تعداد صفحات : 20 صفحه -
قالب بندی : word
مقدمه:
تاریخچه پیدایش مهاجرت چندان روشن نیست. بشر در طول تاریخ همواره در حال حرکت و جابجایی بوده است. انسان اولیه به دلایل مختلف از جمله بهبود بخشیدن به وضعیت زندگی ،حس تنوع طلبی ،اجبار و عوامل سیاسی و...به تغییر محل سکونت خود می پرداخته است. اما این جابجایی ها با آنچه ما امروزه شاهد آن هستیم کاملاً متفاوت می باشد. ازآنجایی که در گذشته رشد جمعیت و در نتیجه جابجایی انسانها در مقیاس بسیار کوچکتری صورت می گرفت تأثیر این مهاجرت ها بر ساختار اقتصادی،اجتماعی و دموگرافیک مناطق مبدأ و مقصد چندان قابل ملاحظه نبوده و حتی امری طبیعی و بعضاً مفید تلقی می شده است. اما از اوایل قرن نوزدهم، مهاجرت و به خصوص مهاجرت از روستا به شهربه عنوان یک پدیده اجتماعی مهم نمایان شد و لذا به طرز جدیدی مورد توجه صاحبنظران، اندیشمندان و جامعه شناسان قرار گرفت. بروز تغییرات سریع در جامعه شهری ،جاذبه شهرها،رفاه طلبی و افزون خواهی انسان عصر جدید ،سبب پیدایش نوع جدیدی ازمهاجرت شد و به دنبال آن اصطلاح ترک روستا و روستا گریزی در سه دهه اول قرن بیستم رایج شد(جمشیدیها و علی بابایی 72:1381). مهاجرت های روستا – شهری یک انتقال اصلی از ساخت مرکزی جامعه،که درآن مردم به طور کلی از اجتماعات کوچکتر کشاورزی به اجتماعات بزرگترو عمدتاً غیر کشاورزی حرکت می کنند را نشان می دهد. غیر از جنبه فضایی حرکت، همچنین جنبه های اقتصادی و اجتماعی مستلزم انتقال دایم مهارتها،نگرشها،انگیزه ها و الگوهای رفتاری است. بطوری که مهاجرین قادر به شکستن کامل زمینه روستایی شان شده و در موجودیت شهری تسلیم می شوند.بنابراین اساس حرکت یک انتقال دایم است(لهسایی زاده15:1368)
به طور کلی عوامل موجود در یک منطقه که موجب پیدایش انگیزه مهاجرت می شوند،به دو گروه عوامل جذب کننده و عوامل دفع کننده تقسیم می شوند. در این مقاله بر اساس طرح آمارگیری از خصوصیات اجتماعی- اقتصادی خانوار مرکز آمار ایران ،به بررسی علل موثر برپدیده مهاجرت های روستایی خواهیم پرداخت.
بیان مسئله:
در کشورهای در حال توسعه مهاجرت روستاییان به جوامع شهری در حقیقت انتقال فقر روستاها به شهرها است . این توده های انبوه انسانی که در مرحله تحول از زندگی روستایی به شهری قرار می گیرند ، برای تطبیق و تثبیت وضع موجود خویش از نظر اقتصادی و اجتماعی ناگزیرند در حاشیه شهرها زندگی کنند. افزایش جمعیت ، مهاجرتهای بی رویه روستائیان را در پی دارد. این مهاجرتها مسایل و دشواری هایی را به بار می آورد که به برخی از آنها اشاره می شود.
1 . شغلهای کاذب و فریبندگی و جاذبه های کاذب شهرها موجب فزونی مهاجرتهای بی رویه روستاییان به شهرهای بزرگ ، بخصوص شهرهای مرکزی استانها یا مرکز کشور می شود.
2 . مهاجران و روستاییان که بدون برنامه ریزی قبلی به شهرها هجوم می آورند ، با بیکاری نامحدود مواجه شده ، ناچار به کارهای غیر قانونی و ضد اجتماعی چون:خریدوفروش مواد مخدر ، واسطه گری و دلالی و امثال آن تن در می دهند و در نتیجه موجب اشاعه اعتیاد و توزیع مواد مخدر می گردند .
3 . روستاییانی که به فرهنگ و زندگی ساده خود پشت پا زده ، به نقاط شهری روی می آورند ، به خاطر نامتجانس بودن با شیوه زندگی شهری ، هویت خود را کم و بیش از دست می دهند و در محیط های نامانوس شهری مرتکب جرم می شوند.
4 . در چند دهد گذشته ، وابستگی به روستا و انتساب به ده ، نوعی ضد ارزش محسوب می شد و نوعی تحقیر اجتماعی را به دنبال داشت ، تا جایی که واژه دهاتی در اکثر موارد نوعی توهین به حساب می آمد. بی شک، در چنین فرهنگی ، فرار از زندگی روستایی و پناه بردن به شهر ، به خودی خود ارزشمند و مطلوب تلقی می شود. برای مثال. در جامعه شهری تهران با جمعیتی نزدیک به 10 میلیون نفر ، شاهد برخورد فرهنگ روستایی و فرهنگ شهری و رفتارهای ناشی از این فرهنگها هستیم . تنوع شهرنشینان این شهر از لحاظ سن ، جنس ، شغل ، سواد، نقش، پایگاه و گروهبندی بسیار متفاوت است و هر کدام با ارزشها ، آرزوها و نگرشها یا دیدگاههای گوناگونی روبرویند که در نتیجه شیوه های مختلف زندگی را با شدیدترین تناقضها در پی دارد. این امر همراه با افزایش تراکم جمعیت در برخی از محله ها با توجه به تنوع ساکنان و چندگونگی جمعیت موجب شده که شهری مانند تهران به صورت شهر اندر شهر در آید و هر گوشه آن با ویژگیهای خاص خود به صورت شهری جداگانه به حیات اجتماعی خود ادامه دهد(محسنی،1380 بنقل از گلشن فومنی1366(
اهداف تحقیق: در این مقاله به بررسی عوامل موثر بر مهاجرت های بی رویه روستایی می پردازیم.نکته مبهم در عنوان وهدف تحقیق بی رویه بودن مهاجرت و چگونگی تشخیص آن است. پسوند« بی رویه»،در مورد مهاجرت های بدون برنامه و سازماندهی نشده مصداق پیدا می کند. بنابراین اولاً نمی توان به طور قطعی در مورد بی رویه بودن مهاجرت ها بدون آگاهی قبلی قضاوت کرد.ثانیاً اگر بپذیریم که برخی از اشکال مهاجرت بدون هیچ گونه برنامه ریزی سازماندهی قبلی صورت می گیرد؛چگونگی تشخیص این نوع مهاجرت ها بسیار دشوار است. در نتیجه بهتر است از مهاجرت های روستا-شهری صحبت کنیم.
اهداف عام: هدف کلی مقاله بررسی علل مهاجرت های روستایی بر اساس طرح آمارگیری از خصوصیات اجتماعی-اقتصادی خانوار مرکز آمار ایران می باشد. در این طرح ملی که توسط مرکز آمار ایران صورت گرفته است،عوامل اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی و طبیعی به عنوان عوامل احتمالی مهاجرت در نظر گرفته شده اند.
هدف اصلی مقاله این است که هر یک از متغیر های مختلف قادرند چند درصد از مهاجرت ها را تبیین و پیش بینی نمایند.
اهداف خاص:با توجه به اینکه در پرسشنامه خانوار مرکز آمار ایران،ویژگیهای اجتماعی-اقتصادی خانوار نیز مورد مطالعه قرار گرفته است، در این تحقیق ارتباط خصوصیات پاسخگویان مانند سن،جنس،وضع فعالیت،وضعیت سواد،قومیت و...با علل مهاجرت مورد بررسی قرار می گیرد.
دانلود مقاله بررسی علل مهاجرت بی رویه روستاییان
