مجموعه تفریحی توریستی اقامتی با رویکرد پایدار(های تک)

اختصاصی از رزفایل مجموعه تفریحی توریستی اقامتی با رویکرد پایدار(های تک) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

پایان نامه مهندسی معماری - دهکده توریستی (مراغه)

اختصاصی از رزفایل پایان نامه مهندسی معماری - دهکده توریستی (مراغه) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 150 صفحه می باشد.

فهرست مطالب

عنوان                                 صفحه

مقدمه                                               1

فصل اول شناخت موضوع طرح                                 3

مبانی طراحی پروژه                                   4

فراغت                                               4

کارکردهای فراغت                                     5

تحولات کمی و کیفی در گذران اوقات فراغت                        7

ضرورت برنامه ریزی برای اوقات فراغت                           9

نقش تفرج در گذران اوقات فراغت                            9

تعریف تفرج                                          10

تفرج                                            11

توریسم و جهانگردی                                   12

توریسم و جهانگردی                                   15

قطع نامه سازمان ملل متحد                                     17

انواع جهانگردی                                           20

تعداد جهانگردان داخلی و خارجی                                24

جهانگردی در ایران قدیم                                       27

تاریخچه هتل در ایران معاصر                               29

پایداری                                             31

پایداری در معماری                                   33

فصل دوم بررسی نمونه ها                                       37

بررسی نمونه ها                                           38

هتل های امروزی                                           39

فصل سوم                                         43

استانداردها                                         44

فصل چهارم                                           46

شرایط اقلیمی و آب و هوایی                                67

فهرست مطالب

عنوان                             صفحه

نوع مصالح                                           74

تحلیل عوامل جوی در شهرستان مراغه                             80

بادهای مراغه                                        81

تغییرات فصلی دمای هوا در مراغه                               87

پوشش ابری و ساعات آفتابی                                 94

میانگین ماهیانه دما                                      100

فصل پنجم مطالعات منطقه ای....                                106

موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان                           107

پیشینه و آثار باستانی                                    111

بخش دوم شهر مراغه                                   114

خصوصیات اخلاقی و ویژگی های فرهنگی                             118

میراث فرهنگی                                        121

 مقدمه :

شوق زندگی در انسان هایی که ساکن پرترافیک و پر ازدحام هستند و اذهانی مملو از دغدغه و استرس دارند روز به روز کمرنگ تر می شود و به آسانی رنگ می بازد . اگر به آرامش روحی او و برگرداندن او به اصل و ریشه خود توجه نشود و سعی در بوجود آوردن او در خارج از این شهرها نشود .

اما تفکر انتخاب چنین پروژه ای نیز برگرفته از موارد فوق است که لزوم احداث مراکز تفریحی و گردشگری را در دامان طبیعت زیبا و بکر موجب می شود . و چنینی موضوعی در این منطقه نیز به دلیل وجود منابع طبیعی زیباست .

متاسفانه با مطالعه ای سطحی به این نتیجهمی رسیم که تعداد بسیار کمی از این قبیل مراکز در سطح کشور احداث شده است ، و آنرا از ملزومات زندگی امروز می دانند که تمدد اعصاب و روحیه است  برای مردم خسته از زندگی شهری و ماشینی .

حال آنکه در کشور ما منابع طبیعی زیبا و فراوانی وجود دارد اما با بی توجهی هر چه تمام تر به آن هم این منابع به دلیل عدم سازماندهی مناسب به ورطه نابودی افتاده اند . وهم این منطقه از مزایای ورود افراد غیر بومی ( مسافران و گردشگران ) بی بهره اند .

ایجاد اینچنین مراکزی در سطح کشور هم منابع موجود را از خطر نابودی می رهاند و هم موجب شکل گیری تحولات اقتصادی و فرهنگی در جامعه می شود .

بدین گونه که با احداث این چنین مراکز و قانونمند کردن آن فرهنگ افراد در استفاده کردن از منابع تغییر کرده وبه گونه ای فرهنگ سازی می شود و یا در نتیجه ورود افراد مختلف هم مسافرین و هم ساکنین منطقه به این مرکز تعاملات اجتماعی بین آنها بوجود آمده و در پیشبرد فرهنگ و سطح آگاهی مردم تأثیر بسزایی دارد ، از آن گذشته ورود مسافران و گردشگران موجب ارز آوری برای منطقه  می شود .

مبانی طراحی پروژه

در زندگی شهر نشینی امروزه به علت پیچیدگی ابعاد مختلف زندگی ، انسان همواره در حال تلاش فکری و جسمی بوده از گذشته توسعه لجام گسیخته شهرها و تراکم بالای ساختمان ها و شلوغی خیابان ها به واسطه ترافیک نیز بر خستگی ناشی از زندگی شهری می افزاید . از این رو ساکنان شهرها از کوچکترین فرصت و ایام تعطیل استفاده کرده و به طرز فرار گونه از محیط شهر ها می گریزند و به دامان طبیعت پناه می برند تا دمی بیاسایند و خستگی روحی و جسمی را برطرف کنند و مجدداً نیروی فکری و جسمی و نشاط خود را بازیافته و برای فعالیت بعدی آماده شوند .                 فراغت

اصطلاح فراغت در معنای عام خود ، چه در زبان های اروپایی (heisure در انگلیسی و loisir  در فرانسوی ) و چه در زبان فارسی از کلماتی ریشه گرفته که معمولاً رهایی آزادی و آسودگی معنا می دهد . امروزه فراغت معمولاً به معنای آزادی از فشار و امکان انتخاب و وقت باقیمانده از کار و یا وقت آزاد از الزامات تعریف می شود . به طور کلی در آثار مربوط به فراغت چهار دیدگاه مشاهده می شود که عبارتند از :

• به عنوان زمان : زمان غیر از کار ، زمان فروخته نشده ، وقت آزاد
• به عنوان فعالیت : فعالیت آزاد ، فعالیت انتخاب شده
• به عنوان حالتی از هستی : نوعی نگرش ، حالت درونی ، تجزبه درونی
• به عنوان یک مفهوم کل نگر : شامل زمان فعالیت و تجزیه درونی

با توجه به معنای وسیع و مفهوم جامع فراغت ، در میان تعاریف متعدد ، می توان تعریف زیر را ارائه داد که دقیق تر و روشن تر به نظر می رسد :

گذران اوقات فراغت  ، مجموعه فعالیت هایی را در بر می گیرد  که شخص  به میل خود ، خواه برای استراحت ، خواه برای تفریح و خواه برای گسترش اطلاعات ، آموزش شخصی یا مشارکت آزاد اجتماعی و یا تعهدات شغلی ، خانوادگی و اجتماعی به عهده می گیرد .

گذراندن فراغت به معنای بیکاری یا گریز از کار و فعالیت نیست بلکه در برگیرنده تمام فعالیت ها و رفتار های آزاد و دلخواه انسان است که در جهت تامین نیاز های عاطفی ، فکری و روانی صورت می گیرد . از این نظر چگونگی اوقات فراغت با عوامل و متغیرهای مختلف اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی ، روانی ، محیطی و ... همبستگی پیدا می کند . 

دانلودمقاله بررسی عوامل موثر بر رضایتمندی مشتریان مجتمع توریستی رفاهی

اختصاصی از رزفایل دانلودمقاله بررسی عوامل موثر بر رضایتمندی مشتریان مجتمع توریستی رفاهی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

بررسی عوامل موثر بر رضایتمندی مشتریان مجتمع توریستی رفاهی مهتاچکیده:
در اغلب کشورها یکی از منابع درآمد ارزی، صنعت گردشگری می باشد . گردشگری یکی از موضوعاتی است که رشته های مختلفی را در بر می گیرد ،از جمله آن مجتمع های توریستی و تفریحی رفاهی می باشد . عدم توجه به این صنف به طور مستقیم یا غیر مستقیم می تواند موجب ضعف صنعت گردشگری گردد، و منابع درآمد ارزی را کاهش دهد. در مفهوم بازاریابی اعتقاد بر این است که نیل به اهداف سازمانی بستگی تام به تعریف و تعیین نیازها و خواسته های بازار های هدف و تأمین رضایت مشتری به نحوی مطلوب‌تر و مؤثرتر از رقبا دارد . در دنیای رقابتهای فزاینده امروز، شرکتهایی موفق خواهند بود که رضایت مشتریان خود را بیشتر تأمین کنند.
تحقیق حاضر از دو بخش کلی تشکیل شده است. بخش اول به شناسایی و انتخاب عوامل مؤثر رضایتمندی مشتریان می‌پردازد و در بخش بعدی به اولویت بندی عوامل مؤثر می‌پردازد در جمع آوری داده‌ها و ارزیابی آنها اعمال نظر از فعالان و کارشناسان شده است. و جهت اولویت بندی عوامل از روش مدل یابی معادلات ساختاری یا SEM استفاده گردیده است. فرضیه های تحقیق :
فرضیه یک :از بین عوامل موثر بر رضایتمندی مشتریان ، محصول بیشترین تاثیر را بر رضایتمندی مشتریان دارد .
فرضیه دو : عامل محیط با رضایت مشتریان ارتباط معنادار و مستقیمی دارد .
فرضیه سه :عامل پرسنل با رضایت مشتریان ارتباط معنادار و مستقیمی دارد .
فرضیه چهار :عامل محصول با رضایت مشتریان ارتباط معنادار و مستقیمی دارد .
فرضیه پنج : فرایند ارائه خدمت با رضایت مشتری ارتباط معنادار و مستقیمی دارد .
طبق بررسی‌های انجام شده تمامی فرضیه های تحقیق پذیرفته شده که عوامل مربوط به محصول و خدمات به عنوان عاملی که مشتریان بیشترین رضایت را از آن داشته اند و از بین عوامل مربوط به محصول کیفیت محصولات و خدمات ارائه شده به عنوان عامل که مشتریان بیشترین رضایت را از ان داشته اند شناخته شده اند . اولویت بندی عوامل موثر بر رضایتمندی مشتریان در مجتمع مورد پژوهش به ترتیب زیر می‌باشد .
1-عوامل مربوط به محصول 2- عوامل مربوط به فرآیند ارائه خدمت
3-عوامل مربوط به پرسنل 4-عوامل مربوط به محیط

مقدمه:
یکی ازمهمترین تحولاتی که در زمینه فلسفه های بهبود کیفیت در آخرین دهه قرن بیستم به وقوع پیوست موضوع اندازه گیری میزان رضایتمندی مشتریان بوده است که امروز به عنوان یکی از الزامات اصلی سیستم های مدیریت کیفیت در کلیه موسسات و بنگاههای کسب و کار شناخته شده است ، بنابراین ایجاد و پیاده سازی سیستم اندازه گیری رضایت مشتری به عنوان شاخص در تعریف کیفیت محصولات و خدمات از نیازهای اساسی سازمان های امروز محسوب می شود در حالی که چندی پیش تمرکز برای جذب مشتریان جدید عمده ترین سیاست سازمانها بود. امروز سیاست های راهبردی و تجاری بر حفظ و بهبود وفاداری و افزایش رضایت نسبت به سازمان متمرکز شده است ، مهمترین علل چنین تغییری افزایش آگاهی و اطلاع عمومی نسبت به پیامدهای مطلوب رضایتمندی و وفاداری مشتریان می باشد .
کلید بقای سازمانها ، حفظ مشتریان راضی است چراکه هزینه بدست آوردن مشتری جدید نسبت به نگهداری مشتری موجود پنج برابر زمان ، پول و منابع بیشتر نیاز دارد (فروزنده ،1383، 28).
در مفهوم بازاریابی اعتقاد بر این است که نیل به اهداف سازمانی بستگی تام به تعریف و تعیین نیازها و خواسته های بازار های هدف و تأمین رضایت مشتری به نحوی مطلوب‌تر و مؤثرتر از رقبا دارد .در دنیای رقابتهای فزاینده امروز، شرکتهایی موفق خواهند بود که رضایت مشتریان خود را بیشتر تأمین کنند. شرکتهایی که صرفا به دنبال فروش کوتاه مدت نبوده و کسب رضایت بلندمدت مشتری را از طریق ارائه کالاها و خدمات همراه با ارزش برتر و متمایز، وجهه همت خود قرار دهند.
در این بازار فوق العاده پویا مشتری از سازمان انتظار دارد که بیشترین ارزشها را با مناسب‌ترین قیمت عرضه کند و سازمانها نیز مدام به دنبال روشهای جدید و ایجاد نوآوری در خلق و ارائه ارزش هستند و حتی از ارزش مشتری تحت عنوان « منبع آتی مزیت رقابتی » خویش نام می برند (کاندامپولی ،2004،348) .

فصل اول
کلیات تحقیق

1-1 مقدمه
مشتریان سطوح گوناگونی از رضایت و نارضیایتی را بعد از هر تجربه ، بنابر میزان برآورده شدن انتظارات خود یا دریافت خدمات و کالاهای مافوق انتظار خود ، تجربه می نمایند . از آنجا که رضایت یک حالت احساسی است ، واکنشهای پس از خرید آنها می تواند شامل خشم ، نارضایتی ، هیجان ، بی طرفی ، مسرت یا رغبت باشد .
تا کنون تعاریف مختلفی از رضایت مشتری ارائه گردیده است . برخی محققان رضایت را از لحاظ روانشناختی ، احساسی می دانند که در نتیجه مقایسه بین مشخصات محصول دریافت شده با نیازها یا خواست های مشتریان و انتظارات اجتماعی در رابطه بامحصول حاصل می شود . (کاوسی و سقایی ، 1384،82).
مشتریان راضی فایده های زیادی برای شرکت دارند آنها نسبت به قیمت ها حساسیت کمتری نشان می دهند ، برای یک دوره بلند مدت مشتری شرکت خواهند بود و درباره شرکت و محصولات و خدمات آن دیدگاه موافق و مساعد به دیگران می دهند (فروزنده ،1376،867) .
بر اساس تحقیقات انجام شده توسط موسسه ژوران در سال 1994 میلادی ، حدود 90درصد از مدیران ارشد بیش از 200شرکت بزرگ امریکایی بر این امر اتفاق نظر دارند که «ارتقای سطح رضایتمندی مشتری باعث ارتقای میزان سود آوری و افزایش سهم ما در بازار رقابت خواهد شد »تقریبا 90درصد از این شرکت ها با تخصیص سرمایه های کلان و انجام اقدامات سازماندهی شده ، جهت پیگیری و بهبود میزان رضایت مشتریان ، شواهدی عینی بر این مدعا ارائه نموده اند (کاووسی و سقایی، 1384،9).
امروزه نگهداری و رشد دادن مشتریان نخستین هدف است شرکتها برای بدست آوردن هر مشتری هزینه سنگینی را پذیرفته اند و رقیبان نیز پیوسته در پی ربودن آنان هستند .از دست دادن یک مشتری برابر با از دست دادن فروش نوبت آینده نیست بلکه هر مشتری که از دست برود زیانی برای خرید تمام عمر وی ، ایجاد شده علاوه بر آن هزینه یافتن مشتری جانشین هم در کار است (فروزنده ،1376،48).
بر اساس نتایج بررسی هایی که توسط منترز و همکارانش در مورد 124 شرکت بزرگ امریکایی صورت گرفته مشخص شد که 75% از این شرکتها واژه رضایت مشتری را به صراحت در بیانیه ماموریت سازمان خویش ، عنوان نموده اند . با وجود اینکه رضایت مشتری و کیفیت محصول یا خدمات سازمان ، مفاهیمی بسیار مرتبط می باشند تقریبا 65% از این بیانیه ها ،عبارت رضایت مشتری را پیش از واژه کیفیت کالا یا خدمات بکار برده بودند . بیش از نیمی از بیانیه های ماموریت (56%)خدمت دهی به مشتریان را مورد توجه قرار داده و تقریبا 46% از بیانیه ها نیز بر اصل مشتری گرایی تاکید نموده اند (کاووسی و سقایی، 1384،9) .
هر قدر توجه به رضایت و شناسایی روشهای جلب و نگهداری آنان افزایش یابد در واقع توانسته ایم در جهت شکوفایی و پویایی شرکت قدم های موثر و مفیدی بر داریم .
رضایت مشتری منجر به تکرار خرید و یا افزایش تعداد دفعات مراجعات آنان می گردد ، و این وفاداری مشتری سهم بازار و سود آوری سازمان را افزایش می دهد . افزایش وفاداری مشتریان منجر به فروش بیشتر و عملکرد مالی بهتر می گردد .

2-1تاریخچه مطالعاتی
مجتمع توریستی رفاهی مهتاب به عنوان اولین مجموعه بین راهی ایران واقع در کیلومتر 20 اتوبان قم- تهران در سال 1383 با اهداف عام المنفعه جهت رفاه حال مسافران و زائرین حضرت معصومه (علیها سلام )توسط آقای پرویزیان به صورت مالکیت خصوصی احداث گردید .در ابتدای تاسیس این مجموعه شامل سرویس های بهداشتی ،مسجد و سوپرمارکت بوده که پس از گذشت چندی دوری مسافت مجموعه حاضر از شهر و بالا بودن هزینه نگهداری ،تهیه آب و حقوق پرسنل مالک مجموعه را بر آن داشت که جهت تامین هزینه ها و کسب درآمد تصمیماتی اتخاذ نماید. که این امر گسترش مجتمع مهتاب و اجاره دادن تمامی بخش های آن را در پی داشت . اکنون پس از گذشت 6سال مجمتمع مهتاب با مدیریتی واحد و اجاره نشین ها که اکثر آنها از ابتدای طرح توسعه مجتمع مهتاب در مجتمع حضور داشته اند مشغول به فعالیت می باشد .
و با توجه به اینکه از لحاظ تجاری و تفریحی درآمد قابل توجهی عاید مالک و همچنین مستاجران این مجموعه شده است لذا مسؤلان ، طرح توسعه دیگری را جهت گسترش مجموعه به تصویب رسانده اند که در آینده نزدیک به اجرا در خواهد آمد .

3-1 بیان مساله
در اغلب کشورها یکی از منابع درآمد ارزی، صنعت گردشگری می باشد .گردشگری یکی از موضوعاتی است که رشته های مختلفی را در بر می گیرد ،از جمله آن مجتمع های توریستی و تفریحی رفاهی می باشد . عدم توجه به این صنف به طور مستقیم یا غیر مستقیم می تواند موجب ضعف صنعت گردشگری گردد، و منابع درآمد ارزی را کاهش دهد. همانند تمامی صنایع، صنعت گردشگری نیز نیاز به مطالعات پیرامون تهدید ها و فرصت های پیش روی این صنعت و همچنین شناسایی مزیت های استراتژیک و منحصر به فرد در جغرافیای مورد مطالعه خود دارد.با توجه به اکتشافات و تحقیقات روز افزون علمی در تمامی صنایع ، صنعت گردشگری نیز از این قاعده مستثنا نبوده و نیاز به مطالعات جدی در این باره ملموس است . با مورد مطالعه قرار دادن مشتریان مجتمع های توریستی و با توجه به یافته های علمی در این زمینه صاحبان این صنعت می توانند درک درستی از عوامل تاثیر گذار در کسب و کار خود بدست آورند که می تواند راهگشای مناسبی برای تخصیص منابع محدودشان باشد . عملکرد ضعیف بی شماری از فعالان حاضر در صنعت مجتمع داری و رستوران داری همچنین تعداد کثیری از مشتریان که یک بار برای همیشه به یک مجتمع یا رستوران مراجعه کرده و دیگران را نیز از رفتن به آنجا منع می کنند لزوم بررسی عواملی که باعث رضایتمندی مشتریان می شود را دو چندان می نماید.عوامل متعددی موجب نارضایتی مشتریان این صنعت می شود که توجه به آن ها و برطرف نمودن نقص آن موجب می شود که مشتریان دیگر ناراضی نباشند .در عین حال شناسایی عوامل تاثیر گذار بر رضایتمندی مشتریان از اهمیت بسزایی برخوردار است . و تقویت این عوامل موجب رضایتمندی مشتریان خواهد شد .در حالی که برخی از مجتمع ها شهرت بین المللی یا منطقه ای دارند تعداد آن هایی که عملکرد ناموفقی دارند فراوان است ،لذا توجه به عوامل موثر بر رضایتمندی مشتریان نقطه عطفی برای داشتن مشتریان راضی است .بنابراین شناسایی این عوامل مهم از دیدگاه مشتریان کمک خواهد کرد تا بتوان با توجه به آنها به رضایتمندی مشتریان دست یافت .
توجه به عواملی که از دیدگاه مشتری حائز اهمیت کمتری می باشند و بها دادن به این عوامل موجب صرف منابع در زمینه هایی است که تاثیر کمتری بر رفتار مشتری دارند لذا درک درست از عواملی که بیشترین تاثیر را بر رضایت مشتری دارد به سازمان جهت حرکت در این راستا کمک خواهد کرد . این تحقیق با رویکردی توصیفی- پیمایشی با استفاده از پرسشنامه بر روی مشتریان مجتمع توریستی رفاهی مهتاب انجام می گیرد .تا نتایج بدست آمده از این تحقیق که عوامل موثر بر رضایت مشتریان مجتمع های توریستی و رستوران ها را بررسی می نماید توسط فعالان در این صنعت مورد استفاده قرار گیرد .

4-1چهار چوب نظری تحقیق
چار چوب نظری این تحقیق بر مبنای تحقیق انجام شده توسط ادوین .ان .تورس و شریل کلاین ،در امریکا ایالت ایندیانا ، دانشگاه پرودو ،دانشکده هتل داری و توریسم با هدف جستجو برای توسعه مدلی مدیریتی که جهت کمک به مدیریت موثر روابط مشتری.بر اساس مدلی ارائه می گردد که در آن به بررسی رابطه بین رضایتمندی مشتریان صنعت هتل داری با عوامل مربوط به مشتریان ،کارکنان و تاثیرات سازمانی و محیطی می باشد .
دراین تحقیق با تعاریف ذیل ابعاد کیفیت محصول و شرایط محیطی در نظر گرفته شده و تاثیر آن بر رضایتمندی مشتریان مورد بررسی قرار می گیرد. که بنیان آن بر پایه مفاهیم ذیل می باشد. .
رضایتمندی ،ادراک شخصی از عملکرد محصول یا خدمت در ارتباط با انتظارات او تعریف می شود.
کیفیت ادارک شده از نظر سرویس گیرنده و سرویس دهنده می تواند متفاوت باشد .
راضی کردن مشتری با برآورده کردن انتظارات مشتری صورت می گیرد در حالی که مشعوف کردن مشتری پا از انتظارات مشتری فراتر می گذارد.
در صورتی که مشتریان کیفیت خدمات را بالاتر از سطح انتظارات خود درک کنند راضی بوده و تصویر ذهنی مناسبی از شرکت در ذهن خواهند داشت.

5-1فرضیه های تحقیق
فرضیه یک :از بین عوامل موثر بر رضایتمندی مشتریان محصول بیشترین تاثیر را بر رضایتمندی مشتریان دارد .
فرضیه دو :عامل محیط با رضایت مشتریان ارتباط معنادار و مستقیمی دارد .
فرضیه سه : عامل پرسنل با رضایت مشتریان ارتباط معنادار و مستقیمی دارد .
فرضیه چهار : عامل محصول با رضایت مشتریان ارتباط معنادار و مستقیمی دارد .
فرضیه پنج : فرآیند ارائه خدمت با رضایت مشتریان ارتباط معنادار و مستقیمی دارد .

6-1 اهمیت و ضرورت تحقیق
رضایت مشتری یک فاکتور کلیدی است که مشخص می کند سازمان تا چه حد می تواند در روابط مشتریان موفق باشد .
گرچه هر بازاریاب موفق مایل است خدمتی را تامین نماید که مشتریان را راضی کند ، اما این تنها هدف او نیست . شرکت ها نمی توانند اهداف اصلی دیگر تجارت ، مانند رسیدن به سود رقابتی یا ایجاد منافع را در نظر نگیرند . رضایت مشتری مزایای بسیاری برای شرکت فراهم می سازد و سطوح بالاتر رضایت مشتری به وفاداری بیشتر مشتری منجر می شود . در نهایت حفظ مشتریان خوب سودمند تر است تا اینکه دائما برای جایگزینی یک مشتری که شرکت را ترک کرده است ، مشتری جدید جلب شود . مشتریان بسیار راضی تبلیغات کلامی مثبتی را منتشر می کند و در نتیجه برای شرکت یک آگهی سخنگوی متحرک می شوند و در این صورت هزینه جلب مشتریان جدید را کاهش می دهند این مساله به ویژه برای تامین کنندگان خدمات تخصصی مانند دندان پزشکان ، وکلا ، مهندسان مهم است چرا که شهرت و تبلیغات کلامی ، منابع اطلاعاتی اصلی برای مشتریان جدید به حساب می آیند (لاولوک، 1998،148) .
رضایت مشتری موجب افزایش طول دوره بقای مشتریان می شود . علاوه بر آن ، تمرکز بر اصل رضایت مشتری ، گسترش پیام منفی توسط مشتریان ناراضی سازمان را به کمترین حد خود خواهد رساند .
یافته ها نشان می دهد که بیش از 90% از مشتریان ناراضی یک شرکت ، کوشش نمی کنند تا به منظور ارائه شکایت و یا انتقاد با سازمان مور نظر ارتباط برقرار کنند . این مشتریان برای تامین نیازهای خویش به رقبا مراجعه میکنند و عدم رضایت خویش را با علاقمندی تمام برای سایر مشتریان بالقوه بازگو می کنند.
ضرر و زیان ناشی از ترک یک مشتری یا از دست دادن یک مشتری ناراضی بسیار جدی تر از آن است که به نظر می رسد ، چرا که یک مشتری ناراضی می تواند با تعداد بسیار زیادی از مردم صحبت کند و نارضایتی خویش را به مراتب بدتر جلوه دهد. بعلاوه امروزه با گسترش ابزار ارتباط جمعی و به ویژه توسعه شبکه جهانی اینترنت ، بر اساس بررسی های ملیندا گدارد پیام کلامی منفی مشتریان ناراضی ، با سرعتی بسیار بیشتر از قبل و اغراق بسیار زیاد ، به اطلاع همگان می رسد. مشتریان غالبا چه به صورت خود آگاه و چه به صورت ناخود آگاه ، جهت تامین نیازمندی های خویش ، عرضه کنندگانی را بر می گزینند که در برابر بهای پرداختی برای محصول ، بیشترین احساس رضایت را در مشتری ایجاد می کنند . با صرف زمان و وقت برای ارزیابی رضایتمندی مشتریان فعلی ، سازمان ها گام بزرگی به سوی برقراری کسب و کار مشتری گرا ، برخواهند داشت (کاووسی و سقایی، 1384،18).
یکی از عوامل مهم در هر فرآیندی بازخورد می باشد . از طریق بازخورد یک فرآیند می تواند خود را با شرایطی محیطی وفق داده و به اصلاح ساختار ،تولید و خدمات خود بپردازد . تا از این طریق ضامن رضایت مشتریان و استفاده نمودن از نظرات و خواسته های آنها در صحنه رقابت با اعتماد بنفس بالایی حرکت نمایند . از آنجایی که نظرات مشتری می تواند ما را به عملکردی بهینه راهنمایی کند لذا در مرحله اول ضرورت استقرار یک مکانیزم بازخورد فوق العاده ضروری است.تابه این وسیله نکات مثبت و اثر بخش سازمان و همچنین نکات منفی و آسیب رسان شناسایی گردد . بنابر این ضرورت استقرار بازخورد از نیازهای بسیار اساسی سازمانهای موفق می باشد.( محمدی ، 1382 ، 80) .
به دلیل محدود بودن منابع بنگاهها بهره گیری از این منابع اهمیت فراوانی می یابد همچنین چگونگی صرف این منابع در راستای رضایتمندی مشتریان مستلزم شناسایی عوامل تاثیر گذار بر رضایتمندی آنان می باشد .
از آنجا که هدف غایی کلیه بنگاههای اقتصادی سود آوری است و همچنین بین کیفیت محصول ،خدمات ،رضایت مشتری و سوددهی ارتباط آشکارا و محکمی وجود دارد .لذا توجه به خود محصول و مشتریان آن رسیدن به هدف سازمان را محقق خواهد ساخت .و همچنین شناسایی عوامل تاثیر گذار بر رضایت مشتری برای اکثر بنگاههای اقتصادی از اهمیت حیاتی برخوردار است و بقای سازمانها در گرو شناسایی این عوامل و تقویت آن است .
با عنایت به اینکه محصول ارائه شده در مجتمع های توریستی رفاهی تواما هم کالا و هم خدمات است و با توجه به ویژگی های خاص خدمات( از نظر ناملموس بودن ، در لحظه بودن و ...) شناسایی عوامل که موجب رضایتمندی مشتریان می شود قدری مشکل و از اهمیت بالایی برخوردار است .
همچنین این نکته که در اکثر کتب مربوط به بازاریابی با درصد های متفاوت به آن اشاره شده است که 96% از مشتریان ناراضی شکایت نمی کنند.90% از شاکیان دیگر برنگشته و نارضایتی خود را به 9 تا 20 نفر ابراز می کنند اهمیت مطالعه رضایتمندی مشتریان را پررنگ تر می کند .

7-1اهداف تحقیق
1-7-1اهداف اصلی
شناخت و تبیین دیدگاه مشتری در مورد کیفیت محصولات و خدمات و بررسی عوامل موثر بر رضایت آنها ومعرفی این عوامل به مدیران به عنوان یک اهرم و ابزار جهت اثربخش تر شدن برنامه ریزی ها و سیاست گذاریها

2-7-1 اهداف فرعی
با استفاده از نتایج پژوهش حاضر اهداف زیر قابل دستیابی است :
شناخت تاثیر محصول بر رضایتمندی مشتریان
شناخت تاثیر عوامل محیطی بر رضایتمندی مشتریان
شناخت تاثیر عوامل مربوط به پرسنل بر رضایتمندی مشتریان
شناخت تاثیر فرایند ارائه خدمت بر رضایتمندی مشتریان
شناخت عامل یا عواملی که بیشترین تاثیر را بر جلب رضایت مشتریان دارد

8-1 قلمرو تحقیق
1-8-1قلمرو مکانی
قلمرو مکانی در تحقیق حاضر مجتمع توریستی رفاهی مهتاب واقع در اتوبان قم تهران می باشد . که شناخت خواسته های حجم قابل توجه مشتریان این مجتمع حائز اهمیت است .
2-8-1قلمرو زمانی
قلمرو زمانی تحقیق حاضر، پاییز و زمستان سال 1389 می باشد.

9-1تعاریف واژه ها و اصطلاحات
مشتری : فردی است که به قصد دریافت محصول یا خدمت پول می پردازد (فرهت ، 1379،22).1
محصول : به هر آنچیزی که بتوان در بازار برای جلب توجه و تملک ،استفاده و یا مصرف عرضه کرد به نحوی که بتوان رفع نیاز و خواسته ای را داشته باشد ( اسماعیل پور وغفاری ، 1382، 20)2.
کیفیت ادارک شده: قضاوت مشتری در باره مزیت کلی یک شی ( سید جوادین و کیماسی ،1384، 37)3.
رضایت : احساسات خوشایند و ناخوشایند شخص که از مقایسه عملکرد ذهنی وی در قیاس با انتظارات او ناشی می شود (فروزنده ،1376، 926)4.

فصل دوم
مروری بر ادبیات تحقیق
 

1-2 مقدمه
یکی ازمهمترین تحولاتی که در زمینه فلسفه های بهبود کیفیت در آخرین دهه قرن بیستم به وقوع پیوست موضوع اندازه گیری میزان رضایتمندی مشتریان بوده است که امروز به عنوان یکی از الزامات اصلی سیستم های مدیریت کیفیت در کلیه موسسات و بنگاههای کسب و کار شناخته شده است ، بنابراین ایجاد و پیاده سازی سیستم اندازه گیری رضایت مشتری به عنوان شاخص در تعریف کیفیت محصولات و خدمات از نیازهای اساسی سازمان های امروز محسوب می شود در حالی که چندی پیش تمرکز برای جذب مشتریان جدید عمده ترین سیاست سازمانها بود امروز سیاست های راهبردی و تجاری بر حفظ و بهبود وفاداری و افزایش رضایت نسبت به سازمان متمرکز شده است ، مهمترین علل چنین تغییری افزایش آگاهی و اطلاع عمومی نسبت به پیامدهای مطلوب رضایتمندی و وفاداری مشتریان می باشد .
کلید بقای سازمانها حفظ مشتریان راضی است چراکه هزینه بدست آوردن مشتری جدید نسبت به نگهداری مشتری موجود پنج برابر زمان ، پول و منابع بیشتر نیاز دارد (فروزنده ،1376، 28)1.
در مفهوم بازاریابی اعتقاد بر این است که نیل به اهداف سازمانی بستگی تام به تعریف و تعیین نیازها و خواسته های بازار های هدف و تأمین رضایت مشتری به نحوی مطلوب‌تر و مؤثرتر از رقبا دارد .در دنیای رقابتهای فزاینده امروز، شرکتهایی موفق خواهند بود که رضایت مشتریان خود را بیشتر تأمین کنند. شرکتهایی که صرفا به دنبال فروش کوتاه مدت نبوده و کسب رضایت بلندمدت مشتری را از طریق ارائه کالاها و خدمات همراه با ارزش برتر و متمایز وجهه همت خود قرار دهند.
در این بازار فوق العاده پویا مشتری از سازمان انتظار دارد که بیشترین ارزشها را با مناسب‌ترین قیمت عرضه کند و سازمانها نیز مدام به دنبال روشهای جدید و ایجاد نوآوری در خلق و ارائه ارزش هستند و حتی از ارزش مشتری تحت عنوان « منبع آتی مزیت رقابتی » خویش نام می برند (کاندامپولی،2004،351) .

2-2تعریف مشتری
مشتری همان کسی است که نیازش را خود تعریف می کند ، کالا ها و خدمات تولیدی ما را مصرف می کند و حاضر است بابت آن هزینه مناسبی را بپردازد . ولی زمانی این هزینه را متقبل می شود که در کالاها یا خدمات تحویلی ، ارزشی را بببیند که پرداخت آن هزینه را توجیه نماید تاسال 1990 استنباط جهان از استعمال واژه مشتری صرفا بر انجام معاملات تجاری محض محدود بود که درآمدی از آن حاصل می شد ولی امروزه مشتری به عنوان یک واحد غیر درآمد زا نیز مطرح است بنابراین «مشتری کسی است که انجام معامله و داد و ستدی را در یک محیط رقابتی به عهده دارد و در حالت تعاملی چیزی را می دهد و چیزی را می گیرد .» ( جزنی ، 1381، 44) .

1-2-2مشتری کیست ؟
مشتری کسی است که محصولات یا خدمات سازمان را خریده یا از آن استفاده می کند ( محمدی ،1382 ، 44) .
مهاتماگاندی می گوید :
مشتری مهمترین بازدید کننده در محدوده کار ماست .
او به ما وابسته نیست ما به او وابسته هستیم.
او مزاحم کار ما نیست او هدف کار ماست.
او یک بیگانه در کار نیست او بخشی از آن است.
ما با انجام کار برای او لطفی در حق او نمی کنیم اوست که با فراهم کردن این فرصت به ما لطف می کند.
پرمودباترا نیز می گوید :
مشتری مزاحمت نیست او نان و کره ماست ،او پول حقوق و منفعت ما را می پردازد.
مشتری تنها غازی است که هر روز تخم طلا می گذارد و برای همیشه پس باید به او توجه کرد و ناز او را هم خرید بهترین خدمات ممکن را به کاربرد و محصول طلایی برداشت کرد همراه با منفعت فراوان (درگی ،1385،45).1

2-2-2درمجموع می توان مشتریان را به دو دسته تقسیم کرد : مشتریان خارجی – مشتریان داخلی
مشتریان خارجی در بیرون از سازمان بوده محصولات و یا خدمات را می خرند .تمامی کارمندانی که به نوعی در فرایند های تهیه و توزیع کالا و یا خدمات نقش دارند باید اثر کار و وظیفه خود را در بالا بردن سطح رضایت مشتریان خارجی به خوبی درک نمایند .عملکرد آنها باید بگونه ای باشد که نه تنها مشتریان قدیمی خود را حفظ کنند بلکه بتوانند روز به روز بر تعداد آنها بیفزایند . در برابر مشتریان خارجی هر سازمانی تعدادی مشتریان داخلی نیز دارد .که به اندازه مشتریان خارجی مهم هستند .در تمامی مراحل از قسمتهای مهندسی گرفته تا تولید و دیگر فرآیندها همواره یک مشتری داخلی وجود دارد که محصول یا خدمتی را دریافت میکند و در عوض محصول یا خدمتی را ارائه می دهد .هر فرد که در فرایند سهم دارد .مشتری عملیات و فرایند قبلی است و هدف کارکنان هر بخشی این است که از براورده شدن نیازها و کیفیت مطلوب بخش بعدی اطمینان حاصل کنند هنگامیکه این روند در تمامی بخشهای تولید ساخت و فروش و توزیع اجرا گردد رضایت مشتریان خارجی تضمین خواهد شد .( جعفری ،1379 ، 55)2.

3-2-2تعریف ارباب رجوع
مثل مشتری حالت تعاملی و طرفینی ندارد بلکه خدمات یک جانبه را شامل می شود که در آن فروشنده ، اطلاعات بیشتری نسبت به موضوع معامله دارند ولی خریدار نمی تواند به سادگی آن اطلاعات را به دست آورد در حالی که سخت به آنها نیازمند است . مثل خدمات درمانی ، خدمات علمی ، خدمات آموزشی و پرورشی .
وقتی مردم را موظف می کنیم برای رانندگی کردن گواهینامه بگیرند یا برای خروج از کشور گذرنامه تهیه کنند و یا برای شناسایی از همدیگر شناسنامه بگیرند و آنها را برای انجام این قبیل کارها مجبور می کنیم ، در این صورت به آنها ارباب رجوع اطلاق می گردد ( جزنی ، 1381، 45)1.

4-2-2انواع مشتری :
از زوایای مختلف می توان مشتری را به انواع مختلف تقسیم کرد در این قسمت مشتری را از سه جنبه مورد بررسی قرار می دهیم :
1. انواع مشتری از جنبه رضایتمندی آنها
2. انواع مشتری از جنبه رفتارهای آنها
3. تقسیم مشتری بر اساس زمان

5-2-2انواع مشتری از جنبه میزان رضایت :
قبل از هر چیز تعریف کوتاهی از رضایت : رضایت مشتری مقدار احساسی است که دراثر رفع انتظارات مشتری و یا افزودن به انتظارات او به انسان دست می دهد . در این درجه بندی معیار، اطلاع یافتن از نظرات مشتری پس از دریافت کالا یا خدمات گذارده شده و میزان رضایتی که برای او حاصل گردد ، که از نظر رفتار شناختی حائز تامل فراوان است . اطلاع از درجه بندی آنها از این جنبه می تواند در تعیین خط مشی ها و سیاست فروش آتی شرکت بسیار موثر باشد .
بر این اساس مشتریان به پنج گروه تقسیم می شوند :
مشتری راضی :
کسی است که در حال حاضر راضی است ولی هنوز جزو مشتریان ارزشی و وفادار و دائمی ما نیست زیرا که او:
- دمدمی مزاج است و رقیب ما می تواند با دادن کمترین امتیاز ، نظر او را تغییر دهد .
- نسبت به شما بی تفاوت است یعنی نه شما را ستایش می کند و نه سرزش .
- حد اقل سطح خوب بودن را برای ما دارد .
مشتری شاد :
میزان وفاداریش به ما بیشتر شده و در طول یک دوره یکساله یا دوساله بیشتر از مشتری راضی از شما خرید می کند زیرا که :
- او باور دارد شما بیشتر از انتظارش به او سرویس داده اید .
- به هیمن دلیل اواز شما نزد دوستانش تعریف میکند و برای شما مشتری جدید می آورد .
ولی به این نکته بسیار مهم توجه کنید که در مراجعه های بعدی توقعاتی دارد که باید در ابتدا خود را آماده برآورده ساختن توقعات بعضا نابجای او کنید ، وگرنه نداشتن برنامه منطقی و مدون برای برآورده ساختن توقعات او می تواند او را به مشتری ناراضی مبدل کند . برای اینکار باید تخفیف های مشخص و تعیین شده ای را در نظر گرفت .
مشتری ناراضی : او بجای راضی بودن متاسفانه در گروه مخالفان و ناراضیان شما قراردارد زیرا :
- نتوانسته اید نیازش را برطرف کنید .
- او از کیفیت و برخورد شما راضی نیست.
- رقبا بهتر از شما به او سرویس داده اند .
- برا ی جلب او باید به وی اطمینان دهید که موانع ناراحتی او را شناسایی و از بین برده اید .
- ولی ممکن است دیگر او را نبینید تا رضایت او را جلب کنید لذا تلاش کنید با ارائه خدمات بنیانی از ابتدا مانع نارضایتی مشتریان شوید .
توجه داشته باشید که :
1. مشتری ناراضی حتما سازمان را ترک می کند .
2. مشتری ناراضی مشکلش را با 8 نفر بیان کرده و آنها را به سوی رقیب می کشاند .
3. مشتریان ناراضی اطلاعاتشان را به 20 نفر دیگر می دهند .
4. 98 درصد مشتریان ناراضی بدون شکایت و بدون اطلاع قبلی ما را ترک کرده و به سوی رقیب می روند .
مشتریان به وجد آمده ( شیفته ):
اینها ارزشمند ترین مشتریان شما هستند و باید با استفاده از شیوه های نافذ رهبری و از طریق جلب قلوب و نفوذ در دلها ، اینها را جذب سازمان کرد.زیرا اینها بعدا جزو مشتریان وفادار خواهند شد.
- هوادار متعصب و پروپا قرص شما هستند.
- با اصرار دیگران را به سوی شما می کشانند.
- از خودش هزینه می کند تا شما را به شهرت برساند.
- از اینها اگر معتدل باشند استفاده مطلوب برای تبدیل مشتری خشمگین به راضی و شاد به عمل می آید .

مشتریان خشمگین :
عملکرد شان نه تنها موجب ناراحتی آنها بلکه باعث خشم آنها می شود و به همین جهت :
- او در پی انتقام گیری از شماست .
- به او از جانب شما خسارت رسیده .
- او فعالانه همه را بر علیه شما می شوراند .
- کمترین خواسته او محو شما از صحنه است .
- برای نابودی شما وجود تعداد بسیار کمی از این نوع مشتری فوق العاده خطرناک است بطوریکه برای نابودی و از بین بردن شما چند نفر از اینها کافی است . لذا به هیچ وجه نباید بگذارید مشتری به این حد از خشم برسد .
- برای اینکه با این مشتریان برخورد نکنیم باید با ایجاد یک سیستم مراقبت اصلا شاهد این گروه نباشیم و برای تبدیل آنها به مشتری راضی باید نهایت تلاش و جدیت را به عمل آورد ( جزنی ، 1381، 45) .
بیشتر شرکتها به مشتریان خشمگین و ناراضی به عنوان یک مسئله می نگرند ، اما در واقع آنها یک فرصت هستند . بیشتر شرکتها نمی توانند به روشی موثر از مشتریان ناراضی بهره برداری کنند.(توماس ،2004،65)

6-2-2انواع مشتری از نظر رفتاری:
بدون شک مشتری مهمترین دارایی هر سازمان به حساب می آید و تمامی تلاشها صرفا در نحوه ارائه خدمت به او ارزش پیدا می کند .
و لذا فقط مشتری مهمترین خط مشی در موسسه خواهد بود در نتیجه برای حفظ او باید در خصوصیات روحی و رفتاری و عادات و رسوم او مطلع باشیم .
1. مشتریان پرحرف : داشتن متانت و دقت در گوش دادن به حرفهای او بدون هیچگونه شتابزدگی و بی حوصلگی تنها راه نفوذ در این هاست و در صورت جذبشان به دلیل پر حرفی در دریف مبلغان کارآمد و هوادارن سرسخت آینده به حساب می آیند .
2. مشتریان عصبانی : به هیچ وجه در حالت عصبانیت مشتری نمی توان به او جنس یا ارائه خدمت داد بلکه باید او را آرام کرد .
3.مشتری عجول : این نوع مشتری غالبا کسانی هستند که سعی در مهم جلوه دادن خود دارند و سعی دارند که خودشان را آدمهای مهم و کم دقت نشان دهند . با این دسته از مشتریان باید بدون شاخ و برگ و زوائد ، ولی با آرامی و بدون عجله وارد محاوره شد و ضمن اینکه نباید با آنها نیز مسامحه نمود .
4. مشتری پر حوصله : چنین افرادی برای یک خرید ساده وقت فراوانی را تلف می کنند .ولی برای شما پیدا کردن مشتری سودمند ارزش اندکی تحمل پرچانگی را دارد .
5. مشتریان از خود راضی : آنها تظاهر میکنند که همه چیز را می دانند و به خوبی کالاهای شما را می شناسند . شما باید خودتان را هم سطح آنها نشان داده و با جمله همانطور که خودتان می دانید اورا مجذوب کنید .
6. مشتریان کم ادب : باید بی ادبی آنها را نادیده گرفت و با رفتار مودبانه شرمنده اشان ساخت .
قدمت مشتریان
مشتریان دائمی به دلیل استمرار سفارشات و سود آوری بیشتر که عاید موسسه میکنند باید مورد توجه ویژه قرار گیرند و کمترین غفلت و اشتباه در برخورد با آنان صدمات جبران ناپذیری را عاید سازمان خواهد کرد .فراموش نکنیم مشتریان دائمی امروز همان کسانی هستند که تا دیروز برای بدست آوردن آنها زحمات طاقت فرسایی را متحمل شده ایم ( جزنی ، 1381، 45)1.

3-2نحوه برخورد با مشتری
یکی از عوامل بسیار مهم در کسب موفقیت شرکتهای خدماتی و تولیدی ،چگونگی برخورد نیروهای مستقیم با مشتریان می باشد . و از طرفی با توجه به اینکه سود شرکتها از مشتری تامین می شود .ضروری است در برخورد با مشتری نهایت دقت را اعمال کنیم .
آقای استیفن کاوی می گوید چهار نوع برخورد می توانیم با مشتری داشته باشیم :
- برخورد برنده – برنده که هر دو طرف از آن سود می برند .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   135 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله مطالعات تطبیقی سازمان ها و آژانس های توریستی ایران

اختصاصی از رزفایل دانلود مقاله مطالعات تطبیقی سازمان ها و آژانس های توریستی ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فصل اول : کلیات تحقیق
1- 1 بیان مسأله
تغییر پرشتاب پارادایم ها و تحولات تکنولوژیک، در نیم قرن اخیر، جهان را وارد عصر جدیدی کرده است که یکی از ویژگی های برجسته آن ظهور گردشگری جهانی بصورت امروزی از قلب این تحولات تکنولوژیکی، در نتیجه کاهش سریع فاصله های زمانی و مکانی است.
گردشگری با تمام پیچیدگی هایش در کنار سایر ویژگی های این عصر، همچون ادغام فزاینده نظامهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و رشد خیره کننده تولید و مصرف، چهره بسیار متمایزی از خود در عرصه فعالیت های بشری به نمایش گذاشته است.
پیچیدگی گردشگری ناشی از پویایی او است. پویایی گردشگری جهانی علاوه بر ایجاد تغییر در ساختارهای اقتصادی، سیاسی و مناسبات اجتماعی، پروسه های تولید، توزیع و مصرف را نیز دگرگون کرده است و تخصصهای گوناگونی را بصورت مستقیم و غیرمستقیم به خدمت گرفته است که خود موضوع جداگانه¬ای است و جای بحث ویژه¬ای دارد.
از نگاه دیگر، روند گردشگری جهانی، نقشه جغرافیای اقتصادی جهان را دگرگون کرده است که شناخت مکانیزم های این روند، نیروها و عوامل عمده آن و تأثیری که اینان بر زندگی مردم جهان، بخشهای دولتی و خصوصی فعال در آن می گذارند، حائز اهمیت است.
در دنیای امروز گردشگری جهانی، حقیقتاً یک شانس و یک فرصت است. فرصتی نسبتاً کوتاه که برای کشورهای گوناگون مهیا می کند که از آن بهره گیرند و خود را با شرایط آن تطبیق دهند که اگر نتوانند، دچار عقب افتادگی ناشی از غفلت خود می گردند. چرا که هر چند اهمیت اجتماعی و اقتصادی جهانگردی درجهان بصورت واقعیتی روشن و چشمگیر در آمده است، این اهمیت را، همیشه همه کسانی که با آن در ارتباط مستقیم هستند، درک نمی کنند.
... و اما در صورت بهره¬برداری مناسب، می تواند موجبات توسعه اقتصادی و سیاسی گسترده کشورشان فراهم گردد.
رونق درخشان گردشگری در کشورهای پیرامون ایران، به ویژه کشور ترکیه در شمال غربی و امیرنشین امارات متحده عربی، همجوار ایران در جنوب، که سالانه مقادیر هنگفتی از این رهگذر توشه بر می گیرند، نشان از بهره برداری مناسب و تشخیص به موقع فرصت ها در ادوار گذشته و بویژه در دهه اخیر (1997-2006) این کشورهاست و در مقابل ناکامی و عقب ماندگی ایران در این حوزه مهم جای تفکر و تأمل دارد.
گردشگری در ایران با وجود امکانات طبیعی، تاریخی و انسانی فراوان هنوز اندر خم کوچه های تنگ و تاریک ناآگاهی و ندانم کاری ، سیاسی کاری، عدم انسجام و فقدان یک سیاست جامع، گویا و روشن گرفتار است. و تا همین لحظاتی که این سطور رقم می خورند، آن فرصت طلایی از دست رفته است.
«ایران می تواند یکی از پیشرفته ترین کشورها در زمینه جهانگردی باشد» و یا «ویژگی ها، استعدادهای طبیعی، انسانی، فرهنگی و تاریخی، ایران را جزو ده کشور برتر جهانگردی دنیا درآورده است»...
این جملات از شعارها و گفته های بزرگان و سکانداران سیاست و اقتصادکشور است . که قبل از آنکه مرهم و درمان باشد، تشدید افسوس و حسرت از دست رفتن فرصت هاست. ضرب المثل های عبرت آمیز فارسی با بیانی شیوا چنین می گویند: «عالم بی عمل چون درخت بی ثمر است» ویا «دوصد گفته چون نیم کردار نیست.»
کشور ترکیه به لحاظ موقعیت های طبیعی و جغرافیائی، وجوه اشتراک نسبتاً زیادی با ایران دارد و می توان با مطالعه راهی که آنان پیموده¬اند، پی به دلایل توفیق آن کشور برده و از طرفی با مطالعه و مقایسه رفتار خودبا آن مردمان، ضعف هارا شناسایی و با شناخت درد خویش به شیوه مداوا پی ببریم که این شناسایی از دو منظر قابل بررسی است:
1- از حیث وظایف سازمانی
2- از حیث غفلتهای گذشته

1- بررسی از حیث وظایف سازمانی.
اجزاء تشکیل دهنده صنعت گردشگری به ترتیب ورود به صحنه و نقشی که ایفاء می کنند عبارتند از:
الف) سازمان متولی دولتی
ب) آژانس های گردشگری
ج) حمل و نقل
د) شبکه خدمات حمایتی
ح) جاذبه ها
در نخستین بخش دولت واقع شده است، که با ظرافت خاصی امور گردشگری را به عهده دارد. جهت گیریها را با توجه به پتانسیل ها مشخص می سازد و با بهره گیری از ابزارهای سیاسی و سازمانی خاص، زمینه را جهت توسعه جهانگردی آماده ساخته، قوانین و مقررات مرتبط را تدوین، مجوزهای لازم برای سایر بخشها را صادر و بر کلیه امو نظارت می کند.
در مرحله بعدی آژانس های گردشگری قرار دارند که نخستین بخش اجرایی بوده که وارد عمل شده و سیاست های سازمان متولی دولتی را عملیاتی نموده و با ایجاد تمایل در جهانگردان آنان را جذب و به سوی جاذبه های گوناگون کشور ماهرانه هدایت می نمایند. طبیعی است که در پیامد این دو بخش سایر بخشها مانند بخشهای حمل و نقل، اقامتگاه ها و هتلها، اغذیه واشربه و بخش جاذبه ها و سایر عوامل دخیل در امر گردشگری فعال می شوند.
با توجه به اینکه گردشگران بین المللی ایران را به عنوان مقصد انتخاب نمی کنند به نظر می رسد که ما در نخستین و یا همان بخشهای نخست مشکل داشته باشیم و اشکالاتی هم که در سایر بخشها به چشم می خورد، عطف به ما سبق بوده باشد و دلیل انتخاب این عنوان برای تحقیق و پژوهش همین مسئله است.
«مطالعات تطبیقی سازمان ها و آژانس های توریستی ایران و ترکیه در یک دهه اخیر
(1997-2006)»
در ادامه به نقطه¬ای می رسیم که با دیدی موشکافانه، جویای مجهول و یا مجهولاتی می شویم که کدامیک از این دو بخش پیش قراول، یکی در حوزه سیاستگزاری و آن دیگری در حوزه اجرایی ناتوانند و سبب عدم توفیق گردشگری در کشور شده¬اند.
شناسایی موانع و عوامل بازدارنده در کشور از یکسو و در نقطه مقابل دلایل رونق و توسعه توریسم در کشور ترکیه و آگاهی حاصل از پژوهش این دو مقوله در کنار هم و همچنین استفاده از تجارب ترکیه و سایر کشورهای جهان، در این زمینه، مطمئناً ذهنیت های تاریک و یا مزاحم را در مقابل ضمیر ما روشن و سبب دگرگونی در نوع پندار و کردار ما می گردد.
2- از حیث غفلت های گذشته
در همان نگاه اولیه به موقعیت گردشگری کشور در دهه های اخیر، به نوعی طبقه بندی گردشگری کشورهای جهان و جای دادن ایران در منطقه آسیای جنوبی در کنار کشورهایی بر می خوریم که نه به لحاظ تاریخ و تمدن، نه به لحاظ قومی و ویژگی های فرهنگی، نه به لحاظ وسعت سرزمین و ویژگی های اقلیمی و نه به لحاظ موقعیت جهانی و استراتژیکی هیچگونه سنخیتی با آنها نداریم. لطفاً به مطالبی به نقل از سازمان جهانی جهانگردی در «کتاب گردشگری بین المللی» توجه بفرمایید.
... آسیای جنوبی، شامل کشورهای افغانستان، بنگلادش، بوتان، ایران، هندوستان، جزایر مالدیو، میانمار، نپال، پاکستان و سریلانکا است. که این منطقه از سایر مناطق جهان عقب مانده تر است. سهم آسیای جنوبی از کل میزان ورود گردشگر بسیار پایین تر بوده و در حد 7% است. مقصدهای اصلی سفر در این منطقه (آسیای جنوبی) به ترتیب عقب ماندگی به سه دسته تقسیم می شوند:
الف) کشورهایی که به علت مشکلات نظامی یا سیاست های داخلی شامل: هیچ یا تعداد کمی گردشگر دارند افغانستان، بنگلادش، بوتان، ایران و میانمار (برمه)
ب)کشورهاییکه که متعهد به گردشگری شده اند وتوریسم درسیاست توسعه عمومی آنها نقش مهمی دارد.مانند: مالدیو،نپال وسریلانکا.
ج) کشوهاری هندوستان و پاکستان نزدیک به دو سوم گردشگران را جذب می کنند بویژه هندوستان با 53% از ورود گردشگر و 68% از کل درآمداولین کشور گردشگری منطقه است. (ولا، فرانسوا،بیچرمان،بونیل ص 91 تا96 ،1384)

نقشه شماره 1
عنوان نقشه:نقشه جهان
استادراهنما:آقای دکتر علی نوری کرمانی
استاد مشاور:خانم دکتر زهره فنی
دانشجویی کارشناسی ارشد:محمد حسین امامیان
رشته:جغرافیا گرایش برنامه ریزی توریسم
مقیاس

با اندکی تفکر پیرامون موقعیت منطقه آسیای جنوبی و بخصوص، وضعیت کشورهایی که در بخش مقصد سفرها (بند الف) به کشور ما داده شده است، مسلم است، که هیچ گردشگری تمایل سفر به ایران نداشته باشد.
با این اوصاف پی می بریم که متأسفانه نشان از دو مورد غفلت مهم و بی توجهی بزرگ مسؤلان در حوزه گردشگری و نقش جهانی ما رخ داده است.
نکته اول: در مورد طبقه بندی و قرار گرفتن ایران در بین کشورهای آسیای جنوبی توسط سازمان جهانی جهانگردی. در هنگام تنظیم این طبقه بندی و یا قبل از آن، هیچگونه تلاش سیاسی، اظهار نظر، مخالفت و یا ارائه دلیل و برهان به سازمان جهانی جهانگردی در جهت عدم تناسب کشور ما با سایر کشورهای آن منطقه انجام نشده است.زیرا ما کشوری با سابقه کهن و مهد تمدن باستانی هستیم. فرهنگ ما به گواه اکتشافات باستان شناسی، ریشه دار و چندین هزار ساله است. تبحّر در علوم مختلف از فلسفه و منطق گرفته تا ریاضیات و نجوم و پزشکی را در طول تاریخ داشته ایم و نهایتاً در قرون معاصر، هیچوقت مستعمره بدان شکل که این کشورها سابقه آن را دارند نبوده¬ایم و خیلی ویژگیهای دیگر ... اینکه دیگران در جای جای جهان در مورد ما چه می خوانند و چگونه فکر می کنند، در حوزه گردشگری و ایجاد تمایل سفر به کشور ما نقش شایسته¬ای را دارد.و باز متأسفانه، در بعد از اتمام طبقه بندی هیچگونه اعتراضی نشده، اظهار نارضایتی صورت نگرفته که بتوان با عطف به ما سبق تقاضای تغییرات نمود.
کشور ایران را حتی در گروه کشورهای خاورمیانه و در کنار بحرین و قطر و عراق و سایر همسایگان آن قرار نداده¬اند، در حالیکه در همین طبقه بندی کشور ترکیه در گروه کشورهای اروپایی آورده شده است! چه تفاوتی؟
«تفاوت میان ماه من تا ماه گردون زمین تا آسمان است»
نکته دوم: عدم توجه مسؤولان گردشگری کشور به آمارهای جهانی است که نشان از بی توجهی به وضعیت گردشگری بین المللی کشور(حتی در داخل گروهی که به ناروا واقع شده است) جای تأسف بسیار است. چنان به نظر می رسد که این آمارها اصل دیده نشده است، اگر چه انتشار آنها در کتب و مقالات مختلف حتی به زبان فارسی صورت گرفته است. وهمچنین اینترنت و سایر منابع دیداری، شنیداری و نوشتاری هم که به گستردگی در اختیار همگان قرار داردجدول شماره 1-1 نشان دهنده وضعیت عقب ماندگی آسیای جنوبی است که در پائین ترین رده قرار دارد.جدول شماره 2-1نشان دهنده وضعیت غیر قابل انتظار ایران دراین گروه است.

ولی با اینهمه، دست اندرکاران و سکانداران حوزه سیاستگزاری گردشگری کشور را به آن اندازه هشیار نکرده است تا حرکتی و تلاشی در جهت ارتقاء جایگاه گردشگری ایران انجام دهند. آنچه مشخص و عیان است ، جایگاه خوبی نداریم و در همان نقطه¬ای هستیم که 20 سال قبل بوده¬ایم.
بنابراین از مطالعه جایگاهی که ایران و ترکیه در حال حاضر در جهان دارند و هم از اقداماتی که این دو کشور در گذشته نه چندان دور (یک یا دو دهه اخیر) در رابطه با کشورشان انجام داده¬اند، می توان به نتایجی دست یافت که مثمر ثمر باشد و بما دیدی کلی از موقعیت های فعلی، گذشته و آینده بدهد، تا بهتر برنامه ریزی کنیم.

2- 1 اهمیت موضوع تحقیق
پژوهش و تحقیق جزء جدایی ناپذیر و ضروری در تصمیم گیری، برنامه ریزی اجراء ، نظارت و ارزشیابی تمام پروژه ها و زیر ساختارهای جوامع امروزی است. همه طرح های موفق اقتصادی، سیاسی، تولیدی و فرهنگی در دنیا یک پشتوانه قوی تحقیقی و پژوهشی را در خود نهفته دارند که به هر میزان از دیدگاه علمی بیشتر سنجیده شده باشند به لحاظ ارزش کیفی پر بهاتر و به لحاظ بهره¬وری ، کم هزینه ترند.
جوامعی که نتوانند به توسعه مبتنی بر دانش روی بیاورند. شکی نیست که مجبور هستند ، در اقتصاد جهانی نقش کارگر را ایفاء کنند و یا به فروش منابع خام خود روی بیاورند، چرا که هم اکنون کشورهای پیشرفته به جای صادرات کالا، اطلاعات و دانش فنی خود را بفروش می رسانند.
گردشگری توده¬ای و به شکل کنونی آن از همین قاعده پیروی می کند. گردشگری امروزی هم همانند سایر چیزهایی که داریم از غرب و کشورهای پیشرفته سرچشمه گرفت، اعتلاء یافت و همچون موجی سراسر جهان را در بر گرفت. ابتکار خود ما نبود، خلاقیت ما هم نبود، انوار آن تابید و عالمگیر شد. باید دست دراز می کردیم و مقداری در خور از آن بر می گرفتیم. اما ...
دانش فنی، اطلاعات و تکنولوژی آن در کشور وجود نداشت، (که بحث آن در این نوشتار میسر نیست) اما اطلاعاتی که نوعی تبلیغ هم در خود نهفته دارد و توسط امپراطوری پرقدرت رسانه ها انتشار می یابند ، چیزی نیست که هر کشور و ملتی را وسوسه نکند، باستثنای آنهاییکه مشکلات سیاسی داخلی و یا درک صحیحی از فرایندهای روز دنیا را ندارندکه حسابشان از بقیه جدا است. اطلاعات مربوط به گردشگری پیرامون ما چنین اند:
«جهانگردی بزرگترین صنعت فعال جهان است و رشدی تقریباً دو برابر GNP (سود ناخالص ملی) در سطح جهان دارد.»«در سرتاسر جهان 127 میلیون نفر مشغول فعالیت در این صنعت هستند (سال 1992) »
«گردشگری یکی از صنایع بزرگ شغل آفرین است و در ازای یک میلیون دلار تولید شده در این صنعت 20000 شغل جدید ایجاد می شود.»
جهانگردی صنعتی ترکیبی است که از چندین صنعت مختلف تشکیل شده است، گروهی آن را «صنعت بزرگ خرده فروشی» یا «بزرگترین صنعت صادراتی» نام نهاده¬اند سازمان جهانی جهانگردی .
و از این قبیل که البته منطبق بر واقعیات هستند.
بهر حال برای مردم کشور ما هم این سؤال مطرح است، که چرا ایران با داشتن جاذبه های گوناگون گردشگری، امکانات نسبی، جمعیت جوان و از همه مهمتر نیاز به اشتغال ، توسعه اقتصادی، ارتقاء درآمد سرانه و رفاه عمومی. از این موهبت روز دنیا، بهره¬ای ندارد؟
جهانگردی صنعت پویا و فعالی است که نه با اسلام منافات دارد که بدان توصیه هم شده است، و نه با منافع مردم که رفاه اقتصادی را هم به دنبال دارد و باعث شادابی و شکوفایی استعدادهای جامعه می شود. توسعه فرهنگی و آبادانی و برای کشور و مردم به ارمغان می آورد و بارهای زیادی را نیز از روی دوش دولت برداشته و برایش درآمد هم ایجادمی کند.
در پاسخ تا بحال به کرات از سوی مسؤولین، تبلیغات منفی علیه کشور، دشمنی استکبار و تبعات منفی گردشگری عنوان شده است.ضمن تأیید محدود این پاسخها ، کاملاً واضح است که نه ریشه علمی دارند و نه ثمربخش هستند و باور به آنان جز استمرار عقب ماندگی مزمن، نتیجه مثبتی برای کشور ندارد. از این رو ضرورت یک پژوهش علمی، همه جانبه، صادقانه، بیطرفانه، و بر پایه های علمی، بدون شک مسائل پنهان و نامرئی دخیل دراین زمینه را روشن می سازد.
آنچه که تا کنون بیان شد، ضرورت تحقیق بود و اما اهمیت آن با توجه به جایگاه صنتعت توریسم در جهان امروز روشن می شود که نسیم معطر آن تا دور افتاده ترین نقاط گیتی نفوذ کرده و عقب مانده ترین کشورها هم، به هنگام برنامه ریزی توسعه¬شان جایگاهی در خور برای این صنعت قائل¬اند.
از سوی دیگر، همزمان با افزایش مسافرتها، در ابعاد علمی، تکنیکی و ابزارهای صنعت گردشگری، تحولات عظیم تری روی داده است. توسعه ارتباطات بین المللی، روشها متدولوژی ها و ابزارهای مدیریت جهانی در ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با سرعت خیره¬کننده¬ای متحول شده است.ظهور سازمان های بزرگ جهانی مانند «یاتا » یا انجمن بین المللی هوایی که توسط بسیاری از شرکتهای هوایی تأسیس شد و حمل و نقل منظم هوایی را با دقت بسیار در سطح جهان سر و سامان می دهد.
سازمان جهانی جهانگردی که وابسته به سازمان ملل و متشکل از مدیران کل شرکتهای عمده بخشهای صنعت گردشگری است.
سازمان بهداشت جهانی که خدمات بهداشتی ارزنده¬ای در خدمت مسافرت مردم جهان عرضه نموده است.
سازمان هواپیمایی کشوری کشورها که امور سلامت پروازها از جمله فعالیت های او است.
تأسیس فرودگاههای بی شماری در سطح جهان، گواه دیگری بر اهمیت جهانگردی در عصر حاضر است. مثلاً شهر لندن دارای 7 فرودگاه است که از آنها برای پروازهای داخلی و خارجی جهانگردان استفاده می شود، که قبل از اینکه بیان کننده توسعه شهر لندن، بعنوان یک شهر مدرن اروپایی باشد، بیان کننده رونق گردشگری جهانی است.به گواه اکثر اندیشمندان صنعت گردشگری و نشریات مرتبط، ایران از گردشگری جهانی، به شدت عقب مانده است و درگرداب مشکلات آن گرفتار است و به منظوررهایی از آن، جبراً الگویی را نیاز دارد تا با توسل به آن از این ورطه خارج گردد.ترکیه مدل غربی دارد،ژاپن مدل اصیل خودش را داردوایران اصلاًمدل گردشگری ندارد.
3-1 هدفهای تحقیق:
نخستین ومحوری ترین هدف این تحقیق کشف علمی مجهول ویا مجهولاتی است که مسبب عدم توفیق ایران درصنعت جهانگردی میشوند که در حوزه موضوع مورد مطالعه درجستجوی دستیابی به آن است.دومین هدف محوری تحقیق نمایان ساختن ریشه ای ضعفهای پنهانی ونامرئی دو بخش مهمی صنعت جهانگردی یعنی سازمان متولی دولتی(سیاستگزارتوریسم) وآژانس های جهانگردی (مجریان پیشقراول وعملیاتی کردن سیاست ها)درایران است واز آنجا که برای شناسائی حقیقی ضعف ها(یکی از راهها) درپیش رو داشتن الگوی موفقی برای سنجش ومعیار ضروری است وضمنا ًشرایط مکانی- فضایی آن الگوهم بلحاظ جغرافیا واقلیم،دین وفرهنگ ،روند تحولات تاریخی،روابط حسنه فیما بین،سیاست وحکومت مستقل اشتراکات حداکثری با کشور ما میداشت، کشور ترکیه دراین مقام بهترین گزینه بمنظور تطبیق بخش های اشاره شده بود.
با توجه به همجواری ایران و ترکیه، نزدیک بودن شرایط اقلیمی دو کشور و همچنین توفیق گردشگری در کشور ترکیه و فقدان پیشینه چنین تحقیقی تطبیقی میان ایران وترکیه، تصمیم گرفته شد، بعنوان یک کار پژوهشی جدید، در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد ، اجراء و تقدیم گردد.

4-1پرسش های تحقیق:
1- آیا استقبال اندک جهانگردان بین المللی از ایران ناشی از عدم انسجام گردشگری درسیاست های عمومی وبرنامه ریزی های کلان کشور دردهه های اخیر نیست؟
2- آیا چالش های سیاست های عمومی کشور با جهان توسعه یافته برضعف موقعیت گردشگری ایران تأثیر نگذاشته است؟
3- آیاتعددسازمان های موازی(متولی دولتی گردشگری)وبه تبع آن پیدایش آژانس های جهانگردی با نقش های متفاوت به نفع صنعت توریسم کشور بوده است؟
4- آیا رونق صنعت توریسم در کشور ترکیه طی سالهای اخیر،بدلیل توفیق این کشور درسیاست های اصولی وتعامل با جهان توسعه یافته وجذب سرمایه های عظیم خارجی بوده است؟

5-1 فرضیه های تحقیق:
1- استقبال اندک جهانگردان بین المللی از ایران ناشی از عدم انسجام گردشگری درسیاست های عمومی وبرنامه ریزی های کلان کشور دردهه های اخیر نیست.
2- چالش های سیاست های عمومی کشور با جهان توسعه یافته برضعف موقعیت گردشگری ایران تأثیر نگذاشته است.
3- تعددسازمان های موازی(متولی دولتی گردشگری)وبه تبع آن پیدایش آژانس های جهانگردی با نقش های متفاوت به نفع صنعت توریسم کشور بوده است.
4- رونق صنعت توریسم در کشور ترکیه طی سالهای اخیر،بدلیل توفیق این کشور درسیاست های اصولی وتعامل با جهان توسعه یافته وجذب سرمایه های عظیم خارجی بوده است.
5- وزارت فرهنگ وجهانگردی ترکیه تنها مرجع سیاستگزار وناظر برآژانس های جهانگردی ترکیه ای وچند ملیتی آن کشور بوده و وحدت رویه بر کل نظام توریسم این کشور حاکم است.
6- توجه به حوزه خصوصی ومردمی برتوسعه،کامیابی واعتلای صنعت توریسم ترکیه مؤثر بوده است.

6-1 پیشینه تحقیق:
درجستجو هایی که از منابع دراختیار ویا قابل دسترس اعم از کتابخانه های گوناگون نظیر دانشگاه محل تحصیل،واحد علوم وتحقیقات،سازمان میراث فرهنگی وهمچنین کتابخانه ملی ایران وسایت های اینترنتی مختلف پیشینه ای با عنوان موضوع انتخابی وتصویب شده «پایان نامه»ملاحظه نشد.اما از آجایی که حوزه پژوهش«گردشگری بین المللی»محسوب میشود،کتاب های مفید ومقالۀها به شرح ذیل می باشند.
1- اصول ومبانی جهانگردی
A-1 کتاب «گردشگری بین المللی» از مجموعه کتاب های «تجارت درهزاره سوم»
نگارش:فرانسوا ولا- یونیل بیچر بیل،مترجمان:محمّد ابراهیم گوهریان ومحمد مهدی کتابچی،تهران:امیر کبیر 1384 ،276 ص،مصور- جدول.
این کتاب بربازار گردشگری بین المللی در مقصدهای مختلف جهان،عوامل تعیین کننده اقتصادی بازاریابی وآثار اقتصادی صنعت گردشگری،تأکید وبحه هایی را مطرح می کند.
این کتاب همچنین از سیاست ها وراهکارهای گردشگری بین المللی وکشورها صنعتی وعضو سازمان توسعه وهمکاری های اقتصادی گفتگو می کند وبا مطالبی در مورد بخش عرضه درجهانگردی که به ویژگیهای انواع هتل های جهان می پردازد،نگاهی هم به گردشگری بین المللی درکشورهای درحال توسعه دارد.درقسمت آغازین هم همانند سایر کتاب های مرتبط با گردشگری به تعاریف وگرایش های گردشگری پرداخته شده است.
B-1 کتاب «جهانگردی درچشم اندازی جامع»ازدیدگاه سازمان جهانی جهانگردی.
گردآورنده:چاک،وای،گی،مترجمان:دکتر علی پارساییان ودکتر سید محمد اعرابی،تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی،1382،480 ص- جدول – نمودار واز سری کتابهای فرهنگ ومدیریت است.
این کتاب بطور جامع به همه جنبه های جهانگردی پرداخته است.از الگوهای مسافرت گرفته تا تشکیلات خدماتی مسافرت،اقامتگاهها،بازاریابی،اثرات منفی ومثبت اجتماعی،اقتصادی وفرهنگی تا جهانگردی پایدار را پوشش داده است.ضمناًنکاتی درباره برنامه ریزی وسیاستگزاری وآموزش منابع انسانی هم دراین کتاب درج شده است.این کتاب از این منظر که بر اساس یافته های بزرگترین سازمان گردشگری جهان تدوین شده است ارزش زیادی دارد وبازتاب تجارب جهانی این سازمان است.

2-مدیریت وسازمان درجهانگردی:
A-2 مدیریت جهانگردی(مبانی – راهبردها وآثار):
راجرداس ویل،مترجمان: دکتر سید محمد اعرابی ودکتر داودایزدی،تهران:دفتر پژوهشهای فرهنگی،1378،328 ص:جدول ،نمودار.
عنوان اصلی کتاب با عنوان ترجمه تفاوت دارد
این کتاب با محور قراردادن دستگاههای متولی درامور جهانگردی،سه موضوع آثار وراهبردهای جهانگردی را درسه بخش مورد تجزیه وتحلیل قرارداده است.بخش اوّل مبانی مدیریت جهانگردی.بخش دوّم بررسی آثار مدیریت جهانگردی.بخش سوّم استرا تژی های مدیریت جانگردی.این کتاب از ترجمه شتابزده ای برخورداراست ومتاسفانه از نظر جمله بندی ها دارای اشکالاتی است که فهم مطالب را مشکل می سازد.
B-2 کتاب« مدیریت گردشگری فرهنگی»
نویسنده:پریسیلا بانی فیس، ترجمه دکتر محمود عبدالله زاده،تهران دفتر پژوهشهای فرهنگی،1380،159 ص،جدول ،نمودار. عنوان اصلی:
این کتاب با تعریف توان های اصلی موقعیت گردشگری فرهنگی،مسائل واجزاء،اهداف این نوع گردشگری را توضیح میدهد.متن کتاب شیوه بسیار جذابی دارد و خواننده را به پویایی وفعالیت وتفکر بیشتر متمایل می سازد.متن آن علمی تر از سایر کتابهایی است که درزمینه مدیریت جهانگردی نوشته شده است وبرای دانشجویان این رشته فوق العاده مفید است. نایاب شدن چاپ اوّل این کتاب درفروشگاههای کتاب سراسر کشور دلیل این مدّعا است.
C-2 کتاب «سیاستگزاری جهانگردی»
نگارش:کالین مایکل هال وجان،ام،جکینز،مترجمان: محمد اعرابی وداوود ایزدی،تهران:دفتر پژوهشهای فرهنگی،1378 ،120 ص.
این کتاب به جهانگردی از دیدگاه سیاستگزاری،برنامه ریزی ومدیریت می پردازد.عوامل شکل دهنده سیاستگزاری عمومی جهانگردی وپیامدهای خواسته وناخواسته از اجرای این سیاست ها مورد بحث است.
3-جغرافیا وبرنامه ریزی توریسم:
A-3 کتاب «مقدمه ای برجغرافیای جهانگردی»
نگارش شادروان،حسین شکوئی،تبریز،مؤسسه تحقیقات اجتماعی وعلوم انسانی دانشگاه آذر آبادگان،1354،شماره 15 ،133 ص،مصّور.
این کتاب مجموعه ای از کلّیات موضوع جهانگردی را درسه فصل مورد بررسی قرار میدهد وضمن مطالعه بنیادی صنعت توریسم،ارتباط آن را با عوامل جغرافیائی به زیبائی بیان می کند.وضع کلّی پراکندگی جغرافیائی صنعت توریسم،اصول برنامه ریزی توریستی،عوامل،مسائل ومشکلات توریسم را مطرح می سازد.این کتاب یکی از علمی ترین وقدیمی ترین کتاب ها درزمینه جغرافیای جهانگردی است که با گذشت 32 سال ازعمران ،هنوزکاملاًبروز است ونویسندگان چندی از آن الهام گرفته اند.
B- 3 کتاب«جهانگردی پایدار، راهی برای توسعه».
نگارش: سازمان جهانگردی کشور آلمان، ترجمه دکتر نصرت الله، مستوفی، تهران: سازمان ایرانگردی و جهانگردی 1378، 78ص: جدول، نمودار.
در این کتاب از تجربه¬های کشورآلمان که خود یکی از کشورهای موفّق در توسعه جهانگردی می¬باشد، استفاده شده است. و از مقوله اکوسیستم بعنوان نمونه¬ای که متضمّن حفظ و توسعه میراث طبیعی هر کشور است، بهره برده است. این کتاب یک راهنمای کاربردی برای مسؤولین محسوب می-شود که در آن نقش هر کدام از آنان و سطوح ارتباطی شان را مشخص می¬سازد.
4- اقتصاد و بازاریابی.
A- 4 کتاب«اقتصاد گردشگری».
نگارش: دانلد لانبرگ، ام کرشنیا مورتی و منیک اچ، استاونگا: ترجمه محمّد رضا فرزین. تهران شرکت چاپ و نشر بازرگانی، 1383، 369 ص: مصوّر
بخش اوّل این کتاب به تعاریف و ابعاد اقتصادی گردشگری، بخش دوّم به مبانی اقتصادی در کارکرد هتل، رستوران، خطوط هوایی و بخش سوّم روشهای کمی متداول در اقتصاد گردشگری را مورد بررسی قرار میدهد.
B-4 کتاب« بازاریابی گردشگری».
نویسنده: سن لو مسدن؛ ترجمه محمّد ابراهیم گوهریان، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی، 1380، 408 ص، جدول، نمودار.
این کتاب بسیار ارزشمند و علمی اشاره به موارد: محیط بازاریابی در صنعت گردشگری، رفتار مصرف کننده، رفتار خرید سازمانی، تقسیم بندی بازار، موقعیت مالی و برنامه جامع بازاریابی، برنامه¬ریزی بازاریابی، پیش-بینی تقاضا، برنامه¬ریزی بودجه، پژوهش در ارتباطات، نظام توزیع در صنعت جهانگردی، مؤلفه¬های اضافی در برنامه جامع بازاریابی، بازاریابی ارتباطی، بخشهای ره آورد در صنعت گردشگری مقاصد و اماکن بازاریابی، بازاریابی بین¬المللی گردشگری، گردشگری پایدار و چالشهای قرن بیست و یکم دارد.
مطالعه این کتاب برای صاحبان و کارکنان شاغل در آژانس¬های جهانگردی، هتل داران، مسؤولین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، دانشجویان و استادان مدرس در هر واحد درسی رشته توریسم بسیار، بسیار مفید است و در خواننده بینش عمیقی از جهانگردی ایجاد می-نماید.
5 – جامعه شناسی و مردم شناسی:
A- 5 کتاب «ارتباط بین فرهنگها»
نویسندگان: کاری. ا. سامووا، ریچارد، ای، پورتر، لیزا، استفانی، مترجمان: غلامرضا کیانی، اکبر میرحسینی، تهران: انتشارات بازار، 1379، 468 ص.
موضوع اصلی این کتاب رابطه میان فرهنگ و ارتباط می-باشد که آنرا در دامنه وسیعی از مفاهیم فرهنگ¬ها، تفاوتهای فرهنگی در ادراک، ژرف ساخت فرهنگی زبان و فرهنگ، ارتباط غیر کلامی، تأثیرات فرهنگی بر محیط، تأثیر محیط بر فرهنگ، پذیرش تفاوتها و تحسین تشابه¬ها می¬باشند. اطلاع از این موارد در صنعت توریسم حائز اهمیت است زیرا که بعد فرهنگی توریسم به همین ارتباط-ها و تعامل و تقابل فرهنگ¬ها پذیرش تفاوت¬ها، تقویت صبوری و سعۀ صدر جهانگردان پیوند مستقیم دارد.
B- 5 کتاب« مردم شناسی گردشگری».
نویسنده: پیتر. م. برنز، ترجمه هاجر هوشمندی، تهران: افکار: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکده مردم شناسی، 1385، 271 ص، جدول، مصوّر.
این کتاب هم از جمله ارزشمندترین کتابهای منتشر شده در مقوله توریسم است. و به مسائلی توجه دارد که ریشه در جان آدمیان و گردشگران دارد. عناوین آن شامل:مردم شناسی گردشگری و گردشگر،مردم شناسی گردشگری، جهانی سازی و توسعه، هستند که در محتوای آنها به موضوعات مطرح در مردم شناسی گردشگری، دین و مسلک، تغییرات اجتماعی، نمادگرایی و اسطوره شناسی میهمانداری و طرحی از نظرات درباره توسعه را در بر می-گیرد.
C- 5کتاب «جامعه شناسی گردشگری».
مؤلف: یورکوس آیوستولویولوس، استلا لیوادی، آندرویا ناکیس، ترجمه: بیژن شفیعی، رشت: وارسته، 1384، 259 ص، نمودار.
تنها کتابی است که درباره فلسفه¬های اجتماعی در ارتباط با گردشگری از نظرات فلاسفه در مقاله¬های مختلف استفاده نموده است و بصورت ریشه¬ای به واقعیتها پرداخته است. این دیدگاهها، نسبت به توریسم غالباً منفی هستند ولی دانستن آنها برای اهل این حِرَف بخصوص دانشگاهیان، ضروری است. در این کتاب ابتدا با تحولات گردشگری از منظر علوم اجتماعی آشنا می¬شوید و سپس از نظرات فلاسفه¬های همچون: یورگوس آپوستلوپولوس، مالکم کریک، اریک کوهن، جیولی لیمبن پارتیللو، جان اوری، میشل ایرلند، استفان برایتون، ماریا کوزیس، لیندا کی ریشتر سیسیلیا. ایو کارچ و جی.س. دان، سی مایکل هال، لیولین داتسن، جوزف پی کاپرچُفسکی و گراهام دان که هر کدام از این بزرگواران در موضوعاتی متفاوت از جامعه شناسی گردشگری، داد سخن داده¬اند، در این کتاب مطلع می-شوید. متن کتاب به لحاظ تخصّصی بوده و نسبتاً سنگین است ولی با دقت و چند باره خواندن نتایج خوبی حاصل میشود.
6- پایان نامه¬ها و رساله¬های تحصیلی:
«اثر بکارگیری راهبردهای رقابتی در دفاتر (شرکتهای) خدمات مسافرتی بر بازار آنها از گشتهای ورودی به کشور».
نگارش: علیرضا محمّدی هفشجانی، تابستان 1380، 88ص، نمودار، جدول.
برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته مدیریت بازرگانی .
در این تحقیق سعی شده است تا راهبردهای رقابتی که بخشی از موضوع مدیریت راهبردی را به خود اختصاص داده-اند، توضیح داده شوند و اثر بکارگیری آنها را در قسمتی از فعالیتهای جهانگردی مورد بررسی قرار میدهد.
A- 6- « بررسی صنعت جهانگردی در ایران بعد از سال 1358»
نگارش: نسرین رضایی، تیرماه 1371، 299 ص، جدول، نمودار، مصوّر.
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته مدیریت دولتی.
تحقیق شامل چهار فصل است که فصل اول آن شامل تعاریف جهانگردی، انواع آن، اثرات مثبت و منفی جهانگردی، ذکر روش و موضوع و اهمیّت تحقیق و موانع و مشکلات آن پرداخته است. در فصل دوّم تاریخچه جهانگردی و جهانگردی پیش و بعد از انقلاب، گسترش جهانگردی در طول نیم قرن و جهانگردی قرن 21 است. فصل سوّم به مقوله بهداشت جهانگردی و سیاستهای بین¬المللی در کشورهای رده بالای جهانگردی پرداخته شده است.در فصل چهارم مشخص نبودن اهداف و سیاستهای جهانگردی را در ایران مورد بررسی قرار داده است.
B- 6- «بررس عوامل موثر در عدم تمایل بخش خصوصی برای سرمایه¬گذاری در صنعت جهانگردی ایران».
نگارش: علیرضا موحدی، زمستان 1374، 298 ص، جدول
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته مدیریت بازرگانی.
در فصلهای مختلف پژوهش، نظرات مسوولان و سرمایه-گذاران، پیرامون عدم تمایل بخش خصوصی برای سرمایه-گذاری در صنعت جهانگردی و نظرات ایرانگردان و جهانگردان پیرامون عوامل مؤثر در کمبود تقاضا برای ایرانگردی که نهایتاً موجب کاهش سودآوری صنعت و عدم تمایل بخش خصوصی برای آن میشود مورد بررسی قرار گرفته است.
C- 6 «زمینه¬های فرهنگی توسعه جهانگردی پایدار در ایران»
نگارش: مهدی کاظمی، تیرماه 1381، 199 ص، جدول، نمودار.
رساله دکتری جهت دریافت درجه دکتری در رشته مدیریت دولتی.
این رساله با تمرکز بر بعد فرهنگی جهانگردی و با هدف ساخت چهارچوب نظری مناسب جهت بررسی زمینه¬های فرهنگی توسعه جهانگردی در ایران، انجام گرفته است. از این رو نگارنده تلاش نموده است که با در نظر گرفتن اهمیّت بُعد فرهنگی در مدیریت جهانگردی به روشنگری این بعد برای اعمال مدیریت مناسب با شرایط فرهنگی با توجه به فرضیات بنیادین جامعه در ارتباط با صنعت جهانگردی در ایران بپردازد.
D- 7-« نقش جهانگردی در اشتغالزایی با تأکید بر آژانسهای توریستی شهر تهران».
نگارش:زهرا مومن صفایی، تابستان 1383، جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد در جغرافیا و برنامه¬ریزی توریسم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر.
این پایان نامه بر بُعد اشتغالزایی صنعت توریسم بحث و گفتگو می¬کند و به توصیف آژانسهای گردشگری شهر تهران، نحوه عملکرد و مشکلاتشان تأکید دارد.
E- 8- «نقش فرهنگی- اقتصادی صنعت توریسم در اقتصاد ملی و مقایسه آن با ترکیه».
نگارش: پرنیاز دباغ¬زاده کارگر، اسفند 1380، جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد در مطالعات منطقه¬ای، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران مرکز، دانشکده علوم سیاسی.
در فصل اوّل پایان نامه تعریف جهانگردی و جهانگرد و انواع جهانگردی، تکالیف جهانگرد و ویژگیهای متمایز صنعت جهانگردی ارائه شده است. در فصل دوّم اهمیت اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی صنعت توریسم در ایران، تأثیرات، رهیافت¬های گوناگون (اثباتی- سلبی) گردشگری زنان پرداخته است در فصل به موانع و راهکارهای گردشگری در ایران اشاره شده است از جمله موقعیّت نامطلوب جهانگردی بین¬المللی در ایران، عدم وجود دستگاه واحد سیاستگزاری گردشگری. نامناسب بودن هتلها، غیر استاندارد بودن رستورانهای بین راهی، پایین بودن کیفیت حمل و نقل، مشکل اخذ ویزای اجباری ایران، نابسامانی وضع گمرک، فقدان آژانسهای مسافرتی منظم، رعایت حجاب در ایران، امنیّت گردشگران، ضعف فرهنگ عمومی مردم و مسؤولین دربرخوردبا توریستها، ضعف ساختارهای اقتصادی صنعت توریسم در ایران، بیان شده است.
در فصل چهارم به بررسی توریسم ترکیه عنایت شده که ابتدا به موقعیّت جغرافیایی، جمعیّت، نژاد مردم ترکیه. دموکراسی در ترکیه، ساختار اقتصادی ترکیه (در چهار صفحه) بطور مختصر مطالبی ارائه شده است. سپس به موقعیّـت توریستی ترکیه( در سه صفحه)، طرح¬های جدید توریستی آن( در یک صفحه)، توریستم مذهبی ترکیه (در یک صفحه) و توریست ترکیه در مقایسه با ایران (دو صفحه)، بصورت گذرا پرداخته شده است. نظر به وجه تشابه اندکی که این بخش از پایان نامه مورد بحث با موضوع تحقیق پایان نامه حاضر دارد. رئوس این تفاوت از نظر آن نگارنده محترم آورده میشود.
«ساختار نظام حکومتی ترکیه مبتنی بر سیستم لائیک و غیر اسلامی است، موانع شرعی و اسلامی را در پذیرش توریست کنار گذاشته و پذیرای هرگونه توریست چه بصورت مختلط ویا مجرد، چه بصورت گروهی و خانوادگی بوده است. سیستم حکومتی لائیک ترکیه، اولین تفاوت پذیرش نوع توریست را در مقایسه با ایران نشان میدهد. ایران بدلیل سیستم حکومت اسلامی و رعایت قوانین و شعائر اسلامی ملزم به پذیرش توریستهای فرهنگی است و محدودیتهایی برای توریستها ایجاد کرده است. از جمله رعایت پوشش کامل توریستهای زن، محدودیت برای ورود گردشگران خارجی زن و مجرد مگر بهمراه یکی از اعضاء خانواده، منع استفاده از مشروبات الکلی و.... امّا ترکیه بدلیل سیستم سکولار خود چنین محدودیتهایی را ندارد و حتی سواحل این کشور پذیرای توریستهای اروپایی و امریکایی به سنّت و شیوه غربی است وهیچگونه محدودیتی در زمینه استفاده از این سواحل وجود ندارد.
ایشان،همچنین سهل بودن دریافت روادید، بهترین سیستم حمل و نقل و مبادله توریست با کشور اسرائیل را از تفاوتهای دیگر توریست ترکیه با ایران برشمرده-اند.منابع اصلی تحقیق عبارتند از: مجموعه مقالات منتشره، در نشریات، روزنامه¬ها، پایان¬نامه¬های کارشناسی مرکز مطالعات و تحقیقات سازمان ایرانگردی و جهانگردی، مقالات خبری، کتاب اقتصاد سفر و جهانگردی، کتاب گسترش جهانگردی در ایران بجای فروش، شناخت جهانگردی و کتاب گردشگری و توسعه در جهان سوّم.
8-1 قلمرو تحقیق:
در حوزه موضوعی، قلمرو تحقیق شامل بررسی سازمانهای متّولی دولتی در امر توریسم (که عهده¬دار سیاستگزاری¬های جامع جهانگردی¬اند) و آژانسهای توریستی (که بخش نخستین اجرائی در عملیاتی کردن سیاستها به شمار می-روند) ایران و ترکیه و تطبیق آنان بمنظور شناسایی توانائی، ضعفها یا کاستی¬های دخیل در صنعت توریسم ایران است. پژوهش در چهار عرصه فوق ، نشان از حجم وسیعی از اطلاعات و تلاش وسیعتری دارد که برای نیل بدان انجام شده است.
در حوزه مکانی، ابتدا به بررسی جغرافیای طبیعی دو کشور ایران و ترکیه بعنوان بستری که تمامی جاذبه¬های طبیعی، تاریخی، تفریحی و .... بر روی آن قرار دارند پرداخته شده است.سپس به جغرافیای انسانی دو کشور در بعد فرهنگ، روند تحولات تاریخی مورد مطالعه واقع گردیده است و بدلیل جنبه مهم اقتصاد در حوزه گردشگری به اجمال مطالعه جغرافیای اقتصادی دو کشور در این تحقیق لحاظ شده است.
حوزه زمانی پژوهش، شامل فعالیتها، تلاش، اقدامات مؤثر یا بازدارنده¬ای است که دو کشور در یک دهه اخیر یعنی از سال 1997 الی سال 2006 میلادی انجام داده¬اند میشود که مطالعه و بررسی محتوایی شده است.
9-1 روش و مراحل تحقیق:
1-9-1- شیوه¬گردآوری اطلاعات:
گردآوری اطلاعات هم بصورت تجربی- میدانی و هم از طرق مطالعات کتابخانه¬ای صورت گرفته است. نظر به اینکه نگارنده، مدیر عامل و مدیر فنی یکی از آژانسهای جهانگردی (تور گردان) از سال 1376 به بعد بوده است، اطلاعات تجربی نسبتاً وسیعی از روند تحولات صنعت جهانگردی ادغام، انشعابها، بخشنامه¬ها، قوانین و مقررات، آئین¬نامه¬ها و تغییرات آنها، مشکلات رو در روی صنعت جهانگردی ایران، آژانسهای جهانگردی، سیستم حمل و نقل، وضعیّـت هتل¬ها و سایر ........ رادر اختیار داشته است که در عین دارا بودن این تجارب در کمال بیطرفی و بعنوان یک منبع از آن تجارب استفاده کرده است.
دربعد میدانی، از مصاحبه¬هایی که مسؤولین دست¬اندکار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با نشریات انجام داده¬اند. همچنین از مقالات و مصاحبه¬های اساتید معتبر و صاحبنظر دانشگاه، رایزن فرهنگی – توریستی سفارت ترکیه در ایران، نمونه¬هایی چند از صاحبان آژانس-های گردشگری، نمایندگان مجلس و مراجع معظم تقلید در نشریات گوناگون بهره مقتضی گرفته شده است.
مطالعات کتابخانه¬ای با هدف شناسایی علمی ابعاد پیچیده¬ و پویایی صنعت توریسم، موضوعات مطرح، و عوامل مؤثر آن در سطح منطقه¬ای جهانی انجام گرفته است.
2-9-1- روش تحقیق:
این پژوهش بر اساس روش تحقیق در علوم انسانی از طریق مشاهده فعال (تجربی) و از روشهای مشاهده¬ای تشریحی و سَنَدی تواماً بهره گرفته شده است.که درفصل دوّم بخش پایه های نظری تحقیق به تفصیل بدان پرداخته شده است.
10-1 ساختار تحقیق:
این تحقیق شامل پنج فصل و در صفحه تدوین شده است.
بخش نخست از فصل اوّل مشتمل بر بیان مسئله است، که در آن تعریف دقیق و روشنی از موضوع ارائه شده است. نظر به اینکه این پژوهش جویای علل و دلایل عقب ماندگی صنعت توریسم در ایران است جبراً فضای عمومی آن حالت انتقادی داشته امّا تلاش بر این بوده است که به ریشه¬های عقب ماندگی و موانع بازدارنده رونق در نظام گردشگری ایران بپردازد.
در مبحث «هدفهای تحقیق» هدفهایی که دست¬یابی به آن مورد نظر است برشمرده شده است. که عبارتست از کشف علمی مجهول یا مجهولاتی است که سبب عدم توفیق ایران در صنعت جهانگردی میشوند.
پرسش¬های اصلی، 4 سؤال اساسی در مورد سیاست¬های عمومی، برنامه¬ریزی کلان، تعدّد سازمان موازی توریسم در ایران و سیاستهای اصولی ترکیه در رابطه با جهان پیشرفته صنعتی است.
فرضیه¬های پژوهش در همین موارد تنظیم شده¬اند.
در بخش پیشینه تحقیق، سوابق مربوط به موضوع آورده شده است. متغیرهای اصلی و فرعی و واسطه هم به تفصیل ذکر گردیده¬اند. شیوه¬گرآوری اطلاعات تجربه¬ای- میدانی و کتابخانه¬ای بوده است. روش تحقیق، تجربی- تاریخی و توصیفی- تحلیلی است. ساختار تحقیق و محدودیتهای پژوهش آخرین مطالب این فصل است.
در فصل دوّم چهارچوب نظری پژوهش، تعاریف، مفاهیم کلی و واژگان فنی مورد استفاده در صنعت توریسم که نتایج تجربیات علمی سایر محققین است که در این حوزه به مطالعه
پرداخته اند.
در بخش مفهوم شناسی «موضوعات مطرح در توریسم» ارائه شده است و در آن از کلیه عوامل دخیل در امر توریسم در کنار هم شرحی آورده شده است. ضرورت ارائه تعریف هم که نکته¬ای کلیدی در پژوهش است از مطالب جدید است که تا کنون در هیچ پایان¬ نامه¬ای دیده نشده است.
در بخش پایه¬های نظری از روش معمول پژوهش در علوم انسانی یعنی شیوه منطق استقرایی سود برده شده است. مطالب مربوط به گردشگری بین¬المللی در مکتب فلسفی مدرن و امور ایران در فضای رادیکالیزم بررسی شده¬اند.
در فصل سوم به تشریح جغرافیای طبیعی، انسانی و اقتصادی ایران و ترکیه پرداخته شده است و ضمناً در مبحث جغرافیای انسانی، روند تحولات تاریخی و فرهنگی دو کشور از باستان تا کنون بررسی شده است.
در فصل چهارم، با استفاده از طرح¬های اولیه و فرضیه-ها در فصل اوّل، قالب¬های نظری و مدل تجربی معرفی شده در فصل دوّم، ساختار جغرافیایی مورد مطالعه در فصل سوّم، به تبیین موضوع پایان نامه پرداخته شده است.
در فصل پنجم با ذکر عناوین هر یک از فصلها وبیان چگونگی ارتباط آنها با یکدیگرضمن تطبیق جمعبندی و گزارش ارائه شده است. در نهایی¬ترین موضوع به اثبات فرضیه ها پرداخته و با ارائه پیشنهادات به پایان کار پایان نامه تحصیلی توفیق حاصل شده است.
7-1 متغیّرهای تحقیق
الف) متغیّرها یا عوامل اصلی:
بمنظور تحصیل درکی عمیقتر از صنعت جهانگردی و در راستای آن امکان یافتن برای برنامه¬ریزی بهتر، متغیرهایی وجود دارند که دارای توان بالقوه¬ای بوده و می¬توانند نقش محلی، منطقه¬ای و یا جهانی ایفاء کنند. می¬توانند سبب رشد صنعت جهانگردی بشوند و یا آن را به رکود بکشانند و عبارتند از:
تغییر در ترکیب جمعیّت، پیشرفت فناوری، تغییرات سیاسی، جهانگردی پایدار، توجه به مسائل محیط زیست، امنیّت و بهداشت و منابع انسانی.
1. تغییر در ترکیب جمعیّت:
تغییر در ترکیب جمعیّت کشورهای جهان، یکی از متغیرهای بسیار مهم بحساب می¬آید عامل افزایش جمعیّت جهان را باید برای تأمین نیازهای صنعت جهانگردی و خدمات در سالهای بعدی مورد توجه قرار داد. کشورهای گردشگر پذیر لازم است برای سه دسته از مسافران که هر کدام دارای سلیقه¬ها و اقلام مصرفی خاصی هستند، برنامه توریستی نظام¬مند داشته باشند. افراد 18 تا 34 سال بزرگترین گروه¬های مسافرتی را تشکیل میدهند که بیشتر جذب کشوهای آسیائی میشوند.
ژاپن و کشورهای غربی بدلیل دارا بودن امکانات پزشکی و بهداشتی سطح بالا با رشد جمعیّت سالخورده و کسانی که عمرشان بیش از 50 سال است روبرو هستند. این نسل که از« نسل انفجار زاد و ولد» هستند، دارای منبع مالی و وقت کافی برای مسافرت بوده، مدت زمان بیشتری در مقصد میگذرانند و مبالغ بیشتری هزینه می¬کنند و بیشتر جذب کشورهایی می¬شوند که از نظر فرهنگی و سطح آموزش غنی باشند.
و سرانجام خانواده¬هایی که مرد و زن کار می¬کند و تعدادی فرزند هم دارند. نیاز جهانگردی این خانواده¬ها باید بگونه¬ای باشد که موجبات لذت بردن همه افراد خانواده مهیّا گردد. ضمناً با افزایش نیروی کار زنان، خانواده¬های یکنفره، زوج بدون بچّه، ساختار خانوادگی در سراسر دنیا در حال تغییر از سنّتی به غیر سنّتی است که باید در برنامه¬ریزی صنعت جهانگردی این عامل هم از نظر دور نگه داشته نشود.
2. رشد فناوری:
پیشرفته صنعت هوانوردی در طول نیم قرن گذشته، تحولات تکنولوژی شگرفی را بهمراه داشته است. ظهور هواپیماهای پیشرفته قادر به طی کردن فاصله بین شهر شانگهای در چین و شهر نیویورک در آمریکارا در فاصله زمانی 3 ساعت میسّر کرده است که جای بسی شگفتی است امّا شاید چند سالی طول بکشد تا از نظر اقتصادی برای گروه-های بیشتری از مردم اقتصادی و مقرون بصرفه گردد.
قطارهای بسیار سریع با سرعت حیرت¬آور 483 کیلومتر در ساعت (300 مایل در ساعت) بیش از یک دهه است که در کشورها