چکیده
امروزه با افزایش رقابت در بازارهای جهانی، شرکتها به دنبال دستیابی به مزیت رقابتی برای فتح بازارهای محصول خود میباشند. در چنین محیطی، مدیران دیگر نمیتوانند تنها بر اطلاعات مرسوم ارائه شده از طریق حسابداری مدیریت تکیه نمایند بلکه نیاز به اطلاعاتی بلندمدت و با نگاهی به رقبا دارند. بنابراین مدیران، اطلاعات مورد نیاز در مورد بازارهای محصولات شرکت، بهای تمام شده رقبا، ساختار بهای تمام شده آنها و کنترل راهبردهای واحد تجاری در این بازارها طی چند دوره را از طریق حسابداری مدیریت راهبردی کسب مینمایند. در این میان، نگاه مدیریت به سمت فنون این حوزه میباشد تا بتواند به مزیت رقابتی دست یابد.
در این مقاله به طور مختصر، فنونی که در اکثر تحقیقات در این حوزه طبقه‌‌‌بندی شده است، مورد بحث و بررسی قرار میگیرد.
واژه های کلیدی
حسابداری مدیریت راهبردی، بهایابی، فنون حسابداری مدیریت راهبردی.
مقدمه
معمولاً توسعه و بکارگیری فنون حسابداری مدیریت راهبردی به موضوع نیاز به اطلاعات خارجی برای مواجهشدن با شرایط عدم اطمینان محیط و همچنین برای حمایت از تصمیمات راهبردی، مربوط میشود. اگر ادبیات حسابداری را مورد بازنگری قرار دهیم، به خوبی میتوان جهتگیری خارجی حسابداری مدیریت راهبردی را درک نمود. این جهتگیری خارجی را میتوان به شیوههای زیر تفسیر نمود:
- رقبا: سیموندز (1981) در چارچوب مفهومی خود، اهمیت اطلاعات رقبا را (در ارتباط با بهای تمام شده، قیمتها، سهم بازار و غیره) در توسعه و کنترل راهبرد واحد تجاری، مبنا قرار میدهد. بعدها نویسندگان مختلفی، نقشی را که اطلاعات رقبا بازی میکند و میتواند ما را به مزیت رقابتی رهنمون سازد، شناسایی نمودند (برامویچ، 1990؛ وارد، 1992).
- فروشندگان و مشتریان: در رویکرد تحلیل ارزش، شانک و گوینداراجان (1993)، مفید بودن اطلاعات خارجی که شرکت را قادر میسازد تا به بهترین نحو از ارتباطات با فروشندگان و مشتریان استفاده کند، افشاء میسازند.
- بازار: بر عرضهی محصول به منظور برآورده ساختن نیازهای مشتریان تمرکز میکند؛ اما در این میان، هزینههای مؤلفههای محصول را نیز مورد توجه قرار میدهد (برامویچ،1990).
همچنین ممکن است به عنوان ارضاء نیازهای مشتریان از طریق دستیابی به یک بهای تمام شده/سود مطلوب یا عملکرد تفسیر شود.
درنتیجه، بر طبق این معیارها، 14 فن حسابداری مدیریت راهبردی در کارهای تحقیقاتی گذشته شناسایی شده است (کراونز و گویلدینگ، 2001)*.
این فنون عبارتند از: بهایابی/ مدیریت بر مبنای فعالیت، بهایابی بر مبنای مؤلفههای محصول، معیارسنجی و بهینهکاوی، کنترل موقعیت رقابتی، اندازهگیری یکپارچهی عملکرد، ارزیابی بهای تمام شده رقبا، ارزیابی عملکرد رقبا بر مبنای صورتهای مالی منتشر شده، حسابداری مشتری، بهایابی چرخه عمر، بهایابی کیفیت، بهایابی راهبردی، قیمتگذاری راهبردی، بهایابی هدف، بهایابی زنجیره ارزش. باید تأکید شود که معیار پذیرفته شده برای تعیین اینکه آیا رویه حسابداری مدیریت واجد شرایط حسابداری مدیریت راهبردی است یا نه، به میزان ارتباط رویه حسابداری به نیازهای مدیرانی که مسئولیت مدیریت راهبردی شرکت را به عهده دارند ربطی ندارد بلکه به میزان مربوط بودن یک رویه حسابداری مدیریت به جهتگیری راهبردی آن بستگی دارد.
در ادامه به شرح مختصری درباره هر یک از این فنون پرداخته میشود:
دانلود مقاله ابزارهای حسابداری مدیریت استراتژیک
