قاچاق کالا یکی از چند مولفه مهم فساد اقتصادی است. بطور کلی قاچاق عبارت است از ورود یا خروج پنهانی کالا از مبادی رسمی و یا غیر رسمی بدون پرداخت عوارض دولتی .
چالشهای فرا روی مبارزه با قاچاق کالا :
1- عدم درک مشترک درخصوص منافع ملی و نوسانات شدید در سیاستگذاری .
2-وجودانحصارات،محدودیتها،مقاومتهای شدید ساختاری،کارکردی وهنجاری دربازرگانی قانونی .
3- تداوم اتخاذ تصمیمات و سیاستگذاری های اقتصادی و تجاری متناقص .
4- وجود انحصارات و فضای رانتی ، وجود یارانه زیاد توام با بی عدالتی در توزیع یارانه ها .
5- دخیل بودن برخی از کارکنان دولت در امر قاچاق و حمایت مسئولین از اقدامات خلاف آنها .
6 – ضعف شدید امکانات و نیروی انسانی ماهر در گمرکات علیرغم گسترش کمی مراکز گمرکی .
7- عدم بازدارندگی مناسب و کافی در مجازات قاچاقچیان .
8- طولانی شدن روند رسیدگی به پرونده های مهم قاچاق و یا تبرئه حدود 90% متهمان پرونده .
9 – افزایش میزان مصرف کالای لوکس و خارجی به جهت تغییر فرهنگ و الگوی مصرف جامعه .
و بسیاری از موارد دیگر باعث جلوگیری از برخورد مناسب با این پدیده در جامعه گردیده است .
به همین منظور مبارزه با قاچاق می بایستی از 2 منظر مورد توجه قرار گیرد که هر یک از آنها پرسشهایی را فرا روی « ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز » به عنوان اصلی ترین رکن این مبارزه قرار می دهد که به شرح ذیل بیان می شود :
1) از منظر اقتصادی :
1- آیا قاچاق در کشور ما نهادینه است یا سازمان یافته . راهکار مبارزه با هر یک کدام است ؟
2- آیا افزایش حجم واردات قانونی در روان سازی تجارت به کاهش موثر قاچاق کمک می کند؟
3 – تامین معیشت مرزنشینان در کاهش قاچاق چقدر اثرگذار است ؟
4 – آیا گسترش مناطق آزاد و بازارچه های مرزی در کاهش قاچاق کالا موثر است ؟
5 – آیا ایجاد کریدورهای شمال و جنوب یا شرق به غرب در کاهش قاچاق موثر است ؟
2) از منظر غیر اقتصادی :
1- در مورد قاچاق سیاه ( کالاهای غیر مجاز ) چه باید کرد ؟
2 – آیا استفاده از فرصتهای خارجی در مبارزه قاچاق مهمتر است یا تکیه بر نقاط قوت داخلی ؟
3 – آیا مدل های مبارزه با قاچاق کشورهای دیگر می تواند در کشور ما مورد استفاده قرار گیرد ؟
4- روشهای فرهنگی – تبلیغی ضد قاچاق موثر در کشور ما کدامند و بهینه سازی قوانین و مقررات چقدر کارا است ؟
در راستای پاسخ گویی به موارد اشاره شده فوق این ستاد رسالتی را برای خود تعریف کرده است تا بر اساس آن راهبردهای لازم را تدوین نماید . رسالت این ستاد براساس قانون « تضمین سلامت تجارت و اقتصاد کشور از طریق مبارزه پیگیر و فراگیر با قاچاق به منظور حمایت از تولیدات داخلی و ساماندهی بازار مبادلات در چارچوب سیاستهای کلی نظام » تعریف شده که برای دستیابی به آن اهداف اساسی ( استراتژی ) زیر تعیین گردیده است :
الف ) اهداف کوتاه مدت : هدف آن ایجاد انضباط اقتصادی در نقاط هدف از طریق اجرای 13 برنامه با 96 راهکار که از 1/4/83 آغاز گردیده است .
ب ) اهداف میان مدت : هدف آن بازدارندگی و مدت آن سه سال تعیین گردیده که از طریق اجرای 9 برنامه و 37 راهکار به ساماندهی واردات و اصلاح قوانین و مقررات می پردازد .
ج ) اهداف بلندمدت : هدف آن ساماندهی واردات و مدت آن بیش از سه سال تعیین گردیده که نیازمند اقدام هماهنگ دولت و سایر قوا و دستگاههای حکومتی در این زمینه هاست.
همانگونه که ملاحظه می شود در برنامه میان مدت ساماندهی واردات تجاری مد نظر قرار گرفته است که این امر خواسته wto ( سازمان تجارت جهانی ) نیز می باشد . اخذ عوارض زیاد مانع از رشد کارایی تولید و تجارت قانونی می شود در راستای رفع این موانع باید به فرهنگ سازی به عنوان اصلی ترین راه مبارزه با قاچاق توجه گردد . همچنین استفاده از سیستمهای پویای کنترل نرم افزاری و تدوین برنامه ها و طرح های مطالعاتی برای مقابله و اصلاح قوانین برای تعامل با کشورهای همسایه باید مد نظر قرار گیرد. معیشت و اشتغال در مناطق مرزی و ساماندهی اسکله ها و جلوگیری از فعالیت اسکله های غیر مجاز نیز از موارد دیگر است . بطور کلی در سطح برنامه های دراز مدت تعییرات ساختاری و رفتاری در محیط خرد و کلان کشور به معنای بهبود و مهندسی معماری و مدیریت توسعه در کشور لازم است . در این راه مبارزه جامع با انحصار ، بهسازی فرهنگ و الگوهای کار و مصرف، امید به آینده و بازنگری در موارد و فعالیت های اقتصادی بصورت وسیع ، ارتقای ظرفیت های همه جانبه مردم در توسعه اقتصاد کشور ، در پیش گرفتن سیاستهایی که عدم تعادل فاحش نرخ ریال و ارزهای دیگر را کاهش دهد ، توازن و تناسب در اقتصاد کشور و احیاء توسعه اقتصادهای ناحیه ای و منطقه ای باید پیش از پیش مورد توجه قرار گیرد .
آثار و نتایج قاچاق :
صاحبنظران معتقدند قاچاق صرف نظر از اثرات و نتایج اقتصادی دارای آثار و نتایج سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی نیز می باشد بطور کلی آثار و نتایج قاچاق را در سه مورد زیر می توان بررسی نمود .
الف - آثار اقتصادی :
1 – اختلال در اجرای قانون 2 - ایجاد فرهنگی قانون گریزی 3 – اختلال در تجارت رسمی 4- گسترش اقتصاد زیر زمینی 5 – کاهش سطح معیشت و انتقال فشار مالیاتی بر بخش رسمی اقتصاد 6 – فرار مالیاتی 7- هدر رفتن منابع ملی و کاهش سرمایه گذاری 8 – تضعیف تولید 9 – کاهش نرخ رشد اقتصادی 10 – کاهش درآمد دولت
ب - آثار سیاسی :
1- افزایش ثروت و قدرت نامشروع 2- رانت خواری 3- بی عدالتی 4-کاهش اعتماد عمومی 5- تمایل به قانون گریزی 6- افزایش بی نظمی اقتصادی 7- تضعیف امنیت اقتصادی 8- افزایش فاصله طبقاتی 9– هدر رفتن منابع ملی 10– تضعیف کارآمدی 11– کاهش امید ملی 12– کاهش امنیت عمومی
ج - آثار فرهنگی اجتماعی :
1-گسترش فرهنگ تجمل گرایی 2– مصرف گرایی 3– بیگانگی 4– کاهش ارزش گرایی 5– تمایل به قانون گریزی 6– هدر رفتن سرمایه های اجتماعی 7– تضعیف مقبولیت 8– کاهش مشروعیت – 9- افزایش بی نظمی اجتماعی 10– کاهش امنیت اجتماعی
همانگونه که ملاحظه می شود قاچاق آثار و تبعات سوئی بر فرهنگ اجتماع هم خواهد داشت لذا لازم است کلیه کارگزاران با همکاری ستاد زمینه مناسب برای انجام فعالیت های زیر به منظور تحقق در هدف « امنیت و سلامت اقتصادی » جامعه ایجاد نمایند :
1- روانسازی تجارت و جلوگیری از واردات امانی کالا .
2 – آزاد سازی اقتصاد بر پایه چشم انداز 20 ساله به منظور افزایش نقش بخش خصوصی .
3 – عقد قرارداد با همسایگان به منظور تامین انضباط و امنیت اقتصادی .
4 – اتخاذ سیاست توسعه منطقی و معقول به منظور افزایش تولید و اشتغال مناسب .
5 – طراحی سامانه یکپارچه کنترل مالی به منظور ایجاد انضباط مالی و شفاف سازی .
6 – کمک به تامین هر چه سریعتر بازار مشترک اسلامی به منظور افزایش ثابت پذیری اقتصاد .
7 – فرهنگ سازی برای کاهش تقاضا و ترجیح مصرف کالای داخلی .
8 – افزایش ریسک قاچاق از طریق مبارزه قاطع و پیگیر .
9 – ممنوعیت دخالت نهادها در تجارت به منظور شفاف سازی و برخورد با عوامل دولتی دخیل .
قاچاق و تخلفات گمرکی
کلمه قاچاق یک کلمه ترکی است و به معنای گریزاندن میباشد و از مجموع قوانین و مقررات مربوط چنین استنباط می‌شود که قاچاق عبارت است از فراردادن مال، خواه آن مال مربوط به درآمد دولت بوده و یا ورود و خروج، تولید و نقل و انتقال و خرید و فروش آن طبق قوانین و مقررات مربوط، ممنوع و غیرمجاز گردیده باشد
در اصطلاح گمرک و سایر دستگاههای وصولی دولت، منظور از قاچاق،گریزاندن کالا از پرداخت مالیات و عوارض به دولت است و یا فرار دادن کالا از شمول مقررات دولتی و نقل و انتقال و خرید و فروش آن به طور غیرمجاز و ممنوع است.
در ماده 29 قانون امور گمرکی چنین آمده است: « موارد مشروحه زیر قاچاق محسوب می‌شود:»
1- وارد کردن کالا به کشور یا خارج کردن کالا از کشور به ترتیب غیرمجاز مگر آنکه کالای مزبور در موقع ورود یا صدور ممنوع یا غیر مجاز یا مجاز مشروط نبوده و از حق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض بخشوده باشد.
2- خارج نکردن وسائط نقلیه و یا کالایی که به عنوان ورود موقت یا ترانزیت خارجی وارد کشور شده به استناد اسناد خلاف واقع مبنی بر خروج وسائط نقلیه و کالا.
3- بیرون بردن کالای تجاری از گمرک بدون تسلیم اظهار نامه و پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض خواه عمل در حین خروج از گمرک یا بعد از خروج کشف شود.
هرگاه خارج کننده غیر از صاحب مال یا نماینده قانونی او باشد گمرک عین کالا و در صورت نبودن کالا بهای آن را که از مرتکب گرفته می‌شود پس از دریافت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مقرره به صاحب کالا مسترد می‌دارد و مرتکب طبق مقررات کیفری تعقیب خواهد شد.
4- تعویض کالای ترانزیت خارجی یا برداشتن از آن.
5- اظهار کردن کالای ممنوع الورود یا غیر مجاز تحت عنوان کالای مجاز یا مجاز مشروط با نام دیگر
6- وجود کالای اظهار نشده ضمن کالای اظهار شده به استثناء مواردی که کالای مزبور از نوع مجاز بوده و مأخذ حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض آن بیشتر از مأخذ حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض کالای اظهار شده نباشد. کالای اظهار نشده ضمن کالای ترانزیتی اعم از این که کالای مزبور مجاز یا مشروط و یا ممنوع باشد مشمول این بند خواهد بود .
7- خارج نکردن یا وارد نکردن کالایی که ورود یا صدور قطعی آن ممنوع یا مشروط باشد ظرف مهلت مقرر از کشور یا به کشور که به عنوان ترانزیت خارجی یا ورود موقت یا کابوتاژ (Cabotage) یا خروج موقت یا مرجوعی اظهار شده باشد جز در مواردی که ثابت شود در عدم خروج یا ورود کالا سوء نیتی نبوده است.
8- واگذاری کالای معاف مندرج در ماده 37 به هر عنوان برخلاف مقررات این قانون و یا بدون پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مربوط
9- اظهار کردن کالای مجاز تحت عنوان کالای مجاز دیگری که حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض آن کمتر است با نام دیگر و با استفاده از اسناد خلاف واقع
10- بیرون بردن کالا از گمرک با استفاده از شمول معافیت با تسلیم اظهارنامه خلاف یا اسناد خلاف واقع
11- اظهار خلاف راجع به کمیت و کیفیت کالای صادراتی به نحوی که منجر به خروج غیر قانونی ارز از کشور گردد
بالا
عوامل موثر بر قاچاق کالا و خدمات
با توجه به اینکه براساس مصوبه مورخ 14/2/82 هیأت محترم وزیران از جمله اقدامات به منظور خدمات رسانی بهتر و مطلوب تر به مردم ، تأکید بر مبارزه با قاچاق کالا می باشد و همچنین با توجه به ماده 62 قانون نظام صنفی کشور (قانون جدید) مبنی بر ممنوعیت حمل و نقل نگهداری عرضه و فروش کالای قاچاق توسط واحدهای صنفی دراین جزوه نگاهی اجمالی به علل پیدایش قاچاق کالا با تأکید بر واردات شده است.
تعریق قاچاق کالا :وارد کردن کالا به کشور و یا خارج کردن کالا از کشور به صورت غیر مجاز که شامل دو بخش زیر است :
1- قاچاق کالاهای ممنوع، یعنی کالاهایی که صادرات یا واردات آنها ممنوعیت شرعی و قانونی دارند نظیر مواد مخدر، اسلحه و مشروبات الکی .
2- قاچاق کالاهای مجاز و مجاز مشروط، منظور کالاهایی است که صادرات و واردات آنها با رعایت ضوابط قانونی امکان پذیر بوده اما به دلیل عدم رعایت این ضوابط قانونی، قاچاق تلقی می شوند .
شناخت پدیده قاچاق در حوزه مطالعات ذیل دارای اهمیت است
ایجاد اخلال در عملکرد نظام اقتصادی
ایجاد اخلال در سیاست های تجاری ، مالی و پولی
ایجاد اخلال در کارکرد متغیرهای سیاسی
کاهش درآمدهای دولت (درآمدهای مالیاتی )
توسعه نفوذ عوامل داخلی و خارجی شبکه قاچاق کالا در سیستم اداری
انحراف در تخصیص منابع
رشد نرخ بیکاری
کاهش حیطه اقتدار مدیریت
افزایش اقتصاد زیر زمینی
علاوه بر موارد مذکور ، قاچاق کالا پدیده ای پیچیده و چند وجهی است و آثار آن فقط در بعد اقتصادی خلاصه نمی شود بلکه طیف وسیعی از آثار مخرب سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی این پدیده ( نظیر کم رنگ شدن ارزشهای اخلاقی ) در کنار آثار زیانبار اقتصادی آن نیز قابل اشاره می باشد .
عوامل مؤثر بر قاچاق کالا :
الف–پایین بودن ریسک قاچاق کالا
یکی از علل شیوع و گسترش قاچاق در کشور ، پایین بودن هزینه ریسک قاچاق کالا می باشد به این معنا که احتمال موفقیت قاچاقچیان بین 90 تا 95 درصد است .
عواملی که منجر به پایین آمدن ریسک قاچاق کالا در کشور می شوند عبارتند از :
گستردگی مرزهای جغرافیایی اعم از زمینی و دریایی آن و عدم امکان کنترل کامل مرزها
امکان قاچاق از کلیه نواحی مرزی : قاچاق منحصر به یک ناحیه مرزی کشور نبوده بلکه از کلیه نواحی مرزی قاچاق کالا صورت می گیرد عدم وجود حاکمیت ملی منسجم طی سالهای اخیر در عراق و افغانستان منجر به قاچاق واردات و صادرات از این نواحی شده است در مرزهای شمالی کشور قاچاق برخی از کالاهای یارانه ای نظیر آرد و نان و همچنین چوب و فرآورده های نفتی صورت می گیرد و انواع کالاها به صورت قاچاق وارد کشور می شوند در مرزهای پاکستان و ترکیه نیز قاچاق صادرات بیشتر در قاچاق فرآورده های نفتی صورتمی گیرد و انواع کالاها نظیر پارچه و ظروف و لوازم آرایشی به شکل قاچاق وارد کشورمی شود .
عدم امکان نظارت دقیق و مؤثر بر شناورهای نواحی دریای خلیج فارس و دریای عماننواحی جنوبی از جمله نواحی قابل توجه برای واردات قاچاق محسوب می شود با توجه به گزارشات دبیرخانه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تعداد 2300 شناور و لنج صیادی با ظرفیت 100-10 تن و بیش از 2600 شناور لنج باری با ظرفیت 300-20 تن و بیش از 6800 قایق صیادی در آبهای نواحی جنوبی کشور فعالیت می کنند از آنجایی که نظارت سازمان بنادر و کشتیرانی عمدتاً بر کشتی های باری تجاری و مسافربری بوده و نظارت چندانی بر لنج ها و قایق های صیادی صورت نمی گیرد امکان قاچاق حجم بالای کالاها توسط شناورهای مذکور وجود دارد .
ب–گران و پیچیده بودن واردات رسمی
از جمله عوامل مؤثر در گسترش قاچاق ، هزینه های بالای حقوق ورودی و همچنین پیچیدگی و گستردگی فرآیند واردات رسمی می باشد برخی از واردکنندگان برای تسریع در واردات اقدام به واردت قاچاق می نمایند .
تعرفه های ورودی بر کالاهای وارداتی از دیگر عوامل مهم در قاچاق کالاهای وارداتی تلقی می شود اخذ تعرفه های بالا به دلیل حمایت از تولیدات داخلی و کسب منابع درآمدی برای دولت صورت می گیرد اما هنگامی که این تعرفه ها از ریسک قاچاق بالاتر باشد تمایل به واردات قاچاق افزایش می یابد .
ج–سایر عوامل مؤثر بر قاچاق کالا
تفاوت قیمت در ایران نسبت به کشورهای اطراف
مشکلات ساختاری بخش تولید که منجر به تولید کالا با کیفیت پایین و قیمت بالا شده است
بالابودن میل نهایی به مصرف کالاهای وارداتی به دلیل کیفیت بالاتر
چرخه بیکاری و فقر در نواحی مرزی
وضع ممنوعیت های مقداری و محدودیتی بر ورود برخی از کالاها
عدم رعایت قانون مقررات صادرات و واردات و قانون امور گمرکی از سوی برخی نهادها و سهولت ورود کالاها از برخی مبادی در اختیار آنها
از بین رفتن کشاورزی به دلیل خشکسالی های اخیر و هجوم کشاورزان به تجارت کوله باری
کالاهای خارجی وارداتی مشمول طرح
1- تلویزیون 2- یخچال 3- فریزر-4- یخچال فریزر 5- چای 6- سیگار 7- پارچه 8- قطعات یدکی رایانه 9- قطعات یدکی خودرو
افراد مشمول طرح
الف–وارد کنندگان کالا کلیه واردکنندگان اقلام مشمول اعم از صنفی یا حقوقی موظفند بلافاصله بعد از ترخیص کالاهای وارداتی مشمول طرح به تکمیل فرم مخصوص « واردات کالا » و همچنین ارائه رونوشت اسناد واردات کالا شامل ثبت سفارشات ، گشایش اعتبار اسنادی ، پروانه ورودی و قبض انبار به نزدیکترین سازمان بازرگانی و یا ادارت بازرگانی حوزه فعالیت اقدام نمایند .
وارد کنندگان کالاهای مشمول از طریق بازارچه های مرزی رونوشت اسناد وارداتی مربوط به این بازارچه ها را ارائه نمایند .
ب) انبارداران و عمده فروشان موظف به اعلام موجودی خود در پایان هر ماه در قالب فرم مخصوص اعلام موجودی می باشند .
نگهداری کالاهای مشمول در اماکن غیررسمی تخلف محسوب شده و صاحبان اماکن مذکور موظفند ضمن رفع تخلف، آدرس محل نگهداری، موجودی کالا و نام صاحبان را به طور دقیق و مستمر به سازمان بازرگانی استان (سازمان بازرسی و نظارت ) و یا ادارات بازرگانی اعلام و اسناد مثبته گمرکی مربوطه به این کالاها را ارائه دهند .
اطلاعات کلی در مورد قاچاق کالا
الف ) سازمانهای کاشف : ( نیروی انتظامی ( ناجا ) – وزارت اطلاعات – گمرک – سازمان بازرگانی )
هر یک از مأمورین وصول عایدات دولت می تواند برای کشف قاچاق و توقیف جنس در مکانهای مظنون تفتیش نماید. ( ماده 12 قانون مجازات مرتکبین قاچاق )
در موقع کشف قاچاق مأمورین مکلف اند اشیاء قاچاقی را توقیف و صورت مجلس با حضور شهود و مطلعین اگر باشد تنظیم کرده امضاء نموده و به امضای حاضرین برسانند ( ماده 13 قانون مجازات مرتکبین قاچاق )
تذکـر : وزارت کشور ( نیروی انتظامی ) مسئول امر مبارزه با قاچاق کالا می باشد ( ماده 32 آئین نامه قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی راجع به قاچاق کالا و ارز ) وزارت اطلاعات مسؤول امر مبارزه با قاچاق ارز می باشد ( ماده 32 آئین نامه قانون فوق )
صورتجلسه تنظیمی کشف کالا و ارز قاچاق بایستی حین الکشف و یا در اولین فرصت پس از کشف تنظیم و به امضای کاشف یا کاشفین و نیز صاحبان کالا و ارز قاچاق یا عاملان محل برسد و مشخصات کالا و ارز قاچاق و زمان و چگونگی کشف یا عملیات منتهی به کشف و مشخصات وسیله حمل در آن قید شده باشد . چنانچه صاحبان کالا و ارز یا عاملان حمل از امضای صورتجلسه فوق خودداری نمایند مراتب استنکاف آنان بایستی در صورتجلسه قید و به گواهی حداقل دو نفر از کاشفان برسد . ( ماده یک آئین نامه قانون مجازات مرتکبین قاچاق و تبصره ذیل آن )
چنانچه مأمورین کاشف بهای کالا و ارز قاچاق را بیش از ده میلیون ریال تشخیص دهند عین کالا و ارز مکشوفه را بایستی حداکثر ظرف 24 ساعت پس از کشف بهمراه مالک یا حامل آن حسب مورد به اداره مربوط مأمور وصول درآمدهای دولت تحویل دهد ( ماده 4 آئین نامه قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی راجع به قاچاق کالا و ارز ) و چنانچه بهای کالا و ارز در زمان کشف معادل ده میلیون ریال یا کمتر باشد فقط به ضبط کالا و ارز به نفع دولت اکتفا می گردد و عین کالا و ارز مکشوفه را به پس از تنظیم صورتجلسه به اداره مأمور وصول درآمد دولت تحویل می دهد ( ماده 3 آئین نامه قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی ) اختیار یادشده زمانی است که اسناد مثبته موضوع ماده 280 آئین نامه قانون امور گمرکی و یا اسنادی که در حکم آن ها است دال بر ورود قانونی یا صدور قانونی کالا و ارز از سوی مالک یا حامل ارائه نشده باشد ( تبصره ماده 3 آئین نامه قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی )
توجه : اسناد مثبته موضوع ماده 280 فوق عبارتست از پروانه ورود گمرکی ، پته مسافری ، قبض سپرده ، پروانه ترانزیت خارجی و کاپوتاژ و پروانه کالای مرجوعی ، پروانه ورود موقت ….
و اسناد در حکم آن مثل حکم فروش سازمان اموال تملیکی و دفترچه کارنه و ……
ممکن است کالا و ارز مکشوفه قاچاق از مصادیق وجوه و اموال مجهول المالک ، بلاصاحب وارث بلاوارث باشد . در این صورت اینگونه کالای قاچاق در حکم اموال در اختیار ولی فقیه بوده و نهایتاً بایستی تحویل ستاد اجرایی فرمان حضرت امام ( ره ) گردد . ( ماده 6 اصلاحیه آیین نامه نحوه رسیدگی به پرونده های موضوع اصل 49 قانون اساسی و تبصره ذیل آن )
مراد از اداره مأمور وصول درآمدهای دولت هر اداره یا سازمان یا شرکت دولتی که بموجب قوانین یا شرح وظایف مصوب سازمانی موظف به وصول درآمدهای دولت می باشد مانند گمرک جمهوری اسلامی ایران ، بانک مرکزی ، شرکت دخانیات ایران ، شرکت سهامی شیلات ایران ، وزارت امور اقتصادی و دارایی . ( بند ب ماده 1 آئین نامه قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی راجع به قاچاق کالا و ارز )
لذا حسب مورد بایستی کالا یا ارز قاچاق به سازمان یا شرکت مربوطه تحویل گردد .
تذکر :
در مناطقی که گمرک وجود ندارد پس از کشف ، کالا به نزدیکترین گمرک محل تحویل می گردد . ( ماده 5 آئین نامه قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی )
کالای قاچاق دخانی و شیلاتی مکشوفه بایستی تحویل شرکتهای دخانیات و شیلات بشود ( تبصره 3 ماده 20 آئین نامه قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی )
اموال و اشیاء دارای ارزش فرهنگی ، تاریخی و ملی بایستی به سازمان میراث فرهنگی تحویل شود . ( تبصره 4 ماده 20 آیین نامه قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی )
فرآورده های نفتی و جنگلی به ترتیب بایستی تحویل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران و وزارت جهاد سازندگی شود ( تبصره 5 ماده 20 آیین نامه قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی )
وجوه ارزی که تحت عنوان قاچاق کشف می گردد به بانک مرکزی ایران تحویل می گردد . ( ماده 6 قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی ) و ( ماده واحده لایحه قانونی راجع به ارزها و طلا آلات و جواهرات که از مسافرین … مصوب 25/4/59 ) و ( ماده 19 اصلاحی قانون مجازات مرتکبین قاچاق مصوب 9/11/63 )
اسلحه و مهمات جنگی ، شکاری غیر مجاز و مواد منفجره به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح (واحد نظامی محلی) تحویل می گردد ( ماده 38 قانون تأسیس سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی ) ( تبصره 2 ماده 88 آئین نامه قانون امور گمرکی ) .
مواد مخدر به نیروی انتظامی تحویل داده می شود .
مسکوکات طلا ، نقره ، شمش طلا و جواهرات به بانک مرکزی تحویل داده می شود .
ب ) سازمانهای شاکی ( گمرک ، دخانیات ، شیلات ، بانک مرکزی ، وزارت اطلاعات و …. )
سازمان های شاکی سازمان هایی هستند که به موجب قانون موظف به وصول جریمه و اعلام شکایت و طرح دعوی علیه مرتکبان قاچاق کالا و ارز می باشند ( بند پ ماده 1 آئین نامه قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی راجع به قاچاق کالا و ارز ) پس از کشف کالا و ارز قاچاق به شرح بند الف کالا و ارز بایستی حسب مورد تحویل یکی از سازمانهای شاکی گردد .
در گمرک پس از تحویل کالا به انبار و صدور قبض ، عملیات ارزیابی کالا توسط مجموعه سرویس ارزیابی آغاز می شود در خصوص تعیین بهای کالا و ارز قاچاق به شرح ذیل عمل می شود :
کالای قاچاق ورودی
مبنای محاسبه عبارت است از ارزش سیف براساس قیمت ارز رسمی اعلامی توسط بانک مرکزی ، حقوق گمرکی بعلاوه سود بازرگانی و عوارض موضوع ماده 15 قانون مقررات صادرات و واردات آن کالا در زمان کشف . ( بند الف ماده 2 آئین نامه قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی ) . گمرک موظف است برای تعیین قیمت کالای قاچاق میانگین نرخ ارز رسمی اعلامی توسط بانک مرکزی را در پایان هر فصل شمسی از بانک مرکزی اخذ و ملاک محاسبه در فصل بعدی سال قرار دهد . ( تبصره 2 ماده 20 آئین نامه قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی )
کالای قاچاق خروجی :
مبنای محاسبه عبارتست از قیمت عمده فروشی کالا در نزدیکترین بازار داخلی در زمان کشف ( بند ب ماده 2 آئین نامه قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی )
ارز قـاچــاق
مبنای محاسبه معادل ریالی قاچاق ، عبارتست از قیمت ارز رسمی اعلامی توسط بانک مرکزی در زمان کشف ارز ( بند پ ماده 2 آئین نامه قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی )
پس از عملیات ارزیابی فوق در گمرک پرونده به دایره قضایی تحویل می گردد و مشخصات پرونده ( نام و نام خانوادگی صاحب کالا ، حامل ، نوع کالا ، تاریخ کشف و … ) در سیستم رایانه یا در دفتری مخصوص ثبت می شود . درصورتیکه سازمان شاکی احراز نماید کالا یا ارز قاچاق می باشد مکلف می باشند حداکثر ظرف پنج روز پرونده را تکمیل ( ماده 2 قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی ) و به شرح ذیل عمل نمایند :
چنانچه بهای مال کالا و ارز ( که توسط سرویس ارزیابی تعیین شده است ) هر یک از صاحبان آنها معادل ده میلیون ریال یا کمتر باشد ( درصورت احراز قاچاق بودن ) فقط به ضبط کالا و ارز به نفع دولت اکتفا می گردد . ( بند الف ماده 2 قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی ) این موضوع بایستی به صاحب کالا ابلاغ گردد تا پیگیریهای لازم توسط وی انجام پذیرد .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 25 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله قاچاق کالا
