعالیت آبی از فساد میکروبیولوژیکی جلوگیری می کند....

تحقیق امنیت شغلی با رویکرد ایمنی و سلامت و نقش آن در نگهداری کارکنان سازمان 44ص - ورد

اختصاصی از رزفایل تحقیق امنیت شغلی با رویکرد ایمنی و سلامت و نقش آن در نگهداری کارکنان سازمان 44ص - ورد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

چکیده

این مقاله به بررسی یکی از عوامل مهم نگهداری کارکنان یعنی ایمنی و سلامت حرفه‌ای می‌پردازد. در ابتدا تعریف و مفاهیم مربوط ارائه می‌شود و سپس روش‌های متداول بررسی و اقدام در زمینه بهداشت و ایمنی محیط کار نام برده شده و به قوانین ایمنی و سلامت حرفه‌ای در ایران اشاره می‌گردد. همچنین فرهنگ، سخت افزار و سیستم‌ها که عوامل کلیدی در ایمنی و سلامت حرفه‌ای هستند مورد بررسی قرار می‌گیرند. مواردی راهنما به منظور ارزیابی عملکرد ایمنی و سلامت ارائه می‌شود. انواع برنامه‌های ایمنی بر مبنای مشوق و برمبنای رفتار تحلیل می‌شوند. بعد از این مطالب استرس مرد بررسی قرار می‌گیرد. پس از تعریف استرس و عوامل بوجود آورنده آن، عواملی که بر آن اثر گذاشته و از آن اثر می‌پذیرند، بررسی شده و سپس راهکارهایی در چارچوب مدیریت استرس برای بهینه کردن آن ارائه می‌شود.

دانلود تحقیق نگهداری انگور در سرد خانه

اختصاصی از رزفایل دانلود تحقیق نگهداری انگور در سرد خانه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

پیشگفتار

 آیین کار نگهداری انگور در سردخانه که به وسیله فنی نگهداری میوه و سبزی در سردخاانه تهیه و تدوین شده و در شصت و ششمین کمیته ملی استاندارد فرآورده‏های کشاورزی و غذایی مورخ 66/10/13 مورد تایید قرار گرفته , اینک به استناد ماده یک قانون مواد الحاقی به قانون تأسیس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب آذرماه 1349 به عنوان استاندارد رسمی ایران منتشر می‏گردد .

 برای حفظ همگامی و همآهنگی با پیشرفت‏های ملی و جهانی در زمینه صنایع و علوم , استانداردهای ایران در مواقع لزوم مورد تجدیدنظر قرار خواهند گرفت و هرگونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این استانداردها برسد در هنگام تجدیدنظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .

 بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ایران باید همواره از آخرین چاپ و تجدیدنظر آنها استفاده نمود .

 در تهیه و تدوین این استاندارد سعی شده است که ضمن توجه به شرایط موجود و نیازهای جامعه حتی‏المقدور بین این استاندارد و استاندارد کشورهای صنعتی و پیشرفته همآهنگی ایجاد شود .

 لذا با بررسی امکانات و مهارت‏های موجود و اجرای آزمایش‏های لازم این استاندارد با استفاده از منابع زیر تهیه گردیده است :

 1 ـ آمار نامه کشاورزی سال 64 از انتشارات وزارت کشاورزی

 2 ـ نتایج حاصله از آزمایشات بررسی ویژگی‏های کیفی و انباری ارقام انگور ایران ـ داریوش شرافتیان ـ مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر از سال 1358 لغایت 1363

 3 ـ مسائل پس از برداشت انگور چکیده بررسیهای انجام شده بر روی ویژگی‏های کیفی و انباری و روش‏های افزایش عمر انباری این محصول ـ داریوش شرافتیان ـ مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر سال .1364

 4 ـ استاندارد نگهداری میوه و سبزی در سردخانه شماره 830 ایران .

• 5-   Table grapes – guide to cold storage (ISO 2168 – 1974)
• 6-   Guide for cold storage of table grapes (IS: 9303 – 1979)
• 7-   The cold storage of vinifera table grapes by A.Lloydryall and John M. Harvey united states department of agriculture Washington D.C June 1967
• 8-   General viticulture
  by A. J. Winkler – James A. Cook
  M. Kliewer Lloyd, A. Lider
  university of California press 1974
• 9-   Recommended conditions for cold storage of perishable published by international institute refrigeration 1979

  آیین کار نگهداری انگور در سردخانه

  0 ـ مقدمه

 انگور یکی از میوه‏هایی است که بشر آن را از دیرباز شناخته و در طول قرون به روش‏های مختلف از آن بهره‏گیری نموده است .  درخت انگور که در ایران آن را تاک , رز یا مو نیز می‏نامند از نظر گیاه‏شناسی دارای 60 گونه است که مهم‏ترین آنها گونه Vitis vinifera از جنس Vitis و از خانواده Vitaceae می‏باشد .  ارقام تاک قابلیت تطابق با اکثر اقلیم‏های آب و هوایی را داشته و به همین لحاظ کاشت آن در مناطق مختلف جهان متداول گشته است .  در ایران حدود 400 رقم تاک وجود دارد که تقریبأ 50 رقم آن در سطح تجاری در مساحتی برابر 160 هزار هکتار اعم از آبی و دیمی مورد کشت و بهره‏برداری است . استفاده از " مو " محدود به میوه رسیده آن یعنی انگور نبوده بلکه برگ و میوه نارس آن هم ( غوره , آب غوره و غوره خشک ) مصرف غذایی دارد .  خود انگور نیز فقط به شکل تازه آن به مصرف نمی‏رسد , بلکه عصاره آن به صورت آب انگور یا شیره و خشک شده آن به صورت کشمش و محصولات تخمیری آن به صورت خمر , الکل و سرکه مصارف طبی و غذایی دارند .  بعضی از ارقام انگور دارای خصوصیات ژنتیکی از قبیل ضخامت پوست حبه و استحکام پیوند دم به خوشه در اکثر موارد درشتی حبه و غیره هستند که موجب می‏شود در مقایسه با سایر ارقام در شرایط مساوی مدت بیشتری تازه بمانند .  این ارقام در مناطقی که دارای تابستان ملایم و طولانی هستند , قابلت نگهداری بهتری دارند و اگر در زیرزمین خانه که دارای رطوبت بیشتری و حرارت و نور کمتری است نگاه‏داری شوند , ممکن است دو یا سه ماه با تبعیت متوسط تازه بمانند .  معمولا در روش سنتی خوشه‏ها را از سقف زیرزمین می‏آویزند تا هوا به تمام حبه‏ها برسد و فعالیت قارچ‏ها , ( کپک‏ها و مخمرها ) را که باعث سیاه شدن , گندیدن و تخمیر حبه‏ها می‏شوند کاهش دهد .  در بعضی از کشورها خوشه‏های انگور را در داخل ظروف متخلخل چوبی , مقوایی یا پلاستیکی گذاشته , و بین حبه‏ها و خوشه‏ها را با چوب پنبه خرد شده یا خاک اره حاوی متابی سولفیت پتاسیم که مولد گاز So2 است پر می‏کنند و ظروف را در زیرزمین یا سردخانه قرار می‏دهند .  با شناخت هرچه بیشتر ویژگی‏های ارقام انگور قابل نگاه‏داری تولید شده در کشور و با استفاده از تکنولوژی جدید به منظور کنترل درجه حرارت و رطوبت نسبی و جلوگیری از نشو و نمای میکرو ارگانیسم‏ها می‏توان عمر تازه ماندن ارقام مناسب انگور را تا حدود شش ماه حتی بیشتر نیز افزایش داده و در خارج از فصل آن را به بازار مصرف عرضه نمود .  از آنجا که طی ده سال گذشته به دلیل استقبال مصرف کنندگان انگور تازه در خارج از فصل مقدار نگاه‏داری این میوه مفید و مقوی در سردخانه‏های ایران به ده‏ها برابر افزایش یافته است و درصورتی که این روند کماکان ادامه یابد توسعه صدور آن به کشورهای مجاور نیز محتمل خواهد بود .  ضرورت آشنا کردن علاقمندان و دست‏اندرکاران ذیربط به تکنیک نگهداری انگور در سردخانه با استفاده از تجربیات حاصله در ایران و سایر کشورها احساس و به تدوین این آیین کار اقدام شد .

  1 ـ هدف

...

فهرست مطالب

آیین کار نگهداری انگور در سردخانه

مقدمه

هدف

دامنه کاربرد

اصول روش نگهداری انگور

وسایل و مواد لازم

برداشت ـ درجه‏بندی و بسته‏بندی

طرز عمل در سردخانه

جلوگیری از فعالیت قارچ‏ها

پیوست شماره 1

25 ص فایل WORD

تحقیق درباره نگهداری و تعمیرات در آموزه های دین اسلام

اختصاصی از رزفایل تحقیق درباره نگهداری و تعمیرات در آموزه های دین اسلام دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل : word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 85 صفحه

مقدمه:

در درس نگهداری و تعمیرات اصول اساسی وجود دارند که از بین آنها می توان به موارد زیر به عنوان اساسی­ترین عناوین اشاره کرد:

• نظم و انضباط
  • بعد از تهیه یک برنامه منظم جهت انجام امور پیشگیرانه همچون روغن کاری ها، انجام تعمیرات دوره ای و ... نیاز است تا این امور پیگیری شوند و هر کدام در زمان مشخص خود انجام گردند.
• صرفه جویی و جلوگیری از اسراف
  • یکی از نتایج و فواید تنظیمات و نگهداری، پیشگیری از خرابی­ها، جلوگیری از تعویض بی­مورد تجهیزات و قطعات یدکی و ... است.
• میانه روی در همه امور
  • در انجام امور پیشگیرانه نیز مانند هر امر دیگری اعتدال نیاز است. برای مثال نمی توان برای دستگاهی که احتمال خرابی آن پایین است، هر روز چک و بررسی گذاشت، تا از خرابی آن جلوگیری شود. متمئنا در این صورت زیان های ناشی از مراقبت های بی مورد بیشتر هزینه ساز خواهد بود.
• آثار منفی و زیانبار اسراف
  • اسراف نیز همچون تعویض بی مورد قطعات یدکی، روغن ها و ... ما را به نقطه بهینه نخواهد رساند.
• تقسیم کار
  • باید برنامه ریزی گردد، تا وظایف و کارهای پیشبینی شده در فرایندهای نت، به افراد واجد شرایط سپرده شود، تا هم کارها بهتر صورت گیرد، همین این که امکان بررسی و پیگیری کارها باشد.
• نظم و برنامه ریزی
  • بدون برنامه ریزی اولیه امکان پیاده سازی نت ناب نخواهد بود. کارخانه حتما باید برای انجام امور تعمیرات و نگهداری خود، برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت داشته باشد.

که به ترتیب به بررسی آنها در قرآن و منابع معتبر روایی می­پردازیم.

نظم و انضباط
«نظم» در لغت به معنای آراستن، برپا داشتن، ترتیب دادن کار و...[1] و در اصطلاح نظامی به معنای پیروی کامل از دستورهای نظامی است.[2] انضباط نیز به معنای نظم و انتظام، ترتیب و درستی، عدم هرج و مرج، سامان پذیری و آراستگی است.[3]
نظم در آفرینش
آفرینش براساس نظم استوار است و در دستگاه خلقت، هر پدیده ای جای خاصی دارد و مأموریت و کار ویژه ای به عهده دارد. کرات آسمانی در مدار معیّنی حرکت می کنند، فصول سال و گذشت شب و روز نظم خاصی دارد و خلقت اشیا از اندازه، حدّ و میزان خاصی برخوردار است. خدای تعالی می فرماید:
«إِنَّا کُلَّ شَیْ‏ءٍ خَلَقْناهُ بِقَدَرٍ»[4]
ما هر چیزی را به اندازه (و روی حساب) آفریدیم.
حکمت خداوندی در هر چیز تجلّی یافته و موجودات عالم نیز روی حساب و نظم دقیق و نیز براساس هدف معیّنی قدم به عرصه هستی نهاده اند.
جهان چون خط وخال و چشم و ابروست که هر چیزی بجای خویش نیکوست
نظم شگفت و محیرالعقولی که در همه مخلوقات، حرکت سیاّره ها و ستارگان، گیاهان، موجودات دریایی و صحرایی، بدن انسان، گردش خون و... وجود دارد، همه و همه معلول تدبیر خداوند حکیم، مدبّرو تواناست.
اهمیت نظم در زندگی
خدای توانا و حکیمی که نظم را در دستگاه پهناور و عظیم خلقت قرار داده است، همین نظم را در زندگی انسانها و روابط اجتماعی آنان می پسندد. از این رو، شایسته است که انسان در زندگی فردی و اجتماعی خویش، نظم و ترتیب و تدبیر در امور را مراعات کند؛ زیرا به گفته روانشاسان:
«احتیاج به نظم و ترتیب، جزء احتیاجات اساسی روانی محسوب می گردد، رنگ و شکل و خاصی به زندگی می دهد، افراد میل دارند زندگی فردی و جمعی خود را تحت نظم و قاعده مشخصی در آورند.»[5]
نگاهی گذرا به حجم زیاد کتابهای قوانین و مقررات و بودجه های هنگفتی که صرف قانونگذاری و تنظیم آنها می شود و اهمیتی که همه ملل جهان به آنها می دهند ضرورت و لزوم نظم فردی و اجتماعی را در زندگی بشر آشکار می سازد.
اسلام نیز به عنوان دین جهانی و کامل به نظم و برنامه ریزی در زندگی اهمیت فراوان داده و به پیروان خویش سفارش کرده که تمام کارهای خود را طبق قانون و به صورت منظم انجام دهند و از بی برنامگی بپرهیزند. چرا که تمام احکام اسلامی؛ واجبات، مستحبات، محرّمات، مکروهات و... در این راستا و در جهت برنامه دقیق و منظم دادن به مسلمانان قرار داده شده که آنان را تحت نظم خاصّی در آورد.
در دنیای کنونی نیز حرکت قطارها، هواپیماها، ساعات کار ادارات و کارخانجات و... روی نظم خاصی و با دقیقه و ثانیه سنجیده می شود و با ورود کامپیوتر در عرصه زندگی نظم و ترتیب دقیقتر و بهتر صورت می گیرد و می توان گفت امروزه منظّم زندگی کردن جزء ضروریات زندگی بشر شده و مورد پسند عقل و دین است و اگر بخواهیم خود را از دایره نظم که امروزه همه جامعه ها را تا حدّ زیادی فرا گرفته و احاطه کرده، خارج کنیم، با مشکلات زیادی رو به رو می شویم.

نظم در قرآن
بخش عظیمی از دستورات و سفارشات قرآن کریم در راستای تنظیم اندیشه و اعمال انسان است. امیرمؤمنان ـ علیه السلام ـ می فرماید:
«الا انّ فیه علم ما یأتی و الحدیث عن الماضی و دواء دائکم و نظم ما بینکم»[6]
آگاه باشید که آگاهی از آینده، خبر از گذشته، داروی درد (نادانی و گمراهی) و نظم و ترتیب زندگی روزمرّه شما در قرآن (آمده) است.
بیان قرآن کریم را درباره نظم می توان به دو بخش تقسیم کرد:
الف ـ نظم در تکوین:
قرآن در این بخش، نظم حاکم بر جهان آفرینش را تشریح کرده و به انسانها سفارش می کند که درباره آن بیندیشند. تا به طرّاح زبردست آن(خدای تعالی) پی ببرند و در این راستا، گاه از فرود آمدن باران و رویش گیاهان یاد می کند و گاهی از عظمت آسمان، کوهها و دریاها سخن می گوید. زمانی شگفتیهای آفرینش موجودات و از جمله انسان را تذکر می دهد و در بسیاری از مواقع نیز آمد و شد شب و روز، فراوانی پدیده های هستی و بی شماری نعمتهای الهی را در لا به لای آیات بیان می کند و انسان را به تفکر در نظم شگفت آور آن وا می دارد. به عنوان نمونه می فرماید:
«إِنَّ فِی خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ لآیاتٍ لِأُولِی الْأَلْبابِ»[7]
همانا در آفرینش آسمانها و زمین و آمد و شد و شب و روز، نشانه هایی برای خردمندان است.
ب ـ نظم در تشریع:
همه آیاتی که درباره قوانین و مقررات الهی نازل شده، برقرار کننده نظم و برنامه در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان است. با این بیان، قرآن همواره پیروان خویش را به داشتن یک برنامه صحیح و منظّم دعوت می کند و خواستار آن است که مسلمانان در زندگی به اصول و مقررات الهی پای بند بوده، طبق برنامه ای که خدا برای آنان تنظیم کرده، زندگی کنند و هیچ گاه از حدود الهی گام فراتر ننهند. چرا که:
«مَنْ یَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ»[8]
آنان که از حدود الهی تجاوز کنند، همانان ستمکارانند.
از این رو، می توان گفت یکی از اهداف مهمّ پیامبران الهی، تنظیم برنامه زندگی انسانها در تمام ابعاد آن بوده و در صدد بودند تا جامعه طبق برنامه تنظیمی از جانب پروردگار به زندگی خویش ادامه دهد و از آن تخطّی نکند.
به عنوان مثال قرآن برای انجام عبادتهای اسلامی وقت و برنامه ای تنظیم کرده، تا همه مسلمانان در آن وقت معین به عبادت بپردازند. چنان که برای روزه گرفتن، ماه مبارک رمضان را معلوم کرده و ابتداء و انتهای روزه هر روز را معلوم کرده است و می فرماید:
«... کُلُوا وَ اشْرَبُوا حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیامَ إِلَى اللَّیْلِ »[9]
بخورید و بیاشامید تا رشته روشن صبحدم در تاریکی شب آشکار شود و روزه را به شب برسانید.
و در جای دیگر افرادی را که در امور اجتماعی خود، منظم و هماهنگ و با اجازه رهبری عمل می کنند، در زمره مؤمنان قرار داده و آنان را چنین می ستاید:
«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ إِذا کانُوا مَعَهُ عَلى أَمْرٍ جامِعٍ لَمْ یَذْهَبُوا حَتَّى یَسْتَأْذِنُوهُ»[10]
مؤمنان کسانی هستند که به خدا و پیامبرش ایمان آورده اند و چون با پیامبر در کاری همگانی باشند، تا از او رخصت نطلبیده اند نباید بروند.
در آیه ای دیگر نیز، رزمندگان راهش را که منظم، محکم و استوار وارد پیکار می شوند، مورد محبت خود قرارداده، می فرماید:
«إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الَّذِینَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِهِ صَفًّا کَأَنَّهُمْ بُنْیانٌ مَرْصُوصٌ»[11]
خداوند دوست دارد کسانی را که در راه او در صفی، همانند دیواری که اجزایش را با سرب به هم پیوند داده باشند، می جنگند.


نظم در روایات
نظم و انضباط در روایات اسلامی نیز مورد تأکید قرار گرفته است. به عنوان نمونه، امیرمؤمنان ـ علیه السلام ـ که بارها نتایج زیانبار بی نظمی و تشتّت را در فکر و عمل مسلمانان دیده بود، در بستر شهادت و در آخرین پیامش، فرزندان خود و مسلمانان را به تقوای الهی و نظم در کارها فراخوانده، می فرماید:
«اوصیکما و جمیع اهلی و ولدی و من بلغه کتابی بتقوی الله و نظم امرکم»[12]
شما را (ای حسن و حسین) و همه خانواده و فرزندانم و هر کس را که نوشته من به او می رسد، به تقوای الهی و نظم در کارهایتان سفارش می کنم.
و در عهدنامه مالک اشتر رعایت نظم را با عباراتی دیگر اینچنین سفارش می کند:
«... إِیَّاکَ وَ الْعَجَلَهَ بِالْأُمُورِ قَبْلَ أَوَانِهَا أَوِ التَّسَقُّطَ فِیهَا عِنْدَ إِمْکَانِهَا أَوِ اللَّجَاجَهَ فِیهَا إِذَا تَنَکَّرَتْ أَوِ الْوَهْنَ عَنْهَا إِذَا اسْتَوْضَحَتْ فَضَعْ کُلَّ أَمْر مَوْضِعَهُ وَ أَوْقِعْ کُلَّ أَمْر مَوْقِعَهُ.»
«از عجله در مورد کارهایی که وقتشان نرسیده، یا سستی در کارهایی که امکان عمل آن فراهم شده، یا لجاجت در اموری که مبهم است، یا سستی در کارها هنگامی که واضح و روشن است، بر حذر باش! و هر امری را در جای خویش و هر کاری را به موقع خود انجام بده.»[13]


موارد نظم
الف ـ نظم در اوقات شبانه روز:
نظم در زندگی یک مسلمان بر محور عبادت خدا ـ که هدف از زندگی است ـ پدید می آید. یک مسلمان هنگام اذان صبح برای نماز بر می خیزد و پس از نماز به تلاوت آیاتی از قرآن می پردازد، سپس اقدام به ورزش مناسب یا مختصری استراحت، پس از صرف صبحانه به کار روزانه می پردازد، نزدیک اذان ظهر دست از کار برداشته برای نماز ظهر و سپس عصر آماده می شود، پس از نماز به صرف غذا و مقداری استراحت پرداخته، دوباره کار را آغاز می کند، نماز مغرب و عشا را به موقع ادا کرده و پس از دیدار با دوستان، بستگان، گفتگو با خانواده، یا هر تفریح و جلسه مشروع دیگر وقتی به خواب می رود که بتواند نماز صبح خود را سر وقت بخواند. این است که معنای سخن حضرت موسی بن جعفر ـ علیه السلام ـ که به پیروانش سفارش می کند:
«بکوشید که اوقات خود را چهار قسمت کنید: بخشی برای مناجات با خدا، دیگری برای امرار معاش، سوّم برای معاشرت با برادران و معتمدانی که عیوبتان را به شما می گویند و قلباً به شما اخلاص دارند.
چهارم برای لذّتها و کامیابیهای مشروع. با این بخش (چهارم) است که بر سه بخش دیگر نیرو می گیرید.»[1]
ب ـ نظم فکری:
اگر انسان زندگی خود را طبق بینش اسلامی نظم بدهد و بکوشد گفتار، رفتار و حرکاتش منظم و مطابق برنامه دقیق اسلام باشد، نظم فکری پیدا می کند و هیچ گاه دچار تزلزل فکری و عقیدتی نمی شود. حضرت امام خمینی (ره) در این باره می فرماید:
«اگر در زندگی مان، در رفتار و حرکاتمان نظم بدهیم، فکرمان هم بالطبع نظم می گیرد، وقتی فکر نظم گرفت، یقیناً از آن نظم فکری الهی هم برخوردار خواهد شد.»[2]
ج ـ نظم در مصرف:
نظم در مصرف به معنای داشتن حساب و برنامه دقیق در دخل و خرجها و مصرفهاست که در این امور، اعتدال را رعایت کرده و از زیاده روی و اسراف بپرهیزند. چنان که قرآن کریم بندگان خوب خود را این گونه می ستاید:
«وَ الَّذِینَ إِذا أَنْفَقُوا لَمْ یُسْرِفُوا وَ لَمْ یَقْتُرُوا وَ کانَ بَیْنَ ذلِکَ قَواماً»[3]
(بندگان خدای رحمان) کسانی هستند که هرگاه انفاق (هزینه) کنند نه اسراف کنند و نه تقتیر (دست خشکی) و (هزینه زندگی آنان) بین این دو در شرایط متعادل است.
د ـ نظم در امور نظامی:
پایبندی به نظم و انضباط بویژه در امور نظامی از اهمیت بالاتری برخوردار است. یک نیروی نظامی باید در کیفیت پوشیدن لباس نظامی، سر وقت حضور یافتن در محل کار، به غیرکار موظّف نپرداختن مقیّد باشد، برای دفاع از اسلام و میهن اسلامی آمادگی کامل داشته باشد، سلسله مراتب نظامی را رعایت کند. احترام مقامات مافوق خود را نگه دارد، در برخورد با همکاران همردیف و... منظم و منضبط باشد. تفصیل بیشتر این بخش در درس آینده می آید.