لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 125
در حال حاضر بیش از 70 کانی تیتانیم شناخته شده است. مهمترین کانیهای اقتصادی تیتانیم ایلمنیت، روتیل و آناتاز هستند. کانیهای اسفن، بروکیت، پرووسکیت دیگر کانیهای مهم تیتانیم هستند.
ایلمنیت
ایلمنیت اولین بار در کوههای ایلمن واقع در جنوب کوههای اورال اتحاد جماهیر شوروی یافت شده است. ایلمنیت فراوانترین کانی تیتانیم با ترکیب اکسیدهای مرکب (اسپینلها) و با فرمول شیمیایی FeTiO3 یا FeO+TiO2 ، به طور تئوری دارای 6/31 درصد تیتانیم، 8/36 درصد آهن و 6/31 درصد اکسیژن است و بر حسب دگرسانی کانی، این مقادیر تفاوت خواهند کرد. معمولاً ناخالصیهای آلومینیم، منیزیم، نیوبیم، وانادیم، کرم، منگنز، آهن سه ظرفیتی در آن وجود دارد. به همین دلیل کانی بدون ناخالصی را کریکتونیت می نامند. در صورتی که منیزیم به طور کامل جایگزین یون آهن شود کانی گایکیلیت با ترکیب شیمیایی MgTiO3 و در صورت جایگزینی توسط منگنز، کانی پیروفانیت با ترکیب شیمیایی MnTiO3 به وجود می آید.
یک سری محلول جامد پیوسته بین ایلمنیت و هماتیت در دمای 1050 درجه سانتیگراد وجود دارد.. با کاهش دما، حلالیت Fe2O3 در FeTiO3 کاهش یافته و در نتیجه موجب تشکیل ایلمنیت حاوی هماتیت و هماتیت حاوی ایلمنیت می شود. به این ترتیب هماتیت به شکل عدسیهای ضخیم و نازک، به صورت ادخال در بسیاری از ایلمنیتها وجود دارد. عده ای بر این عقیده هستند که وجود ترکیب Fe2O3 به دلیل حضور کانی آریزونیت با فرمول شیمیایی TiO2 , Fe2O3 است.
احتمال حضور دانه های کوچک کروندوم در ایلمنیتی با منشاء ماگمای غنی از اکسید آلومینیم وجود دارد. به نظر می رسد که این دانه ها را نیز باید به عنوان محصولات ناآمیختگی در نظر گرفت.
منیتیت همراه معمولی ایلمنیت در سنگهای آذرین و دگرگونی است. در این سنگها ایلمنیت اغلب به صورت همرشدی با منیتیت دیده می شود. در این حالت ایلمنیت به صورت عدسی در درون منیتیت و منیتیت نیز به شکل ادخالهای کشیده تیغه ای و سوزنی در ایلمنیت، وجود دارند. در این مواقع عناصر کرم، نیکل، وانادیم تمایل به تمرکز در منیتیت دارند و عنصر منگنز در ایلمنیت متمرکز می شود.
ترکیب شیمیایی بعضی از کنسانتره های ایلمنیت در جدول 1-1 دیده می شود.
جدول 1-1: ترکیب شیمیایی کنسانتره ایلمنیت بعضی کانسارهای دنیا
ایلمنیت در سیستم تری گونال رده رومبوئدرال متبلور می شود. شکل 1-1 شکل بلوری از ایلمنیت را نشان میدهد. فرم بلوری ایلمنیت بسیار متنوع بوده و به صورت تخته ای پهن رومبوئدریک و گاهی نیز لوحه ای باریک است. شکل صفحه ای و ورقه ای ایلمنیت نیز زیاد به چشم می خورد.
در نمونه های دستی رنگ ایلمنیت سیاه چدنی تا فولادی خاکستری است. اثر خاکه آن دارای رنگ سیاه، قهوه ای تا قهوه ای قرمز است. ایلمنیت دارای جلای نیمه فلزی، و غیر شفاف و سختی آن در مقیاس موس 6-5 است. وزن مخصوص آن با توجه به ناخالصیها از 7/4 تا 79/4 متغیر است. ایلمنیت با دم شالومه ذوب نشده و در اسید معمولی نیز حل نمی شود. ایلمنیت از نظر خاصیت مغناطیسی جزء مواد پارا مغناطیسی بوده و از لحاظ الکتریکی نیز نیمه هادی است.
شکل 1-1: نمایی از تک بلور ایلمنیت
از لحاظ زایش رامبدور معتقد است که برخلاف گزارشهای منتشره، ایلمنیت فقط گاهی اوقات از کانیهای مراحل اولیه ماگمایی است ولی اغلب یک کانی کاملاً تأخیری است. ایلمنیت در ماگماهای تیتانومنیتیتی معمولاً جوانتر از منیتیت است و به این ترتیب درزه ها را پر می کند و شکل خاصی ندارد. ایلمنیت در برخی موارد به علت خوردگی دندانه دندانه به نظر می آید. ابعاد دانه های ایلمنیت بسیار متفاوت است و در پگماتیتها تا ابعاد 10 سانتیمتر نیز دیده شده است. معمولاً در طبیعت، نیمه خود شکل تا غیر خود شکل دیده می شود و این دلیلی برای اثبات تأخیری بودن آن است. ساخت مشخصی در ایلمنیت مشاهده نشده است.
از لحاظ شکل ظاهری ایلمنیت شبیه هماتیت است ولی می توان آنها را از فرم بلوری و خاصیت مغناطیسی بیشتر ایلمنیت از یکدیگر تشخیص داد.
ایلمنیت از کانیهای تیره محسوب می شود که مطالعه آن از طریق میکروسکوپ نور انعکاسی میسر است. صیقل پذیری ایلمنیت بسیار خوب، قدرت انعکاسی آن 17 تا 5/18 درصد و رنگ آن سفید خاکستری کمی مایل به گلی با پلئوکروئیسم خفیف است. در نور پلاریزه، ایلمنیت آنیزوتروپ و رنگهای پلاریزاسیون آن خاکستری گلی تا خاکستری سبز است. انعکاسات داخلی بسیار نادر به رنگ قهوه ای تیره دارد که نباید با ادخالهای اولیژیسیت موجود در ایلمنیت اشتباه شود.
ایلمنیت در مقابل هوا زدگی معمولی بسیار مقاوم است. معهذا بسیار کم و توسط فرایندهای متفاوتی دگرسان میشود. در اینجا فقط بعضی از فرایندهای دگرسانی ایلمنیت ذکر می شود:
تشکیل منیتیت دوکی که اکثراً همراه روتیل است.
ایلمنیت غنی از ادخالهای هماتیت به تجمعهای نامنظم روتیل و منیتیت تبدیل می شود.
فرایندهای مذکور در دماهای بسیار بالا اتفاق می افتند و بر حسب دمای تشکیل، محصولات ظاهراً درشت تر از کانیهای اولیه هستند. در برخی شکافها علاوه بر روتیل و به جای آن، آناتاز تشکیل شده است.
در برخی سنگهای آذرین ایلمنیت به طور حاشیه ای و گاهی کاملاً به لوکوکسن تبدیل شده است.
در بعضی سنگهای غنی از یون کلسیم ممکن است اسفن از دگرسانی ایلمنیت به وجود آید.
محصول دگرسانی ایلمنیت در ماسه های ساحلی مناطق حاره معمولاً لوکوکسن است.
اغلب در این شرایط روتیل و یا سایر کانیهای تیتانیم تشکیل نخواهند شد.
ایلمنیت یکی از حاملین اصلی تیتانیم در طبیعت است. تقریباً تمام سنگهای آذرین درونی و بیرونی و همین طور پگماتیتها و سایر رگه های آذرین، دارای مقادیر زیادی ایلمنیت هستند. تنها برخی از روانه های تفریقی از این قاعده مستثنی هستند. حتی محصولات هوازدگی سنگهای آذرین خروجی و تا اندازه ای سنگهای دگرگونی ناحیهای و مجاورتی نیز دارای ایلمنیت هستند. ایلمنیت به ندرت در
مقاله ایلمینیت